MILITAIR OFFENSIEF MET
POLITIEKE BEDOELINGEN
Ruimte-vlucht
pas in januari
PROF. OUD vraagt nota
over kwestie-v. d. Putten
COLOMBO is
thans gevonden
Steun van VS, maar
niet van Britten?
Dr. Tilanus: ,Dit is
emotionele reV
een
PLAN VAN OE THANT VOOR KATANGA:
Water bedreigt
COEVORDEN
van twee zijden
WEERBERICHT
Pijnlijk besluit van Amerika
9lie
teuws
Opgericht 1 maart 18S0
DONDERDAG 7 DECEMBER 1961
No. 30523
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur. E A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
r De waarnemend secretaris-generaal der V.N., Oe
Thant, heeft besloten de militaire operaties van de
V.N. in Katanga ook een politiek doel te geven, zo is
uit goede bron vernomen. Het zou zijn bedoeling zijn,
dat de actie die nu aan de gang is, slechts de eerste fase
is van een groot offensief dat tot doel heeft in Katanga
nieuwe politieke autoriteiten aan de macht te brengen.
Zodoende zou de Katangese afscheiding worden be
perkt zo niet opgeheven.
De Amerikaanse afgevaardig
de bij de V.N., Adlai Stevenson,
heeft gisteren reeds verklaard
zeer tevreden te zijn met de door
Oe Thant uitgewerkte plannen
tot het herwinnen van de con
trole op de toesttand in Katanga.
Edward Heath, de Britse onder
minister van Buitenlandse Za
ken. heeft daarentegen gisteren
in het Lagerhuis verklaard, dat
de troepen van de V.N. Kongo
in geen geval een politieke op
lossing mogen opdringen.
Uit bijna alle door het water be
dreigde plaatsen komen goede be
richten: Het water zakt en het
gevaar is grotendeels verdwenen".
Behalve uit Coevorden en Grams-
bergen.
In Coevorden is de toestand precair.
Deze stad in zuid-Drente wordt in
feite van twee kanten bedreigd.
Aan de ene zijde dreigt het water
van de bij Gramsbergen door zijn
dijken gebroken Overijsselse Vecht
de stadswijk Marshoven binnen te
stromen, terwijl aan de andere
kant van de stad de 2000 bewo
ners van de wijk Binnenvree ang
stig de waterstand in het Stieltjes
kanaal in de gaten houden.
De kop van Overijssel en de zuidoost
hoek van Drente biedt thans een
troosteloze aanblik. Tal van boer
derijen liggen als niet bereikbare
eilandjes temidden van de in on
afzienbare meren herschapen lan
derijen.
Na enkele dagen en nachten een
verbeten strijd te hebben geleverd
tegen het wassende water van de
Vecht hebben de Nederlandse en
Duitse boeren gisteren machteloos
het hoofd moeten buigen. Zij moes
ten het door slagregens en harde
winden zeer strijdbare water de
vrije loop laten door de gaten, die
het om enkele plaatsen in de om
geving van Gramsbergen in de
reeds versterkte dijken had ge
slagen.
(Men zie ook elders In dit Blad)
De Britse regering blijft voorstan
der van een verzoening tussen de
Katangese regering en de centrale
Kongolese regering, aldus Heath.
Staat deze verklaring van Heat-h
lijnrecht tegenover de opvatting van
de Verenigde Staten, gisteravond
werd echter van officiële Britse zijde
verklaard dat er tussen de VS en
Engeland geen onenigheid bestaat
over de toestand m Katanga. Beide
partijen staan positief tegenover een
oplossing in Kongo door middel van
verzoening en door instandhouding
van het land als een verenigd geheel
binnen zijn huidige grenzen, zo werd
gezegd.
Onduidelijk
De militaire situatie in Katanga is
op dit moment nog allerminst duide
lijk. Gisteravond waren militaire VN-
kringen van mening, dat zij de situa
tie in de hand hadden. Volgens in
Brussel ontvangen berichten hebben
de VN-troepen echter hun hoofd
kwartier in Elisabethslad en de
hoofdweg naar deze slad moeten
prijsgeven.
Nabij het vliegveld van Elisabeth-
stad werd gisteren nog zwaar
gevochten, terwijl zich bij het cen
trum van de stad een nieuw ge
vechtsterrein vormde. De Katangese
radio maakte bekend, dat de VN
reeds vijftig gesneuvelden onder hun
troepen tellen.
Twee Indiase straaljagers van de
VN hebben gisteren de Katangese
luchtmachtbasis in Kolwezi met mi-
trailleurvuur en raketten bestookt.
Zij vernietigden vier vliegtuigen,
schoten een opslagplaats voor brand
stof in brand en beschadigden de
verkeerstoren en de 'andingsbaan.
Versterkingen
De volkerenorganisatie is gisteren
begonnen op grote schaal troepen en
materieel over te brengen van Leo-
poldstad naar Elisabethstad. Met een
kwartier tussenpoos vertrokken zes
Amerikaanse Globemasters met Ierse
troepen en zwaar oorlogsmaterieel
KELNER KRIJGT
DRIE MAANDEN M.A.
Op 16 september van 'dit jaar heeft
een 23-jarige chauffeur uit Utrecht
een weddenschap aangegaan, dat hij
in een half uur tijd 15 glazen cognac
zou kunnen drinken. Het gevolg was
dat hij nog dezelfde avond aan een
acute alcoholvergiftiging overleed.
De kelner van het Rotterdamse
café. waar dit drama zich afspeelde,
en die hem de cognac had geschon
ken, is vanmorgen door de rechtbank
van de Maasstad veroordeeld tot 3
maanden gevangenisstraf met aftrek
van het voorarrest, hetgeen betekent
dat hij juist voor Kerstmis in vrij
heid zal zijn.
LICHTE VORST
IN DE NACHT
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Aanvankelijk opklaringen en op de
meeste plaatsen droog. Morgen weer
toenemende bewolking met later op
de dag in het westen en zuiden van
hit land mogelijk enige regen of
sneeuw. Vannacht vrijwel overal
lichte vorst, morgen overdag de
zelfde of iets lagere temperaturen.
Aanvankelijk zwakke wind, later
matige tot krachtige wind tussen
zuid en oost.
(Ongemaakt te 11.15 uur).
8 DECEMBER.
Zon op: 8 34 uur: onder: 16.29 uur.
Maan op: 8 36 uur; onder: 17.25 u.
Hoogwater te Katwijx te 3.20 en
15.32 uur.
Laagwater te 11.2- uur en 23 42 u.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
China: India is
de aanvaller'
In een gisteren door het commu-
nistische-Chinese ministerie van
Buitenlandse Zaken in Peking uit
gegeven verklaring wordt gezegd: „de
Chinese volksrepubliek heeft nimmer
agressie jegens India gepleegd. Het
is integendeel India, dat in de loop
van vele jaren, telkens weer Chinese
gebiedsdelen heeft bezet". De verkla
ring is een reactie op een nota die
India 20 november jl. bij de rege
ring in Peking heeft ingediend.
van het vliegveld van Leopoldstad.
De Amerikaanse luchtmacht heeft de
VN 21 in Europa gestationeerde
transportvliegtuigen aangeboden.
De Amerikaanse consul in Elisa
bethstad, Lewie Hoffacker, heeft van
de Katangese minister van Buiten
landse Zake-n, Kimoa, aanzegging ge
kregen dat hij zal worden gearres
teerd wanneer hij zijn woning in de
stad verlaat. Dit huisarrest zou hem
dinsdag zyn opgelegd.
President Tsjombe van Katanga is
vanmorgen in Brazzaville aangebo-
me, waar hij zich onmiddellijk naar
het presidentiële Daleis heeft bege
ven voor een onderhoud met Joeloe,
de president van voormalig Frans
Kongo. Uit welingelichte kringen
wordt vernomen, dat Tsjombe van
middag naar Salisbury (Rhodesië)
zou vertrekken. Voor zijn vertrek uit
Parijs verklaarde Tsjombe gister
avond: „Wij zullen weerstand bieden
tot het bittere einde."
Het pijnlijke besluit is gevallen: Amerika zal dit jaar geen be
mande kunstmaan lanceren. Officieel is bekend gemaakt, dat de
eerste poging tot het lanceren van een bemande Mercury-capsule
in een baan om de aarde eerst begin januari zal worden onder
nomen.
Amerika heeft alles op alles gezet, om deze eerste werkelijke
ruimtevlucht in hetzelfde jaar te ondernemen als de kunstmaan-
vluchten van de Russen Gagarin en Titow, zodat voor de historie
de achterstand van Amerika minimaal zou worden. Dit is dus niet
gelukt, evenmin als indertijd de poging om in hetzelfde jaar als
Rusland (1957) de eerste kunstmaan te lanceren.
Onlangs mislukte de generale-
repetitie voor de bemande vlucht ge
deeltelijk. De Mercurycapsule met de
chimpansee Enos moest na twee in
plaats van drie omwentelingen om de
aarde worden teruggehaald wegens
een technische storing. Daarmee ver
viel de mogelijkheid, om de eerste be
mande vlucht op 5 december te
maken, zoals aanvankelijk in het
voornemen heeft gelegen. Later
waren er berichten, dat men alsnog
op 20 december een poging zou
ondernemen, maar ook dit is nu on-
mogeltjk~ gebleken. Er zullen geen
nieuwe onbemande vluchten meer
gemaakt worden, maar de technische
verbeteringen in de capsule, die nodig
bleken na de vlucht van Enos, vergen
In 1961 grotere
bouwactiviteit
Blijkens gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek werd in
de eerste negen maanden van 1961
aan woningen en andere gebouwen
(zonder normaal onderhoud en wer
ken van minder dan f2.000) voor
een bedrag van f2.104 miljoen ge
produceerd. Dit is f 80 miljoen of 4
pet. meer dan in dezelfde periode
van 1960.
In de woningbouw bedroeg de pro-
duktie f 1.091 mili. (stijging f69
milj. of 7 pet.).
In de eerste neger, maanden van
1961 werden 78.453 wonhigen in uit
voering genomen tegen 62.931 in de
overeenkomstige periode van 1960.
Hiervan was 69 pet. opgedragen door
particulieren (eerste negen maan
den 1960: 57 pet.). Van de 78.453 be
gonnen woningen worden 29.081 of
37 pet. gebouwd ln de z.g. vrije sec
tor. Op 1 oktober 1961 waren 109.945
woningen in uitvoering tegen 90.978
woningen op 1 oktober 1960.
te veel tijd om nog tot een lancering
vóór het einde van dit jaar te komen.
De eerste bemande vlucht in begin
januari zal waarschijnlijk gemaakt
worden door de 40-jarige luitenant-
kolonel van de mariniers John H.
Glenn jr.
Zeventien vissers
omgekomen
De Portugese vissersboot „Manuel
Machado" is gisterochtend op de
rotsen van het eiland Pecequeiro, op
vijf km van de Portugese kust ten
zuiden van Lissabon, geslagen. Van
de 21 opvarenden kwamen er 17
om het leven. De overige vier kon
den worden gered.
Een luchtopname van ANP Foto van de uitgestrekte landerijen, welke in Overijssel langs
de Duitse grens zijn ondergelopen.
(Van onze parlementaire
redacteur)
Vrijwel alle sprekers tijdens
het begrotingsdebat over Defen
sie in de Tweede Kamer hebben
de zaak-Van der Putten ter
sprake gebracht.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Tegen het middaguur is in het Amsterdamse Bos het lichaam
van de vermoorde Bruno Colombo gevonden. Rechercheurs, steu
nend op de gegevens die Sergio Squazzardi heeft gegeven, slaag
den er in vrij spoedig de plaats van het stoffelijk overschot te
localiseren. De daders hebben het lichaam begraven ten oosten
van het z.g. Vogeleiland op enkele meters afstand van het
rijwielpad.
Naar de officier van Justitie, mr. Van Renesse, verklaarde, zou
het lichaam geheel ontkleed zijn.
Zekerheid hieromtrent heeft men
De doorgangen in de sector
grens in Berlijn worden steeds
smaller. In deze barricade in de
Prinzenstrasse is de doorgang
voor auto's gereduceerd tot 2,50
meter breedte en (rechts onder
afdakje) de voetgangersdoor
gang tot slechts tachtig centi
meter.
nog niet, omdat het lichaam uiterst
omzichtig moet worden uitgegraven.
Dit zal enige uren in beslag nemen.
Men hoopt vanmiddag omstreeks drie
uur het lichaam te hebben overge
bracht naar het sectie-lokaal van de
Amsterdamse recherche aan de Over
toom, waar de patholooganatoom dr.
J. Zeldenrust sectie zal verrichten.
Het zoeken in het bos, dat ter plaatse
zeer modderig is, heeft 2% uur ge
duurd. Op enkele plaatsen in de on
middellijke nabijheid van de plek
waar het lichaam werd gevonden,
heeft men de grond omgespit. Ten
slotte trof men onder het bladerdek
kluiten aarde aan, waaruit men kon
opmaken, dat hier kort geleden was
gegraven. Het lichaam lag ongeveer
een meter onder het oppervlak.
Naar commissaris P. A. Jong ons
meedeelde zijn de informaties, die
Squazzardi in Parijs aan hoofdin
specteur Sanders heeft gegeven om
trent de ligging van het stoffelijk
overschot juist geweest. Om één uur
vanmiddag waren rechercheurs bezig
hand voor hand de aarde van het
lichaam te verwijderen.
De werkzaamheden bij de kuil wer
den gevolgd door de broer van het
slachtoffer, de diep terneergeslagen
schoenfabrikant Halo Colombo en
door diverse autoriteiten onder wie
de hoofdcommissaris van de Amster
damse en de commissaris van de
Amstelveense politie. Op enkele tien
tallen meters afstand probeerden
persfotografen met behulp van tele-
apparatuur opnamen te maken.
Vele journalisten, onder wie ijlangs
naar Amsterdam overgekomen verte
genwoordigers van Franse en Ita
liaanse dagbladen, hebben van negen
uur af de speurtocht in het trieste,
modderige bos gevolgd. Dat het zoe
ken ondanks de nauwkeurige aanwij
zingen van Squazzardi nog zo lang
heeft geduurd is te wijten aan enkele
sneeuw- en hagelbuien, die het
bladerdek onder een witte laag be
dekken.
De fractieleider van de VVD,
prof. Oud, waarschuwde minis
ter Visser de ernst van deze
zaak niet te onderschatten. Het
is in het belang van parlement,
regering en strijdmacht, dat het
geschokt vertrouwen wordt her
steld.
Hij vroeg de minister dan ook of
hij bereid was de Kamer volledig
opening van zaken te geven over
deze geruchtmakende affaire. De
bewindsman zou in een nota een
openbaar stuk in ieder geval op
zo kort mogelijke termijn ophelde
ring moeten verschaffen niet alleen
over zijn eigen beleid in deze kwes
tie, maar ook over dat van zijn
ambtsvoorgangers.
Prof. Oud wees er met grote na
druk op, dat de openbare me
ning door allerlei publikaties over
deze zaak verontrust is. Er is vrees
ontstaan, dat de zaak in de doofpot
gestopt zal worden.
De minister heeft gezegd, dat de
„onderste steen boven zou komen".
Prof. Oud wilde echter graag weten,
welke weg daarbij gevolgd zal wor
den. Een procedure voor het Ambte
narengerecht, waar het alleen te
doen is om de vraag «»f de heer Van
der Putten al dan niet terecht is
ontslagen door de minister, is voor
de bewindsman niet het juiste middel
om zich te verantwoorden.
Beleidskanten
Het gaat prof. Oud alleen om de
algemene beleidskanten van deze
zaak. Het parlement is voor de mi
nister de aangewezen plaats om hier
over verantwoording af te leggen.
Prof. Oud achtte het tijdstip nog
niet aangebroken om het middel van
een parlementaire enquête te hante
ren.
Komt de minister met een nota, dan
zijn er twee uiterste mogelijkheden.
De nota is bevredigend dan kan de
Kamer haar voor kennisgeving aan
nemen of zij is totaal onbevredi
gend. In dat laatste geval zou de
Kamer de minister het vertrouwen
kunnen opzeggen. Tussen deze twee
uitersten liggen nog andere mogelijk
heden. Terwille van °en nader onder
zoek zou de Kamer een commissie
kunnen instellen, al dan niet met
enquêtebevoegdheid (bij een enquête,
die buiten de regering omgaat, kun
nen getuigen onder ede worden ge
hoord).
Reacties
Sprekers van alle fracties hebben
op het verzoek van orof. Oud gerea
geerd. De fractie van KVP zal hem
hierbij niet in de weg staan, ook al
zou het thans niet het juiste ogenblik
zijn, zo merkte de heer Moorman op.
Uitdrukkelijk zei deze afgevrardigde
overigens, dat aan het vragen van
een nota geen blijk van wantrouwen
jegens de minister mag worden ont
leend.
De heer Blom (PvdA) meende dat
de Kamer zich niet in deze zaak kon
mengen, alvorens net Ambtenaren
gerecht Uitspraak had gedaan.
De regering mag zich niet uiten
over een bij de rechter aanhangige
zaak Prof. Oud zou volgens de heer
Blom. kortgeleden ook nog deze me
ning hebben gehuldigd, maar nu zijn
omgezwaaid Mocht i-3 minister aan
het verzoek van prof. Oud gevolg ge
ven, dan moet volgens de heer Blom
het beginsel van „hoor en wederhoor"
volledig worden toegepast.
Rel'
Dr. Tilanus (CH) kon in het alge
meen wel akkoord gaan met het ver
zoek om een nota, al had hij overwo
gen of de Kamer reeds een taak
heeft zolang de heer Van der Putten
nog een beroep op de rechter kan
doen. Ieder departement heeft zijn
speciale moeilijkheden, aldus dr. Ti
lanus, vooral Defensie is zeer kwets
baar. ,De vorige minister (ir. Staf),
weet ervan mee te praten". De heer
Tilanus sprak voorshands zijn ver
trouwen uit in de huidige bewinds
lieden. Hier is sprake van een emo-
tionale rel. Sommige ingezonden
stukken in dagbladen maken een
overspannen, onaangename indruk,
aldus de heer Tilanus.
De heer Kieft (AR) vroeg instel
ling van een bijzondere Kamercom
missie tot onderzoek van de zaak-
Van der Putten met uitzonde
ring van de ontslagkwestie, die ter
beoordeling van de rechter staat.
„Als er een beerput geledigd moet
worden, dan maar grondig", zo
meende ir. Van Dis (SGP).
De heer Lankhorst (PSP) had
geen enkele behoefte aan een rel.
Wel vroeg hij hoeveel tijd er was
verlopen tussen de inlevering van
het memorandum door de heer Van
der Putten en diens ontslag. Hij zou
het antwoord van de minister af
wachten.
De communist Bakker vroeg op
grond waarvan men de minister zou
mogen vertrouwen.
Slot pag. 2
NED. INDUSTRIEËN
IN IERLAND
Een zestal Nederlandse onderne
mingen heeft plannen om vestigin
gen op te richten in de Republiek
Ierland. Dit is medegedeeld door de
heer Conolly Cole, een vertegenwoor
diger van de Ierse „Industrial De
velopment Authority", die thans in
Nederland verblijft om besprekingen
met de Nederlandse ondernemingen
te voeren. Sinds een Ierse industriële
missie enkele jaren geleden een be
zoek aan Nederland heeft gebracht,
hebben reeds tien Nederlandse in
dustrieën bedrijven in Ierland ge
vestigd.
Uit het Leidsch Dagblad van f
9 Dec. 1861:
Men verneemt, dat in de
laatste dagen de overwegin
gen met de heer J. G. Jager
omtrent de concescie voor de
doorgraving van Holland op
zijn smalst, zeer gevorderd
zijn, zoodat de bepaalde ver
leening van die concescie
binnenkort kan worden tege
moet gezien.
Men leest in de Arnh. Cou
rant van 3 Dec., dat de firma
v. Delders en Mizêe te Arn
hem voor een fabriek te Vee-
nendaal heeft vervaardigd
een gazinrichting. welke zeer
voldoet en bijzonder is aan
te bevelen door de eenvou
dige constructie en goedkoop
te van daarst tiling en onder
houd De kosten zijn dage
lijks hoogstens 80 cents aan
kolen en brandstof.