TREINRAMP BIJNA ZEKER HET
GEVOLG VAN MENSELIJKE FOUT
win!
Terrein van de catastrofe leek
gisteravond op helse werkplaats
Dodental is al boven de negentig gestegen
Nationale ramp
KONINGIN
KOMT TERUG
WEERBERICHT
Vandaag over
enkel spoor?
WITTE KRUIS
NEEM
DE TIJD OM
GOEDKOOPTE
TELEFONEREN
Z°'HZiHin
(3uc/ Qht
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 9 JANUARI 1962
No. 30548
LEIDSCH mDAGBLAD
Directeur: E. A E, van Dishoeclt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wme Slngel l'Leiden Glro no-57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer r 750 per kwartaal; f 2.55 per maand; f059 perweek Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
VOLKOMEN terecht heeft onze
stadgenoot, minister Korthals
gisteravond voor de radio het
droevige gebeuren in Harmeien ge
kenschetst als „een nationale ramp".
Nog nooit in de geschiedenis der Ne-
derlandsche Spoorwegen sinds 1839
heeft een ongeval een zo groot aan
tal slachtoffers geëist als ditmaal.
Zoals een lijstje gisteravond in dit
Blad deed zien, werd op deze som
bere januaridag het totaal slacht
offers van de laatste halve eeuw (81)
in één slag overtroffen. Naar ge
vreesd moet worden, zelfs aanzienlijk
overtroffen, want nadat men gister
avond laat gemeend had de droevige
balans te kunnen afsluiten op een to
taal van 81, maken latere berichten
helaas melding van de vondst van
r.og meer slachtoffers, terwijl een
aantal ernstig gewonden in diverse
ziekenhuizen inmiddels aan de be
komen kwetsuren is bezweken. En
kele verkeren nog in levensgevaar,
zodat naar alle waarschijnlijkheid het
eindcijfer wel niet ver van de hon
derd verwijderd zal blijven
WIE de lange lijst doorleest
van hen, die bij deze ramp
het leven verloren, wordt ge
troffen door het feit, dat zich daar
onder zoveel mannen en betrekkelijk
weinig vrouwen en kinderen bevin
den. Het is een op zichzelf vrij lo
gische consequentie van het tijdstip,
waarop de ramp plaats had: maan
dagmorgen tegen halftien. Onder de
passagiers van beide treinen waren
vele vertegenwoordigers en handels
reizigers, die zich voor hun dag- of I
weektaak naar hun werkterrein be
gaven, maar dit niet bereikten.
Het aantal gezinnen, dat door deze
ramp man- en vaderloos is geworden,
is dan ook uitzonderlijk groot.
ONZE deernis gaat in de eerste
plaats uit naar deze zwaar-
getroffen gezinnen voor wie
in enkele fatale seconden de toekomst
plotseling een somber aspect kreeg;
waar aantrekkelijke toekomstmoge
lijkheden in één slag werden vernie
tigd; waar leed werd geschapen, dat
zich nog vele jaren om niet te
zeggen: levenslang pijnlijk zal
doen gevoelen.
Onze sympathie gaat ook uit naar
de directie der Nederlandsche Spoor
wegen, een bedrijf, dat temidden der
Europese zusterondernemingen een
gunstige reputatie geniet vanwege
haar grote verkeersveiligheid en over
het algemeen goede service, recente
uitzonderingen, voornamelijk als ge
volg van personeelsgebrek, buiten be
schouwing gelaten.
Het deed onder de huidige droevige
omstandigheden bijzonder sympa
thiek aan uit de mond van de presi
dent-directeur der N.S., ir. Lohmann
te mogen vernemen, dat hoewel de
Spoorwegen formeel geen aansprake
lijkheid erkennen voor reizigers op
spoorkaartjes, de directie zich in dit
geval moreel verantwoordelijk acht
voor schadeclaims in verband met
deze ramp.
In welke omvang kan op dit ogen
blik uiteraard onmogelijk nog be
kend zijn, doch veel belangrijker dan
de materiele toezegging achten wij
in dit verband het begripvolle en
milde standpunt, waarvan deze be
lofte blijk geeft; er is door deze ramp
zó ontzaglijk veel en diep menselijk
leed veroorzaakt, waarvoor geen
troost mogelijk is, laten wij als direc
tie der N.S., onze bereidheid tonen
om althans in de materiele behoef
ten tegemoet te komen.
Dit achten wij een mooi en juist
standpunt, dat onze bijzondere waar
dering verdient.
H.M. de Koningin is in ver
band met de treinramp bij Har-
melen vanochtend uit Lech naar
Zürich vertrokken om vandaag
per vliegtuig naar Nederland
terug te keren.
H.M. de Koningin wordt in de
loop van de namiddag op het
vliegveld Soesterberg verwacht,
zo is officieel medegedeeld.
Ambassadeur Rice
bij minister Lurs
De minister van Buitenlandse Za
ken. mr. J. M. A. H. Luns, heeft de
Amerikaanse ambassadeur in Neder
land, de heer J. S. Ricer gisteren ont
vangen. Dit heeft een woordvoerder
van het ministerie van Buitenlandse
Zaken in antwoord op een vraag
meegedeeld. Over de inhoud van het
gesprek deelde de woordvoerder niets
mee. Hij onthield zich van eik com
mentaar.
KOUDERE NACHT
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Aanvankelijk opkla
ringen, later toenemende bewolking
gevolgd door enige regen. Koudere
nacht met weinig wind en hier en
daar mist. Morgen overdag ongeveer
dezelfde temperaturen als vandaag
en tot matig of krachtig toenemende
wind tussen zuidoost en zuidwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
10 JANUARI
Zon op: 8.46 uur; onder: 16.50 uur.
Maan op: 11.09 uur; onder: 22.12 u.
Hoogwater te Katwijk te 5.54 en
18.15 uur. Laagwater te 1.44 en 14.05
uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Meer dan negentig mensenlevens heeft de ontzet
tende treinramp gistermorgen bij Woerden geëist.
Meer slachtoffers dan alle rampen in een halve eeuw
geschiedenis van de Nederlandse Spoorwegen. Hoe
heeft dat kunnen gebeuren?
Het officiële onderzoek naar het antwoord op deze
bijzonder belangrijke vraag begint pas vrijdag. Het zal
uitermate moeilijk worden, daar beide Rotterdamse
machinisten, P. Fictoor en P. van Leer, zijn omge
komen.
Maar het ziet er nu naar uit, dat de oorzaak gezocht
moet worden in menselijke feilen. Vrijwel zeker wordt
aangenomen, dat de machinist van de sneltrein uit
Friesland door een onveilig sein is gereden en de uit
Rotterdam komende trein in volle vaart heeft geramd.
Friese trein. Op het terrein van de
ramp nam men toen aan. dat het
dodental de negentig had bereikt.
Precies wist niemand het. Dat kon
ook niet. Vaak gingen baren weg
met slechts onherkenbare resten.
Macaber
De belangrijkste stille getuige
vormt het N.X.-tableau op het sta
tion te Woerden, waaruit duidelijk
bleek, dat het sein bij de splitsing te
Harmeien op veilig stond voor de af
buigende trein naar Amsterdam. Dit
betekent, dat de seinen voor de Friese
trein naar Rotterdam dan automa
tisch rood licht gaven. Dit zou ook
het geval zijn geweest, wanneer de
automatische beveiliging zou hebben
gefaald. Dan springen namelijk alle
seinen op rood of geven geen licht.
In beide gevallen heeft de machinist
het uitdrukkelijk bevel te stoppen. Bij
het N.X.-Systeem zijn ongelukken
door verkeerde wisselstanden of fou
tieve seinbeelden uitgesloten. Alles
hangt echter af van de oplettendheid
van de machinisten. Mist is geen ex
cuus. De voorschriften zeggen, dat de
machinist zo nodig zelfs zijn trein tot
stilstand moet brengen.
De gehele verdere dag heeft er gis
teren koortsachtige drukte geheerst
op de plaats van de ramp. Toen tege
lijk meldde steeds wordende mist de
duisternis door de weilanden kwam
aankruipen reden nog steeds ambu
lances, militaire auto's en politie
wagens af en aan.
De horloges wezen ongeveer acht
uur aan, toen de mannen met de
bruine helmen van de Spoorwegonge-
vallendienst aan het zwaarste en
eigenlijk het meest hopeloze karwei
van deze rampzalige maandag begon- j
nen: het ontwarren van een vorme-
loze kluwen van twee personenrijtui
gen. De bovenste had behoord tot de
sneltrein uit Friesland, het onderste
deel was uit Rotterdam gekomen.
Even tevoren waren de dragers
van de brancards nog gewenkt voor
het weghalen van twee stoffelijke
resten uit een ander rijtuig van de
Van links naar rechts minister t De Quay en de president-diiec-1 de plaats can de treinramp
Korthals, minister-president prof. teut van de N.S., ir. Lohmann op j Woerden.
bij
De spoorwegsplitsing bij Harmeien
leek in het licht van de tientallen
schijnwerpers op een helse werkplaats
Twee 63-tons takels van de spoor-
wegongevallendienst grepen als ma
cabere armen naar de schrootresten,
waartussen de op haar kop liggende
locomotief een sinister middelpunt
vormde. Terwijl er door de hulpploe
gen steeds weer geroepen werd om
schuimblusapparaten, omdat de snij
branders voortdurend een begin van
brand veroorzaakten, weerklonk
steeds weer het „hup-hoog" van de
voorman van de wegwerkersploeg,
die bezig was de volkomen vernielde
sporen te lichten.
Een tegenslag voor de spoorweg
mannen zette de toch al flauwe hoop,
dat in de loop van vandaag reeds één
spoor voor spoorverkeer vrijgemaakt
zou kunnen worden op wel heel losse
schroeven. Terwijl de werktreinen
voor het leggen van het nieuwe
spoor en het herstellen van de bo
venleiding al oprukten naar Harme
ien, kon een van de zware kranen
een opgetakeld rijtuig niet langer
houden en liet het van twee meter
hoogte vallen. De kraan zelf ont
spoorde. De tweede kraan moest er
aan te pas komen om zijn collega
weer op zijn stalen voeten te krijgen.
Het kostte tijd. Gelukkig niet meer.
Een keet, die vol mensen stond, was
maar net niet geraakt door het val
lend rijtuig. Anders had het aantal
slachtoffers weer aanzienlijk groter
geweest
Huzarenstukje
De laatste fase van het bergings
werk werd vannacht tegen één uur
door kraandrijver Van Wijnbergen
met een huzarenstukje besloten. Met
één enkele stalen draad wist hij
uiterst behoedzaam de zware locomo
tief 1137, die op zijn kop lag, weer
recht te trekken. Nadat het gevaarte
met een geluid als een donderslag
weer naast het spoor tot rust was ge
komen, renden alle helpers en niet-
helpers als bezetenen naar de vrij ge
komen plek. Er lag wat kinderspeel
goed temidden van de hoop wrak
hout, verbogen stangen en verwron
gen plaatijzer.
Even ging het gerucht, dat een
kinderlichaampje was gevonden.
Iedereen was zeer opgelucht, toen het
bleek niet waar te zijn. In de twee
uur daarvoor waren nog zes doden
geborgen.
Drie mannen kwamen uit de klomp
schroot op het snijpunt van de beide
treinen, twee andere werden aange
troffen onder een draaistel van de
trein naar Amsterdam en het zesde
bevond zich onder de locomotief.
Waarschijnlijk zijn de laatste drie
reizigers naar buiten geslingerd.
Hulp perfect
Terwijl de artsen, EHBO-ers, mili
tairen, BB-ers en al die andere
naamloze vrijwilligers van het bijna
duizend man sterke hulpleger na 15
uur onafgebroken in touw te zijn ge
weest van vermoeidheid op hun laat
ste benen liepen, stonden de eerste-
masten voor de bovenleiding al weer
overeind en was het spoor van de
lijn UtrechtGouda vrijgemaakt.
Het puinruimen was op een oor
Deze luchtfoto geeft een over
zicht van de twee ramptreinen,
die gisteren op elkaar reden. Bij
deze grootste ramp in de ge
schiedenis der Nederlandse
Spoorwegen kwamen meer dan
90 mensen om het leven. Elders
in dit blad geven wij een aantal
foto's van de onvoorstelbare
chaos op het terrein van de ramp
(ANP-Foto)
na gevild, het herstelwerk begonnen.
Onder de doem van zoveel menselijk
leed en lijden was daar nauwelijks
voldoening over. Degenen, die reeds
kort na de ramp te hulp waren ge
sneld, zullen zich nog lang de af
grijselijke aanblik van deerlijk ver
minkte medemensen en het gekerm
der gewonden blijven herinneren.
Over de hulpverlening kan, nadat
na de eerste verwarring tekening in
de organisatie was gekomen, moei
lijk anders dan met lof worden ge
sproken. Instanties, bedrijven, orga
nisaties en particulieren hebben zich
zonder ook maar 'n ogenblik te ver
flauwen, uren lang onafgebroken aan
hun trieste taak gegeven. Tal van
aanbiedingen moesten worden afge-
Düsseldorf: 50.000
inwoners ingeënt
Bijna 50.000 van de 700.000 inwo
ners van de Westduitse stad Düssel
dorf zijn inmiddels ingeënt tegen de
pokken en ongeveer 55 personen zijn
in quarantaine gesteld. In 23 nood-
klinieken in Düsseldorf hebben art
sen en verpleegsters de massa-vac
cinatie hervat, na een sluiting van
een etmaal om het medisch personeel
gelegenheid te geven uit te rusten.
Ook in Wuppertal en Oberhausen
(Rijnland» en Freiburg (zuidwest-
Duitsland) worden inentingen ver
richt en quarantainemaatregelen ge
nomen. Deze drie steden zijn door
Jacobs de ingenieur die in decem
ber uit Liberië terugkeerde be
zocht voordat vermoed werd dat hij
pokken had opgelopen. In Essen, niet
ver van Düsseldorf, zagen artsen en
de gezondheidsdienst zich bestormd
door bezorgde personen die een in
enting eisten.
In verband met het pokkengevaar
acht de eigen-vervoerdersorganisatie
EVO het gewenst dat Nederlandse
reizigers en vrachtauto-chauffeurs die
van en naar Düsseldorf reizen, een
internationaal pokkenbewijs bij zich
hebben. De omstandigheden zijn nog
niet van dien aard dat de Neder
landse en Duitse volksgezondheids
diensten dit bewijs bij binnenkomst
in Nederland of in Düsseldorf ver
plicht stellen, maar men doet er
beter op alles voorbereid te zijn, al
dus de EVO.
y de echte
PIJNSTILLER
'legin hoofdpijn, kiespijn.-
griep, reumatisch,: pijnen etff
slagen om te voorkomen dat de red
ders elkaar voor de voeten zouden
lopen.
Zo moest 's middags nog een aan
bod van een provinciale commandant
van de BB, die met 180 man en een
massa materiaal wilde aanrukken,
worden afgeslagen.
Het Leger des Heils heeft de hulp
ploegen zeer aan zich verplicht door
de onbekrompen ravitaillering, waar
van de duizenden papieren bekers
langs de lijn getuigden.
Het ongeluk is gebeurd vier kilo
meter van Woerden, juist op de grens
van de gemeenten Kamerik en Har-
melen. Het grootste deel van de ra
vage bevindt zich op het grondge
bied van Kamerik. Gemeentelijke
autoriteiten hebben ons verzocht dat
onder de aandacht te brengen, aan
gezien het aangeven van overlijden
dienst te geschieden in de gemeente
van overlijden. Via Utrecht wordt
dan ook op het ogenblik het overlij
den van vele treinpassagiers reeds
ter gemeentesecretarie van Kamerik
aangegeven.
Automatisch interlokaal telefoneren nu
1/3 goedkoper, op werkdagen van 7 uur
's avonds tot 8 uur 's morgens en tijdens
het weekeinde van vrijdagavond 7 uur
tot maandagmorgen 8 uur. p^-jp
Uit het Leidsch Dagblad van
10 Januari 1862:
In de Oude R. Cour. leest
men onder de ingezonden
stukken: Een nieuwe beuro
voor speculanten in Soep-
kaarten.
Heden voormiddag werd in i
de Halsteeg een soort van i
beurs gehouden. De speculan- i
ten zijnde gezeten burgers
hielden zich bezig met het
opkoopen. De prijs van het
artikel varieerde tusschen de
50 en 90 cents.
