HET BRANDSTOF
ELEMEN
Voor Sint of Kerst
ONS MENU
OPLOSWEDSTRIJD
en zelfgemaakt
VAN DE W EEK
EEN TWEE-MINUTEN MYSTERIE UIT HET
ARCHIEF VAN IKSP CTEUR S. HERLOK
7
1
,8,
.'1
7 rk
f
www
li
1 IMj j i!uu H
TH
§s f i
m
9
9
n§
m
S3
Ét
Ét
in
Ét
«i
Kom er achter
Zaterdag 25 november 1961
Pagina 3
Spiegeltjespiegeltje aan de wand
Londen, november 1961
December. Cadeautjes en nog meer cadeautjes. Een budget, dat niet
toereikend is en een boekhouding, die niet sluit. Een reden dus (zij het niet
de enige) om enkele van uw te schenken cadeautjes zelf te maken. Uw
budget zal er wel bij varen. Het knutselen zal U zelf voldoening geven.
En hij of zij, die het cadeautje krijgt, zal uw moeite en persoonlijke atten
tie zeker naar waarde schatten. U hoeft geen ervaren knutselaar te ztfn,
niet uït te blinken in het een of ander handwerk om, in de weken voor
Sinterklaas, een bezige doe-het-zelver te zijn. Er is van alles zelf te maken,
al hangt het „wat" natuurlijk af van uw kunnen, uw handigheid en uw
talenten. Maar noch van het een, noch van het ander heeft U een grote
dosis nodig, wanneer U over geduld beschikt en de moeite neemt secuur
te zijn. WAT U maakt hangt natuurlijk in de eerste plaats af van voor
WIE U het maakt en wat diegene nodig heeft, mooi vindt of gebruiken
kan. Maak niet zo maar iets voor iemand, maar juist dat voor die en die
persoon, of dat en dat interieur.
niet spiegelglad te krijgen is, kunt
u het eerst met dun karton beplak
ken, waarna u net niet. gegomd
plastic „papier" geheel beplakt (se
cuur en netjes en met een mini
mum aan niet te smalle „naden",
want het plastic krimpt met de
tijd). Effenplastic en plastic met
een houtdessin geven een uitste
kend effect. Wilt 1 net karton ach
terwege laten, vergeet dan niet het
kistje eerst te schuren en te schil
deren voordat u het met het ge
gomde plastic beplakt (dit plastic
houdt namelijk niet op een ruw
oppervlak!). Kies bovendien een
all-over dessin dat de oneffenheden
in het hout verheelt.
Luxe badhanddoeken.
Het zijn gewone, geheel effen
doeken (of badstof van het stuk)
wanneer u ze koopt, en zelf maakt
u ze luxueus door er in afstekende
kleur een klassiek monogram op te
borduren, (figuur (5), een set te ma
ken met een respeccief „hij", „zij"
en „gast" erop, of door er een deco
ratieve rand op te borduren of er
gepatroneerd (goed wasbaar!)
band op te appliceren. Eén zo'n
handdoek is al een welkom ge
schenk, maar een ware, geraffi
neerde luxe is een set van grote
baddoek, handdoek van normale
afmeting, kleinere gastenhanddoek
en washandje, alle met dezelfde
garnering.
Servetringen voor de hele familie.
Maak ze alle van andere kleur,
of snij ze alle uit hetzelfde stuk
imitatieleer en voorzie ze van de
metalen initialen van vader, moe
der, Jantje en Marietje. Figuur 5:
voor het eerste model is behalve het
imitatieleer en eventueel een me
talen letter, ook een kleine gesp no
dig. Snij een stukje van 16 x 8 cm
en een reep van 26 x 3 cm. Naai
de gesp aan het one uiteinde van
de reep, prik met de priem gaatjes
in het andere. Naai dit „cein
tuurtje" met een regelmatige rijg-
steek (en knoopsgatgaren) midden
op het grotere stukje. Indien ge
wenst kan een voerinkje van ge
kleurd vilt tegen de binnenkant
van de „ring" worden geplakt. Snij
voor het tweede model een stukje
van 18 x 6 cm. Plus rondom een
halve centimeter voor zoom en
naad. Naai de ring dicht, vouw aan
boven- en onderkant een zoompje
naar binnen en plak het vast. Leg
een reepje van 1 x 8 cm over de
naad, plak het ene uiteinde aan
de binnenkant van de ring vast,
knip het andere nis lranje in en
hecht er een metale knop of letter
op. Voer de ring met vilt of dun
plastic leer dat ingeplakt wordt.
Sjaal- on dassenhanger
(Figuur VIII).
Hij vindt een plaatsje in de hal
naast de kapstok of tegen de bin
nenkant van de deur van de kle
renkast. Drie stevige, dunne kar
tonnen kokers, wat stof (fluweel,
katoen, vilt, stofferingszijde, gobe
lin, handweefstof) om ze te over
trekken, een hoeveelheid lint (gros-
grain of gepatroneerd lint) om ze
aan elkaar te bevestigen en voor
de garnerende strikken zijn de be
nodigdheden. De plaats die u voor
de hanger op het oog heeft zal u
leiden bij uw keus wat de grond
stof betreft: vilt in drie fleurige
kleuren plus zwart grosgrain voor
de moderne jongeineisjeskamer,
fluweel en geborduurd zijden lint
voor het elegante stijl-interieur,
en zo voort. Het aspect van de han
ger verandert immers volkomen
met de stof.
Luxe dozen.
Voor de methodische huisvrouw
of ordelijke vrouw in 't algemeen
komen luxe dozen voor het opber
gen van dit of dat wellicht in aan
merking. Figuur I: drie dozen van
opeenvolgend formaat, geheel met
katoen overtrokken. Uitgangspunt:
drie stevige kartonnen dozen. Maak
een deksel uit stevig karton, rond
om 1 cm groter dan de opening van
de doos, bevestig met breed plak
band en leg over de bovenkant
van het deksel een vel vette wat
ten, voordat de doos met katoen
overtrokken wordt. Beplak de bin
nenkant van de Joos met stevig
papier, gegomd plastic of stof. Ter
wille van de harmonie: dezelfde
kleur stof voor alle dozen, ofwel
dezelfde stof in fel contrasterende
kleuren, of nog een zelfde weefsel
met verschillend maar aanverwant
dessin, zoals een kleiner en grotere
ruitjes in dezelfde kleur, een smal
lere en twee bredere strepen in de
zelfde kleurencombinatie. Figuur
II: drie of meer ex-overhemddozen
(ze kosten hoogstens een vriende
lijke glimlach bij uw winkelier),
beplakt met gegomd plastic „pa
pier" in een aardige kleur of aan
trekkelijk dessin. Zet de doos in het
deksel (indien het deksel net zo
diep is als de doos) en plak beide
met plakband aan elkaar (over de
top van de opstaande zijkanten).
Snij in een der korte zijkanten
'een langwerpig raampje uit en plak
er cellophaan of kleurloos plastic
overheen. Beplak daarna de doos
met het gegomde plastic ofwel met
dunne katoen. Een set van derge
lijke dozen is ideaal voor het opber
gen van herenoverhemden of wol
len damestruitjes. Ook schoendozen,
alle van hetzelfde formaat kunnen
een uitgangspunt zijn en vormen
een alleraardigste set wanneer op
de voorkant van de stofovertrokken
dozen een motiefje wordt geappli-
ceerd of geborduurd dat suggereert
waarvoor elke doos kan worden ge
bruikt: handschoenen bijvoor
beeld, of sjaaltjes, corsages of toi
letgerei et cetera.
Taboeretje of voetenbank.
En een plantenbak.
Van de doos naar het kistje, en
van de schoenwinkel naar kruide
nier of groenteman. Kijk die eens
lief aan en u heeft een stevig kistje
van ongeveer 33 x 27 x 7 cm voor
het taboeretje (figuur 3) of, voor
de plantenbak, een elegant kistje
waarin de Portugezen hun sardines
naar Holland zonden (figuur 4).
Het taboeretje: .ijm en schroef in
de vier hoeken van het kistje een
houten blok, net zo hoog als het
kistje diep is; deze verstevigen het
kistje en dienen om er de poten aan
vast te schroeven. Leg op de bui
tenkant van de bodem een vel ny
lon spons van ongeveer cm dikte
(of dikker als u van luxe houdt),
overtrek het hele kistje met imita
tieleer. Ter garnering en ter ver
steviging een rand koperen kop
spijkers langs de onderkant van het
taboeretje. En tenslotte vier poten,
die u kant en Klaar en compleet
met schroeven in de doe-het-zelf
winkel koopt. Inplaats van met het.
goed wasbare imitatieleer kunt u
het krukje/voetenbankje ook met
de een of andere stofferingsstof
overtrekken. U kunt zelfs verder
gaan en er een bijpassend, los kus
sen opleggen. Laat het interieur
waarvoor uw werkstuk bestemd is,
u leiden bij uw keus en u zult
inplaats van kopspijkers tot galon
of franje besluiten.
De plantenbak (35 x 12% x 9 cm
en van uitstekende proportie)
bergt met gemak drie kleine bloem
potten (met plant). U kunt het
kistje dofzwart schilderen met
schoolbordverf. Eerst schuren met
grof, daarna met fijn schuurpapier,
en vervolgens passende grondverf
aanbrengen. Aangezien het sardi
nekistje echter niet spiegelglad is
en met schuurpapier alleen ook
In de Sinterklaastijd kunnen van
marsepein allerlei feestelijke fi
guurtjes zelf worden gemaakt als
men maar wat fantasie of een voor
beeldje bij de hand heeft! In ver
schillende winkels kan men mar
sepein per ons kopen, maar men
kan marsepein ook zelf maken door
250 gr amandelen te broeien, te pel
len, te drogen en dan heel fijn te
malen. Daarna wordt 250 gr poe
dersuiker gezeefd en met de gema
len amandelen en 1% eiwit en 1
theelepeltje oranjebloesemwater
vermengd, nog eens gemalen en
dan in een pan met dikke bodem
op een zacht vuur en met een hou
ten lepel roerend verhit tot alles
goed heet is. Er wordt daarna nog
eens 250 gr. poedersuiker doorge
werkt. Als de massa goed is afge
koeld kan ze op een met bloem be
stoven aanrecht worden uitgerold
waarna er allerlei figuurtjes kun
nen worden uitgestoken. Men kan
van de marsepein ook figuurtjes
boetseren. Heel leuk staat het ook
om de marsepein in porties te ver
delen en iedere portie met planten-
kleurstof een eigen kleurtje te ge
ven.
MAANDAG:
hazepeper, appelmoes, aardap
pelkoekjes, wentelteefjes.
DINSDAG:
kaascroquettenlofsla, aardap
pelen; yoghurt.
WOENSDAG:
Casseler rib met zuurkool, aard
appelpuree tweekleurenvla.
DONDERDAG:
omelet, andijvie, aardappelen,
kaassaus; rijstpudding.
VRIJDAG:
gebakken bokking, rode kool, ge
bakken aardappelen, appelmoes
of rolpens, rode kool, gebakken
aardappelen, appelmoes (erwten
in de week zetten).
In het ketelvuur verbindt
koolstof met vier posi
tieve elektrische ladingen,
zich met zuurstof (o), met
twee negatieve ladingen.
Hierdoor ontstaat een soort
kortsluiting waarbij warm-
vt.
te vrijkomt
De meeste elektriciteit wordt gewonnen
uit steenkool langs een lange omweg;
stoomketel- turbine - dynamo.
Maar als men die kortsluiting kon
verhinderen en de zuurstof dwin
gen haar lading af te geven vóór
zij bij de koolstof kwam, dan had
men een elektrisch element (direct
brandstofelement) dat de lange om
weg ketel-turbine-dynamo vermijdt.
Onze damrnbriek
Ditmaal een aardige serie standen
ter oplossing, van twee componisten
uit de vorige generatie, omstreeks
1910. Beiden hadden een grote naam.
vooral Meeuwe, die in 1914 stierf, is
bekend geworden door zijn, voor die
tijd, zeer moderne constructieopvat
tingen. Van deze Meeuw-» staan be
langrijke problemen in „De Damspe
ler" van de Hollandse dampionier
Jack de Haas, alsook in diens be
kende werk van 1912 „Voor het Dam
bord".
Hoeveel constructies de totale ar
beid van Meeuwe omvat, is niet pre
cies bekend, doch men schat die op
enige honderden. In 1913 wist Meeu
we beslag te leggen op de Aris de
Heer-prijs.
Een tijdgenoot van Meeuwe was J.
van Geemen, die in de jaren 1910—
1914 zijn hoogtepunt bereikte. Van
Geemen is de schepper van een aan
tal, vooral voor die tijd, fantastische
problemen van welke wij hier met
de vierde wedstrijdsband een voor
beeld geven. Toen hij' in 1923 op
nieuw begon te componeren bereikte
hij nimmer meer zijn vroegere hoog
te. hoewel zijn constructies in ieder
geval interessant bleven.
Onze prijzen zijn wederom f 5.
en f2.50; inzendingen binnen tien
dagen aan het bureau van dit blad,
onder motto „Damrubriek". Iedere
goede oplossing geeft één punt; er
zijn dus vier punten te verdienen
daar neven- en bij-oplossingen niet
gelden en alleen de auteursoplos
sing in aanmerking komt. De nota
tie in het systeem Manoury moet
zowel de zetten van wit als van
zwart aangeven. Wij wensen onze
lezers een prettige wedstrijd.
ZATERDAG:
erwtensoep, gebakken appel.
ZONDAG:
londonderriesoep; hazebout met
spruitjes en aardappelen; bana-
nenroompudding.
LONDONDERRIESOEP
40 gr (ruim 2% eetlepel) roombo
ter, eetlepel kerrie, 40 gr (4% eet
lepel) bloem, 1 liter gekruide bouil
lon, een scheutje melk, een klein
blikje champignons. Voor de bouil
lon het vlees met ui, wortel, pe
terselie, thijm, foeli en zout 2
3 uur laten trekken en daarna ze
ven. Het uitje schoonmaken, snip
peren en met de kerrie in de room
boter fruiten. De bloem toevoegen
en onder roeren langzamerhand de
bouillon erbij gieten. De soep plm
10 minuten laten doorkoken. De
champignons zo nodig kleiner snij
den. De soep zeven en op smaak af
maken met melk, champignonnat
en de in stukjes gesneden champig
nons.
BANANENROOMPUDDING
kg bananen, 2 citroenen, 1 eiwit,
50 gr (3 eetlepels) suiker, 1/8 flesje
slagroom, 8 gr (4 blaadjes) gelatine,
geconfijte vruchten.
De puddingvorm invetten met
slaolie en omgekeerd wegzetten. De
gelatine in ruim koud water we
ken. De bananen in de schil in
ruim water 5 k 10 minuten verwar
men. De slagroom stijfkloppen met
de suiker. De citroenen uitpersen.
De bananen schillen en met een
vork fijnmaken. Het citroensap er
over gieten. Het eiwit met een le
pel water en een paar korreltjes
suiker stijfkloppen. De gelatine uit
knijpen, in een weinig heet water
oplossen en iets laten afkoelen. Op
de slagroom het eiwit en de bana-
nenpuree leggen. De galatine toe
voegen en voorzichtig met een
roestvrije metalen lepel de bestand
delen omscheppen. Als de massa
niet meer uitzakt, alles overdoen in
de puddingvorm. De stijfgeworden
pudding keren op een puddingbord
en garneren met stukjes banaan
en stijfgeklopte slagroom.
~'A
/A nxv
„Dat is'em, die zwarte daar!" zei inspecteur Herlok tegen de
garderobe juffrouw van Hotel Zwartjes. Hij was blij, dat hij de be
nauwde atmosfeer van de ontvangstzaal zo snel had kunnen
ontvluchten. Zijn vriend adjudant Klapper van de marechaussee
hield daar receptie ter ere van zijn veertigjarig ambtjubileum. Juist
wilde Herlok zijn jas aandoen, die de juffrouw hem voorhield, toen
een klein dik heerschap met snelle pasjes op hem toekwam. De
inspecteur herkende in hem de eigenaar van het hotel, de heer
Zwartjes.
„Neemt U me niet kwalijk, inspecteur ik zou U graag even
willen spreken over een heel verveldende geschiedenis, ziet U
ja, eh komt U even hier op de bank zitten.. Herlok liet zijn
jas weer ophangen en zette zich naast de heer Zwartjes.
v „Hè, ik ben blij dat ik U op 't nippertje nog te pakken kon
krijgen zou het niet prettig vinden als er ruchtbaarheid aan
deze zaak wordt gegeven, ziet U de reputatie van mijn hotel.
„Waarmee kan ik U van dienst zijn, mijnheer Zwartjes?" vroeg
inspecteur Herlok.
„Ongeveer een kwartier geleden werd de receptie gealarmeerd
door één van onze gasten, de bekende zangeres Grace Redhead, die
hier voor enkele dagen met haar man zit op de achterste
etage Ze was totaal overstuur! Terwijl ze zich aan het baden
was, hoorde ze geluid in de slaapkamer. Menende dat haar man
bovengekomen was, ging ze zich nog rustig afdouchen om even
later, gewikkeld in een badlaken de slaapkamer te betreden. Wie
beschrijft echter haar schrik, toen ze de chaos daar gewaar werd
en de deur nog net zag dichttrekken! Haar bijoudoos lag open en
leeg op de grond een aanzienlijk geldbedrag uit haar tas
enfin, ze belt meteen de receptie inspecteur de dief MOET
nog in dit hotel aanwezig zijn; alle uitgangen heb ik laten sluiten.
Ik hoop zó, dat U ons kunt helpen a propos, de dief heeft een
belangrijk spoor nagelaten: tussen de lift en de trtap die van de
zevende naar de achtste etage voert, ontdekte ik een aantal vuile
voetstappen.tot aan de deur van de kamer van mevr. Redhead!"
„Maar waarom ging de dief of dievegge niet helemaal met
de lift naar de achtste verdieping wonderlijkheeft U gezien
wie er uit de lift kwam beneden?"
„Ja zeker," zei de heer Zwartjes, „het telefoontje was nauwelijks
door of we hadden de „lifters" al opgevangen; het bleken geen
van alle hotelgasten te zijn, komt U maar mee!"
Even later werd inspecteur Herlok geconfronteerd met een vijftal
zonderlinge figuren (de één al onbetrouwbaarder dan de ander",
vond Herlok). Ze bleken allen een goede reden te hebben die hun
verblijf in het hotel rechtvaardigde
De inspecteur besloot het gezelschap naar de zevende verdieping
te voeren en de voetstappen te vergelijken.
„Ziet U ze de voetstappen?" zei de heer Zwartjes boven ge
komen. „Is het niet merkwaardig?" „Neen", kwam het onverwachte
antwoord van inspecteur Herlok, „het is me zo klaar als een
klontje mijnheer Zwartjes, de schuldige is
Vraag: WIE BESCHULDIGT HERLOK ERVAN DE DIEFSTAL TE
HEBBEN GEPLEEGD EN WAAROM?
jraaif uappeejiaA
uauaoips apnA ufiz fajsjipe ap ieeu do dej} ap
6ui6 ua apuaAaz ap uieaoj (ijq 'ua[Ei{ jaaui
jaiu ua6uajq isaoui a6s}a ajsjipe ap jeeu uiaq
}Ep afdoinj jaq }au uoof (ipj •afjauueui auiapj ;apj :pjoo/A;uY
Wedstrijdvraagstuk no.
C. Meeuwe
12 3 4
Z.: 2. 3. 8. 11. 13. 14. 17, 19, 2L
22. 24. 26. 30, 36.
W.: 28. 33. 37/41, 43/45, 47/50.
Wedstrijdvraagstuk no. II.
C. Meeuwe
fi*
m
ba
m-
vm
m
9
9
9
9
Z.: 5, 8. 10/15, 19/21, 36 dam.
W.: 22. 23. 25, 28/30, 32/35, 38. 42.
Wedstrijdvraagstuk no. III.
J. van Geemen
1 2 3 4 5
Z.: 4, 8, 9. 17, 19, 20, 22, 24/27
W.: 28. 29, 33/35, 37, 38,41, 42, 44,
7
Wedstrijdvraagstuk no. IV.
J. van Geemen
1 2 3 4 5
Z.: 1. 5. 8/10, 12, 14. 18. 26, 45 dam.
W.: 16. 17, 24. 27. 28. 33/38, 40. 41.
Voor alle standen geldt „Wit speelt
en wint".
schemerlampje
tak onder schilderij
veren bal omgekeerd
voet van man
schoen vrouw
vaas op tafel
stoel achter tafel
kalender omgekeerd
WONDEREN DER NATUER
Eén van de merkwaardigste dieren, welke de steppen
van Centraal en Zuid-Afrika bewonen is wel de giraffe.
De hoge poten en de lange hals met de betrekkelijk korte
romp maken het dier tot het hoogste en naar evenredig
heid kortste van alle zoogdieren. Ze schijnt samengesteld
uit de bestanddelen van verschillende dieren tegelijk.
Kop en romp zijn van het paard, hals en schouders van
de kameel, de oren van de hond, de staart van de ezel en
de poten van de antilope, terwijl kleur en tekening van het
gladde wel aan de panter zijn ontleend.
Toch blijkt ook hier de natuur niet willekeurig te werk
te zijn gegaan, want zonder de lange buigzame hals zou
de giraffe niet bij de Jonge malse blaadjes zelfs uit de
toppen der bomen kunnen komen, die zijn voornaamste
voedsel uitmaken. De giraf ie plukt de bladeren met behulp
van haar 20 cm. lange violetkleurige tong, die uiterst be
weeglijk is. Wat de slurf is voor de olifant, is de tong voor
le giraffe!
Wanneer ze gras of water wil bemachtigen, worden de
oorpoten zover gespreid, dat haar hals de grond kan
ereiken.
Bij het hardlopen doet de hals dienst als evenwichts
orgaan en zwengelt heen en weer. Als de hals zich naar
achteren beweegt, heffen de voorpoten zich van de grond
en bij een voorwaarse beweging de achterpoten. Dan doet
de giraffe denken aan een „stampend" schip op de
golven!
