Nehroe „geschokt"
over kernproeven
Doden in Griekenland
Minister Luns dirigeert
,,j our nalisten-sextet
„Moskou goeddeels
verantwoordelijk
voor de spanning
Joegoslaaf opgepakt
in München op
nazi-bevel uit '41
Ijzige winter overvalt Europa
Particuliere brief kreeg het
karakter van een circulaire
Finse politiek
onveranderd
"weerbericht
Engels schip
geëxplodeerd 't
Zebravlegels
W ONDERLIJKE W IJZE VAN HANDELEN
Geheimzinnige
houding van
Buit. Zaken
ëud 9lïe
teuws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 6 NOVEMBER 1961
No. 30496
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur. E A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Premier Nehroe van India is gisteren voor een bezoek van
twaalf dagen in de Verenigde Staten aangekomen. Enkele uren
na zijn aankomst verklaarde hij voor de televisie, dat het duidelijk
was, dat de Sowjet-Unie grotendeels verantwoordelijk is voor de
huidige spanningen in de wereld als gevolg van de hervatting van
de kernproeven in de dampkring. Nehroe liet er overigens geen
twijfel over bestaan, dat hij ook hervatting van de Amerikaanse
proeven zou afkeuren. „Deze gang van zaken, waarbij de een de
ander volgt, kan alleen maar schadelijke gevolgen hebben", zei hij.
Zaterdag verklaarde Nehroe in Londen, waar hij besprekingen
voerde met premier Macmillan, „geschokt" te zijn over de jongste
Russische kernproeven. Hij was van oordeel, dat het nemen van
dergelijke proeven door geen enkele provocatie was gerecht
vaardigd.
iW aarschuwingen
over en weer
Intussen heeft de Russische rege
ring gisteren laten weten, dat zy het
volste recht heeft „hetzelfde aantal
kernproeven te nemen als Amerika,
Frankrijk en Engeland samen heb
ben gedaan". Thans heeft de Sowjet-
Unie nog niet zoveel kernproeven ge
nomen als Amerika alleen, aldus deze
verklaring. Rusland blijft echter be
reid om een verdrag te tekenen over
algehele en algemene ontwapening
waardoor er voorgoed een einde zou
komen aan de kernproeven.
Onze Londense correspondent tele
foneerde ons hedenochtend:
Watkinson, de Britse minister van
Defensie, heeft Chroesjtsjow zater
dag in een rede opnieuw gewaar
schuwd, dat Engeland bereid is tac
tische atoomwapens te gebruiken in
dien de Russen mochten overgaan tot
een grootscheepse aanval. Het was de
derde waarschuwing door een lid van
de Britse regering in twee dagen,
volgende op die van Lord Home, de
minister van Buitenlandse Zaken en
De Finse president, Urho
Kekkonen, heeft gisteravond in
een toespraak voor radio en
televisie aan de bezorgde natie
verteld, dat de vrees voor ver
lies van Finlands onafhankelijk
heid „volkomen ongegrond" is.
Finland zal de politiek van neu
traliteit voortzetten. De gevaren
van een algemene oorlog geven
reden tot „diepe bezorgdheid",
aldus Kekkonen. „Niemand kan
uiteraard geloven, dat West-
Duitsland of een met dat land
verbonden staat over Fins
grondgebied een afzonderlijke
aanval op de Sowjet-Unie zal
ondernemen, maar mocht een
grote oorlog over West-Berlijn
of een andere kwestie losbarsten
dan kan men de mogelijkheid
niet uitsluiten, dat Finse wate
ren, grondgebied of luchtruim
door de moderne wapens ge
schonden zullen worden". Kek
konen zei tegenover Westelijke
staatslieden zijn bezorgdheid te
hebben uitgesproken over de
snelle bewapening van West-
Duitsland, al wist hij zeer wel,
dat het Atlantisch bondgenoot
schap (NAVO) gevormd is
voor defensieve doeleinden.
„Mijn levenswerk," zo besloot Kek
konen, „ligt in de uitvoering van
Finlands politiek van neutraliteit.
Om deze politiek te handhaven en
te versterken zal ik tot myn laatste
ademtocht blijven werken. Indien ik
zou merken dat ik in deze taak gefaald
heb, zal ik vrijwillig mijn plaats af
staan aan degenen die menen betere
kans van slagen te hebben".
NEVELIG WEER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Op vele plaatsen mist
of laaghangende bewolking. Overwe
gend droog weer. Zwakke tot matige
zuidoostelijke wind. Weinig verande
ring in> temperatuur met vannacht
weer plaatselijk lichte vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
7 NOVEMBER
Zon op: 7.45 uur; onder: 17.02 uur.
Maan op: 6.14 uur; onder: 17.08 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.36 en 14.49
uur; laagwater te 10.40 en 22.53 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Amery, de minister van Oorlog, dat
Engelands nucleaire aanvalsmacht,
de rest van het Westen buiten be
schouwing gelaten, in staat zou zijn
Rusland een vernietigende slag toe
te brengen. De bedoeling van al deze
waarschuwingen is, de Russen te be
hoeden voor foutieve berekeningen
in hun politiek.
In antwoord op een verzoek van de
burgemeester van de Italiaanse stad
Florence, Giorgio la Pira, om een
einde te maken aan de proeven met
kernwapens in de Sowjet-Unie, heeft
premier Chroesjtsjow geschreven, dat
indien het Westen volhardt in zijn
huidige politiek, gevaar bestaat voor
een atoomconflict. De Russische pre
mier schrijft dat, indien zulk een
conflict zou uitbreken, een land als
Engeland groter risico's zou lopen
dan de Sowjet-Unie of de Verenigde
Staten.
Chroesjtsjow schreef in zijn ant
woord aan La Pira (een christen
democraat), dat de proeven in de
Sowjet-Unie nodig zijn voor de natio
nale veiligheid. De enige mogelijkheid
om ze te beëindigen, ligt in een ak
koord over de algemene ontwapening.
De 31ste
De Amerikaanse Commissie voor
Atoomenergie heeft meegedeeld, dat
de Sowjet-Unie zaterdag een kern
explosie van verscheidene megatons
tot stand heeft gebracht. De ontplof
fing had plaats in de dampkring, in
het proefgebied Nova Zembla. Dit
was de eenendertigste ontploffing in
de huidige serie.
De wolk met radio-actieve afval
stoffen van de Russische superbom
bevond zich gistermiddag boven de
Atlantische Oceaan en zou vandaag
West-Europa bereiken, aldus heeft
het Canadese weerkundig bureau
meegedeeld. De wolk, die vrijdag voor
het eerst boven Canada werd waar
genomen, verplaatst zich met een
snelheid van 95 a 110 km per uur.
Intussen is het grootste deel van de
afvalstoffen in de stratosfeer ver
dwenen, waardoor het gevaar sterk
is verminderd.
Volgens een door een Amerikaans
schip opgevangen radiobericht van
een andere, onbekend gebleven, boot
zou het Britse stoomschip „Clan
Keith" (7.129 ton) zondag ter hoogte
van de Tunesische kust in de lucht
z(jn gevlogen. Het onbekende schip
zou een reddingsboot met vijf over
levenden hebben opgepikt. De gehele
bemanning van de „Clan Keith" be
stond uit meer dan zestig koppen.
De „Clan Keith" was van Middles
brough op weg naar Colombo.
Het onbekende schip had gemeld
het zoeken naar verdere overleven
den te zullen voortzetten.
De „Clan Keith" zou gisteravond
om half acht Nederlandse tijd ter
hoogte van de Tunesische kustplaats
Ecueil des Sorelles zijn geëxplodeerd.
Het schip was geregistreerd in Glas
gow en eigendom van de Clan Line
Steamers Company.
Geen moordenaar maar verzetsstrijder
(Van onze correspondent in Bonn)
De 44-jarige Joegoslaaf Lazar
Vracaric, leider van een staats-
firma in Zangrek, is in München
gearresteerd op de beschuldiging
tijdens de Tweede Wereldoor
log Duitse soldaten te hebben
vermoord. Vracaric werd aan
gehouden op grond van een
bevel tot inhechtenisneming van
de nazi-autoriteiten uit 1941.
Het is de eerste maal dat in de
Bondsrepubliek een buitenlander is
gearresteerd wegens „oorlogsmisda
den", begaan tegen Duitse soldaten.
Joego-Slavië, dat geen diplomatieke
betrekkingen met Bonn onderhoudt,
heeft via de Zweedse ambassade al
geprotesteerd tegen Vracaric's ar
restatie.
De Joegoslavische courant „Politi-
ka", wijst erop dat Vracaric, die hoge
onderscheidingen voor zijn dapper
heid in de oorlog draagt, in 1941 met
zijn eenheid een basis van de Duitse
luchtmacht heeft aangevallen, waar
bij twee Duitse soldaten gedood wer
den.
„Als men in de Bondsrepubliek voor
dergelijke daden verzetslieden wil
arresteren kan men het hele Slavi
sche volk wel vastzetten", zo schrijft
het blad, dat er de nadruk oplegt,
dat het volk als één man tegen het
nazisme heeft gestreden.
Het personeel van het bedrijf, waar
van Vracaric directeur is, is in sta
king gegaan om te protesteren tegen
de arrestatie. Ook in andere fabrie
ken is het tot protestdemonstraties
gekomen. Ook uit Nederland is al een
protest gehoord. Verzetslieden zonden
een telegram aan Adenauer, waarin
de vrijlating van Vracaric wordt ge-
eist.
Kenjatta (Kenia)
met delegatie
in Londen
Een delegatie van, de Afrikaanse
Nationale Unie, Kanoe, is gisteravond
naar Londen vertrokken, waar zij een
onmiddellijke conferentie zal eisen
ter vaststelling van de datum waarop
Kenia onafhankelijkheid zal verkrij
gen. De delegatie staat onder lei
ding van Jomo Kenjatta. De Kanoe
partij de grootste in Kenia, is in de
wetgevende raad in de oppositie. Vo
rige week vrijdag brak zij bespre
kingen met de Keniase Democra
tische Unie, Kadoe, over de toekomst
van Kenia, af, uit protest tegen een
besluit van de Britse minister van
KoloniënMaudling, een volledige
conferentie over Kenia's grondwet
uit te stellen tot begin volgend jaar.
De Kadoe zal géén delegatie naar
Londen zenden omdat zij van me
ning is dat de toekomst van Kenia
een binnenlandse aangelegenheid is.
Een functionaris van de Kadoe ver
klaarde dat zijn partij Kenjatta niet
als leider zal aanvaarden, zelfs niet
wanneer hij gesteund wordt door de
Britse regering.
Kapitein Edelenbosch en eerste
stuurman Meijer van de zee
sleper Noord-Hollandzijn za
terdag op Schiphol in Nederland
teruggekeerd na in Indonesië een
korte gevangenisstraf te hebben
uitgezeten. Links de kapitein, in
het midden de eerste stuurman
en rechts de heer Wijsmiiller
tijdens de persconferentie direct
na de terugkeer
De winter heeft Europa over
vallen. Verschillende lan
den worden geteisterd door
sneeuwstormen, wolkbreuken
en overstromingen. Het ergst
is Griekenland er aan toe,
waar vannacht volgens
voorlopige cijfers 28
personen om het leven zijn
gekomen en driehonderd
werden gewond als gevolg
van noodweer in Athene en
omgeving.
De meeste slachtoffers verdronken in
hun kelderwoningen of werden be
dolven onder hun ingestorte huis.
Militairen en politie werken met
man en macht om het puin, waar
onder vermoedelijk nog meer
slachtoffers liggen, op te ruimen.
ïn verschillende delen van Grieken
land z(jn de verbindingen verbro
ken. Het binnenlandse luchtverkeer
is gestaakt. Uit de haven van Athe
ne, Piraeus, mogen geen schepen
vertrekken in verband met storm
op zee.
Ook Italië is voortijdig verrast door
winterse sneeuwstormen. Van de
bergtoppen in de Alpen tot aan Si
cilië is sneeuw gevallen. In de Ape-
njjnen is een aantal dorpen van
de buitenwereld afgesloten. In één
etmaal daalden overal de tempera
turen met soms zelfs twaalf gra
den. De vulkaan de Etna op Sicilië
is bijna geheel bedekt met sneeuw.
?n het weekeinde is ook veel sneeuw
gevallen in het zuiden van Polen
en Hongarije, in Frankrijk en een
groot deel van België. In de Arden
nen ligt een sneeuwtapijt, dat op
sommige plaatsen 15 cm dik is.
In een stijlvolle plechtigheid
werd zaterdag in Amsterdam
herdacht, dat vijf jaar geleden
Ongeveer tweehonderd Haarlemse
jongelui hebben gisteren 's middags
en 's avonds in de Grote Houtstraat
te Haarlem misbruik gemaakt van de
macht, die de voetgangers op de
zebrapaden hebben gekregen. Ze ble
ven midden op de rijweg staan, waar
door het verkeer enige malen vast
liep. De politie voerde verschillende
charges uit. Een jongen van 16 jaar
en een 17-jarig meisje, die zich niet
wilden laten verwijderen, zijn naar
het politie-bureau overgebracht. Te
gen drie jongens is, wegens het hin
deren van het verkeer, proces-verbaal
opgemaakt.
ontelbare Hongaren sneuvelden
in de vergeefse strijd om zelf
standigheid en vrijheid. De voor
zitter van het Hongaars-Neder
landse herdenkingscomité, de
heer I. Tarnoczy legt op de foto
een krans bij het Nationale Mo
nument.
Koningin en Prinses
in ons lantl terug
Zaterdagavond omstreeks kwart
over zes zyn Koningin Juliana en
rinses Marijke met het regerings
vliegtuig uit Engeland in «ns land
teruggekeerd. Het toestel is geland
op Soesterberg. De Koningin en de
Prinses hebben naar bekend
een particulier bezoek aan Engeland
gebracht.
GIZENGA moet
Tr\ op matje komen
De Kongolese centrale regering
heeft besloten „zekere maatregelen"
tegen vice-president Gizenga te tref
fen, als deze zondag niet in Leopold-
stad zou zyn teruggekeerd om zijn
functie in de regering op zich te ne
men. Dit is zaterdag in welingelichte
kringen in de Kongolese hoofdstad
vernomen. Een van de voorgenomen
maatregelen zou zijn, Gizenga ten
slotte te ontslaan.
De vice-premier verblijft al bijna
een maand in Stanleystad, waar hy
indertijd na de dood van Loemoem-
ba een tegenregering vormde. Na
langdurige onderhandelingen had hy
zich bereid verklaard in de regering-
Adoela zitting te nemen. Na een kort
verblijf in Leopoldstad, vertrok hy
weer naar Stanleystad, waar hy met
hulp van zyn gendarmerie poogt zijn
politieke invloed op de provinciale
regering te versterken. Een gestadige
vermindering van zyn invloed in de
centrale regering zou hem ertoe ge
bracht hebben, naar zijn oude bol
werk terug te keren.
Discover XXXIV
in baan om aarde
De Amerikaanse luchtmacht heeft
gisteren van de basis Vandenberg in
Californië een kunstmaan, de Disco
verer XXXIV gelanceerd die later in
een baan om de aarde kwam.
Het is de bedoeling dat een ruimte-
cabine zich losmaakt en bi-nen vier
dagen door vliegtuigen in de omge
ving van Hawaii wordt opgevangen.
Er werd niet meegedeeld welke in
strumenten zich in de cabine bevin
den.
CUBA BEPERKT
ASIELRECHT
De Cubaanse regering heeft beslo
ten het asielrecht, zoals vastgesteld
in de inter-Amerikaanse conventies,
te beperken. Voortaan zal dit recht
slechts erkend worden voor personen
die hun toevlucht hebben gezocht in
de woning van een ambassadeur of
het hoofd van een diplomatieke mis
sie. Volgens genoemde conventies zyn
politieke vluchtelingen in elk
diplomatiek gebouw veilig.
Voorts heeft de Cubaanse regering
beschikt, dat het vervoer van vluch
telingen over zee of door de lucht
voortaan in dollars moet worden be
taald. Ook mogen de betrokkenen
niet meer dan tien kg bagage mee
nemen, die 24 uur voor hun vertrek
by de douane moet worden gebracht.
De maatregelen hebben opwinding
veroorzaakt by de betrokken ambas
sades, die al van gedachten hebben
gewisseld over de nieuwe toestand.
PRIJS VAN f35.000
In de derdeklasse van de 553ste
Staatslotery is een prys van 35.000
gulden gevallen op lotnummer 3122.
(Van onze Haagse correspondent)
Prof. dr. F. J. F. M. Duynstee is hevig verontwaardigd.
Hij voelt het feit, dat een door hem aan de minister-president,
prof. dr. J. E. de Quay, gezonden fotokopie van zijn brief aan
Soekarno, in een krant kan worden afgedrukt zonder dat hem
tevoren mededeling is gedaan, laat staan toestemming is verzocht
als een zeer ernstige indiscretie.
Temeer, daar hem na onderzoek gebleken is, dat een afschrift
van de fotokopie werd verstrekt bij de papieren, die zes door
Buitenlandse Zaken gekozen journalisten in ontvangst mochten
nemen één uur voor een „persconferentie", waarop alleen dit
sextet mocht kennisnemen van enkele politieke opvattingen van
minister Luns.
Nu was prof. dr. Duynstee wel ge
waarschuwd.
Hij was er toevallig door opmer
kingen in „Vrij Nederland" van 28
oktober j.l. al achter gekomen, dat
men van het bestaan van de brief
wist. De „on?>arlementaire medewer
ker" van dat blad koketteerde in zyn
beschouwing nogal met die weten
schap. Anders was de verrassing nog
onaangenamer geweest, toen hy
zaterdag j.l. de letterlijke tekst van
zyn op 15 juni aan president Soe
karno geschreven brief in „De Volks
krant" zag af - -1rukt.
Hetgeen overigens niet wil zeggen,
dat de Nymeegse hoogleraar nu maar
vrede zal hebben met dit gebeuren.
Hij heeft reeds in een brief aan prof.
De Ouay geprotesteerd over de won
derlijke gang van zaken.
Boek
Men moet zich even de situatie in
denken. Prof. Duynstee is een van de
Nederlanders, die menen, dat het
vcor ons land onmogelyk is te voor
komen, dat Nieuw Guinea op eniger
lei wyze onder de soevereiniteit van
Indonesië komt. Hy meent ook, dat
de wyze, waarop de Nederlandse re-
ger.iig probeert de verantwoordelyk-
heid van eigen schouders op die van
de Verenigde Naties te leggen door
het voorstel, dat minister Luns in de
Verenigde Naties heeft gedaan voor
Nederland, slechts nadeel brengt,
zelfs indien dit voorstel zou worden
aangenomen. Hy ziet ook al is hy
niet blind voor de fouten en ernstige
vergrijpen aan Indonesische kant be
gaan slechts heil in een toenade
ring van Nederlandse zyde om te ko
men tot een gesprek met Indonesië.
Hij heeft dit zelfs in een snel geschre
ven, maar goed gedocumenteerd boek
vastgelegd. Met deze instelling schryft
hy op 15 juni zijn brief aan presi
dent Soekarno. Hy vertrekt een week
later naar Parijs om daar op vry-
dagochtend 23 juni van acht tot negen
uur in Hotel Crillon een gesprek
te hebben met generaal Nasoetion.
Geen geheim
Van de brief zendt hy een foto
kopie aan prof. De Quay. Van zyn
bespreking met Nasoetion maakt hy
geen geheim. Onze redacteur, die van
zyn bezoek aan Nasoetion op de
hoogte was gekomen, bezoekt hem
onmiddellyk na zyn terugkomst uit
Parys en in een zeer uitvoerig inter
view vertelt hy, wat hy met deze
Indonesische autoriteit besproken
heeft. (Voor de historie is het mis
schien goed vast te laggen, dat die
zelfde dag, vrijdag 23 juni de Neder
landse regering zich onder andere
zou bezighouden met de vraag of het
goed of verkeerd is als Nederlandse
particulieren contact onderhouden
met Indonesische autoriteiten).
Zoals gezegd: in „Vrij Nederland"
van 28 oktober wordt terloops op het
bestaan van de brief van prof. Duyn
stee aan president Soekarno gezin
speeld en op zaterdag 4 november
wordt de tekst in een krant afge
drukt.
Hoe wist de medewerker van „Vry
Nederland" van het bestaan van de
brief en hoe kwam „De Volkskrant"
aan de tekst, die daarin op 4 novem
ber wordt afgedrukt.
Slot pag. 2
Uit het Leidsch Dagblad van 1
7 Nov. 1861:
Dinsdag avond is alhier
overleden in den ouderdom
van 49 jaren de heer Willem
Wolters, directeur der Kon.
Ned. GrofsmederijRidder in
de orde van den Ned. Leeuw
en van St. Stanislaus van
Rusland.