De wens naar gesprek met Indonesië is algemeen „Zelfbeschikking'' is geen voorwaarde meer ER IS VOORUITGANG IN NEDERLANDSE HOUDING PARIJSE SLAGERS BLIJVEN STAKEN Vijftig miljard voor Amerikaanse defensie Nieuw-Guineadebat in Tiveede Kamer WEERBERICHT Ook Amerika getuigt van belangrijke stap voorwaarts J f Wel voorbarig! Voorzitter van vakbond afgetreden (9ac/ Qliei teuws Opgericht 1 maart 1860 WOENSDAG 3 JANUARI 1962 No. 30543 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN r 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 (Van onze parlementaire redacteur) Bij het gisteren in de Tweede Kamer begonnen debat over de kwestie-Nieuw-Guinea is van alle zijden de wens uitgesproken dat Nederland onder de huidige omstandigheden op een of andere manier tot een gesprek met Indonesië moet zien te komen. Premier De Quay had gisteren in zijn regeringsver klaring gesproken over diepgaand diplomatiek overleg met andere mogendheden en verklaard, dat de regering het beginsel van zelfbeschikking voor de Papoea's niet zou stellen als voorafgaande voorwaarde voor onder handelingen met Indonesië. Onzekerheid De grote confessionele frac ties, KVP, ARP en CHU waren bereid af te wachten op welke wijze de regering deze nieuwe beleidslijn verder denkt te ont wikkelen, al ontbrak het niet aan de nodige wensen, voor waarden en adviezen. De PvdA, PSP en CPN meenden dat dit kabinet en in het bijzonder minister Luns niet in staat waren het Nieuw-Guineabeleid in juiste banen te leiden. De SGP en de VVD hadden gisteren nog geen gelegenheid zich uit te spreken. Om minister Luns niet al te zwaar te belasten werd er geen avondvergadering gehouden zo dat het sprekerslijstje op deze eerste dag niet geheel kon wor den afgewerkt. Hoewél het standpunt van de WD gisteravond dus nog niet bekend was mag worden aangenomen, dat de regeringspartijen" met dit kabinet de sprong in de toekomst willen wagen. Om de lopende diplomatieke contacten niet in gevaar te brengen, had premier De Quay geen al te gedetailleerde mededelingen kunnen doen. Mede daardoor kreeg het debat iets onzekers en besteedde menigeen zijn spreektijd aan na kaarten over de vroegere Nieuw- Guineapolitiek en aan uiteenzettin gen over de zoveel besproken term zelfbeschikkingsrecnt Mr. Burger: „arrangement" De socialistische fractieleider, mr. Burger, bepleitte een „arrangement" met Indonesië. Volgens hem zou het zelfbeschikkingsrecht aldus moeten worden opgevat, dat de Papoea's in de eerste plaats dienen te kiezen voor aansluiting bij Indonesië. Op deze grondslag zouden onderhande lingen kunnen worden gevoerd, waarmee ook het belang van Neder land is gediend. Deze onderhandelin gen mogen niet worden belemmerd door de Indonesische opvatting, dat dit land al sinds 1949 de soevereini teit over Nieuw-Guinea heeft. Mr. Burger had waardering voor het streven van dit kabinet, het pro- bleem-Nieuw-Guinea te internatio naliseren, maar het plan moest in de V.N. mislopen, doordat minister Luns r.iet de juiste figuur was om het te verdedigen. „Hij, met zijn verleden, kor. daar geen vertrouwen wekken". Wat dit betreft is het beleid van het kabinet fataal geweest. Weinig vertrouwen had mr. Burger in een oplossing van het Nieuw-Guinea- v>-aagstuk door dit kabinet. De PvdA wil echter voor deze oplossing mede verantwoordelijkheid dragen,-mits er een nieuw kabinet optreedt. Als In donesië niet bereid zou zijn met ons te onderhandelen, zouden wij zelf epn termijn moeten aangeven waar binnen wij Nieuw-Guinea zullen ver laten, aldus mr. Bnrger. \olgens mr. Burger is de centrale vraag: „Hoe komen we van Nieuw- Guinea af?" HU zette verder nog GEMATIGD VRIESWEER De Bilt verwacht van heden, tot morgenavond: Overwegend droog weer met wol kenvelden en plaatselijk mist. In het noorden van het land temperatuur om het vriespunt tot lichte vorst en zwakke veranderlijke wind. elders lichte en in de nacht hier en daar matige vorst en zwakke tot matige oostelijke wind (Opgemaakt te 11.15 uur) 4 JANUARI Zon op: 8.48 uur; onder: 16.42 uur. Maan op: 6.13 uur; onder: 15.14 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.24 en 13.39 uur; laagwater te 9.30 en 21.46 uur. Dit dommer bertaat alt IN'pagina's „Zelfbeheersing" Menigmaal hoe kan het ook anders is bij het Nieuw-Guineadebat gisteren in de Tweede Kamer het woord „zelfbeschikking" ge vallen. Het is geen vastom lijnd begrip", zo meende mr. Blaisse (KVP). Er moet on derscheid worden gemaakt tussen interne en externe zelfbeschikking. De heer Blaisse informeerde naar de opvattingen van mr. Burger (P.v.d.A.) over interne zelf- beschikking, maar hij ver- 1 sprak zich en zei: „zelfbe- j§ heersing". Dit wekte enige 1 vrolijkheid, omdat niet ieder 1 in de Kamer van een derge- i lijke eigenschap bij de heer 1 Burger overtuigd is lUlttlUIHIIllllllBHMIIIIIMIlKlBIMiMIMyBUIIIIIIIIllllllimillllMllllllliiluÏÏ eens uiteen, waarom hü zich bij de algemene politieke beschouwingen in oktober had gekeerd tegen de opvat ting van de A.R. fractieleider Bruins Slot om met Indonesië te komen tot eon „gesprek zonder basis". Juist een degelijk „praatje in de ruimte" zou voor Soekarno een voonvensel kun nen zijn om tot actie over te gaan onder het motto dat er met Neder land niet te praten zou zyn. Geharrewar Deze opmerkingen waren voor mr. Biesheuvel (A.R.) aanleiding tot een tegenaanval. (Dr. Bruins Slot zelf hield zich gisteren afzijdig). De an ti-revolutionairen hadden in oktober gelijk met hun suggestie voor een open gesprek, want. het plan-Luns bevatte zwakke plekken, aldus mr. Biesheuvel, die aan mr. Burger voor hield dat deze in oktober niet voor een „arrangement" voelde: over te genstrijdigheden gesproken! Over de ze woorden van de heer Biesheuvel maakten vele leden van de PvdA zich kwaad: mr. Burger zou slechts tegen een „arrangement" zijn ge weest voorzover dit tweezijdig zou zijn. De socialistische interrupties bij de rede van de A.R. spreker vormden enkele van de weinige levendige pun ten in dit debat. Mr. Bicsheuvel meende, dat de regering na haar ne derlaag in New York aanvankelijk een al te blijmoedige houding had aangenomen, maar het verheugde hem, dat het kabinet thans nieuwe wegen is gaan bewandelen. Herstel relaties Ondanks zijn steun voor de nieu we koers gaf de heer Biesheuvel het kabinet een aantal wenken mee. Mi nister Luns zou de nieuwe lijn met ernst moeten volgen en het kabinet zcu zin voor de werkelijkheid moeten tonen. Op de kortst mogelijke ter mijn zouden de inwoners van Nieuw- Guinea inzicht moeten krijgen in de mogelijkheden die zij hebben. Hun welzijn moet voorop staan. De heer Biesheuvel wilde op dit moment niet treden in de vraag welke vorm voor een gesprek met Indonesië de beste zou zijn. De kwestie-Nieuw-Guinea kan niet buiten Indonesië om wor den opgelost, maar een „open" ge sprek met dit land (de oorspronke lijke wens van dr. Bruins Sot) zou thans niet mogelijk zijn door Soekar- no's wapengekletter. Namens de fractie van de KVP zei mr. Blaisse verheugd te zijn over de z.i. progres sieve kanten van de gevoerde Nieuw- Guineapolitiek. Wy kunnen thans evenwel niet meer op onze oude stellingen terug vallen. De regering moet een herstel van de goede relaties met Indonesië nastreven; op korte termijn moeten onderhandelingen worden geopend zonder het stellen van „prealabele" voorwaarden aan beide zijden. Bij deze onderhandelingen zal steeds het belang van de bevolking voorop moe ten staan. Aan een dergelijk gesprek zou een derde partij moeten deelne men. In ieder geval zouden de Pa poea's een eerlijke kans moeten heb ben zich over hun toekomst uit te spreken. „Zij mogen", aldus mr. B. Blaisse, niet tegen hun wil aan In donesië worden uitgeleverd. Begrip is nodig De opvattingen van de KVP heb ben volgens de heer Blaisse steeds gestaan in het teken va-n het recht op zelfbeschikking. De woordvoerder van de KVP drong tenslotte aan op een spoedige grondwetsherziening om formele beletselen voor een beweeg lijk Nieuw-Guineabeleid weg te ne- meci. De heer Van de Wetering (C.H.) trok fel van leer tegen Soekarno's „oorlogsophitsingen", die evenwel misschien alleen bedoeld zijn om in druk te maken in Indonesië zelf. Intussen is het goed dat wij voor de bestaande gevaren niet blind zijn. Wij zullen op het buitenland een op rechte indruk moeten maken. De heer Van de Wetering wees op de mogelijkheid van een gesprek tussen Papoea's en Indonesiërs. Begrip is nodig \oor de uiterst moeilyke onderhandelingspositie van het kabinet en in het byzonder van minister Luns, aldus de heer Van de Wetering, die zich scherp uitliet over buitenparlementaire acties als die van de groep-Rijkens waardoor minister Luns in de V.N. voor de voe- I ten werd gelopen en de Indonesiërs een verkeerde indruk kregen. Aan deze verkeerde indruk zou trouwens ook de A.R. fractie schuldig zyn door haar suggestie van een „open ge sprek" in oktober j.l. De fractie der C.H.U. wenst de regering wijsheid toe bij het zoeken naar wegen om niet Indonesië in contact te komen. Ambassadeur Zain 55 De bereidheid van Nederland om het beginsel van zelfbeschik king voor de Papoea's niet te stellen als een voorafgaande con ditie die Indonesië als voorwaarde voor onderhandelingen moet aanvaarden, is door Amerikaanse functionarissen omschreven als „belangwekkend" en „een stap voorwaarts". Zij hoopten, dat Indonesië de Nederlandse stap, waardoor een obstakel voor vorige pogingen om onderhandelingen tussen Nederland en Indonesië te doen houden uit de weg is geruimd, zou aanvaarden. Functionarissen te Washington zei den te betwijfelen of de Nederlandse verklaring de crisis ineens uit de we reld zou helpen, maar „er is een bij drage hiertoe geleverd". De Ameri kaanse opvatting is, dat de Neder landse regering met haar verklaring afstand heeft gedaan van de tot dus ver gevoerde politiek. Voorts werd gezegd, dat Amerika gepoogd had beide partyen er toe te brengen, hun posities in overweging te nemen en zo soepel mogelijk te zijn. Er werd aan toegevoegd, dat Washington in het geschil neutraal zou blyven. Tegemoetkoming De woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van Buitenland se Zaken Lincoln White heeft ge zegd, dat de bereidheid van de Ne derlandse regering tot onderhande lingen met Indonesië zonder vooraf gaande voorwaarden „een tegemoet koming van de Nederlandse regering schijnt te zijn om een vreedzame oplossing van het geschil te bewerk stelligen". De Amerikaanse regering hoopt, dat zowel de Indonesische als de Nederlandse regering de pogin gen zal voortzetten om een oplossing te bereiken", aldus Lincoln "White, Naar vergelijk Lincoln White zei, dat de Ameri kaanse regering niet bemiddelt in het geschil tussen Djakarta en Den Haag. Zulks na een onderhoud van drie kwartier tussen de Indonesische ambassadeur in de V.S., dr. Zairin Zain, en de Amerikaanse ondermi nister van Buitenlandse Zaken voor aangelegenheden betreffende het Verre Oosten, Averell Harriman. Op een vraag om commentaar op de houding van de Nederlandse re gering zei Zain tot verslaggevers, dat „er vooruitgang zit in deze houding". Hij voegde eraan toe dat tyij hoopte dat er nog meer „vooruitgang" zou komen. „Dit zou een klimaat schep pen waarin waarschijnlijk een grote mogelykheid aanwezig zou zyn om tot een vergelijk te komen", zo zei hi). Slot pag. 2 V"7 r'". K ■i/t }'.•>- '•■f ..j - V' iPi ln vele delen van Engeland is \Deze bus in Essex lijdt door een een zxvaar pak sneeuw gevallen, \sprookjeswereld. President Soekarno heeft vandaag gelijk aangekondigd Nieuw-Guinea officieel tot Indonesische provincie ver klaard. In een radio-uitzending werd gezegd dat dit besluit nodig is omdat het gebied op het punt staat Indonesisch te worden. De naam van de nieuwe pro vincie is Irian Barat" (West- Irian). De hoofdstad Hollandia kreeg de naam „Kota Baroe" (nieuwe stad). Terwijl de pro vincie in Nederlandse handen is, zal de president een gouver neur en parlementsleden benoe men. wier bevoegdheden hij nader zal omschrijven. (Van onze Parijse correspondent) Tweeduizend Parijse slagers hebben gistermiddag tijdens een openbare en bijzonder roerige vergadering van hun vakbond besloten de staking, die bedoeld is als protest tegen de prijsstop die de regering enkele weken geleden voor rundvlees had af gekondigd te hervatten. Officoieel had vrijdag j.l. de voor zitter van deze machtige vakbond, Drugbert, de slagers opgeroepen hun winkels weer te openen, een verzoek dat slechts voor een deel werd opge volgd, doch dat voor de minister van Binnenlandse Handel, Missoffe, niet temin aanleiding was voorlopig van verdere prij sbeheersingsmaatr egelen af te zien. Besp rekingen van Kennedy President Kennedy en vice- president Johnson hebben giste ren en vandaag in Palm Beach belangrijke besprekingen ge voerd met de hoogste burger lijke en militaire leiders der Amerikaanse defensie. Onder werp van bespreking was de begroting voor defensie voor het belastingjaar 1962/63, de staat van paraatheid der Ameri kaanse strijdkrachten en de duur van de periode welke de reservisten, die in de afgelopen zomer in verband met de crisis rondom Berlijn zijn opgeroepen, in actieve dienst zullen moeten doorbrengen. De nieuwe begroting voor Defensie zal vermoedelijk vijf tig miljard dollar overtreffen.. De huidige begroting, die door president Eisenhower voor zijn ambtsoverdracht was vastgesteld op 44 miljard dollar, werd door presi dent Kennedy na zyn ambtsaanvaar ding met bijna twee miljard ver hoogd. Naast versterking der conventio nele strijdkrachten zou ook uitbrei ding van de kernbewapening op de agenda van de besprekingen in Palm Beach staan, alsmede de mogelijkheid van het houden van kernproeven in de atmosfeer. Drugbert, die gisteren door zyn opgewonden leden dus openlijk in de steek werd gelaten, heeft het voor zitterschap van de slagersvakbond neergelegd. Tevoren had hij vergeefs een beroep op minister Missoffe ge daan om zijn politiek tegenover de slagers in de vergadering te komen verdedigen. De agitatie onder de Parijse slagers is intussen niet enkel een gevolg van een economisch conflict met de re gering, doch heeft ook een politieke achtergrond. Dat de eerste twee kneedbommen waarmee Parijs in het nieuwe jaar bedacht werd, beide voor slagers waren bestemd die zich bui ten de staking wensten te houden, duidt er al wel op, in welke hoek men de raddraaiers van deze actie moet zoeken. Drie slagers, leden van het zoge heten „waakzaamheidscomité", die hun lange messen voor plastic-bom men hadden ingewisseld, zijn gisteren door de politie gearresteerd en in de Santé-gevangenis opgesloten. Het drietal had de vorige week een be zoek afgelegd bij een collega (die de euvele moed toonde zijn klanten van biefstuk te blijven voorzien) om hem in zyn volle winkel te dreigen, dat hij nog wel van hen zou horen in dien !iy voortging de stakingsparo len aan zijn laars te lappen. De werkwillige slager smeet het drietal onder luid gejuich der huis vrouwen de winkel uit. Maar de vol gende nacht werd met een lading „plastic" van één kilo zijn hele zaak de lucht ingeblazen. De nacht erop volgde een andere slagerswinkel in Parys hetzelfde „misdrijf" een over eenkomstig lot. De .normale" aanslagen met louter politieke doeleinden worden inmid dels zowel in Algerije, waar vannacht tien doden vielen, als in Frankrijk onverdroten voortgezet. Zo werd af gelopen nacht een villa in een Parijse voorstad de lucht ingeblazen, waar bij een oudere dame en haar dochter nogal vry ernstig werden gewond. De aanslag moet echter op een abuis hebben berust, want naar alle waar schijnlijkheid hadden de terroristen een be'ende villa cp het oog, waar de ministe- van Voorlichting, De la Ma- lène woont. Busongeluk in Brazilië eist 27 mensenlevens Tengevolge van een defect in de reminstallatie is in de Braziliaanse staat Minas Gerais een autobus in een ravyn gereden, waardoor 27 mensen om het leven kwamen en 38 werden gewond. Met ernstige gezichten werd gisteren achter de regeringstafel het Nieuw Guinea-debat in de Tweede Kamer gehouden. Van links naar rechts minister Luns, premier De Quay, minister To- xopeus en staatssecretaris Bot. Soebandrio „Formaliteit?" De Indonesische minister van Bui tenlandse Zaken, dr. Soebandrio, heeft vandaag gezegd, dat hy, af gaande op berichten over de Neder landse regeringsverklaring over Nieuw-Guinea, hiernit niet kon op maken dat deze „de basis voor een oplossing van het Indonesische-Ne- derlandse geschil" kan worden. Dr. Soebandrio zei tegen journa listen dat de verklaring van prof. De Quay zuiver een formaliteit scheen te zijn omdat hy er de nadruk op had gelegd, dat zelfbeschikking voor de Papoea's de basis van de Nederland se politiek bleef. „Manoeuvre" Minister Soebandrio zei dat Indo nesië „geen bezwaar heeft tegen bi laterale onderhandelingen met het doel het bestuur over West-Irian aan Indonesië over te dragen." Maar het zou geen zin hebben in dien onderhandelingen zullen wor den gebruikt als tactische manoevre om het Nederlandse koloniale be stuur in West-Irian voort te zetten. Dit zou de zaken zelfs explosiever kunnen maken. Hij zei dat als het gebied aan In donesië werd overgedragen, de bevol king de grootst mogelijke autonomie binnen het kader van de Republiek en het VN-Handvest zou krijgen. Hij voegde hieraan toe: „Onze po litiek is nu duidelijk. De opneming van West-Irian binnen Indonesië zal worden verwerkelijkt door het com mando van de President tot uitvoe ring te brengen". Dit is ons antwoord op de Neder landse voorbereidingen voor de z.g. „onafhankelijke Papoea-staat", aldus dr. Soebandrio. „Maar wy hebben geen bezwaar tegen bilaterale onder handelingen met het doel het bestuur van West-Irian aan Indonesië over te dragen teneinde de weg te banen naar normale vriendschappelyke be trekkingen tussen Indonesië en de Nederlanders" „Aan de andere kant", als onder handelingen zullen worden gebruikt als tactische manoeuvre om het Ne derlandse koloniale bewind in West- Irian voort te zetten en het Indone- sisch-Nederlandse geschil te doen voortduren, dan zouden deze naar mijn mening geen zin hebben. Zij zouden de zaken zelfs explosiever kunnen maken". Dr. Soebandrio zei: „Voordat on derhandelingen beginnen moet voor ons duidelijk zyn, dat de Nederlan ders oprecht het geschil met Indo nesië door onderhandelingen willen regelen en dat zij niet de gecamou fleerde „haat-Indonesië-politiek" voortzetten. Uit het Leidsch Dagblad van 4 Januari 1862: Bij de Nederl. Herv. ge meente te Rotterdam is be roepen Ds. D. Chantepie de la SaussayeWalsch predi kant te Leiden. - Gisteren is er ten huize van Mevr. K. te 's-Graven- hage, tusschen haar en haar dienstmaagd een woorden wisseling ontstaan, die ten gevolge gehad heeft dat me vrouw haar met een flesch belangrijke hoofdwonden moet hebben toegebragt. Zoo men verneemt is van een en ander proces-verbaal opge maakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1962 | | pagina 1