OFFENSIEF VAN V.N.
in hoofdstad van Katanga
DOODVONNIS
voor Eichmann
flrUtoua
Kennedy doet stap
in de richting van
bemiddelingspoging
Letterkundigen diep bezorgd55
over proeren met kernwapens
Trein grijpt
schoolbus in
VS: 20 doden
TSJOMBE wil
onderhandelen
WEERBERICHT
Open brief aan regering en parlement
In februari
politiek in
de televisie
ANDERS DAN ANDEREN
ANAB eisl
vijfdaagse in
de landbouw
(£)uc/ Qli 'e i
teuws
Opgericht 1 maart 1860
VRIJDAG 15 DECEMBER 1961
No. 30530
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteurE. A E. van Dishoeck
I Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57053
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De V.N.-strijdkrachten in Elisabethstad zijn vanochtend na een
spervuur, dat vele uren duurde, een algemeen offensief begonnen,
aldus een officieel Katangees communiqué, dat in de hoofdstad
van het vroegere Frans Kongo, Brazzaville, is ontvangen. Volgens
dit bericht hadden de V.N.-troepen zich echter na een Katangese
tegenaanval moeten terugtrekken. Onder de burgerbevolking zou-
den talrijke slachtoffers zijn gevallen. Het museum van Elisabeth
stad is geheel verwoest, aldus het communiqué.
Intussen heeft president Kennedy de Amerikaanse ambassadeur
Jn Kongo, Edmund Gullion, de bevoegdheid verleend om als
'presidentieel vertegenwoordiger op te treden bij eventuele pogin-
igen om de crisis om Katanga te beslechten. Deze maatregel van
Kennedy is een antwoord op een verzoek van president Tsjombe
om bemiddeling. In Washington beschouwde men het verzoek
van Tsjombe en het besluit van Kennedy als een eerste stap in
de richting van een gesprek tussen de Kongolese premier Adoela
^jen president Tsjombe. In New York werd vanochtend van V.N.-
zijde vernomen, dat deze ontmoeting zou plaatsvinden op de
(1 jvroegere Belgische militaire basis Kitona.
Macmillan hoopt
op de missie van
Bucli-Gardiner
In het Britse Lagerhuis is gister
avond een motie van de socialistische
oppositie met 320 tegen 226 stemmen
verworpen, waarin kritiek werd ge
oefend op de regeringspolitiek tegen
over Kongo. Een regeringsmotie,
raarin om een bestand in Katanga
irerd gevraagd, werd goedgekeurd.
Premier Macmillan heeft zijn hoop
gesteld op de missie van de onder-se-
:retaris-generaal van de VN, dr.
Bunche en de Ghanees Gardiner, lid
van het secretariaat van de VN. Zij
vertoeven tot thans in de Kongolese
hoofdstad Leopoldstad om te trach
ten een verzoening tot stand te bren
gen. Macmillan zei gisteren in het
In Georgia al
550 negers
gearresteerd
De gouverneur van de Ameri
kaanse staat Georgia, Vandiver,
heeft gisteren de plaatselijke
eenheid van de Nationale Garde
in staat van alarm gebracht we
gens het voortduren van demon
straties tegen de apartheid,
Waarbij minstens 550 negers zijn
gearresteerd.
Bij de Amerikaanse plaats -Greeley
(Colorado) is een bus vol met
schoolkinderen bij het passeren van
y een overweg gegrepen door de pas-
sagierstrein. Twintig kinderen zijn
hierbij omgekomen. De bus werd
aan de achterzijde gegrepen en
honderd meter meegesleurd.
De chauffeur kwam met de schrik
vrij. Van de treinpassagiers werd
niemand gewond. Bij de botsing
werden sommige kinderen, school
boeken, kleding en andere voor
werpen tot een kilometer toe weg
geslingerd. Toen het nieuws van
het ongeluk bekend werd, snelden
de ouders naar de plaats van het
ongeluk, waar zich dramatische
tonelen afspeelden. De chauffeur
van de autobus werd gearresteerd,
zowel omdat hij waarschijnlijk ver
antwoordelijk werd geacht voor het
ongeluk als om hem tegen de woe
de van de ouders der slachtoffers
te beschermen.
Lagerhuis, dat de VN, als Tsjombe
viel of militair uitgeschakeld zou
worden, een provincie zo groot als
Frankrijk in handen zouden moeten
nemen zonder over voldoende midde
len te beschikken om deze provincie
te besturen. De VN zouden een „ver
overingsoorlog moeten en dat is niet
hun opdracht".
In een brief aan de Britse per
manente vertegenwoordiger bij de
VN, Dean, heeft secretaris-generaal
Oe Thant. de verzekering gegeven
.vastbesloten te zijn met vreedzame
middelen een verzoening te bewerk
stelligen tussen de verschillende groe
pen in Kongo. Onze correspondent in
Washington tekent hierbij aan:
Oe Thant schrijft in zijn brief
niet over de militaire actie, waarme
de de VN-troepen thans bezig zijn.
Theoretisch kan die actie natuurlijk
doorgaan terwijl anderen zich in
spannen Tsjombe m Adoela tot el
kaar te brengen. Zelfs is het moge
lijk, dat de indrukwekkende macht,
die de Verenigde Naties thans in Ka-
tanga hebben verzameld, doch die
nog niét met volle kracht in actie
is gebracht, Tsjombe ervan zal over
tuigen dat hij er het beste aan doet
met Adoela tot een vergelijk te ko
men.
Toch is het mogelijk dat de tegen
stand van Macmillan en de voor
zichtigheid van Washington tezamen
een zekere matiging zullen brengen
in zulk een eventuele militaire VN-
actie in Katanga. De communisten
zouden niets liever zien dan dat de
VN-troepen Tsjombes macht volledig
zouden breken, doch Amerika';- be
doeling is dit nooit geweest. Amerika
is van oordeel dat Tsjombe genoopt
moet worden met Adoela in overleg
te treden teneinde de eenheid van
Kongo te herstellen.
Tot zover onze correspondent.
Oorlogsmisdaden
Zesenveertig artsen in Elisabeth
stad hebben erop aangedrongen, de
waarnemend secretaris-generaal der
VN, Thant, en enige huidige en voor
malige functionarissen van de volke
renorganisatie in Kongo wegens
„oorlogsmisdaden" voor een interna
tionaal gerechtshof te dagen. In een
telegram aan een vooraanstaande
Belgische advocaat noemden de art
sen behalve Thant de VN-comman-
dant in Katanga, de Indiase briga
de-generaal Raja, de voormalige
hoofdvertegenwoordiger van de VN in
Elisabethstad, de Ier O' Brien, en
diens Franse medewerKer Timberlai-
ne.
Een Belgische dokter heeft giste
ren in Elisabethstad verklaard, dat
De president van Katanga,
Tsjombe, is bereid op korte ter
mijn in onderhandeling te treden
met de Kongolese premier,
Adoela. Dit is gezegd in een
boodschap van Tsjombe aan de
Belgische Senator Norbert Hou-
gardy met het verzoek het voor
stel ter kennis te brengen van de
ambassadeur van Senegal in
Brussel.
In het voorstel zegt Tsjombe,
dat het besluit tot onderhande
lingen moet samenvallen met
een militair bestand in Katanga,
waarbij de strijdkrachten van
beide partijen de status quo
moeten bewaren. De Katangese
president wenst voorts de be
middeling van de president van
Senegal, Leopold Sengjor.
de nieuwe vleugel van hei Prins Leo-
pold-ziekenhuis ia Elisabethstad ir
de nacht van woensdag op donder
dag is getroffen door r.egen door VN-
mortieren afgevuurde granaten. De
vensters van dit deel van het zieken
huis werden verbrijzeld, doch er wa
ren geen slachtoffers te betreuren.
Enkele patiënten, lie verleden week
naar de nieuwe vleugel a erden over
gebracht, nadat een ander deel van
het ziekenhuis door granaten van
VN-mortieren was getroffen, bevon
den er zich ook, toen voor de tweede
maal granaten insloegen.
ID Slot pag. 2
Verse boter
duurder
„Koelhuis" goedkoper
(Van onze Haagse correspondent)
De prijs van verse boter wordt met
ingang van 1 januari met 20 cent
per kilo verhoogd. Naar w\j verne
men hangt deze maatregel samen
met het vry grote tekort aan verse
boter, de dalende produktie in deze
tijd van het jaar cn de verlaging
van de heffingen op de export van
onze boter naar de Westduitse
Bondsrepubliek. Verder speelt een
rol, dat men de vraag naar koelhuis-
boter wil stimuleren, waarvan op het
ogenblik in ons land een voorraad
aanwezig is van ongeveer 15.000 ton.
Deze koelhuisboter wordt met ingang
van 1 januari vijf .ent per half-
pondspakje goedkoper. liet prijsver
schil tussen verse en koelhuisboter
wordt daardoor op die datum precies
één gulden per kilogram.
De voormalige luitenant-kolonel
van de SS Adolf Eichmann, lei
der van de afdeling Joodse
Zaken van de Gestapo, is van-
ag in Jeruzalem door een
speciale Israëlische rechtbank
ter dood veroordeeld wegens
zijn aandeel in het om het leven
brengen van ongeveer zes mil
joen Europese joden in de twee
de wereldoorlog.
Eichmann heeft het recht in hoger
beroep te gaan. Hij kan, wanneer het
Vier hoge schoorstenen
gasfabriek te
van de inmiddels vrijwel geheel gesloopte voormalige
Amsterdam zijn gisteren gelijktijdig opgeblazen.
Wester-
OVERAL VORST
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Droog weer met ge
ldelijk afnemende bewolking. Zwak
te tot matige, in hoofdzaak oostelijke
In het Noorden en Oosten van
Jet land lichte tot matige vorst, el-
ers overwegend lichte vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
16 DECEMBER
Zon op: 8.42 uur; onder: 16.29 uur;
Maan op: 13.56 uur; onder: 1.43
uur.
Hoogwater te Katwijk te 10.12 en
22.51 uur; laagwater te 5.30 en 18.07
Uur
I Bit
nummer bestaat uit 16 pagina's
Drie-en-vijftig Nederlandse
letterkundigen, onder wie Bertus
Aafjes, Godfried Bomans, B.
Charles, W. F. Hermans en
Simon Vinkenoog, hebben een
open brief geschreven aan de
regering en beide Kamers om
,,hun diepe bezorgdheid te uiten
over de ontwikkeling van en de
proeven met de kernwapens
door de vier grote mogendhe
den".
„Deze ontwikkeling houdt onver
mijdelijk het gevaar in van een ver
nietigende kernoorlog", schrijven zij."
Deze bedreigt niet alleen de bevol
king van de grote mogendheden zelf
en van de met hen verbonden lan
den, maar de gehele mensheid en
tevens de natuurlijke omgeving
waarin h°t mensdom leeft en de cul
tuur, welke het met grote toewijding
in ongetelde eeuwen tot stand heeft
gebracht".
Vergiftiging
De letterkundigen stellen met zorg
vast, dat enkel de proeven met kern
wapens niet alleen hebben geleld tot i burg, Jan Engelman
een begin van vergiftiging der at- der Graft, Jan H.
mosfeer, maar ook tot een vergifti
ging van de geesten. Vrijheden kun
nen niet verdedigd worden met kern
wapens, omdat deze wapens zowel de
levensvoorwaarden als de levenswaar
den met de ondergang bedreigen".
Zij herinneren aan het woord van
Albert Einstein, dat de ontketende
atoomkracht alles heeft veranderd,
behalve de wijze van denken. En dat
onze wereld door een crisis wordt be
dreigd, waarvan de omvang juist die
genen schijnt te ontgaan, die de
macht bezitten om de grote beslis
singen te nemen ten goede of ten
kwade.
Wijsheid
Zij dringen er daarom op aan, dat
•egerings- en Kamerleden zich in
hun beraadslagingen „niet enkel zul-
en laten leiden door politieke over
wegingen, maar door de wijsheid,
welke de toestand vereist".
De ondertekenaars van de brief
zijn: Bertus Aaafjes, A. Alberts, Hans
Andreus, Belcampo, Ad den Besten,
Jacques Bloem, Godfried Bomans,
Piet Calis, J. B Charles, Willy Cor-
sari, Max Dendermonde, Anthonie
Donker, A den Doolaard, Inez van
Dullemen, Clara Eggink, Jan G. El-
Guillaume van
Groot, Hella
Haasse, F. van Heerikhuizen, W. F
Hermans, Ed. Hoornik, Muus Jacob-
se, Elisabeth de Jong-Keesing, C. J
Kelk, Gerrit Kouwenaar, Jef Last,
Manuel van Loggem, Emmy van Lok
horst, A. Marja, Jan Mens, Marga
Minco, M. Mok, Huub Oosterhuis, A
Roland Holst, Jan Romein, A. Ro
mein-Verschoor, Nico Rost, Bert
Schierbeek, Annie M. G. Schmidt, M.
Vasalis, Nico Verhoeven, Simon Vin
kenoog, A. Viruly, Bert Voeten, Vic
tor van Vriesland, Ellen Warmond,
Aar v. d. Werfhorst, Johan Winkler,
Jan Wit, Helma Wolf-Catz en Evert
Zandstra.
Tanganjika VN-litl
De Veiligheidsraad heeft gisteren
met algemene stemmen aanbevolen
de pas onafhankelijk geworden Afri
kaanse republiek Tanganjika tot de
V.N. toe te laten. De aanbeveling
werd bij acclamatie door de Alge
mene Vergadering aangenomen.
Tanganjika is hierdoor het 104de
lid van de V.N. geworden.
Beroep Kennedy
en Macmillan op
premier Nehroe
President JCennedy van de
Verenigde Staten heeft aldus
onze correspondent in Washing
ton brieven gezonden aan
premier Nehroe van India en
(gelijk gisteren in het kort ge
meld) president Soekarno van
Indonesië, waarin hij hen met
klem verzoekt geen geweld te
gebruiken tegen Goa en Nieuw-
Guinea. Hoewel de actie, waar-
vonnis ook dan bekrachtigd wordt,
nog gratie aanvragen. De terechtstel*
ling zal, indien zij wordt uitgevoerd,
door ophanging geschieden.
Eichmann werd ter dood veroor
deeld in een zitting van de rechtbank,
die tien minuten duurde. Het vonnis
werd voorgelezen door rechter Lan
dau, voorzitter van de speciale recht
bank.
Het vonnis vermeldt onder meer!
„Deze rechtbank veroordeelt U, Adolf
Eichmann, ter dood wegens misdaden
tegen het joodse volk, en tegen de
mensheid en wegens oorlogsmisda
den".
Eichmann hoorde de uitspraak
volstrekt onbewogen aan.
Vervolg op pag. 2
Ten laste kijkgeld
Me), dr. M. A. M. Klompé', die de
zaken waarneemt voor de zieke
minister Cals van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen
heeft de besturen van de poli
tieke partijen voorgesteld in
februari a.s. te beginnen met
hun televisie-uitzendingen.
In de nota heeft de enige vrouwelijke
minister het parlement medege
deeld, dat zij een regeling heeft
kunnen treffen voor de financie
ring van deze politieke tv-uitzen-
dingen. De N.T.S. verleent mede
werking door het beschikbaar stel
len van studioruimte en appara
tuur, niet alleen voor de uitzen
ding, maar zo nodig ook voor de
repetities.
Generaal Heusinger rechtsen
generaal Lemnitzer in gesprek ITen Jaste van het kijkgeld zal de
x r r T/->. r nnlifiolro nortiion oa„
tijdens de NAVO-conferentie in
Parijs.
Wat gebeurt er
op 19 december?
President Soekarno heeft te
Djakarta de eerste vergadering
geleid van de uit 15 man be
staande nationale verdedigings-
raad, die is ingesteld om de
terugkeer van Westelijk Nieuw-
Guinea te bewerkstelligen.
De Indonesische minister van
Buitenlandse Zaken, dr. Soeban-
drio, deelde mee, dat Soekarno
was benoemd tot „verheven
commandant". De president zou
willen dat zijn bevel, dat hij op
19 december zal geven „onmid
dellijk" wordt uitgevoerd.
Franse recruten
door OAS van
wapens beroofd
Gewapende burgers hebben giste
ren in noord-Frankrijk, bfj Rijssel,
twintig recruten van het leger aan
gehouden en hen van hun wapens
beroofd. De luitenant, die de recru
ten leidde, is verdwenen. Aangeno
men wordt, dat hy in het komplot
betrokken was. De politie vermoedt,
dat de overval is uitgevoerd door le
den van de uiterst-rechtse organisa
tie van het „Geheime leger" (OAS).
Ex-generaal Raoul Salan, het
hoofd van het geheime leger in Al
gerije, heeft zijn volgelingen opge
dragen de gewelddaden tegen jour
nalisten en politici te staken. Dit
staat ia een brief, die de Franse so
cialistische leider Guy Mollet heeft
ontvangen. De socialistische party,
die dit heeft meegedeeld, staat even
wel niet in voor de echtheid van de
brief.
De politie in Parys beeft een ad
ministratieve dienst en een dienst
voor troepenverplaatsingen, beide
van de FLN, ontdekt. Verscheidene
mohammedanen en Europeanen zijn
gearresteerd. Twee koffers met wa
pens werden in beslag genomen.
Het hoofd van de voorlopige Alge
rijnse regering, Ben Khe-ida. heef!
in Cairo verklaard, dat alle geruch
ten over het openen van nieuwe be
sprekingen tussen Fiankrijk en
de opstandelingenregering voorba
rig zijn.
mede India heeft gedreigd tegen
Goa, losstaat van de Indonesi
sche dreiging tegen Nieuw-
Guinea, is men in Washington
de mening toegedaan, dat Soe
karno zich tot daden aangemoe
digd zou kunnen voelen, indien
Nehroe, die de reputatie van
vredelievendheid bezit, tot ge
weld zou overgaan.
Onze Lonaense correspondent meld
de hedenochtend:
De Engelse premier Macmillan heeft
op zyn Indiase ambtgenoot Nehroe
een beroep gedaan om geweld te ver
mijden in het dispuut met de Por
tugezen over Goa. Tevens wendt de
Britse regering haar invloed aan om
Portugal te kalmeren.
Twee agenten van politie en een
soldaat in Goa zijn gisteren gewond
bij een incident nabij de Indiase
grens, aldus een officieel Portugees
communiqué. Gewapende mannen
hadden bij het dorp Sanquelim een
tankauto met benzine aangehouden
en de benzine laten weglopen, toen
de veiligheidsstrijdkrachten ten
tonele verschenen. De overvallers
vluchtten in het oerwoud, achtervolgd
door leden van de veiligheidsstrijd
krachten. Volgens het communiqué
hebben overvallers in het dorp
Mahem een man in een huis gedood
politieke partijen een tegemoetko
ming worden verleend voor de z.g.
directe programmakosten. Het be
drag van de werkelijke uitgaven
zal worden vergoed voor zover deze
althans de in het televisiebestel ge-
bruikelyke uitgaven van overeen
komstige aard niet te boven gaat.
De tegemoetkoming zal ten hoog
ste 400 gulden per uitzending van
10 minuten bedragen.
De politieke partijen hebben ten
slotte de toezegging gekregen, dat
voor de periode vlak voor algemene
verkiezingen een bijzondere rege
ling zal worden vastgesteld.
De politieke partijen zullen bij toer
beurt voorlopig op dinsdagavond na
het nieuwsjournaal de beschikking
over de camera's krijgen. De volgorde
wordt door de regeringscommissa
ris bij loting bepaald. De vorm van
de uitzendingen wordt aan de be
trokken partijen overgelaten.
Samenvoeging van zendtijd zo
gewenst is mogelijk.
en een ander huis door een bomaan
slag beschadigd.
De gouverneur-generaal van Goa,
generaal Vassalo, heeft de bevoegd
heid gekregen de rechten van de
minister van Overzeese Gebieden uit
te oefenen in het geval van het ver
breken van de verbindingen tussen
Portugal en Goa.
Volgens een gisteravond uitgegeven
communiqué van de Portugese auto
riteiten te Panjim is de evacuatie
van de gezinnen van alle militairen,
van bevelhebber tot soldaat, verplicht.
De gezinnen van anderen zyn niet
verplicht tot evacuatie.
Advertentie
MENSEN DIE
HET GOED
BEKIJKEN
ARISTONA
Maandag 18 december
Bert Garthoff presenteert:
Op het tweedaagse congres van de
Algemene Nederlandse Agrarische
Bedrijfsbond te Utrecht is vanmor
gen een resolutie aangenomen, waar
in het hoofdbestuur wordt opgedra
gen te streven naar een beloning van
de agrarische arbeid, die volledig ge-
lyk is aan die in andere bedryfstak-
ken. Voorts wordt aangedrongen op
verdere verkorting van de arbeidstijd,
in het bijzonder in de veehoudery,
en op invoering van de volledige vyf-
daagse werkweek.
Het congres eiste tenslotte in de re
solutie een geleidelyke afschaffing
van de gemeenteclassificatie, een so
ciaal verantwoorde EEG-politiek, uit
breiding van de sociale wetgeving alg.
verzekering voor arbeidsongeschikten
en betere werkomstandigheden. Met
name werd gedacht aan betere
schaftlokalen.
Uit het Leidsch Dagblad van
17 Dec. 1861;
De commissie voor de in-
zameling van gelden ten be-
hoeve der werkloozen door
den brand van de Katoenfcr-
briek der heeren de Heyde
Co. deelt mede dat de collecte
heeft opgebragt f 5098.06. Bo
vendien liggen op de Studen
ten Sociëteit Minerva inte
kenlijsten.
i XJit Katwijk-Binnen wordt
i ons met verzoek van mede-
i deling berigt, dat aanstaan-
den Woensdagavond in de
Herv. Kerk aldaar een liefde
beurt bij de bestaande vaca-
i ture zal vervullen Ds. D.
i Chantepie de la Saussaye
i War isch, predikant te Leiden
