Miljoenen Canadese dollars
voor kaarten -met-hartjes
Eeuwenoude traditie in 1953 in
Nederland geïntroduceerd
Hoogste monument van Parijs
is vijfenzeventig jaar oud
Meest omstreden bouwwerk van de lichtstad
is van het begin af een goudmijn gebleken
Zaterdag 10 februari 1962
Pagina 2
14 FEBRUARI: SINT-VALENTIJNSDAG
Hoe, wanneer, waar en waar
om precies de St.-Valentijns-
gebruiken ontstonden, zijn
nog steeds vragen, waarop de
geleerden geen eenstemmig
antwoord geven. Niettemin
staat het als een paal boven
water, d&t die gebruiken be
staan en in een aantal lan
den zelfs in hoge ere worden
gehouden.
nada? Denkt U maar eens aan het
feit, dat Canada vroeger bestond
uit Franse en Engelse koloniën. Zo
wel de Franse als de Engelse kolo
nisten brachten de Valentijnsge-
bruiken uit hun vaderland mee
naar het nieuwe land. Bijna een
eeuw reeds zyn die vroegere kolo
niën nu een onafhankelijke mo
gendheid. maar de Sint-Valentijns-
traditie verloor niet in kracht, ja,
werd zelfs sterker.
Op het ogenblik zijn de Cana
dezen de verwoedste Sint-Valen-
tijnskaartenverstuurders ter we
reld! Een „Woord van Hart tot
Hart", ook wel eens wat plagerig
van toon, kan men er voor weinig
en voor veel geld kopen. Er zijn
Valentijnskaarten, die een dub-
De Valentijnskaart kan men in
Canada dit is begrijpelijk, want
het land is tweetalig kopen met
Franse en met Engelse teksten. De
laatste jaren zijn er ook kaarten in
de handel met teksten in andere
talen om de talrijke immigranten
of „Nieuw-Canadezen" een genoe
gen te doen en tot „Valentijnsklan-
ten" te maken. Ja. zelfs zijn er
reeds kaarten aangemaakt met tek
sten in braille om blinde Canade
zen in de S nt-ValentiJnstraditie te
kunnen betrekken. Dat die traditie
in Canada hecht verankerd is,
blijkt wel uit het feit, dat er zo
als wij schreven mensen zijn, die
voor een anonieme „Ik-houd-van-
jou-mededeling" grif twee tientjes
neertellen in de hoop. dat de ont
vangende party gunstig zal reage
ren!
En in Nsdorknd?
In Nederland zijn het niet de
prentbriefkaartfabrikanten,
dcch ie bloemir en, die pogen
om de Sint-Valentijnstraditie hier
te lande ingang te doen vinden. Zij
begonnen in 1953. Als motto voor de
campagne kozen zij „Valentijnsdag
Dag der Vriendschap". Het pu
bliek werd in dat Jaar en in de
jaren nadien aangemoedigd om op
de veertiende februari door het
zenden van bloemen blijk van ge
negenheid en belangstelling te
geven aan geliefden, vrienden, rela
ties en verwanten.
Welke resultaten deze campagne
op de duur zal hebben, laat zich
niet zeggen. Het Nederlandse volk
loopt in de regel niet gauw warm
voor „nieuwigheden". Intussen, de
Sir.t-Valentijnsgebruiken zyn geen
nieuwigheden, want in de Middel
eeuwen hield men. zeker in het
zuiden der Nederlanden, de dag
van Sint-Valentijn in ere. Trou
wens, er zijn streken in ons vader
land, waar men nog niet zo heel
lang geleden kon vernemen, dat een
jongeman, die een meisje voor de
eerste maal ontmoette op Smt-Va-
lentijnsdag, in haar zyn toekomsti
ge bruid ontmoette.
In dit tunnelvormige. door in-
fra-rode lampen verhitte bak-
apparaat, worden emblemen
van plastic geplakt op mooie
Canadese Valentijnskaarten.
Dit nu lykt ons een wat al te
krasse opvatting van de betekenis
van de veertiende februari, maar
stellig zou het geen kwaad kunnen, j
als we in ons land iets meer aan- i
dacht schonken aan die dag, al was j
het alleen maar, omdat een „Tik- i
keltje Sinterklaas" in het begin des
jaars bij zou dragen tot de gezel-
ligheid en de vriendschap.
Een aardig jong meisje, wier oor
deel wij hierover vroegen, zei: „O
ja, beslist! Eéénig!"
Later vernamen wy, dat ze een
stille liefde koesterde voor een der i
vrienden van haar oudste broeder.
Een „geval" dus, dat een kolfje naar
de hand van de oude Valentinus
zou zijn geweest!
(Bijzondere medewerking)
Wie in stilte van iemand houdt en dit wil laten blyken, wie een sluime
rende vriendschap nieuw leven wil inblazen, wie dankbaarheid wil tonen
of een vriend of vriendin een raadseltje wil laten oplossen, kan daarvoor
behalve dan de verjaardag van Sint-Nicolaas geen betere dag uit-
De jongeman, die op Valen
tijnsdag dit hartje ontvangt van
dit lieve meisje, heeft alle reden
tot tevredenheid.
beitje kosten, maar er zijn er ook,
die bijna twintig gulden per stuk
doen, zó luxueus is de uitvoering!
De Canadezen geven jaarlyks eni
ge tientallen miljoen dollars uit
a?.n „greeting cards" (gelegen-
heidskaarten). De kerstkaarten
staan boven aan de lijst, maar
vlak daarna komen de Valentijns
kaarten. Jaar in jaar uit werken
schrijvers, tekenaars, grafici en
verkoopsmanagers op hoge toeren
om het tempo by te houden van
de miljoenen Canadezen, die de
veertiende februari beschouwen
als de dag om een „Bode van de
Lenteliefde" aan hun geliefden en
vrienden te sturen. Er is zelfs een
firma in Canada, die weken ach
tereen per week drie miljoen Va
lentijnskaarten produceert!
kiezen dan de verjaardag van Sint-'
die als Valentijnsdag in tal van lam
WAAROM juist de verjaardag
van Sint- Valenten?
Ronduit gezegd. Een stel
lig antwoord is op deze vraag niet
te geven. Wat wèl vaststaat, is het
volgende. Tegen het einde der der
de eeuw leefde er in een klooster
nabij Rome een priester, die Valen
tinus heette. Deze vrome man haal
de zich het misnoegen der wereld
lijke overheid op de hals. Daarom
werd hy kort na het jaar 300 ter
dood veroordeeld. Het vonnis werd
voltrokken te Terni, een plaatsje in
de buurt van Rome. Valentinus was
een martelaar en werd later heilig
verklaard.
Als zijn verjaardag neemt men
aan 14 februari en deze dag werd
later gevierd als Sint-Valentijns-
dag.
Deze feiten staan vrijwel vast. En
de legende zegt, dat Valentinus
een man was met een grote liefde
voor zijn medemensen en voor de
natuur. Hij werkte graag (heet het
verder) in de kloosterhof. Als men
sen met hun moeilijkheden bij hem
kwamen, gaf hij hun goede raad
en bovendien een tuiltje door hem
gekweekte bloemen ten teken van
vriendschap en genegenheid. Is
deze legende in de feiten gefun
deerd, dan is het begrijpelijk, dat
de verjaardag van Sin'.-Valentyn
„uitgeroepen" werd tot de „Dag der
Vriendschap". Is bovendien Juist,
wat de legende verder zegt, te we
ten, dat Valentinus er vreugde in
schiep om jonge mensen, die elkaar
beminden, nader tot elkaar te bren
gen, dan is tevens verklaard, waar-
om Sint-Valentijn in Engeland als
beschermheilige der „Lovers" (min-
nenden) geldt.
i'alentyn, dus de veertiende februari,
len wordt gevierd.
EEN andere lezing we hoor
den het van Canadezen is,
dat niet Valentinus, maar
Claudius II, keizer van het Romein
se RUk van 268 tot 270, de initia
tiefnemer was van het gebruik om
begin februari met vrienden en
goede relaties „gevoelens uit te wis
selen". Deze Claudius regeerde ge
ruime tfjd vóór de dood van Valen
tinus. Na Claudius heerste eerst
keizer Maximianus (285-305) en
toen keizer Calerius (305-311) over
het Romeinse Rijk. Hun namen
zijn wij echter nooit tegengekomen
in verband met de Sint-Valentyns-
dag, hoewel Valentinus tussen 300
en 310 stierf.
In Engeland
DE verjaardag van Sint-Valen
tijn werd in Engeland in de
vroege middeleeuwen druk
gevierd. Nadien geraakte die vie
ring in onbruik tot het einde der
vijftiende eeuw. Dat de Sint-Valen
tijnstraditie toen in ere hersteld
werd, is »te danken aan de invloed
van niemand minder dan Geoffrey
Chaucer (1328-1400), de krijgsman
hoveling en diplomaat, die enige
tijd lid was van het Parlement en
die vooral als romantisch dichter
veel roem verwierf. Chaucer geldt
Maanden tevoren bespraken de
directeur, de verkoopsmanager
en de leidster van de ontwerp
afdeling de produktie voor
Valentijnsdag.
de zendmasten nog een paar meter
te doen groeien. Sindsdien zijn het
vier tricolores, die ieder één hoek
punt van de top versieren.
Géén geldverspilling
Lelijke geldverspiller, zo heeft
men indertijd de goede ingenieur
uitgescholden. Doch op dat punt
hebben zijn tegenkanters geen ge
lijk gekregen. Integendeel: deze
hoogste toren is voor de Eiffel-
maatschappij en de stad Parijs een
nog steeds als een der grootste En
gelse dichters, ja, wij hoorden hem
zelfs kenschetsen als de „Vader der
Engelse Poëzie".
Men vierde in vroeger eeuwen in
Engeland Sint-Valentijnsdag als
een feest van geschenken en kleine
attenties, zo in de trant, waarin wij
het Sinterklaasfeest vieren. Bloe
men kwamen er ook aan te pas. zfj
het minder dan tegenwoordig. Toen
in de vorige eeuw de prentbrief
kaart werd uitgevonden, veroverde
deze al spoedig de St.-Valentijns-
dag. Het werd gebruikelijk om el
kaar op 14 februari niet slechts sur
pluses te zenden, maar ook speciale
„groetkaarten", bedrukt en opge
werkt met hartjes, bloemen en
kant. Die kaarten werden (en wor
den nog) anoniem verzonden (net
als bij ons Sinterklaascadeaus), zo
dat de ontvang(st)ers moesten ra
den, van wie de groet of de surprise
afkomstig was. In de meeste ge
vallen zal dat wel niet zo heel moei
lijk zijn geweest!
Op het ogenblik zijn negentiende-
eeuwse Valentijnskaarten een ge
zocht verzamel object in Enge
land. In het „Victoria and Al-
bert Museum" te Londen kan
men een fraaie en typische col
lectie van die kaarten bewonderen.
In Canada
Architect was een koppige doorzetter
(Van onze Parijse correspondent, Frank Onnen
Op 22 jan. j.l. vierde het hoogste en meest omstreden monument van
Parijs zijn vijfenzeventigste verjaardag en bereikte dus mimschoots ,,de
leeftijd der sterken". Nauwkeuriger gezegd: op die dag was het drie
kwart eeuw geleden dat het bouwcontract ondertekend werd, met de
bedoeling de torenspits zélf, ruim driehonderd meter boven de begane
grond, ter gelegenheid van de legendarische wereldtentoonstelling van
1889 officieel en feestelijk in te wijden. Aldus is het ook geschied. Een
vluchtig rekensommetje toont al aan, dat aan de bouw slechts twee jaar
gewerkt is.- een oogwenk in het licht van de geschiedenis, van zijn leef
tijd en van zijn omvang.
Druk slechts vier
kilo per em2
Vóór ingenieur Alexandre Gus-
tave Eiffel, die in 1832 in Dfjon ge
boren werd, met een bevende hand
van ontroering zijn naam onder dat
contract plaatste, had hij al heel
wat vinnige veldslagen achter de
rug. Veldslagen met lieden uit alle
kringen van de Parijse samenleving,
die zyn plan bespottelijk, nutteloos,
misdadig, verkwistend, schoonheids-
schendend en (om nog vele andere
redenen) beslist en totaal verwer
pelijk achtten. Maar de koppige
doorzetter Eiffel, die de regering
en de organisators van de Wereld
tentoonstelling op dat moment ein-
delyk en definitief over de brug
had gekregen, wist toen dat hy zijn
tegenstanders verder maar rustig
kon laten praten, schrijven en foe
teren.
Met de drieduizend blauwdrukken
die hij met zijn staf op dat ogen
blik al had uitgewerkt, begaf hij zich
toch heus niet over één nacht ijs,
en zijn toren bouwde hy daar even
min op
Hy kwam, met zyn technische
uitrusting, even welbeslagen op dat
(denkbeeldige* ijs, als zyn toren het
later in werkelijkheid zou worden.
Goed beslagen inderdaad: bijna op
de (spijker)kop af zouden er twee
en een half milioen klinknagels in
het (uitsluitend stalen) gevaarte
gedreven worden, dat zelf uit vijf
tien duizend stukken ijzer bestond.
Helemaal van ijzer dus, met uit
zondering van de vier gigantische
voeten die uit beton waren opge
trokken, en, ruim honderd meter
uit elkander, samen de fundering
vormden. Wij zullen ons nu niet
nóg verder begeven ln technische
uitwydlngen die wy tenslotte ook
maar weer van derden kregen.
Maar één detail, waaruit het
technische genie van zijn schepper
spreekt, weigeren we u toch te ont
houden: liefst zevenduizend ton
weegt het gevaarte en zo precies
had Eiffel zyn berekeningen ge
maakt, dat de druk van zijn toren
per vierkante centimeter niet meer
dan vier kilo bedroeg. Net dezelfde
druk die een stoel uitoefent op de
grond, wanneer iemand van middel
matig gewicht er plaats op heeft
genomen.
Esthetische betwaren
Indien al die technische tegen
werpingen van Eiffels betweters
dus niet zo lang stand konden hou
den tegen de bewyskrachtige wer-
kelykheid, toch hadden esthetische
bezwaren een veel langer leven.
Vooral de elite der Franse kun
stenaars heeft zich nooit goed met
de aanwezigheid van deze toren, die
het symbool van technisch genie
en modern kunnen wilde zyn, in
het hart van het latere Parys, de
vlakte van de Champs de Mars,
waar ook de Wereldtentoonstelling
gehouden werd, kunnen verenigen.
Verlaine beweerde, dat hy de ogen
ogenblikkeiyk sloot zodra Eiffels
creatie ln zyn gezichtsveld ver
scheen, en andere dichters en
schryvers verzekerden, dat ze graag
een omweg van een minuut of
veertig maakten om de toren te
kunnen ontlopen!
Kolderpraat natuuriyk, want zelfs
een Londense mist als een bord
erwtensoep belet de Eiffeltoren nog
niet zyn spitse en verlichte neus
vanuit alle hoeken van de stad
waarneembaar de hemel in te prie
men.
Lange neus
Over die neus gesproken: die is
een paar jaar geleden nog eens drie
meter langer geworden. Boven op
de top, waar vroeger ingenieur Eif
fel zyn tekenkamers had ingericht,
werd later de ruimte verdeeld tus
sen het Meteorologisch Instituut,
de radio en de televisie, en dc
luchtvaartdienst, die deze gigantc
bovendien nog als vuurtoren ge
bruikte. Al die nuttige dienster
werden bekroond door een drie
kleur met de afmetingen van eei
aardappelakker, zodat een leuker,
de Eiffeltoren 's werelds hoogst
vlaggemast kon noemen. Maar d
laatste omschryving is intussei
door de ontwikkeling al weer ach
terhaald, want onder de druk dei
protesterende kykers besloot men
goudmijn gebleken, die maar niet
ophoudt te vloeien. Naast de pacht-
opbrengsten van de spits, wordt er
op de eerste etage nog een restau
rant geëxploiteerd, dat over een
fameuze keuken beschikt en ten
slotte is er dan nog de verkoop van
entreebiljetten die ook nog een lieve
cent bydragen tot de kas.
Drie jaar geleden werd het vijf
endertigmiljoenste entreekaartje,
dat ook toegang geeft tot de lift,
afgescheurd en sedertdien is de be
langstelling nog lang niet uitgewoed.
Na die eerste vijfenzeventig jaren
heeft de Eiffeltoren dus wel tegen
zoveel beproevingen en bedreigin
gen stand weten te houden de
nazi-bezetters wilden het hele ge
val in 1942 tot tankwapen omsme
den!! dat er geen reden is om
aan te nemen, dat de tijd op het
staal van dit omstreden zinnebeeld
der Lichtstad binnen afzienbare
jaren zyn (niettemin krachtige)
tand stuk zou kunnen byten.
BEHALVE in Engeland houdt
men ook in Italië, Zw.tser-
land en Frankryk de Sint-
Valentyn6traditie in sommige stre
ken ln ere. Echter niet in die mate
als in Canada. Waarom Juist in Ca-
