De wens naar gesprek met
Indonesië is algemeen
„Zelfbeschikking'' is
geen voorwaarde meer
ER IS VOORUITGANG IN
NEDERLANDSE HOUDING
PARIJSE SLAGERS
BLIJVEN STAKEN
Vijftig miljard voor
Amerikaanse defensie
Nieuw-Guineadebat in Tiveede Kamer
WEERBERICHT
Ook Amerika getuigt van
belangrijke stap voorwaarts
J
f
Wel voorbarig!
Voorzitter
van vakbond
afgetreden
(9ac/ Qliei
teuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 3 JANUARI 1962
No. 30543
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
r 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij het gisteren in de Tweede Kamer begonnen debat
over de kwestie-Nieuw-Guinea is van alle zijden de
wens uitgesproken dat Nederland onder de huidige
omstandigheden op een of andere manier tot een
gesprek met Indonesië moet zien te komen.
Premier De Quay had gisteren in zijn regeringsver
klaring gesproken over diepgaand diplomatiek overleg
met andere mogendheden en verklaard, dat de regering
het beginsel van zelfbeschikking voor de Papoea's niet
zou stellen als voorafgaande voorwaarde voor onder
handelingen met Indonesië.
Onzekerheid
De grote confessionele frac
ties, KVP, ARP en CHU waren
bereid af te wachten op welke
wijze de regering deze nieuwe
beleidslijn verder denkt te ont
wikkelen, al ontbrak het niet
aan de nodige wensen, voor
waarden en adviezen. De PvdA,
PSP en CPN meenden dat dit
kabinet en in het bijzonder
minister Luns niet in staat waren
het Nieuw-Guineabeleid in juiste
banen te leiden. De SGP en de
VVD hadden gisteren nog geen
gelegenheid zich uit te spreken.
Om minister Luns niet al te
zwaar te belasten werd er geen
avondvergadering gehouden zo
dat het sprekerslijstje op deze
eerste dag niet geheel kon wor
den afgewerkt.
Hoewél het standpunt van de WD
gisteravond dus nog niet bekend was
mag worden aangenomen, dat de
regeringspartijen" met dit kabinet
de sprong in de toekomst willen
wagen. Om de lopende diplomatieke
contacten niet in gevaar te brengen,
had premier De Quay geen al te
gedetailleerde mededelingen kunnen
doen. Mede daardoor kreeg het
debat iets onzekers en besteedde
menigeen zijn spreektijd aan na
kaarten over de vroegere Nieuw-
Guineapolitiek en aan uiteenzettin
gen over de zoveel besproken term
zelfbeschikkingsrecnt
Mr. Burger: „arrangement"
De socialistische fractieleider, mr.
Burger, bepleitte een „arrangement"
met Indonesië. Volgens hem zou het
zelfbeschikkingsrecht aldus moeten
worden opgevat, dat de Papoea's
in de eerste plaats dienen te kiezen
voor aansluiting bij Indonesië. Op
deze grondslag zouden onderhande
lingen kunnen worden gevoerd,
waarmee ook het belang van Neder
land is gediend. Deze onderhandelin
gen mogen niet worden belemmerd
door de Indonesische opvatting, dat
dit land al sinds 1949 de soevereini
teit over Nieuw-Guinea heeft. Mr.
Burger had waardering voor het
streven van dit kabinet, het pro-
bleem-Nieuw-Guinea te internatio
naliseren, maar het plan moest in de
V.N. mislopen, doordat minister Luns
r.iet de juiste figuur was om het te
verdedigen. „Hij, met zijn verleden,
kor. daar geen vertrouwen wekken".
Wat dit betreft is het beleid van
het kabinet fataal geweest. Weinig
vertrouwen had mr. Burger in een
oplossing van het Nieuw-Guinea-
v>-aagstuk door dit kabinet. De PvdA
wil echter voor deze oplossing mede
verantwoordelijkheid dragen,-mits er
een nieuw kabinet optreedt. Als In
donesië niet bereid zou zijn met ons
te onderhandelen, zouden wij zelf
epn termijn moeten aangeven waar
binnen wij Nieuw-Guinea zullen ver
laten, aldus mr. Bnrger.
\olgens mr. Burger is de centrale
vraag: „Hoe komen we van Nieuw-
Guinea af?" HU zette verder nog
GEMATIGD VRIESWEER
De Bilt verwacht van heden, tot
morgenavond:
Overwegend droog weer met wol
kenvelden en plaatselijk mist. In het
noorden van het land temperatuur
om het vriespunt tot lichte vorst en
zwakke veranderlijke wind. elders
lichte en in de nacht hier en daar
matige vorst en zwakke tot matige
oostelijke wind
(Opgemaakt te 11.15 uur)
4 JANUARI
Zon op: 8.48 uur; onder: 16.42 uur.
Maan op: 6.13 uur; onder: 15.14 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.24 en
13.39 uur; laagwater te 9.30 en 21.46
uur.
Dit dommer bertaat alt IN'pagina's
„Zelfbeheersing"
Menigmaal hoe kan het
ook anders is bij het
Nieuw-Guineadebat gisteren
in de Tweede Kamer het
woord „zelfbeschikking" ge
vallen. Het is geen vastom
lijnd begrip", zo meende mr.
Blaisse (KVP). Er moet on
derscheid worden gemaakt
tussen interne en externe
zelfbeschikking. De heer
Blaisse informeerde naar de
opvattingen van mr. Burger
(P.v.d.A.) over interne zelf-
beschikking, maar hij ver- 1
sprak zich en zei: „zelfbe- j§
heersing". Dit wekte enige 1
vrolijkheid, omdat niet ieder 1
in de Kamer van een derge- i
lijke eigenschap bij de heer 1
Burger overtuigd is
lUlttlUIHIIllllllBHMIIIIIMIlKlBIMiMIMyBUIIIIIIIIllllllimillllMllllllliiluÏÏ
eens uiteen, waarom hü zich bij de
algemene politieke beschouwingen in
oktober had gekeerd tegen de opvat
ting van de A.R. fractieleider Bruins
Slot om met Indonesië te komen tot
eon „gesprek zonder basis". Juist een
degelijk „praatje in de ruimte" zou
voor Soekarno een voonvensel kun
nen zijn om tot actie over te gaan
onder het motto dat er met Neder
land niet te praten zou zyn.
Geharrewar
Deze opmerkingen waren voor mr.
Biesheuvel (A.R.) aanleiding tot een
tegenaanval. (Dr. Bruins Slot zelf
hield zich gisteren afzijdig). De an
ti-revolutionairen hadden in oktober
gelijk met hun suggestie voor een
open gesprek, want. het plan-Luns
bevatte zwakke plekken, aldus mr.
Biesheuvel, die aan mr. Burger voor
hield dat deze in oktober niet voor
een „arrangement" voelde: over te
genstrijdigheden gesproken! Over de
ze woorden van de heer Biesheuvel
maakten vele leden van de PvdA
zich kwaad: mr. Burger zou slechts
tegen een „arrangement" zijn ge
weest voorzover dit tweezijdig zou
zijn.
De socialistische interrupties bij de
rede van de A.R. spreker vormden
enkele van de weinige levendige pun
ten in dit debat. Mr. Bicsheuvel
meende, dat de regering na haar ne
derlaag in New York aanvankelijk
een al te blijmoedige houding had
aangenomen, maar het verheugde
hem, dat het kabinet thans nieuwe
wegen is gaan bewandelen.
Herstel relaties
Ondanks zijn steun voor de nieu
we koers gaf de heer Biesheuvel het
kabinet een aantal wenken mee. Mi
nister Luns zou de nieuwe lijn met
ernst moeten volgen en het kabinet
zcu zin voor de werkelijkheid moeten
tonen. Op de kortst mogelijke ter
mijn zouden de inwoners van Nieuw-
Guinea inzicht moeten krijgen in de
mogelijkheden die zij hebben. Hun
welzijn moet voorop staan. De heer
Biesheuvel wilde op dit moment niet
treden in de vraag welke vorm voor
een gesprek met Indonesië de beste
zou zijn. De kwestie-Nieuw-Guinea
kan niet buiten Indonesië om wor
den opgelost, maar een „open" ge
sprek met dit land (de oorspronke
lijke wens van dr. Bruins Sot) zou
thans niet mogelijk zijn door Soekar-
no's wapengekletter. Namens de
fractie van de KVP zei mr. Blaisse
verheugd te zijn over de z.i. progres
sieve kanten van de gevoerde Nieuw-
Guineapolitiek.
Wy kunnen thans evenwel niet
meer op onze oude stellingen terug
vallen. De regering moet een herstel
van de goede relaties met Indonesië
nastreven; op korte termijn moeten
onderhandelingen worden geopend
zonder het stellen van „prealabele"
voorwaarden aan beide zijden. Bij
deze onderhandelingen zal steeds het
belang van de bevolking voorop moe
ten staan. Aan een dergelijk gesprek
zou een derde partij moeten deelne
men. In ieder geval zouden de Pa
poea's een eerlijke kans moeten heb
ben zich over hun toekomst uit te
spreken. „Zij mogen", aldus mr. B.
Blaisse, niet tegen hun wil aan In
donesië worden uitgeleverd.
Begrip is nodig
De opvattingen van de KVP heb
ben volgens de heer Blaisse steeds
gestaan in het teken va-n het recht
op zelfbeschikking. De woordvoerder
van de KVP drong tenslotte aan op
een spoedige grondwetsherziening om
formele beletselen voor een beweeg
lijk Nieuw-Guineabeleid weg te ne-
meci.
De heer Van de Wetering (C.H.)
trok fel van leer tegen Soekarno's
„oorlogsophitsingen", die evenwel
misschien alleen bedoeld zijn om in
druk te maken in Indonesië zelf.
Intussen is het goed dat wij voor de
bestaande gevaren niet blind zijn.
Wij zullen op het buitenland een op
rechte indruk moeten maken. De
heer Van de Wetering wees op de
mogelijkheid van een gesprek tussen
Papoea's en Indonesiërs.
Begrip is nodig \oor de uiterst
moeilyke onderhandelingspositie van
het kabinet en in het byzonder van
minister Luns, aldus de heer Van
de Wetering, die zich scherp uitliet
over buitenparlementaire acties als
die van de groep-Rijkens waardoor
minister Luns in de V.N. voor de voe- I
ten werd gelopen en de Indonesiërs
een verkeerde indruk kregen. Aan
deze verkeerde indruk zou trouwens
ook de A.R. fractie schuldig zyn door
haar suggestie van een „open ge
sprek" in oktober j.l. De fractie der
C.H.U. wenst de regering wijsheid
toe bij het zoeken naar wegen om
niet Indonesië in contact te komen.
Ambassadeur Zain
55
De bereidheid van Nederland om het beginsel van zelfbeschik
king voor de Papoea's niet te stellen als een voorafgaande con
ditie die Indonesië als voorwaarde voor onderhandelingen moet
aanvaarden, is door Amerikaanse functionarissen omschreven als
„belangwekkend" en „een stap voorwaarts".
Zij hoopten, dat Indonesië de Nederlandse stap, waardoor een
obstakel voor vorige pogingen om onderhandelingen tussen
Nederland en Indonesië te doen houden uit de weg is geruimd,
zou aanvaarden.
Functionarissen te Washington zei
den te betwijfelen of de Nederlandse
verklaring de crisis ineens uit de we
reld zou helpen, maar „er is een bij
drage hiertoe geleverd". De Ameri
kaanse opvatting is, dat de Neder
landse regering met haar verklaring
afstand heeft gedaan van de tot dus
ver gevoerde politiek.
Voorts werd gezegd, dat Amerika
gepoogd had beide partyen er toe te
brengen, hun posities in overweging
te nemen en zo soepel mogelijk te
zijn. Er werd aan toegevoegd, dat
Washington in het geschil neutraal
zou blyven.
Tegemoetkoming
De woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van Buitenland
se Zaken Lincoln White heeft ge
zegd, dat de bereidheid van de Ne
derlandse regering tot onderhande
lingen met Indonesië zonder vooraf
gaande voorwaarden „een tegemoet
koming van de Nederlandse regering
schijnt te zijn om een vreedzame
oplossing van het geschil te bewerk
stelligen". De Amerikaanse regering
hoopt, dat zowel de Indonesische als
de Nederlandse regering de pogin
gen zal voortzetten om een oplossing
te bereiken", aldus Lincoln "White,
Naar vergelijk
Lincoln White zei, dat de Ameri
kaanse regering niet bemiddelt in
het geschil tussen Djakarta en Den
Haag. Zulks na een onderhoud van
drie kwartier tussen de Indonesische
ambassadeur in de V.S., dr. Zairin
Zain, en de Amerikaanse ondermi
nister van Buitenlandse Zaken voor
aangelegenheden betreffende het
Verre Oosten, Averell Harriman.
Op een vraag om commentaar op
de houding van de Nederlandse re
gering zei Zain tot verslaggevers, dat
„er vooruitgang zit in deze houding".
Hij voegde eraan toe dat tyij hoopte
dat er nog meer „vooruitgang" zou
komen. „Dit zou een klimaat schep
pen waarin waarschijnlijk een grote
mogelykheid aanwezig zou zyn om
tot een vergelijk te komen", zo zei
hi).
Slot pag. 2
V"7
r'". K
■i/t }'.•>-
'•■f
..j -
V'
iPi
ln vele delen van Engeland is \Deze bus in Essex lijdt door een
een zxvaar pak sneeuw gevallen, \sprookjeswereld.
President Soekarno heeft
vandaag gelijk aangekondigd
Nieuw-Guinea officieel tot
Indonesische provincie ver
klaard.
In een radio-uitzending werd
gezegd dat dit besluit nodig is
omdat het gebied op het punt
staat Indonesisch te worden.
De naam van de nieuwe pro
vincie is Irian Barat" (West-
Irian). De hoofdstad Hollandia
kreeg de naam „Kota Baroe"
(nieuwe stad). Terwijl de pro
vincie in Nederlandse handen
is, zal de president een gouver
neur en parlementsleden benoe
men. wier bevoegdheden hij
nader zal omschrijven.
(Van onze Parijse correspondent)
Tweeduizend Parijse slagers
hebben gistermiddag tijdens een
openbare en bijzonder roerige
vergadering van hun vakbond
besloten de staking, die bedoeld
is als protest tegen de prijsstop
die de regering enkele weken
geleden voor rundvlees had af
gekondigd te hervatten.
Officoieel had vrijdag j.l. de voor
zitter van deze machtige vakbond,
Drugbert, de slagers opgeroepen hun
winkels weer te openen, een verzoek
dat slechts voor een deel werd opge
volgd, doch dat voor de minister van
Binnenlandse Handel, Missoffe, niet
temin aanleiding was voorlopig van
verdere prij sbeheersingsmaatr egelen
af te zien.
Besp
rekingen
van Kennedy
President Kennedy en vice-
president Johnson hebben giste
ren en vandaag in Palm Beach
belangrijke besprekingen ge
voerd met de hoogste burger
lijke en militaire leiders der
Amerikaanse defensie. Onder
werp van bespreking was de
begroting voor defensie voor
het belastingjaar 1962/63, de
staat van paraatheid der Ameri
kaanse strijdkrachten en de
duur van de periode welke de
reservisten, die in de afgelopen
zomer in verband met de crisis
rondom Berlijn zijn opgeroepen,
in actieve dienst zullen moeten
doorbrengen.
De nieuwe begroting voor
Defensie zal vermoedelijk vijf
tig miljard dollar overtreffen..
De huidige begroting, die door
president Eisenhower voor zijn
ambtsoverdracht was vastgesteld op
44 miljard dollar, werd door presi
dent Kennedy na zyn ambtsaanvaar
ding met bijna twee miljard ver
hoogd.
Naast versterking der conventio
nele strijdkrachten zou ook uitbrei
ding van de kernbewapening op de
agenda van de besprekingen in Palm
Beach staan, alsmede de mogelijkheid
van het houden van kernproeven in
de atmosfeer.
Drugbert, die gisteren door zyn
opgewonden leden dus openlijk in de
steek werd gelaten, heeft het voor
zitterschap van de slagersvakbond
neergelegd. Tevoren had hij vergeefs
een beroep op minister Missoffe ge
daan om zijn politiek tegenover de
slagers in de vergadering te komen
verdedigen.
De agitatie onder de Parijse slagers
is intussen niet enkel een gevolg van
een economisch conflict met de re
gering, doch heeft ook een politieke
achtergrond. Dat de eerste twee
kneedbommen waarmee Parijs in het
nieuwe jaar bedacht werd, beide voor
slagers waren bestemd die zich bui
ten de staking wensten te houden,
duidt er al wel op, in welke hoek men
de raddraaiers van deze actie moet
zoeken.
Drie slagers, leden van het zoge
heten „waakzaamheidscomité", die
hun lange messen voor plastic-bom
men hadden ingewisseld, zijn gisteren
door de politie gearresteerd en in de
Santé-gevangenis opgesloten. Het
drietal had de vorige week een be
zoek afgelegd bij een collega (die de
euvele moed toonde zijn klanten van
biefstuk te blijven voorzien) om hem
in zyn volle winkel te dreigen, dat
hij nog wel van hen zou horen in
dien !iy voortging de stakingsparo
len aan zijn laars te lappen.
De werkwillige slager smeet het
drietal onder luid gejuich der huis
vrouwen de winkel uit. Maar de vol
gende nacht werd met een lading
„plastic" van één kilo zijn hele zaak
de lucht ingeblazen. De nacht erop
volgde een andere slagerswinkel in
Parys hetzelfde „misdrijf" een over
eenkomstig lot.
De .normale" aanslagen met louter
politieke doeleinden worden inmid
dels zowel in Algerije, waar vannacht
tien doden vielen, als in Frankrijk
onverdroten voortgezet. Zo werd af
gelopen nacht een villa in een Parijse
voorstad de lucht ingeblazen, waar
bij een oudere dame en haar dochter
nogal vry ernstig werden gewond. De
aanslag moet echter op een abuis
hebben berust, want naar alle waar
schijnlijkheid hadden de terroristen
een be'ende villa cp het oog, waar de
ministe- van Voorlichting, De la Ma-
lène woont.
Busongeluk in
Brazilië eist
27 mensenlevens
Tengevolge van een defect in de
reminstallatie is in de Braziliaanse
staat Minas Gerais een autobus in
een ravyn gereden, waardoor 27
mensen om het leven kwamen en
38 werden gewond.
Met ernstige gezichten werd
gisteren achter de regeringstafel
het Nieuw Guinea-debat in de
Tweede Kamer gehouden. Van
links naar rechts minister Luns,
premier De Quay, minister To-
xopeus en staatssecretaris Bot.
Soebandrio
„Formaliteit?"
De Indonesische minister van Bui
tenlandse Zaken, dr. Soebandrio,
heeft vandaag gezegd, dat hy, af
gaande op berichten over de Neder
landse regeringsverklaring over
Nieuw-Guinea, hiernit niet kon op
maken dat deze „de basis voor een
oplossing van het Indonesische-Ne-
derlandse geschil" kan worden.
Dr. Soebandrio zei tegen journa
listen dat de verklaring van prof. De
Quay zuiver een formaliteit scheen te
zijn omdat hy er de nadruk op had
gelegd, dat zelfbeschikking voor de
Papoea's de basis van de Nederland
se politiek bleef.
„Manoeuvre"
Minister Soebandrio zei dat Indo
nesië „geen bezwaar heeft tegen bi
laterale onderhandelingen met het
doel het bestuur over West-Irian aan
Indonesië over te dragen."
Maar het zou geen zin hebben in
dien onderhandelingen zullen wor
den gebruikt als tactische manoevre
om het Nederlandse koloniale be
stuur in West-Irian voort te zetten.
Dit zou de zaken zelfs explosiever
kunnen maken.
Hij zei dat als het gebied aan In
donesië werd overgedragen, de bevol
king de grootst mogelijke autonomie
binnen het kader van de Republiek
en het VN-Handvest zou krijgen.
Hij voegde hieraan toe: „Onze po
litiek is nu duidelijk. De opneming
van West-Irian binnen Indonesië zal
worden verwerkelijkt door het com
mando van de President tot uitvoe
ring te brengen".
Dit is ons antwoord op de Neder
landse voorbereidingen voor de z.g.
„onafhankelijke Papoea-staat", aldus
dr. Soebandrio. „Maar wy hebben
geen bezwaar tegen bilaterale onder
handelingen met het doel het bestuur
van West-Irian aan Indonesië over
te dragen teneinde de weg te banen
naar normale vriendschappelyke be
trekkingen tussen Indonesië en de
Nederlanders"
„Aan de andere kant", als onder
handelingen zullen worden gebruikt
als tactische manoeuvre om het Ne
derlandse koloniale bewind in West-
Irian voort te zetten en het Indone-
sisch-Nederlandse geschil te doen
voortduren, dan zouden deze naar
mijn mening geen zin hebben. Zij
zouden de zaken zelfs explosiever
kunnen maken".
Dr. Soebandrio zei: „Voordat on
derhandelingen beginnen moet voor
ons duidelijk zyn, dat de Nederlan
ders oprecht het geschil met Indo
nesië door onderhandelingen willen
regelen en dat zij niet de gecamou
fleerde „haat-Indonesië-politiek"
voortzetten.
Uit het Leidsch Dagblad van
4 Januari 1862:
Bij de Nederl. Herv. ge
meente te Rotterdam is be
roepen Ds. D. Chantepie de
la SaussayeWalsch predi
kant te Leiden. -
Gisteren is er ten huize
van Mevr. K. te 's-Graven-
hage, tusschen haar en haar
dienstmaagd een woorden
wisseling ontstaan, die ten
gevolge gehad heeft dat me
vrouw haar met een flesch
belangrijke hoofdwonden
moet hebben toegebragt. Zoo
men verneemt is van een en
ander proces-verbaal opge
maakt.