,LOONOPSTAPJES' PAS
IN NAJAAR MOGELIJK
Amerika zal, zo nodig,
kernproeven hervatten
MR. LUNS SPREEKT
UUR MET KENNEDY
Tsjombe: weer aanval
Kongolezen op komst
Roolvink verwacht:
spanning in economie
n
Toch nog hoop op
akkoord met Russen
REGERING HAKTE KNOOP DOOR
Niet dogmatisch
WEERBERICHT
Amerika werkt zeer intensief
aan oplossing Nieuw-Guinea
\Wèg die vlek met
vlekkenpasta
PRINSESSEN
WEER THUIS
'BANANEN
(Tticf Qïii
leuws
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 3 MAART 1962
No. 30594
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
i 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie; 25041; Redactie: 21507
De regering heeft gisteren de knoop doorgehakt, waarin het
loonbeleid verstrikt was geraakt door de hardnekkige controverse,
die in de Stichting van de Arbeid was ontstaan over de interpre
tatie van het „akkoord van Oud-Wassenaar".
De regering heeft nu aan de Stichting gedicteerd, dat de door
alle partijen nagestreefde matiging onverenigbaar is te achten
met een loonsverhoging reeds spoedig na het begin van het
contract. Zeker, wanneer daarvoor meer nodig zou zijn dan de
beschikbare „ruimte".
Dergelijke „loonopstapjes" zullen slechts worden toegestaan:
na het verstrijken van de helft van de contractduur bij C.A.O.'s
van anderhalf jaar of jaar (op zijn vroegst dus na negen maan
den);
na het eerste jaar bij contracten van kortere duur..
In de regeringsbeslissing, die gis
ternamiddag aan de looncommissie
van de Stichting van de Arbeid werd
bekendgemaakt, betreurt het kabinet
het, dat na breed overleg het niet
mogelijk is gebleken tot een voor
ieder aanvaardbare oplossing te ko
men. Staatssecretaris Roolvink zei
later, dat de regering pogingen heeft
gedaan een brug te bouwen, opdat
de Stichting van de Arbeid haar
werk zou kunnen voortzetten zonder
een regeringsbeslissing. Toen een
akkoord uitbleef, moest de regering
ingrijpen. Wanneer men zou doen,
wat in sommige contracten staat,
zou de loonpolitiek niet te handha
ven zijn en de regering uit de hand
dreigen te lopen.
Volgens staatssecretaris Roolvink
zou er eigenlijk in 1962 geen enkel
„opstapje" mogen worden gemaakt.
Maar de regering wilde niet dogma
tisch zijn, mits de Stichting het met
zichzelf eens zou worden, bijvoor
beeld door verkorting van de termijn
tot negen maanden. Toen een over
eenstemming in deze geest uitbleef,
heeft de regering ,hoe ongaarne ook"
zelf een beslissing moeten nemen.
De staatssecretaris wees er echter
met nadruk op, dat het is gaan
Advertentie
HONGAARSE SHASCHLICK f6.50
6 soorten vlees, rijst, frites,
appelcompöte, incl. een
karaf wijn f 6.50
KINDERDINERS f 3.25
'T KONINGSHUYS van 1628
Sassenheim - Telefoon 0 25328240
spannen in onze economie. De rege
lingslonen zijn sinds het optreden
van dit kabinet gestegen met 14%
(inclusief huurcompensatie)de fei
telijk verdiende lonen stegen met
17%, de arbeidsproduktiviteit daar
entegen met ruim 12%. In diezelfde
periode stegen de kosten van het le
vensonderhoud met 3,2%. De gevaren
die ons nu bedreigen zijn, dat men
in inflatoire richting gaat. Tegen die
achtergrond dient men de ernstige
pogingen van de regering te zien om
de loonontwikkeling in de hand te
houden. Anders zijn prijsstijgingen
onvermijdelijk, waarbij de werkgele
genheid tevens in gevaar zou komen
in ons zo kwetsbare land.
Als aanwijzingen, die tot voorzich
tigheid manen, noemde de heer Rool
vink desgevraagd nog:
De verwachting van het Centraal
Planbureau dat een produktivi-
teitsstijging van 2 procent voor
1962 zeer optimistisch is.
De belastingopbrengst blijft voor
het eerst weer belangrijk onder
de raming.
Het overschot op de betalings
balans voor 1962 van zevenhon
derd miljoen is te optimistisch.
„Zullen de CAO-voorstellen, die
nog in behandeling zijn, teruggezon
den worden?", zo werd nog gevraagd.
„Dat valt nog niet te zeggen. Het
zal er vanaf hangen wanneer het
„opstapje" ingaat en hoe groot het
„opstapje" is", zei de staatssecretaris.
Commentaren
De voorzitter van het NVV, drs. D.
Roemers, verklaarde in een commen
taar, dat de regeringsbeslissing meer
lijkt op een pamflet ter verdediging
van de regeringspolitiek dan op iets
dat te maken zou hebben met een
aanwijzing inzake de toepassing van
het „akkoord van Oud-Wassenaar".
Drs. Roemers vindt het huidige re
geringsstandpunt in flagrante strijd
met hetgeen in Oud-Wassenaar is
overeengekomen, hetgeen betekent
dat degenen, die zich in Oud-Was
senaar gebonden hebben aan dat ak_
koord, ook niet langer gebonden zijn.
Uiteraard kon drs. Roemers op dit
ogenblik het definitieve standpunt
van het NVV niet mededelen, omdat
daarover in de beleidsinstanties van
het NVV moet worden gesproken.
„Wanneer de conjunctuur de re
gering uit de hand loopt, rust de
verantwoordelijkheid daarvoor in de
eerste plaats op haar schouders. Zij
heeft een loonpolitiek geïntroduceerd,
die steeds meer onhanteerbaar blijkt
te zijn".
De voorzitter van het Centraal
Sociaal Werkgeversverbond, ir. W.
H. Kruyff, betreurt het bijzonder dat
de regering nu een aanwijzing geeft
voor een klein detail. „Het is niet
juist, dat de spelregels steeds worden
gewijzigd".
„Het werk van de looncommissie
van de Stichting van de Arbeid wordt
nu waarschijnlijk onmogelijk. Er zul
len grote moeilijkheden rijzen, omdat
met verschillende CAO's geen voort
gang kan worden gemaakt. Deze be
zwaren wegen niet op tegen het
theoretische voordeel, dat aan de
regeringsbeslissing ten grondslag zou
liggen", aldus de heer Kruyff.
Letter of geest
,De algemene aanwijzing van
de regering had niet moeten komen",
zei de heer C. A. Bakker, secretaris
van het Chr. Nationaal Vakverbond,
uit welke organisatie de „formule
van Oud-Wassenaar" gekomen is.
„Het materieel verschil was gering.
Het ging in feite om de vraag of het
akkoord alleen naar de letter of ook
naar de geest moest worden uitge
voerd.
„Ik denk, dat we volgende week
wel weer bijeen moeten komen als
het CQWV en het NVV de aanwij
zing niet aanvaarden", zei de verte
genwoordiger van het Kon. Ned.
Landbouwcomité.
,De afspraak van Oud-Wasse
naar wordt niet nagekomen. Wij
aanvaarden geen enkele verantwoor.
delijkheid", zei de heer J. van Til
burg van het NVV. En hij voegde
eraan toe: „Dan komen er geen
CAO's en gaan we een contractloze
periode in".
„We gaan weer volkomen terug.
De strijd is door het CSWV en het
NVV volkomen verloren. Ik betreur
deze situatie bijzonder", zei KAB-
voorzitter, J. A. Middelhuis. Hij had
liever gezien, dat er in de contracten
met een kortere loopduur een ont
bindingsclausule werd opgenomen,
die het mogelijk zou maken, dat de
zaak aan het einde van het jaar op
nieuw bekeken zou worden met het
oog op 1963.
In het raadhuis van Hilversum
werd gisteren een receptie ge
houden ter gelegenheid van het
derde lustrum van de Neder
landse Raclio Unie Van links
naar rechts mr. B. Roosjen,
voorzitter van de NRU, mr. H.
W. van Doorn, lid van het dage
lijks bestuur, en de staatssecre-
taris van Ónderwijs, Kunsten
en Wetenschappen mr. Y. Schot
ten.
Hoewel de temperatuur en het
late sneeuwkleed bepaald nog
geen zomerse associaties oproe
pen zijn de exploitanten van
strandtenten in verschillende
badplaatsen reeds begonnen met
het inrichten van hun gebouw
tjes.
KOU HOUDT AAN
Blijkens het weeroverzicht, dat het
K.N.M.I. in De Bilt om 10 uur ver
strekte, handhaaft zich boven de
Noordzee een depressie. Een storing
echter, die bjj Portugal is aangeko
men, kan morgen van enige betekenis
voor het weer in ons land worden.
Onder invloed hiervan zal de wind
namelijk oostelijk worden. In het
weertype zal verder niet veel veran
dering komen. Vannacht zal weer
overwegend lichtevorst voorkomen.
Ook morgen kan plaatselijk wat
sneeuw vallen.
4 MAART.
Zon op: 7.21 uur; onder: 18.24 u.
Maan op: 6.23 uur; onder: "15.50 u.
Hoogwater te Katwijk te 1.31 en
13.52 uur, laagwater te 9.27 en 22.02
uur.
(5/3 hoogwater te 2.22 en 14.40
uur, laagwater te 10.23 en 22.52 uur).
Advertentie-
75ct
Dit ummer bestaat uit 16 pagina's
en een Bijvoegsel
(Van onze correpondent in
Washington)
Amerika spant zich diplomatiek
kennelijk tot het uiterste in teneinde
het geschil over Nieuw-Guinea uit
de wereld te helpen.
Dit moet de eerste conclusie zijn,
die men trekt uit het feit, dat vrij
wel alle topfiguren van het State De
partment en bovendien president
Kennedy zelf met minister mr. Luns
hebben geconfereerd, nadat de Ne
derlandse minister van Buitenlandsp
Zaken gisteren ii) Washington is
aangekomen. Aan het eind van zijn
bezoeken aan het State Department
verklaarde Luns alle details van het
probleem Nieuw-Guinea uitvoerig te
hebben besproken van enige andere
onderwerpen. De gesprekken waren
„zeer vriendschappelijk" geweest.
De minister wenste zich er niet
over uit te laten of men kon spreken
van een nieuwe aanpak.
Hij waardeerde het zeer, dat de
president hem had uitgenodigd voor
een gesprek op het Witte Huis te ko
men. Dit gesprek duurde een uur.
Het initiatief was uitgegaan van de
president. Toen Luns in Washington
arriveerde, wist hij nog niet dat
Kennedy hem wilde ontmoeten. Hoe
veel er de Amerikaanse regering aan
gelegen was uitvoerig met Luns te
spreken, kan men afleiden uit het
grote aantal belangrijke figuren, dat
gisteren contact met hem heeft ge
had en aan de tijd die men aan ge
sprekken met hem heeft besteed
Toen Luns gisteren om elf uur in ge
zelschap van ambassadeur Van
Roijen in het State Department ver
scheen. begon terstond een confe
rentie waaraan van Amerikaanse
kant ook Dean Rusk, de minister van
Buitenlandse Zaken deelnam.
De conferentie duurde anderhalf
uur. Binnendoor en daardoor de
journalisten ontlopend begaf men
zich daarop naar de bovenste verdie
ping, waar de lunch gezamenlijk
werd gebruikt.
Na de lunch voerde de Nederlandse
minister nog enkele afzonderlijke
gesprekken, daarna was het hoog
tijd om naar het Witte Huis te ver
trekken.
Aan geruchten ontbrak het deze
dag beslist niet. Een Frans persbu
reau had uit Djakarta gemeld, dat
Soekarno bereid zou zijn de Papoea's
na vijf jaar het recht van zelfbe
schikking te verlenen. In de daar
aan voorafgaande periode zou Indo
nesië, met gebruikmaking van Ne
derlandse ambtenaren, het bestuur
over het gebied in handen willen
hebben. Soekarno zou deze „conces
sies" aan Robert Kennedy hebben
bekendgemaakt. Deze heeft dat al
ontkend. En minister Luns verklaar
de, dat deze voorstellen noch aan
hem, noch aan het State Department,
bekend waren. Evenmin zou volgens
Drieledig doel
van proeven,
zegt Kennedy
Amerika zal de kernproeven
in de atmosfeer eind april her
vatten als tegen die tijd met de
Sowiet-Unie geen doelmatig
verdrag tot staking van de proe
ven is gesloten, aldus verklaar
de president Kennedy gister
avond in een radio- en t.v.-toe-
spraak tot het volk. Gaat de
Sov/jet-Unie wèl akkoord met
zo'n verdrag, dan zou dat een
monumentale stap in de richting
van de vrede zijn. „De Britse
premier Macmillan en ik zullen
dan graag naar Genève gaan
om dat verdrag te tekenen". Zo
nodig zal Amerika een reeks
proeven boven de Stille Oceaan
nemen, een serie, die in twee of
drie maanden voltooid zal zijn.
De neerslag zal veel minder zijn
dan die van de Russische serie
in de herfst van het vorige jaar.
De Russische proeven van vorige
herfst op zichzelf hebben de Sowjet-
Unie geen voorsprong gegeven, maar
zij verschaften de Russische labora
toria een massa gegevens en erva
ring, waarop in twee of drie jaar
tjjd belangrijke analyses, experi
menten en veronderstellingen kun
nen worden gebaseerd, aldus Ken
nedy. De bevindingen zouden dan in
de Nederlandse minister overwogen
worden een Canadees te verzoeken
als bemiddelaar op te treden.
Nieuive aanpak
Trouwens, ook de Indonesische
ambassadeur Zain in Washington
geloofde deze geruchten niet. Zain
gelooft echter wel, dat Amerika naar
een „nieuwe aanpak" zoekt, waarbij
Robert Kenndey een actieve rol zou
vervullen.
Van Nederlandse zijde was men
gisteren nog zeer gesloten over de
aard van de gesprekken met de Ame
rikanen, doch men moet althans re
kening houden met de mogelijkheid,
dat Rusk en president Kennedy, ge
holpen door een uitgelezen groep
medewerkers, intensief hebben ge
probeerd een formule te vinden, die
voor Nederland zó acceptabel is, dat
men onder dat motto onderhande
lingen met Indonesië kan beginnen.
Men kan dus zeggen, dat Amerika
met ongewoon veel energie een op
lossing tracht te bevorderen. Toch is
de uitdrukking „nieuwe aanpak"
enigszins misleidend. Nog steeds
wordt een oplossing gezocht onder
auspiciën van Oe Thant en ook In
donesië blijft akkoord gaan met Oe
Thant als bijzitter. Amerika mag
dan extra grote belangstelling tonen
voor het probleem, evenals tot dus
verre treden de Amerikanen ook nu
officieel niet als bemiddelaars op.
Wat een mogelijke „nieuwe formule
zal inhouden, kan slechts de tijd
leren. Niemand laat iets los en de
verstarde standpunten laten weinig
ruimte voor een gissing, in welke
richting dan ook.
een volgende proevenreeks kunnen
worden getoetst. De Russische proe
ven hadden volgens de Amerikaanse
president voor een deel ten doel ge
gevens te verkrijgen voor de bouw
van een anti-raket raket. Naar het
oordeel van Amerikaanse deskundi
gen bestaat zo'n raket nog niet.
Het doel van de voorgenomen
Amerikaanse proeven is drieledig. In
de eerste plaats zullen bestaande
wapens worden getoetst, in de twee
de plaats en dit wordt het be
langrijkste deel van de reeks ge
noemd zal worden onderzocht
welke invloed vijandelijke kernex
plosies zullen hebben op het vermo
gen van Amerika ze te overleven en
te beantwoorden, en tenslotte zullen
proeven worden genomen met het
oog op de ontwikkeling van moder
ne en doeltreffender wapens die, in
het licht van de Russische experi
menten, onontbeerlijk voor de be
veiliging van de natie worden ge
acht.
„Wij weten", aldus Kennedy, „dat
de Russen grote vorderingen hebben
gemaakt bij de ontwikkeling van
licht wegende wapens met grote ex
plosieve inhoud, van een tot vijf me
gaton en meer". Tot de landen, die
bezwaar maken tegen nieuwe kern
proeven, zei de president, dat zij
moeten bedenken dat Amerika zich
lang van proeven heeft rnthouden
en een verbod van proeven nastreef
de terwijl de Russen heimelijk nieu
we explosies voorbereidden.
Kennedy sprak de hoop uit dat
deze Amerikaanse beslissing de kans
op vrede zal vergroten doordat de
Sowjetrussische leiders inzien dat
het Westen niet stil blijft zitten.
Commentaar
Het Sowjetrussische persbu
reau Tass noemde de verklaring van
Kennedy „een poging om deze agres
sieve maatregel te rechtvaardigen".
Kennedy beloofde echter alles te zul
len doen om de verspreiding van
gevaarlijke radioactiviteit van kern
ontploffingen in de atmosfeer tot
een minimum te beperken, aldus
Na het uitspreken van president
Kennedy's toespraak heeft het
B r i 11 s e ministerie van Buitenland
se Zaken een verklaring uitgegeven,
waarin het zegt het geheel eens te
zijn met het Amerikaanse besluit.
Er heeft voortdurend het nauwste
overleg plaats gehad tussen de Brit
se en Amerikaanse regeringen „over
alle aspecten van dit vitale vraag
stuk", aldus de Britse verklaring.
Prinses Beatrix is gisteravond om
kwart voor zeven met ruim een
uur vertraging met een lijntoestel
van de KLM van haar vakantie uit
Oostenrijk in ons land teruggekeerd.
Evenals bij de terugkeer van Prin
ses Irene een dag tevoren werden
verslaggevers en fotografen tijdens de
aankomst van de Prinses van het
Schiphol-platform geweerd.
Prinses Margriet is met een Air-
France-toestel naar Parijs terugge
keerd, vanwaar zij naar Montpellier,
de stad waar zij studeert, zal reizen.
De enkelblessure van Prinses Irene
blijkt te bestaan uit een gescheurde
band van haar linker enkel. De kneu
zing is van dien aard, dat de Prinses
niet zal kunnen deelnemen aan de
wereldstudenten winterspelen „Uni-
versiade '62", die volgende week in
Villars (Zw.) beginnen. Zij hoopt wel
als toeschouwster de strijd te kunnen
volgen.
Het centrale Kongolese leger be
reidt een nieuwe aanval voor op de
Noordkatangese steden Kongolo,
Boeloela en Kabno. Dit heeft pre
sident Tsjombe van Katanga giste
ren op een persconferentie in Elisa-
bethstad verklaard. Volgens Tsjombe
zou de aanval gedaan worden vanuit
Kabalo, waar een bataljon parachu
tisten van de centrale regering het
garnizoen aldaar had versterkt.
Tsjombe voegde eraan toe, dat
nieuwe vijandelijkheden de pogingen
die van beide zijden worden onder
nomen om de problemen „die ons
scheiden" op te lossen, in gevaar
zouden brengen. Hij zei, dat hij nog
steeds op antwoord uit Leopoldstad
wachtte aangaande de garanties die
hij verlangt, alvorens hij naar de
Kongolese hoofdstad zal vertrekken
voor besprekingen met de centrale
regering.
De Kongolese premier, Adoela, is
gisteren uit Leopoldstad naar Albert-
stad in Noord-Katanga vertrokken.
Het doel van zijn reis is, zich ter
plaatse op de hoogte te stellen van
de toestand, die geschapen is door
de herovering van Kongolo door de
Katangese gendarmerie en de ver-
schiëend0 kanten ervan t* beatud«-
ren met Jason Sendwe, leider van
de Baloebakat (de meerderheids
partij in Noord-Katanga die presi
dent Tsjombe vijandig gezind is). De
generaals Moboetoe en Loendoela
bevinden zich reeds in Albertstad.
zijn //chtverteerbaar
Uit het Leidsch Dagblad van i
4 Maart 1862:
De beroemde violist Henri j
Vieuxtemps, die dezer dagen
te Amsterdam in Felx Meritis
optrad, zal zich Dingsdag-
avond in het muziekgezel-
schap Sempre Crescendo te
Leiden doen horen.
