LVan der Putten publiceert
rapport aan minister
VN-granaten vallen op
Ivataiigees ziekenhuis
Namen van officieren
blijven nog geheim
Dr. Adenauer confereerde in
Parijs met Franse president
Nieuw geheim
Amerikaans
wapen
WEERBERICHT
Nadruk op de kwestie-Berlijn
Strijd zal nog heviger worden
Meer glans
en bescherming
voor uw auto!
Geallieerden hebben slechts
kleine meningsverschillen
Thans nog geen
N-Guiiieadebat
(Due/ ^)Tte
teuws
Opgericht 1 maart 1860
r ZATERDAG 9 DECEMBER 1961
No. 30623
LEIDSCH
DAGBLAD
DirecteuiE A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De door minister Visser ontslagen technisch-hoofdambtenaar
van het ministerie van Defensie, F. H. van der Putten uit Bussum,
heeft het memorandum dat hij in opdracht van de minister heeft
opgesteld n.a.v. beweerde collaboratie en onregelmatigheden door
legerofficieren in het v.m. Ned.-Indië, voor publikatie vrij gege
ven. „De vele namen van officieren en andere personen, die daar
in worden genoemd, mogen niet worden gepubliceerd", zo heeft
de heer Van der Putten medegedeeld.
Enquete-commissie?
De raadsman van de ontslagen de
fensie-ambtenaar, mr. N. J. Geleijn-
se uit Amsterdam, heeft voorts ook
de uitvoerige brief met vele bijlagen
openbaar gemaakt, die hij aan de le
den van de Tweede Kamer heeft ver
zonden. Hij verzoekt de kamerleden
daarin de minister te bewegen het
ontslag bsluit in te trekken. Aange
drongen wordt op een onderzoek door
een parlementaire enquêtecommissie.
De heer Geleijnse geeft in zijn
brief te kennen, dat in liet licht van
het door de minister genomen ont
slagbesluit het thans duidelijk is „dat
de minister kennelijk geen ogenblik
werkelijk van plan is geweest om
in deze de ondersta steen boven te
laten komen, maar blijkens de for
mulering van zijn opdracht bedoeld
heeft zich een op het eerste gezicht
gegrond argument te verschaffen om
de heer Van der Putten te kunnen
ontslaan".
Mr. Geleijnse boos
op Van der Putten
Mr. N. J. Geleijnse, de raads
man van de ontslagen hoofd
ambtenaar van het ministerie
van Defensie F. H. van der Put
ten uit Bussum, betreurt het ten
zeerste dat zijn cliënt het aan de
minister van Defensie verstrekte
memorandum voor publikatie
heeft vrijgegeven.
Hij betreurt dit vooral omdat
daarmee, naar zijn mening, geen
enkel reëel belang is gediend, en
met name ook omdat dit zonder
overleg met mr. Geleijnse is ge>
schied, aldus heeft mr. Geleijnse
meegedeeld.
Volgens de Amerikaanse geleerde
dr. Carl Kober, die in dienst is van
de Martin-fabrieken in de V.S., ont
wikkelen Amerikaanse wetenschaps
mensen op het ogenblik een nieuw
geheim wapen. Hij verklaarde gis
teren tegenover journalisten in Den
ver, dat het nieuwe wapen een do
dende straal kan richten op doelen
die zich op 320 km. afstand bevin
den en deze volkomen kan verbran
den. Het werkt gedeeltelijk met
kernenergie en straalt een enorme
hitte in de richting van het doel uit.
Dr. Kober zei dat gewerkt wordt
aan proefmodellen, die een hitte van
meer dan 100.000 graden zouden
kunnen produceren. Het is mogelijk
met het wapen temperaturen van
een miljoen graden te bereiken, zo
verklaarde hij.
Volgens dr. Kober zal de vinding
slechts in de ruimte kunnen worden
gebruikt, omdat de geweldige hitte en
de hoge kosten het wapen onge
schikt maken voor toepassing in een
oorlog op de begane grond. Het ap
paraat is zo groot als een flink zoek
licht van het leger en zal ongeveer
in 1963 gereed zijn voor proefnemin
gen.
ZACHT EN NAT
Blijkens het weeroverzicht, dat het
KNMI in De Bilt om 10 uur verstrek
te zal een zuidwestelijke stroming
grote hoeveelheden zachte lucht ver
der het vasteland binnen voeren. Tij
dens het weekeinde zullen de tempe
raturen in ons land dan ook geleide
lijk een verdere stijging onderraan.
De aangevoerde lucht is ecb er zeer
vochtig, zodat op veel bewolking moet
worden gerekend met af en toe regen
of motregen
19 DECEMBER
Zon op: 8.36 uur; onder: 16.29 uur.
Maan op: 10 37 uur; onder: 19.23 uur
Hoogwater te Katwijk te 4.36 en 16.49
uur; iaagwater te 0.21 en 12.42 uur
(11/12 hoogwater te 5.18 en 17.34 uur.
Iaagwater te 1.03 en 13.26 uur).
Dit nummer beslaat uit 14 pagina's
cn een Bijvoegsel
De heer Geleijnse, die dezelfde
brief ook aan de leden van de Eerste
Kamer heeft verzonden, protesteert
tegen de door minister Visser gevolg
de weg „met grote Klem, omdat hier
de normen van behoorlijkheid, rede
lijkheid en menselijkheid met voeten
zijn getreden."
Opsomming van
gebeurtenissen
In het memorandum aan de mi
nister van Defensie geeft de heer
Van der Putten eerst een opsomming
van enkele gebeurtenissen in het v.m.
Ned.-Indië, die naar zijn mening de
beweerde collaboratie cn onregelma
tigheden door legerofficieren beves
tigen. Tenslotte geaft hij een opsom
ming van „al hetgeen ondergeteken
de sinds zijn terugkeer in Nederland
aan tegenwerking en discriminatie
heeft ondervonden".
Wat betreft de Indische periode
noemt de heer Van der Putten in de
eerst-e plaats de naam van een toen
malige kapitein, die deel uitmaakte
van een commissie die onderdelen
ten behoeve van het tankkorps in de
VS heeft aangekocht. Bij het uitbre
ken van de oorlog met Japan waren
volgens de heer Van der Putten alle
onderdelen voor de tanks aanwezig,
„uitgezonderd de zo vitale verbin-
dingspennen voor de tracks".
Dezelfde kapitein en een ander lid
van de staf van de LTD 81 in Ban
doeng, waar Van der Putten voor de
wereldoorlog als chef van de algeme
ne werkplaats dienst deed, worden in
een ander geval genoemd. De heer
Van der Putten deelt daarover in
zijn memorandum mede, dat hij de
documentatie en tabellarische gege
vens voor een speciale machinebatte
rij voor de seriefabricage van pig-
non- en kroonwielen (het enige
exemplaar in zuid-oost-Azië) uit de
handen van de Japanners heeft we
ten te redden. Beide officieren zou
den hem onder bedreiging van aan
gifte bij de Kempeitai hebben bewo
gen tot afgifte van de gegevens, zon
der welke de machine onbruikbaar
was.
„Besmette reputatie"
Voorts geeft de heer Van der Put
ten een uitvoerige opsomming van de
activiteiten van het hoofdbestuur
van de Bond van Burgerpersoneel in
Militaire inrichtingen in Ned.-Indië
(BBM) waarvan hij deel uitmaakte.
Deze bond, die ontstond n.a.v. onte
vredenheid onder de betreffende
ambtenaren, diende een aantal
klachten in bij de dienstleiding. On
der meer werd gesignaleerd dat kas
gelden van de LTD voor particuliere
doeleinden werden gebruikt en dat
grote hoeveelheden suiker, bestemd
voor distributie onder de werknemers,
op de zwarte markt werden verkocht.
Bovendien noemde de Bond de na
men van een aantal personen „met
een politiek besmette reputatie" die
bij de LTD zouden zyn aangesteld.
Vervolg op pag. 2
Leger paraat in
Zuid-Rhodesië
De Britse minister van Koloniën".
Maudling. arriveerde gisteren in
Salisbury, Zuid-Rhodesië. Zijn be
zoek was geheim gehouden met het
oog op de ongeregeldheden van de
laatste dagen. Hij zal besprekingen
voeren met de Britse Hoge Commis
saris Lord Alipot en met de premier
van de Rhodesische Federatie. Sir
Rov Welens-ky.
De Afrikaanse „Nationale Demo
cratische Partij van Zuid-Rhodesië"
beschuldigde gisteren de federale re
gering ervan een explosieve situatie
te scheppen door het arresteren van
„vreedzame vrouwelijke demonstran
ten".
De federale regering van Rhode-
sië heeft vandaag, zaterdag, alle ter
ritoriale strijdkrachten in de belang
rijke centra van Zuid-Rhodesië over
de radio meegedeeld, dat zy zich
paraat moeten houden. Leden van de
reservetroepen van de luchtmacht
werden gewaarschuwd zich gereed te
houden om zich bij een eventuele
oproep te melden. De mededeling
werd om de vijftien minuten her
haald.
De maatregel volgde op drie dagen
van ongeregeldheden, voornamelijk
in Salisbury, door leden van de
Afrikaanse Nationale Democratische
Partij tegen de nieuwe grondwet van
Zuid-Rhodesië.
De Gaulle niet
bevreemd voor
isolement
(Van onze Parijse
correspondent)
Blootshoofds wachtte de Franse
president, generaal De Gaulle,
hedenochtend om elf uur op de
brede stoepen van het Elysée in
Parijs de Westduitse Bondskan
selier dr. Adenauer op voor
een nieuwe gedachtenwisseling
waarvoor 4J/J uur was uitge
trokken. Kwart over zes zou de
86-jarige regeringschef uit Bonn
Parijs al weer verlaten en men
verwachtte vanmorgen niet. dat
er belangrijke beslissingen uit de
Frans-Duitse bus zouden kun
nen komen. In het ambtspaleis
van de president was gister
avond al een kleine salon in ge
reedheid gebracht waar de be
jaarde kanselier, die nog maar
kort geleden van zijn ziekbed is
opgestaan, desgewenst tussen de
beraadslagingen even op adem
zou kunnen komen.
Deze Frans-Duitse bijeenkomst ver
dient enige speciale aandacht, voor
al omdat de kanselier en de generaal
in het verleden tezamen hun overige
bondgenoten nog wel eens verrassin
gen hebben bereid. Ofschoon een offi
ciële agenda voor dit gesprek onder
vier ogen niet werd opgesteld, ligt
het wel voor de hand, dat de na
druk op Berly'n zal komen te vallen.
Daarnaast zal het Franse staatshoofd
zich mogelijk wat beklagen over de
obstructie, die in Bonn tegen een
Europese landbouwpolitiek gepleegd
wordt. En van zijn kant zal de
Bondskanselier vermoedelijk wel een
paar nadere bijzonderheden willen
horen over De Gaulles herziene plan
voor een politiek secretariaat in het
raam van het „Europa der vaderlan
den", waarover in Bonn onlangs een
nieuwe Franse nota ontvangen werd.
Ten aanzien van de hoofdschotel-
Berlijn en de kansen op een West-
Oostconferentie over dat onderwerp,
zijn beide staatslieden het in de
grond van hun hart, ofschoon om
nogal afwijkende motieven, wel eens,
aangezien ze nu geen van beiden
veel voelen voor overleg met Moskou.
Terwijl een fotograaf op de
achtergrond ijverig poogt dit
spontane moment op de plaat
vast te leggen, vliegt een dol
gelukkige mevr. Van Dijk uit
In Washington heeft, zo gelooft men
in Parijs, de kanselier zich echter
laten be-, zoniet ómpraten, en zou
hij zelfs president Kennedy hebben
beloofd zich tegenover het Franse
staatshoofd tot de tolk der Ameri
kaanse inzichten en wensen te ma
ken. Sedertdien moet de grijze kan
selier in Bonn zijn gebleken, dat hij
het parlement en zelfs zijn eigen mi
nisters onder de nieuwe politieke ver
houdingen niet zo gemakkelijk mee
kon krijgen, zodat hij ook als bood
schapper van Kennedy in Parijs nu
wel enig gewicht verloren heeft.
Doch ook zonder dat politiek ge
wichtsverlies zou hij in Parijs onge
twijfeld toch voor dovemansoren heb
ben gesproken.
De Fransen laten er immers nog
steeds geen twijfel over bestaan, dat
ze hun weerstand tegen een nieuwe
klimpartij naar de Oost-Westtop zul
len blijven voortzetten op gevaar van
een eigen diplomatiek isolement en
een verdere verbreding van de kloof
in de Westelijke wereld. Onder die
omstandigheden zit er dus niet zo
heel veel perspectief in de de ont
moeting Adenauer-De Gaulle.
V elzen-noord haar 24-jarige
zoon Harry om de nek. Matroos
Van Dijk was een van de vijf
overlevenden van de scheeps
ramp met de kustvaarder „Stien-
tje Mensingrf' maandag voor
de Ierse kust die gisteren op
Schiphol in ons land terugkeerde.
De 28-jarige kok Gerrit Groen
uit Hoogland en drie Spaanse
bemanningsleden waren bij hem.
De 38-jarige machinist Louis van
Eijck uit Vleuten moest in Ier
land achterblijven, omdat op hem
de zware taak rustte de stoffe
lijke resten van vier slachtoffers
te identificeren.
Dean Rash over Berlijn
President Tsjombe heeft gisteren het ziekenhuis in Elisabeth
stad bezocht, dat donderdagavond en -nacht tien uur lang onder
zwaar mortiervuur heeft gelegen. Dertig tot vijftig granaten
volgens het ziekenhuispersoneel afgevuurd door V.N.-militairen
zijn op het gebouw terechtgekomen. Van de 600 patiënten die
ten tijde van de aanval in het ziekenhuis verpleegd werden, zijn
er 500 gevlucht. Een V.N.-woordvoerder verklaarde gisteren, dat
Katangese militairen een waarnemingspost hadden ingericht op
het dak van het ziekenhuis.
Waarnemers verwachten dat de
strijd in Katanga nog heviger zal
worden, omdat de VN thans niet
meer terug kunnen, zoals zy in sep
tember hebben gedaan. Behalve in
Elisabethstad wordt :iu ook gevoch
ten in Noord-Katanga, waar Katan
gese troepen een aanval hebben ge
daan op Manono. Daarbij werd een
Ethiopische VN-militair gedood.
Twee VN-soldaten werden gewond.
Naar verluidt bereidden de VN een
tegenaanval bij Manono voor.
Men schat de verliezen aan Ka
tangese zijde tot lus ver op 100 tot
120 man. Volgens een VN-woordvoer-
der zijn sinds vorige week vyf VN-
militairen gesneuveld. Er vielen
twaalf gewonden. Dertien VN-solda
ten worden vermist. Vier Eu:„pese
ingezetenen van Elisabethstad zou
den door mortiervuur om het leven
,yn gekomen.
Nadat het gisterochtend in de Ka
tangese hoofdstad betrekkelijk rus
tig was geweest, braken 's middags
weer hevige vuurgevechten uit in de
omgeving van het Dostkantoor. Ook
laaide de strijd om de strategisch
wegtunnel tussen de stad en he
Zweedse VN-kamp weer op. Lal'
verklaarde een woordvoerder van
volkerenorganisatie, dat de toestai1
in de binnenstad .goed' 'was en dr
de VN-strijdkrachten bezig waren d
buitenwijken te zuiveren.
De Katangese gendarmes hielde
gisteren in het centrum van Elisa-
bethstad nog steeds enkele stellin
gen bezet, waaronder de residrntip
van president Tsjombe.
Amerikaanse steun
In Leopoldstad hebben gisteren
Kongolese studenten een demonstra
tie gehouden voor .le Britse ambas
sade. Na een aantal auto's vernield
te hebben, begaven zij zich naar de
Portugese legatie. Zij wierpen hier
stenen nanr het gebouw. Ook de
Franse ambassade moest het ontgel
den. Voor de Amerikaanse ambassa-
Deze telefoto geeft een beeld
van de verbitterde strijd, die in
Elisabethstad nog steeds voort
duurt. Katangese militairen zoe
ken achter een gepantserde
legerwagen bescherming tegen
mortiervuur.
de riepen de studenten „leve Ken
nedy" en prezen zij de Amerikaan
se steun van de VN-operaties in
Katanga.
De Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Dean Rusk, heeft
isteren verklaard dat Amerika „het
N-program" in Kongo volledig on
tschrijft voor zover bet ten doel
eeft een toestand te scheppen,
narin de politieke processen kuil
en voortgaan in de richting van
en verantwoorde en vreedzame re-
reling. Het is niet de hedoelin» van
Ie VN, zo was hem gebleken, Ka-
(anga te veroveren of een politieke
oplossing door te dryven. Als Kongo
niet op vreedzame wijze tot een een
heid wordt, staat het open voor com
munistische penetratie, aldus Rusk.
Zijn landgenoot de Democratische
senator Thomas Dodd heeft daaren
tegen gisteravond in Patijs verklaard
dat de troepen van de VN zich uit
Katanga zouden moeten terugtrek
ken. Dodd vond Katanga, waar hij
vijf dagen is geweest, een „vreed
zaam en ordelijk geregeerd land".
9 Slot pag. 2
Minister van Buitenlandse Zaken
Dean Rusk heeft gisteren op een
persconferentie verklaard dat het
bij de Berlijnse kwestie gaat om
een meningsverschil tussen Moskou
en 't Westen, en niet om meningS'
verschillen onder de geallieerden
zelf.
Rusk wilde geen antwoord geven op
de vraag of de conferentie van
Westelijke ministers van Buiten
landse Zaken in Parijs volgende
week een eensgezind Westelijk
standpunt zal opleveren wat be
treft onderhandelingen met de
Russen.
De minister, die zaterdag naar Parijs
vertrekt, zei dat een van de rede
nen waarom hij twee dagen vóór de
opening van de NAVO-minister-
raad al naar Parijs gaat, is, dat hij
dan tyd heeft nog wat met zijn
voornaamste Westelijke collega's
over de kwestie te praten. Hij
Regering verklaart:
In een brief van de minister-pre
sident aan de voorzitter van de
Tweede Kamer wordt meegedeeld, dat
het kabinet van oordeel is, „dat een
openbaar debat op dit ogenblik over
het Nieuw-Guinea-beleid minder op
portuun moet worden geacht". De re
gering meent, dat het VN-debat nog
te kort achter de rug is om door an
deren verdedigde standpunten en de
uitslagen van de stemmingen in alle
consequenties volledig te kunnen
overzien. Naar haar mening zullen de
Nederlandse voorstellen zonder twij
fel in vele landen een nieuw element
in het denken hebben gebracht. Deze
ontwikkeling dient nader bestudeer-
te worden. Bovendien zijn de moge
lijkheden van de algemene de-kolon
satieresolutie nog niet te overzie-
Voorts moet rekening worden geho>
den met i ader beraad onder de vei
tegenwoordigers van de bevolking van
Nieuw-Guinea.
negeerde de vraag of het mogelijk
is dat Amerika alleen met de Rus
sen gaat onderhandelen als de
bondgenoten het niet eens worden.
Het is algemeen bekend, aldus Rusk,
dat er onder de bondgenoten kleine
meningsverschillen bestaan over de
houding die tegenover de Russen
moet worden aangenomen. Over de
kern van de zaak zijn we het ech
ter eens, zei hy. De Sow jet-Unie
moet de gevestigde rechten en be
langen van het Westen in Berlijn
en Duitsland eerbiedigen.
Rusk verklaarde nog dat op de
NAVO-conferentie van volgende
week ook de oprichting van een on
afhankelijke kernstrijdmacht voor
de NAVO zal worden aangesneden.
Uitslag direct
na rij-examen
Het bestuur van de Stichting
Centraal Bureau voor de afgifte van
rijvaardigheidsbewijzen heeft beslo
ten met ingang van 2 januari 1962
de adviseurs van he' CBR te mach
tigen direct na het rijexamen de uit
slag aan de kandidaat bekend te
maken.
Miljoen schade bij
brand Doetinchein
Gistermorgen werd door het perso
neel brand ontdekt in de afdeling
lijmerij van de Ned. Mij. voor Hout
constructie (Nemaho). Reeds in zeer
korte tijd stond dit deel van het be
drijf in lichterlaaie. De bedrijfs
brandweer vroeg assistentie van de
Doetinchemse brandweer, die met
groot materieel uitrukte. Met 14 stra-
'en werd het vuur aangepakt en men
'aagde er in de vlammen te locali-
^ren, zodat alleen de lymerij in de
werd gelegd. Dit is evenwel het
rt van het bedrijf. De scha
lt- wordt geschat op circa een mil
joen gulden. De oorzaak van de
brand is onbekend.
Verkrijgbaar bij de vakman
bus voor 4 a 5 behandelingen 5.90
Uit het Leidsch Dagblad van
11 Dec. 1861:
Uit Sollingen meldt men,
dat de wapensmeden in die
streek gevestigt zoo vele be
stellingen hebben ontvangen,
dat zij niet in staat zijn spoe
dig genoeg af te leveren.
80.000 cavallerie-sabels zullen
naar Amerika uitgevoerd
worden.
De bekende Senith O'Brien
heeft een brief openbaar ge
maakt waarin hij zegt, dat, in
geval van een oorlog tusschen
Engeland en Amerika, 200.000
Iersche soldaten tegen Enge
land zullen vechten.
