RANGER" TE SNEL OM DE
MAAN TE KUNNEN RAKEN
F.L.N. EN FRANKRIJK
EENS OVER SAHARA
Oe Thant vordert niet
met zijn bemiddeling
ireigen nu
priesters in
van
LAGOS wil „top"
alle landen in Afrika
ÉW ^ïlteirivs
Hedenmiddag ruimtereis van
Amerikaanse kolonel J. Glenn
Zal laatste woord
aan Kennedy zijn?
Experiment blijft waardevol
Fa. D. KRET Zn.
WEERBERICHT
Onder soevereiniteit van Algerije
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 27 JANUARI 1962
No. 30564
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
r 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no 57053
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Amerikaanse poging om een instrumenten
capsule op de maan te laten landen is mislukt.
Nadat aanvankelijk scheen, alsof de lancering
van de Ranger III gisteren een groot succes was
geworden, en dat er een grote kans bestond dat
de maan maandag zou worden getroffen, werd
later uit baanberekeningen opgemaakt, dat de
337 kg wegende Ranger door een te hoge snel
heid de maanbaan niet 66 maar 55 uur na de
lancering zou kruisen op een moment, dat de
maan nog niet dit punt in haar baan zou hebben
bereikt. De maan zal nu waarschijnlijk op een
afstand van ongeveer 40.000 km worden gepas
seerd. Men hoopt thans de televisie- en radio
apparatuur van de Ranger te kunnen gebruiken
om opnamen van de onbekende zijde van de
maan te maken en naar de aarde te zenden.
In Amerika, waar aanvankelijk grote vreugde
heerste over het verwachte succes van de Ran
ger, leeft men thans in spanning over het tweede
ruimte-experiment dat voor deze dagen op sta
pel was gezet; de bemande kunstmaanvlucht
met de A^ercury-capsule Friendship Seven. He
denmiddag half twee Nederlandse tijd zou
kolonel John Glenn met een Atlasraket worden
gelanceerd voor een ruimtevlucht van viereneen
half uur, gedurende welke drie omwentelingen
om de aarde moeten worden gemaakt.
Hoewel Ranger niet de maan zal bereiken, kan men toch ook niet van
een volledig mislukte lancering spreken. De gecompliceerde operatie van de
lancering is in zoverre geslaagd, dat de rakettrappcn goed functioneerden,
en dat de eigenlijke Ranger op het juiste moment van een baan om de
aarde uit door de Agena-trap van de raketcombinatie in de beoogde baan
naar de maan werd gebracht. Daarbij werd echter een veel grotete snelheid
heid bereikt dan de beoogde 39.000 km per uur, waardoor de maan niet ge
troffen kon worden. Het is mogelijk, tijdens de ruimtevlucht koerscorrecties
aan te brengen, doch deze kunnen niet zo ingrijpend zijn, dat de Ranger
alsnog de maan kan raken.
letten op het licht van fakkels aan
ballonnen op een hoogte van onge
veer 9150 meter boven de Indische
Oceaan. De sterkte van het licht zou
220.000 kaars zijn.
De ruimtecapsule komt tot op een
hoogte van 160 tot 240 km boven de
aarde, voert dn ruimtevaarder van
de dag in de nacht en terug in het
zonlicht in iets meer dan anderhalf
uur tijds en moet tenslotte niet ver
der dan 1300 km van de startplaats
neerkomen.
Nieuw (loei
Het heeft in de bedoeling gelegen,
dat de Ranger op ongeveer 40.000
km afstand van de maan beginnen
zou met uitzenden van televisiebeel
den van het maanoppervlak. Tot het
moment, dat de capsule 23 km van
haar maanoppervlak zou zijn, zou
den 1800 televisiebeelden worden uit
gezonden. Daarna zou een kleine in
strumentenhouder van 25 kg worden
uitgestoten, die met remraketten is
uitgerust. Deze houder moest met een
snelheid van 250 km per uur op de
maan terecht komen, en deze val
overleven. De rest van de Ranger
zou met een snelheid van 10.000 km
per uur 66 uur na de lancering op
de maan te pletter slaan.
Men is thans koortsachtig bezig
te berekenen, op welke wijze nog
het meeste profijt kan worden ge
trokken van de te snelle ruimtecap
sule. De waarnemingen tijdens de
vlucht blijven even waardevol als
tijdens een volledig geslaagde ruim
tereis. Zij kunnen nu zelfs langer
worden voortgezet dan bij een maan-
treffer. Het zal eerst maandag blij
ken of de stand in de ruimte van
de Ranger zo kan worden bepaald,
dat de televisiecamera's opnamen van
de „achterzijde* van de maan kun
nen maken waarmee de Russische
opnamen van oktober 1959 zouden
kunnen worden geëvenaard.
Bemande vlucht
De vlucht om de aarde van de
Amerikaanse ruimtevaarder in spe
John Glenn is vastgesteld op heden
middag 13.30 uur Nederlandse tijd.
De weersomstandigheden voor de
vlucht en de terugkeer van Glenn
naar de aarde zijn nog steeds goed.
Kolonel Powers, de veiligheids offi
cier van het Mercury-project heeft
nogmaals gezegd, dat de ruimtecabine
niet per se driemaal om de aarde
moet gaan alvorens terug te keren
en dat de lengte van de vlucht zal j
afhangen onder meer van het tijd
stip waarop de vlucht is begonnen.
De woordvoerder van de Nasa zei,
dat Glenn waarschijnlijk driemaal
om de aarde zal vliegen als hij om
13.30 uur wordt gelanceerd, maar
slechts twee banen zal maken als hij
na 15.30 de lucht ingaat. Mocht de
lancering pas na 17.00 uur geschie
den, dan kan slechts één baan ge
maakt worden.
Kolonel Powers zei nog, dat. als
Glenn over de donkere helft van de
aarde zou vliegen hij zou moeten
Dertigduizend men
In totaal zijn een dertigduizend
personen bij de ruimtevlucht betrok
ken onder wie de bemanningen van
28 schepen op twee oceanen en van
achttien controleposten op drie con
tinenten en vijf eilanden die het
contact met de ruimtevaarder gedu
rende zijn tachtigduizend mijl lange
tocht moeten onderhouden.
Te „oud"
De veertigjarige kolonel John
Glenn is de best geoefende van de
zeven ruimtevaartkandidaten. Eigen
lijk is hjj reeds te „oud" voor deze
onderneming volgens de door deskun
digen gestelde normen, maar zijn
verstandelijke vermogens, lichamelijk
uithoudingsvermogen en perfecte
gezondheidstoestand hebben dit be
zwaar opzij doen zetten.
Zijn vrouw heet Anhie en zij
hebben een dochter van vijftien en
een zoon van veertien jaar. Glenn
kwam in 1943 bij de mariniers. Hij
werd naar de Stille Oceaan gezonden
en heeft later in Korea gevochten.
De tocht van Glenn wordt de eer
ste Amerikaanse ruimtereis van het
karakter als die welke reeds door de
Russen Gagarin en Titow zijn vol
bracht. Ter voorbereiding hiervan
zijn het vorig jaar door de Ameri
kanen Shepard op 5 mei en Grissom
op 21 juli korte raketvluchten ge
maakt.
Het Marokkaanse ministerie van
Defensie heeft gisteravond bekend
gemaakt, dat eenheden van het Ma
rokkaanse leger zich in de richting
van Oudja in oost-Marokko bewe
gen om het hoofd te bieden aan
„de dreiging en schendingen" van
de oostelijke grens door het Franse
leger in Algerije. Enkele legereenhe
den hadden reeds stellingen betrok
ken op „gevoelige punten" in het
grensgebied.
De toestand aan de grens was vol
gens de bekendmaking verergerd
door herhaaldelijke schendingen
van Marokko's oostelijke grenzen
door Franse troepen en door de dief
stallen. plundering en bombardemen
ten die de Marokkanen hadden moe
ten verduren.
VN bereiden militaire actie voor
De Britse majoor Lawson. die
de enige overlevende missionaris
van het bloedbad in Kongolo
naar Leopoldstad heeft ge
bracht, is naar Kasongo ver
trokken. waarheen Kongolese
muiters drie gewonde missiona
rissen moeten hebben vervoerd.
Kasongo ligt ten zuiden van
Kindoe. in de provincie Kivoe.
Muiters in die streek hebben
volgens de V.N. gedreigd nog
meer missionarissen te zullen
vermoorden.
De V.N. heeft gisteren een deel van
het rapport van majoor Lawson over
zijn reis naar Kongolo voor publika-
tie vrijgegeven. Er bevinden zich in
het gebied van Kindoe volgens het
rapport nog 800 missionarissen en
andere Europeanen in benarde om
standigheden.
De V.N. overweegt in Kindoe een
militaire basis te vestigen ter be
strijding van de muiters. Gen-.-raa!
Sean McKeown, de bevelhebber van
het V.N.-leger in Kongo, is donderdag
naar Albertstad in Noord-Katanga
vertrokken om een militaire actie
voor te bereiden. Het aantal muiten
de Kongolese soldaten in het gebied
van'Kindoe wordt op 2.000 geschat.
V.N.-secretaris-generaal Oe Thant
heeft de ontslagaanvrage van de
Zweed Sture Linner, de leider van
het V.N.-optreden in Kongo, aan- j
vaard. Hij zal begin februari ver
trekken. Robert Gardiner, de Gha- I
nese directeur van de afdeling voor
openbare administratie op het V.N.- I
hoofdkwartier in New York, zal hem
voorlopig opvolgen.
Nederland en Indonesië zijn het eens:
Advertentie
LOODGIETERS BEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023^24350
LAGERE TEMPERATUREN
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: De kans op opklarin
gen is in het noorden van het land
groter dan elders. Omdat er weinig
wind zal zijn kan plaatselijk mist
ontstaan by temperaturen dichtbij
het vriespunt. Morgen overdag zullen
de temperaturen over het algemeen
lager zyn dan vandaag, vooral op
plaatsen waar de mist zich lang weet
te handhaven.
(Opgemaakt te 10 uur)
28 JANUARI.
Zon op: 8.28 uur; onder: 17.19 uur.
Maan op: 0.27 uur; onder: 11.39 u.
Hoogwater te 8.00 en 20.22 uur.
Laagwater te 3.31 en 15.57 uur.
29/1 hoogwater te 8.45 en 21.15 u
Laagwater te 4.13 en 16.43 uur
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Byvoegse!
Onze correspondent te Washington meldt:
Over één ding zijn de Nederlanders en de Indonesiërs het
eens: het gaat niet goed met Oe Thants bemiddelingspogingen te
New York. In het Nederlandse kamp te Washington had men begin
dezer week nog de hoop dat de overkomst van Soedjarwo uit
Indonesië zou leiden tot een direct gesprek tussen Indonesiërs en
Nederlanders in het bijzijn van Oe Thant.
De laatste dagen begon men echter te vrezen te optimistisch te
zijn geweest.
Gisteren had ik een gesprek met de Indonesische ambassadeur te
Washington, Zain. Deze bleek eveneens somber te zijn. Zijn oordeel
luidde: „Als de situatie zo blijft, dan kan Soedjarwo over een paar
dagen wel weer naar huis gaan".
Teleurstelling
Ambassadeur Zain toonde zich te
leurgesteld over het feit, dat ambas
sadeur Schiirmann scheen te zijn te
ruggekeerd tot de stelling, die Ne
derland gedurende de herfst heeft
ingenomen. Nog altijd zou Schiir
mann het recht op zelfbeschikking
voor de Papoea's accentueren en bo
vendien scheen hij terug te keren
tot de suggestie van het zenden van
een V.N.-commissie naar Nieuw-Gui
nea. Naar Zains mening zou Schiir
mann een stap terug hebben gedaan.
Zain ontkende niet dat Oe Thant
de suggestie had gedaan om landen
als India, Birma of Malakka tijde
lijk namens de V.N. met de voogdij
over Nieuw-Guinea te belasten. Hij
noemde deze suggestie echter beslist
niet aanvaardbaar en was er zeker
van dat genoemde landen niet be
reid zouden zijn het voogdijschap
te aanvaarden, indien Indonesië zich
tegen het plan zou verzetten.
Uiterst moeilijk
In Nederlandse kringen is men de
laatste dagen gaan inzien, dat het in
de praktijk uiterst moeilijk blijkt
voor Oe Thant de partijen onder zijn
auspiciën aan één tafel te verenigen.
De secretaris-generaal van de V.N.
tast de mogelijkheden tot een verge
lijk af en zolang dat niet eens in
zicht is, is men huiverig een con
frontatie van Nederland en Indone
sië te riskeren.
Dat Indonesië ooit bereid zou zijn
geweest zonder voorwaarden te on
derhandelen, wenst men in het Ne
derlandse kamp niet te geloven. Het
feit echter dat men thans openlijk
toegeeft zekere pre-condities te stel
len, wijst erop, dat het bij de Indo
nesiërs minder dan tevoren goede ge
woonte geworden is zich gematigd
te tonen. De overkomst van Soedjar
wo heeft tot dusverre beslist geen
toenadering teweeg gebracht. Niette
min blijft men aan Nederlandse zijde
geloven dat een compromis misschien
na maanden van moeizaam onder
handelen bereikt kan worden, indien
beide partijen zonder premissen aan
de conferentietafel willen plaatsne
men.
Nog hoop
Een speciale medewerker schrijft:
„De Indonesische regering heeft de
hoop opgegeven Nederland langs di-
Kennedy. Het gaat er Djakarta nu
om de Amerikanen duidelijk te ma
ken welke risico's zij in de Pacific
lopen, wanneer zij Den Haag niet
bewegen een ander beleid te volgen".
Dat zei gisteren een in Brussel ge
stationeerde Indonesische diplomaat,
een oud-minister, wiens taak het
overigens nog steeds is voeling te
houden met de Nederlandse politieke
leiders.
De zegsman zei, dat het on
gelukkige incident met de motortor
pedoboten niets heeft afgedaan aan
de Indonesische vastbeslotenheid om,
als het niet anders kan, Nieuw-Gui
nea met geweld te veroveren. De In
donesische regering kan niet meer
terug.
Met de noodzaak om eventueel
communistische hulp in te roepen
bracht hij ook de recente arrestaties
van Sjahrir, Roem e.a. in verband.
Hij zei dat deze politici een anti
communistische actie leiden en dat
de Indonesische regering er niets
voor voelt om er een bondgenoot bij
te krijgen, maar tegelijkertijd in de
rug te worden aangevallen.
De Indonesische zegsman verklaar
de dat hij nog steeds de indruk heeft,
dat het geschil door onderhandelin
gen zal worden opgelost. Zijn con
tacten met Nederlandse politici leken
hem nuttig omdat een realistischer
kijk in Nederland het Den Haag
gemakkelijker zal maken aan even
tuele Amerikaanse initiatieven toe te
geven.
Hij ziet een oplossing in de volgen
de formule: Nederland erkent de In
donesische soevereiniteit en verklaart
zich bereid „te praten over de mo
daliteiten van de overdracht". Dat
zou een zeer geleidelijke overdracht
kunnen zijn. En uiteraard zou de
recte vreedzame weg te bewegen tot Nederlandse regering erbij kunnen
Kussen torpederen
kernstop-gesprek
In ambtelijke kringen in
Washington is men van mening,
dat de Russen de drielanden-
conferentie in Genève over een
kernproevenverbod zo goed als
getorpedeerd hebben, nu zij het
aanbod van het Westen om
deze besprekingen te combine
ren met onderhandelingen over
een algemene ontwapening heb
ben verworpen.
De Russen hebben hiermee dnide-
lijk laten blijken, zo wordt van gezag
hebbende Amerikaanse zijde verno
men, dat zy de kernproeven niet
werkelijk willen beëindigen. De Rus
sen hebben hun eigen, lang ge
koesterde standpunt verworpen, dat
zy een akkoord over het staken van
de kernproeven alleen konden aan
vaarden in het verband van een al
gemene ontwapening.
In Londen verwacht men, dat En
geland en Amerika het komende
weekeinde overleg zullen plegen over
de Russische houding in Genève.
Men heeft in Londen de indruk, dat
de Russen geen belang meer stellen
in een akkoord over een verbod van
kernproeven.
Het State Department heeft be
kendgemaakt, dat de Amerikaanse
en de Britse delegatie de zaak aan
hun regeringen hebben voorgelegd.
In de troonzaal van hei Ko
ninklijk Paleis op de Dam in
Amsterdam hebben Koningin en
Prins het eerste van de twee di
plomatendiners gegeven. De
aankomst van de Prinsessen
Beatrix en Irene. Aan het diner
zaten mede aan minister en me
vrouw Luns, 24 ambassadeurs,
5 gezanten, een zaakgelastigde
en twee tijdelijk zaakgelastigden
Dodelijke val
van jongetje
De 7-jarige Gerardus Winkel uit
dc Cornelis Dirkzstraat te Utrecht
is gisteravond gevallen en zo onge
lukkig terecht gekomen, dat hij later
in het Academisch Ziekenhuis is
overleden.
Hij had eerder op de avond met
enkele vriendjes een vuurtje gestookt
oj een speelplaats in de Adriaan van
Bergenstra at. Een van dt jongens is.
op een gegeven ogenblik met een
brandende krant weggehold. Enkele
jongens, onder wie Gerardus Win
kel. zijn hem achterna gegaan Hier
bij is Gerardus gevallen. Hij bleef
met zijn gezicht in het gras liggen.
Een paar jongens hebben hem weg
gedragen en een andere heeft de
ouders gewaarschuwd. Een ambu
lance-auto van de G G. en G D. ver
voerde de jongen naar het Acade
misch Ziekenhuis. Daar is hij over
leden.
Defensie meent:
Kleding maakt
status niet
(Van onze Haagse correspondent)
Een zegsman van het Ministerie
van Defensie deelde ons naar aan
leiding van het bericht over een mo
gelijk kort geding over dienst in
Nieuw-Guinea mede, dat het al se
dert jaren gebruikelijk is, dat mili
tairen in burger reizen als zy naar
een niet direct aangrenzend land
gaan. In het algemeen wordt het niet
toegestaan, dat militairen in uniform
gekleed zijn, indien zij zich niet in
het eigen land bevinden.
Indien bij verdrag is vastgelegd,
dat het toegestaan is, dat militairen
uit het ene land zich in uniform in
het andere land bewegen, is zulks wel
mogelijk. Ook kan tevoren toestem
ming worden gevraagd, zoals b.v. het
geval is, als de Marine vlagvertoon
gaat maken. Indien op een dergelijk
verzoek gunstig wordt beschikt, im
pliceert dit tevens, dat „passagieren"
(in uniform) wordt toegestaan.
Naar de mening van Defensie is er
geen sprake van. dat een militair zyn
status zou verliezen door zich in bur
gerkleren te steken. Als hij zich
's avonds in burger op straat be
vindt wat sedert kort is toege
staan blijft hij militair.
Overigens is er nog geen dagvaar
ding uitgebracht en het is zelfs mo
gelijk, dat het kort geding niet door
gaat. De datum is vastgelegd om zo
min mogelijk tyd te verliezen.
erkenning van de Indonesische soe-
I zeggen, dat zij in die besprekingen
vereiniteit over Nieuw-Guinea en tot zelfbeschikkingsrecht van de Pa-
overdracht van het geiag over dat poeas verdedlgen. Dat zelfbe.
gebied. Betekent dat oorlog. Niet schikkingsrecht zou Nieuw-Guinea
noodzakelijk, want Indonesië heeft kunnen krijgen in een vorm van zeer
zeker niet de hoop opgegeven Neder- j vergaande provinciale autonomie, zo-
land door indirecte druk zover te als byv Atjeh die al bezit,
krygen, namelijk via de V.S. Tenslot- e I o
te ligt de beslissing bij president I w NlOl OP pag- Z
Het belangrijkste punt waarover
men nog geen overeenstemming
heeft bereikt is dat van de duur en
de uitoefening van de uitvoerende
De twintig staatshoofden van
Afrikaanse landen en Madagas
kar, die in Lagos (Nigerië)
bijeen zijn, hebben gisteren met
algemene stemmen besloten in
de toekomst een ..topconferen
tie" te beleggen van alle „onaf
hankelijke staten" in Afrika. Zij
hebben de hoop uitgesproken,
dat Algerije voordien onafhan
kelijk zal worden, aldus is in
een officieel communiqué be
kendgemaakt. De kwestie van
Algerije's vertegenwoordiging
zal dan niet. zoals nu het geval
was, een punt van discussie zijn.
In kringen die nauwe betrekkingen met de Franse regering onderhouden,
leden hervatte besprekingen overeenstemming hebben bereikt over drie be
langrijke punten. Deze punten zijn: de Sahara valt onder de soevereiniteit
langrijke punten. Deze punten zyn: de Sahara valt onder de souvereiniteit
van Algerye, er komen waarborgen voor de bescherming van de rechten
en de bezittingen van de Europese minderheid en de marinehaven van
Mers-el-Kebir wordt aan Frankrijk verpacht.
macht in de overgangstijd tussen een
staken van het vuren en een volks
raadpleging over zelfbeschikking is.
Enkele Franse ambtenaren achten
het mogelyk dat ongeveer half fe
bruari een akkoord tussen Frankrijk
en de opstandelingenregering zal
worden gepubliceerd.
De Franse minister Joxe die belast
is met de geheime besprekingen met
de Algerijnen, verwacht geen volle
dig verdrag maar een gemeenschap
pelijke intentieverklaring die ge
koppeld is aan afkondiging van het
staken van het vuren. Reeds vele
maanden lang zyn er Tijwel geen
gevechten meer geweest tussen de
Franse strijdkrachten en eenheden
van de opstandelingen.
President De Gaulle heeft gister
avond een besluit ondertekend op
grond waarvan de twee OAS-leden
die zijn gearresteerd in verband met
de ontvoering van het gaullistische
Kamerlid Mainguy, voor een bijzon
dere krygsraad zullen worden geleid,
die ook enkele terroristen zal berech
ten die worden beschuldigd van het
plaatsen van kneedbommen.
Ir Parijs wordt de laatste hand
gelegd aan de nieuwe maatregelen
Felle brand in
Seheveningen
In de visrokerij van J. J. van der
Zwan in de Badhuisstraat in Sehe
veningen is gistermorgen een felle
brand uitgebroken.
De brandweer bestreed de vlam
men, die door het dak sloegen van
twee kanten.
Ongeveer een uur nadat het vuur
was ontdekt kon de brandweer met
de nablussing beginnen. Omtrent de
oorzaak van de brand tast men nog
geheel in het duister. De schade be
draagt ongeveer f 25.000. De eerste
verdieping en de z.g. motzolder rmot
is fijn zaagsel dat by het roken wordt
gebruikt) zijn verwoest. Terwijl ook
verpakkingsmateriaal verloren is ge
gaan. Het bedrijf was tegen brand
verzekerd.
tegen de OAS. Allen die zich aan
terroristische daden schuldig maken,
zullen door een bijzondere krijgs
raad worden berecht. In de komende
dagen zal ook meer speciale politie
naar de hoofdstad komen om beter
te kunnen optreden tegen het Gehei
me Leger.
Uit het Leidsch Dagblad van
28 Januari 1862:
Uet Staatsblad no. 12 be
vat een kon. besluit van 4 de
zer,, houdende goedkeuring
van de statuten der Vereen,
tot instandhouding en bevor
dering van den bloei der
kweekschool voor Zeevaart te
Leiden, en erkenning dier
Vereen, als rechtspersoon.
Misschien is het overbodig,
in elk geval is het goed, nog
eens te herinneren aan het
plan der Leidsche Vereeni-
ging van Musici, om twee
damesconcerten te geven, en
dat woensdag reeds het e^ste
daarvan plaats heeft.
