Mb&s,
jfmm
Paul Panhard
Volgend jaar bouwen in
Zijllaan Meijepolder
Per 1 maart afbraak
Ouderzorg-De Ridder
Laaisfe
Interview met autovader
Belangrijke
ontwikkeling
I b
béüè
AL
,Auto is een volstrekt
EUROPESE UITVINDING"
LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 9 DECEMBER 1961
Aantal inwoners Leiderdorp over 10 jaar verdubbeld
In de gemeente Leiderdorp is
het voorwoord van B. en W. bij
de begroting voor 1962 versche
nen. in de raadsvergadering van
2 november jl„ tijdens welke
deze begroting werd aangebo
den, deelden B. en W. al mede,
dat zij het ongedekt nadelig sal
do berekend hebben op ongeveer
f92.000.
B. en W. betreuren het, dat
zij er niet in zijn geslaagd tot
een gunstiger resultaat te komen.
Toch menen zij, dat dit in de
huidige omstandigheden niet mo
gelijk kan zijn. Het college heeft
daarbij het oog op de ontwikke
ling, die de gemeente doormaakt.
De ontwikkeling in de Oranjewijk
is in volle gang, aldus B. en W. Wel
iswaar zyn er op moment nog enkele
woningen in aanbouw, doch in deze
wijk is geen grond voor woningbouw
meer beschikbaar. Het is daarom van
het grootste belang, dat het bouw
rijp maken van gronden In het uit
breidingsplan „Zijllaan- en Meijepol
der" met bekwame spoed wordt aan
gevangen. Daartoe is de afbraak van
de opstallen op het terrein van de
NV Steen- en Kleiwarenfabrieken
„Ouderzorg-De Ridder" (in liquida
tie) een van de belangrijkste punten.
De liquidateuren hebben de gang
van zaken aangepast aan de om
standigheden.
De ervaring heeft geleerd, dat by
een geleidelijke liquidatie, waarbij
dus zorgvuldig overwogen wordt wan
neer en in welk tempo de eigendom
men zullen worden verwijderd, de
hoogste opbrengst verkregen wordt.
Daar komt nog bij, aldus B. en W.
dat sedert het tijdstip dat de ge
meente het bezit van voormelde ven
nootschap heeft verkregen het rege
ringsbeleid gericht is geweest op af
remming van de bouw van midden
standswoningen, met of zonder pre
mie, en op de bouw van goedkopere
premiewoningen voor de verhuur. De
terreinen, die door afbraak van de
eigendommen vrij zullen komen, zijn
voor het grootste deel bestemd voor
de bouw van woningwetwoningen en
voor de bouw van goedkope premie
woningen. Daardoor bestond er in
1961 geen directe behoefte aan het
beschikbaar komen van deze terrei
nen.
Nadat echter het college van B. en
W. een prognose had gemaakt van
de behoefte aan terreinen voor wo-
ningwetbouw en goedkope premie-
bouw in de nabije toekomst, hebben
de liquidateuren besloten tot versnel
ling van het liquidatieproces.
De maatregelen, die hieruit voort
vloeien beogen de afbraak van alle
op de terreinen aanwezige opstallen,
uiterlyk per 1 maart 1962. Een ge
deelte van de opstallen is al verwij
derd zodat, wanneer de aangevraag
de Rijksgoedkeuring is verkregen,
onmiddellijk met het bouwrijpmaken
een aanvang zal kunnen worden ge
maakt cn met de bouw van een aan
tal goedkope premiewoningen zal
kunnen worden begonnen.
B. en W. vestigen er de aandacht
op, dat met enige eigenaren
van gronden in de polder onderhan
delingen gaande zijn. Zij verwachten,
dat voor 1 maart a.s. overeenstem
ming zal zyn bereikt. Van de voort
gang van de onderhandelingen zal
het o.a. afhangen wanneer het oor
spronkelijke plan „Ter Meij" kan
worden gerealiseerd, omdat de door
trekking van de Acacialaan naar de
Van der Valk Boumanweg daarvoor
noodzakelijk is. Dit plan telt ruim
300 woningen.
Inmiddels kan in eerste instantie
worden overgegaan tot afronding
van het complex /.Ouderzorg", omdat
het mogelijk is geworden de gronden
in eigendom te verkrijgen, die nodig
zijn voor de doortrekking van de M.
P. Splinterlaan. Deze eerste fase
geeft de mogelijkheid tot de bouw
van 388 wóningen. Vervolgens zal,
hoewel 1962 dan wel zal zijn verstre
ken, het bouwblok, dat tussen het
complex „Ouderzorg" en het plan
„Ter Meij" is gelegen, aan de beurt
zjjn voor realisering. Hierdoor zal het
aantal woningen vermeerderen met
ruim 600. Daarna komt het resteren
de deel van het plan, .Zijllaan- en
Meijepolder" aan de beurt, plaats
biedende aan ruim 1100 woningen.
Voor dit gedeelte moet het grootste
deel van de benodigde gronden nog
worden aangekocht. De verwerving
daarvan heeft de volle aandacht van
het college.
Voor de nabije toekomst verwach
ten B. en W. derhalve het bouwrijp
maken van een drietal afgeronde ge-
Medische Diensten
Oegstgeest dokter D. Held, Mare-
laan 36, telef. 24649.
Leiderdorp dokter P. van 't Woud
Hoofdstraat 40, telef. 30070. Aberbanel
Chopinlaan 32, tel. 3875 (voor eigen
patiënten). Wijkverpleging gezond
heidscentrum, telef. 2177.
Wassenaar dokter J. A. J. Pau-
lides, Van Zuylen van Nijeveltstr. 42,
telef. 4561 en J. C. de Neef, Wilhel-
minaplein 1. telef. 8303.
Van zaterdag tot de volgende week
zaterdag wordt de apothekersdienst
na sluitingstijd waargenomen door
apotheek dr. P. Siderius, Langstraat
86, telef. 2141.
Warmond dokter H. A. G. M.
Walenkamp, telef. 01711—220.
Zr. Muilerman, Herenweg 57, telef.
Herenweg 57# tel. 01711-879 b.g.g. 206.
deelten van het
„Zijllaan- en Meijepolder", plaats
biedende aan ruim 1300 woningen.
Uit het bovenstaande kan gecon
cludeerd worden, dat binnen zeer af
zienbare tijd een aanvang zal worden
gemaakt met het bouwrijpmaken van
verschillende bouwcomplexen. Daar
echter met het bouwrijpmaken nogal
enige tijd gemoeid is, zal 1962 voor
het grootste deel verstreken zijn,
voordat met de bouw van midden
standswoningen kan worden begon
nen, althans daarvoor weer vergun
ningen worden afgegeven. De bouw
van goedkope premiewoningen voor
.de verhuur en van woningwetwonin
gen zal echter niet behoeven te stag
neren.
B. en W. verwachten echter, dat
het inwoneraantal in 1962, door de 1
vestiging van nieuwe inwoners,
niet zo sterk zal stijgen als in de af-
gelopen jaren, aangezien deze sterke
I stijging mede te danken was aan de
bouw van veel middenstandswonin-
uitbreidingsplan gen Im betckent n:ct, dat zij pes-
j slmistisch zouden zyn met betrek
king tot de verwezeniyiiing van de
I voorgenomen plannen. Integendeel.
I In de memorie van toelichting op
het investeringsprogramma 1962-'66
schrijven zjj als vaststaand aan te
nemen, dat de tot ontwikkeling te
brengen woonwijken in de Zijllaan-
en Meijepolder, waarmede begin 1962
een aanvang zal worden gemaakt, in
snel tempo zullen worden verwezen
lijkt, zodat de verwachting gewettigd
is, dat het zielental van de gemeente
(ongeveer 7900) de eerstkomende tien
jaren zal verdubbelen.
J£>- V v
""■kW' tskW'-s-'t V.
lalt' ':S'.
80®^''"'
LEIDERDORP
Vl'DofcteKng én
epriehiïr.g
Er heeft zich uit de te Leiderdorp
en Zoeter.voude H.R. wonende VVV-
leden een commissie gevormd, die
I voorbereidingen treft voor de oprich-
i ting van een afdeling van die party
voor Leiderdorp en Zoeterwoude H.R.
De voortdurende groei van het in-
I wonertal van deze gemeente heeft
Verandering gebracht in de politieke
I verhoudingen.
Vooral onder de nieuwe inwoners
bevindt zich een aantal, dat elders
lid was van een VVD-afdeling. Er is
daarom behoefte gekomen aan een
plaatselijk centrum van overleg over
'vragen betreffende de gemeentepoli
tiek. Zeker met het oog on de a.s.
i gemeenteraadsverkiezingen kan eer
eigen afdeling der partij van groo'.
belang zijn. Voor inlichtingen kan
men zich wenden tot mr J. J. de
Groot, Mauritssingel 13. Leiderdorp
VER. VRIJZ. HERVORMDEN
Morgenoch'end om 10.30 uur gaat
in hot gel^uw Lindelaan 12a voor
ds. C. P. T.iomsen uit Utrecht.
OECrSTGEES'l
De heer P S. R. Wolfsrbeek uit
deze gemeente is aan de Ned. Econ.
Hcgeschcol te Rotterdam bevorderd
tot accountant.
Het lijkt erger dan het is.
Want al wordt de achtergrond
nu gevormd door sneeuw en ijs,
het water, waarin de heren wnd-
'partelen is beslist niet koud.
Iet wordt op een heerlijke tem
peratuur gehouden door een
bron van vulkanische oorsprong.
Maar daarvoor moet men dan
ook in Paratoenka in het dis
trict Kamsjatka in Siberië zijn.
Geen cmaEe'.irveeïba!
Naar wij van de zijde van de KNVB
vernemen, zijn alle amateurwedstrij
den voor het komende weekeinde
afgelast.
WARMOND
T7V Steeds Vcorulf
De uitslagen van de voor de tafel-
tenniscompetitie gespeelde wedstry-
den luiden:
Steeds Vooruit 3—TCS 2. 2—8.
Junioren) Play Fair 2Steeds
Vooruit 1, 28.
Voor maandag luidt het program
ma: Steeds Vooruit 1—VVV 2; Steeds
Vooruit 3—RTC 4.
(Dames) Steeds Vooruit 1—Play
Fair 1.
Ket tweede team komt in Leiden
uit tegen TTCS 1.
Simon Carmiggelt heeft gis
teravond de Constantijn Huy-
gens prijs van de Jan Cam pert-
stichting ter waarde van
drieduizend gulden in ontvangst
genomen. Wim Kan wenste de
auteur op bijzondere wijze ge
luk: met een conference van een
uur. Maar vanzelfsprekend kon
er daarna nog een stevige hand
druk af. Mevr. Carmiggelt en
Corry Vonk hebben wel plezier
in dit tafereeltje.
IIIIIRIIDOBBBBIBBI»
VOETGANGERS:
U heeft wel voorrang op zebrapa
den, maar het ryverkeer moet óók
eens aan bod komen. Steek dus by
voorkeur 'n groepjes over de drukke
zebrapaden: anders ontstaan er irri
terende vertragingen in het ryver-
keer, welke automobilisten, brommers
en wielryders In de verleiding zouden
kunnen brenwen, het „toch nog maar
even te proberen", zodat er van uw
bescherming per slot van rekening
weinig overbiyft.
gg l;
;!kv5 V fn .j
- ,V_,.
a 1 mWfo
Deze ravage bleef er over van i Franse dagblad ,France-Soir"ontploft. Twee verslaggeefsters
het redactiekantoor van het nadat er een plasticbom in was\werden daarbij gewond.
Mijn moeder vond de motorkap uit!,,
vr-
Hij liep daar zo gewoon in de Amsterdamse Doelenstraat tussen de
glanzende automobielen der gasten van de vele hotels, die zich daar be
vinden. Hij had geen blik over voor de grote Amerikaanse wagens met het
vele chroom, maar zijn blikken hingen goedkeurend aan de slanke vormen
van een Citroen ID-19. Toen bleef hij even staan by een donkerrode Dyna
Panhard en misschien gingen zyn gedachten toen even terug naar een
halve eeuw geleden, toen een Panhard „de" automobiel was. Misschien
kunt U hiermede de naam al raden van de befaamde Fransman, die in
cognito enkele dagen in Nederland vertoefde. Het was de vyf-en-tachtlg-
jarige Paul Panhard, een der aartsvaders van de automobiel en ondanks
zyn leeftyd nog altijd vol belangstelling voor alles wat op wielen staat.
„Interviews? Foto's? Alstublieft niet Desondanks kwam er een inter
view tot stand dank zy de medewerking van Citroën, die de Panhard-
belangen in Nederland vertegenwoordigt en de foto was de enige, waarop
monsieur Panhard trots is: die waarop men hem de gouden medaille van
de arbeid overhandigd
Monsieur Panhard is een grote
uitvinder. Hij vond de formule uit
voor de Panhard PL 17: Panhard
Levassor 6 liter op de 100 km
-f 6 zitplaatsen 5 PK's (Frans
gemeten) PL 17. Hij vond nog
meer uit; de eerste automobiel met
benzinemotor plus gangwissel, kop
peling en differentieel, tegenwoor
dig elementen van elke automobiel,
was zyn werk. Hy heeft de bestaan
de uitvindingen van gangwissel, dif
ferentieel en koppeling belangryk
verbeterd, hoewel hij daar minder
graag over spreekt.
„Alors, écoutez" zegt monsieur
Panhard, „de automobiel, c'est une
invention absolument européenne,
in welke vorm dan ook. De motor
achterin en de modelcarrosserie
kenden wij al in 1895, de eerste
verbrandingsmotoren en de lucht
band zijn Europese vindingen, net
zoals de aluminium carrosserie en
de gangwissel. Op het gebied van
het automobilisme hebben de Euro- i
peanen alles uitgevonden wat er
uit te vinden was, ook de bougie,
ook de carburator en de stuurin-
richting. De Amerikanen hebben
alleen meer gemaakt dan wy in
Europa en zij hebben de produktie
vereenvoudigd, wat natuurlyk ook
buitengewoon belangrijk is. Wat1
men de Amerikanen na moet geven
is de grondige studie, welke zy
hebben gemaakt van de motor
brandstoffen en de smeermiddelen,
hoewel hier ook veel Europees pio
nierswerk is gedaan. De enige echt
belangrijke auto-uitvinding, die op
Amerikaanse rekening komt, is de
elektrische starter. Dat heeft myn j
oude vriend Charles Kettering re-1
daan; wy in Europa hadden ge
noeg aan de slinger
Jij en jou met de
autowereld
Paul Panhard spreekt graag over
twee dingen: zyn kleinkinderen en
de automobielen. Zijn kleindochter
heet byvoorbeeld „Dyna", zo ge
doopt naar de Dyna-Panhard. „An
dere automobielfabrikanten noemen
hun auto's naar hun kinderen of
kleinkinderen" zegt monsieur Paul.
„myn kleindochter heeft een auto
tot peetvader!" Paul Panhard be
hoort tot de genoemde generatie
van Europese automobielbouwers
Voisin, Gabriel, Mors, Renault,
Lorraine Dietrich, Walcker, Cottin-
Desgouttes, Netter, Doriot, Landrin
en Parrant, voor een groot deel
namen, die niemand meer iets zeg
gen maar die voor monsieur Pan
hard een stuk historie vormen. „Ik
was jij en jou met Louis Renault"
zegt hy, „net als met Gabriël Voi
sin en noem maar op. Dat wil wat
zeggen, want tegen Citroën zei Ik
altyd André, maar toen wylen Hen
ry Ford by Citroën was, hield die
halsstarrig vol om „Mister Citroën"
te zeggen.
Paul Panhard, de zoon van wei-
nestelde ouders, zit vol met her
inneringen aan de oertyd van' de
lutomobiel, maar hy is dan ook
'etterlijk bezeten van automobielen.
Hij had zoveel haast zich in het
•utovak te begeven, dat hij een jaar
"•erder van de polytechnische school
kwam dan anders het geval is. Zyn
vader had een machinefabriek met
de naam Perrin, Panhard en Co. I
De zestienjarige Paul voelde in zo
verre iets voor draaibanken als deze
hem de kans gaven om aan ver
brandingsmotoren te werken.
Hij sloot een hechte vriendschap
met de veel oudere Levassor. Ook
daar zit een verhaal achter, dat
monsieur Panhard graag vertelt,
als bewijs hoezeer een romantisch -
gezinde weduwe haar bijdrage heeft
geleverd tot de verbreiding van de
automobiel in Europa. In 1887 had
Sazann de Daimlerpatenten voor
Frankryk aangekocht. Sazarin over
leed enkele jaren later en Levassor,
een medewerker van Sazarin,
trouwde met de weduwe en daar
mee met de patenten. Hy hpd dus
inderdaad iets in handen en daar
mee ging de jeugdige Panhard
geestdriftig aan het werk. De eerste
Levasscr-motoren werden in 1890
gebouwd en de eerste Panhard reed
nog geen jaar later met aan het
stuur een nauwelyks zestienjarige
jongeman, die van zichzelf zei dat
hij bezeten was van automobielen,
omdat de toekomst was aan de vier
wielen met een benzinemotor. „Het
was vooral Levassor, die mijn vader
wist te overtuigen" zegt monsieur
Paul, „vader voelde er eerst niet
veel voor en ik kon hem niet over
tuigen. Daimler had zyn eencilin-
dermotor losgelaten en bouwde een
tweecilinder motor in V-vorm. Dat
was de motor, waartoe mijn vacler
besloot en die hij ook aan Peugeot
verkocht!"
Oversteken om
auto te 'ijrfen
Peugeot had totdien driewielers
gebouwd mei een Serpolletmc :or
totdat Daimler vierwielers g.ng bou- I
wen. Nauwelijks had Levassor de
eerste vierwieler in Canstatt gezien
of hy bewoog Panhard Senior om I
die te gaan namaken. Levassor was
niet alleen een grote constructeur,
maar ook een goede coureur en een
bijzondere humorist. Hij vond de
drieversnellingsbak uit en karakte
riseerde het werk zyner handen met I
de woorden „Het maakt een boel
herrie, maar het ding werkt!" De
moeder van Paul Panhard leverde
ook haar bijdrage tot de eerste
Panhard en Levassor op vier wielen.
Peugeot en Daimler hadden de mo
tor onder de voorbank gezet bij
hun driewielers en vierwielers. Ma
dame Panhard vond dat niet aan
genaam en stelde voor om de mo
tor voorin te plaatsen onder een
aparte kap. Het is een voorbeeld
dat door on'elbare automobielbou
wers over de hele wereld is nage
volgd.
„In het begin vlogen onze auto's
weg" zegt monsieur Panhard, „We
hadden een lange wachtlijst, me
rendeels van Engelsen. Tal van
Britten hadden hun Panhards in
Franse garages staan, in Deauvil-
Ie. La Touquet en Parus. Auto
rijden was toen nog illegaal in
Engeland en de Engelsen kwamen
per boot naar Frankrijk om met
hun auto's te kunnen rijden. Toen
ik op mijn zeventiende jaar ln de
fabriek kwam, was de Panhard de
snelste auto ter wereld. Tal van
Engelsen bestelden toen Panhards,
vooral nadat het r^de-vlag-gebod
in Engeland was opgeheven. Ze be
taalden twee. tot driehonderd pond
extra als ze hun wagens eerder kre
gen. We waren maandenlang voor
uit bezet en op vele Furopese cir-
De foto waarop monsieur
'aul Panhard, die onlangs in-
ognito in Amsterdam vertocf-
le, bijzonder trots is, is deze, j
waarop hem de gouden me-1
dailte van de Arbeid wordt
overhandigd. Zoon fean, de
vader van kleindochter Dyna,
kijkt glimlachend toe. Burge
meester Devraigne overhandigt
monsieur Panhard de medaille.
„Hebt U deze medaille gekre-
gen voor Uw eerst of voor Uw
nieuwste wagens?" vroegen wij
monsieur Panhard. „Voor de
laatste en nieuwste natuurlijk!"
zei de vijfentachtigjarige auto-
mobietvader vol overtuiging.
cuits werden de snelle Panhards
door Engelsen gereden!"
De eerste grote wedstryd, welke
monsieur Paul zelf meemaakte, was
die van Parijs naar Berlijn. De
herinneringen aan de Frans-Duitse
oorlog waren nog vers eci de Fran
sen waren niet byster geestdriftig.
De Duitsers overtroffen zichzelf.
Het was een van de eerste wedstrij
den, waaraan Mercedes ook deel
nam. In alle dorpen had de politie
de mensen eenvoudig bevolen bin
nenshuis te blyven als de „Renn-
fahrer" langskwamen. De deelne
mers werden overal als vorsten ver
welkomd met spandoeken in de
Franse taal. Géraud won de rit
met een twaalfpaards Panhard en
ontving zyn beker uit handen van
de Duitse keizer zelf. Van de rit
Parijs-Wenen herinnert Monsieur
Panhard zich Charles Jarrott, die
in het holst van de nacht in een
Oostenrijks hotel het meubilair
stukzaagde om met behulp van ge
wezen tafel- en stoeipoten in het
diepst geheim het houten chassis
van zyn Panhard te herstellen.
Toen was Panhard en Mors dé
automobielen in Europa maar de
Mercedesster was stiel rijzende.
Henri en Maurice Farman waren
de beste coureurs van Panhard. sa
men met Jarrott en Gabriel Fran
sen en Engelsen verkochten hun
tweedehands Pa-ahards voor goed
geld aan Amerikanen, die ermee in
de Vanderbilt-bekerwedstryden re
den. De Amerikaan Bishop betaalde
byvoorbeeld tweeduizend pond
sterling voor de Panhard van Mau
rice Farman, een aardige prijs voor
een tweedehandswagen. De grote
man in Engeland voor Panhard was
toen een zekere C. S. Rolls, alge
meen vertegenwoordiger voor het
Verenigd Koninkrijk. „Rolls heeft
veel voor ons verocht in Engeland"
zegt Panhard. „ik vraag me af
waar al die Panhards zyn ge
bleven; het is myn vaste overtui
ging, dat er in Engeland in schuren
en stallen nog heel wat te vinden
moet zyn van onze oude produk-
ten!" Panhard kwam in 1904 als
eerste automobielfaoriek ter wereld
met een geperst stalen chassis. Wa
gens met dit onderstel en motoren
van 90 pk wonnen als een, twee
eti drie de grote prijs van de Ar
dennen in België. Panhard was al
tijd een fabriek met nieuwe vin
dingen. De twintiger jaren zagen de
machtige Panhards met zescilinder-
motoren en dure luxe carrosserieën
Later werkt hy met Daimler schui-
venmotoren, De hedendaagse Pan-
hardproduktie omvat de PL 17 als
vervanging voor de Dyna-Panhard
van 1955 en daarnaast automobie
len voor speciale doeleinden zoals
brandweerwagens r« kipwagens.
Daarnaast worden motoren voor het
Franse leger gebouwd.
„De automobiel is een levens
taak zegt monsieur l'anhard. „men
kan er zun hele leven mee vul
len en komt dan eike dag tijd te
kort. Ik heb myn hele leven aan
de ontwikkeling van de automo
biel gewyd. Ik heb heel wat zien
komen en gaan, heel wat verande
ringen gezien en heel wat gezien,
lat nu nog altyd bestaat en in
;ebruik is. Ik geloof dat wij bij
'anbard op onze bescheiden wy-
ze de tijd aardig hebben weten by
te houden, als Ik zo eens naar t -70
PL-17 kUk.
