Ve blóeaaruH-
meter
ZATERDAG 28 OKTOBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
oudste Amerikaanse
universiteit bestaat
thans 325 jaar
VORMING INTELLECT EN
INTELLECTUEEL GEWETEN
ONS MENU
VAN DE WEEK
Hom er achter
mm
mm
HOE WERKT HET?
Dan vermindert hij langzaam
de druk, tot hij de bloedstroom
weer hoort beginnen. De meter
geeft dan de hoogste (systolische)
bloeddruk aan.
systolische
druk
meetbuis
manchet
$1 Als de systolische druk 125 is
Sra en de diastolische 80, moogt
H U met twee treden tegelijk de
|fl trap oprennen.
ventiel
De arts maakt de druk in de
manchet zo hoog/ dat hij met
de stethoscoop geen bloed
meer door de armslagader
hoort stromen.
Bij verder dalen van de druk
hoort hij ritmisch ruisen en
klapperen, tot de druk in de
manchet gelijk is aan de laagste
(diastolische) bloeddruk.
diastolische
druk
TECH. V.DIJK
Om een slagader af te sluiten
moet men daarop net zo hard
drukken als het bloed van bin
nen drukt.
systole
diastole
HART
hartkamer
Drie-en-een-kwart eeuw geleden nam een klein groepje
kolonisten aan de Amerikaanse oostkust een van de
belangrijkste beslissingen uit de hele Amerikaanse geschie
denis. Zij stichtten in het dorp Cambridge een „college"
bestemd om „jeugd van Engelsen en Indianen op te voeden
in kennis en godvruchtigheid". In de afgelopen drie
eeuwen groeide deze kleine school uit tot een van de
belangrijkste centra van het Amerikaanse culturele leven.
Onder de naam van Harvard Universiteit werd deze instel
ling de wereldberoemde bakermat van een indrukwekkend
lange reeks geleerden, staatslieden en kunstenaars. Zelden
heeft een investering van slechts vierhonderd Britse pon
den, het bedrag dat de stichters voor de „college" opzij
legden, meer vruchten afgeworpen voor het welzijn van
het Amerikaanse volk.
Het was een moedig besluit dat
op 28 oktober 1636 in het raads
gebouw te Boston werd genomen.
Nog maar zestien jaar tevoren
waren de eerste kolonisten met de
Mayflower aan land gekomen.
Het bestaan van de kolonie was
hard geweest: strenge winters,
slechte oogsten, weinig hulp uit
het moederland en vele sterfge
vallen onder de kolonisten.
Maar deze eerste landverhuizers, die
de Amerikaanse geschiedenis zouden
ingaan als de „Pilgrim Fathers", wa-
geen roekeloze avonturiers of despe
rado's. Het waren mannen bezield
in een vrij land met vrije uitoefening
van hun godsdienst. Het moederland
had hen die vrijheid niet gegeven;
in de Hollandse steden Amster-
Bleekselderij kan zoals we al eerder
schreven tot een heerlijke groente ver
werkt, maar ook rauw genuttigd wor
den. De bladeren, die soms tijdens de
bloei worden opgebonden, krijgen ln
het najaar een bleekgele tint. Vooral
de binnenste bladribben en ook het
hart van de plant kunnen zo rauw
met wat zout bestrooid gegeten worden,
maar ook gestoofd als groente of als
uitgangspunt voor soep gebruikt wor
den.
MAANDAG:
selderijsoep, rest koud vlees, bietjes,
aardappelpuree.
DINSDAG:
Irish stew; appelpannekoekjes.
WOENSDAG:
leverragoüt; bloemkool, aardappelen,
gebraden appelen.
DONDERDAG:
gebakken kaasplak; andyvie, gebak
ken aardappelen; muesli.
VRIJDAG:
prinsessen-aardappelen met lof sla;
flensjestaart of gehakte biefstuk,
lofsla, aardappelen.
ZATERDAG:
risotto; yoghurtvla.
ZONDAG:
grapefruit: bleekseldery met merg,
kalfsribstuk; bleekseldery met merg,
bluf.
BLEEKSELDERIJ MET MERG
4 struiken bleekseldery, 1 flinke
mergpijp, liter saus van bleekselde-
rijnat, sneetjes geroosterd brood.
De selderij struiken schoonmaken en
ln plm. 45 minuten gaar koken in wei
nig water met wat zout. De mergpyp,
die men door de slager heeft laten
splijten, dichtbinden en eveneens in
water met wat zout gaar koken (plm
15 min). Sneetjes brood roosteren en
beleggen met een plakje merg, waarop
wat peper en zout gestrooid wordt. De
selderijstruiken in tweeën doorsnijden,
op een schotel leggen en bedekken met
de saus.
Tot slot de mergbroodjes om de sel
derij heen leggen.
PRINSESSEN-AARDAPPELEN
1 kg rauwe aardappelen, 1 eetlepel
kappertjes, 5 zoute haringen, 2 uien,
30 g roomboter. 30 g spek, melk, pe
per, zout, paneermeel.
De haringen, die men goed heeft
schoongemaakt, in reepjes verdelen en
vermengen met de fijn gehakte uien
en kappertjes. In een vuurvaste scho
tel de helft van de roomboter en het
in dobbelsteentjes gesneden spek uit
hakken, hierop een gedeelte van de in
plakjes gesneden aardappelen leggen
en deze bestrooien met wat zout. Op
de aardappelen zoveel melk gieten, dat
ze juist onderstaan en ze dan bedek
ken met een gedeelte van het haring-
mengsel. Hierop weer aardappelen, enz.
tot alles opgebruikt is. Over de bo
venste laag aardappelen paneermeel
strooien en met een paar klontjes
roomboter erop in de oven plm. 1 uur
laten stoven.
1. bloemvaas
2. tweede knop T.V.-toestel
3. poten T.V.-toestel
4. T.V.-antenne op dak
5. rook uit schoorsteen
6. snor van man
7. een bloem meer
8. broekspijp
dam en Leiden hadden de Fathers
de vrije uitoefening van de godsdienst
leren kennen en hier in de Nieuwe
Wereld wilden zij dit ideaal tot werke
lijkheid maken.
moesten de studenten de eerste jaren
hun collegegeld met landbouwproduk-
ten betalen. De docenten kregen het
recht om hun koeien op de weiden
van de school te laten grazen. Zelfs nu
nog hebben de hoogleraren van de
oudste leerstoel dit privilege een
dierbare herinnering aan de kleuterja
ren van Harvard.
Aan de financiële moeilijkheden van
de instelling kwam overigens reeds
twee jaar na de stichting een einde.
In dat jaar stierf ln het naburige
dorpje Charlestown de 31-jarige pre
dikant John Harvard aan de gevolgen
van een tuberculeuze infectie. Zyn tes
tament bevatte de bepaling dat uit zUn
vermogen een bedrag van ruim zeven
honderd pond aan de „College" zou
worden geschonken. Ook zyn vierhon
derd boeken schonk hij aan de instel
ling. Daarmee was de basis gelegd van
de bibliotheek die zou uitgroeien tot
de grootste universitaire boekery ter
wereld. Het valt licht te begrijpen dat
het college van regenten de school
naar de gulle gever besloot te noemen.
Na de eerste moeilijke jaren was er
voor Harvard een gelukkige toekomst
De jonge kolonie Massachusetts zou
niet alleen alle ingezetenen een veilig
bestaan moeten geven, ook de weten
schap en de godsdienst zouden er moe
ten gedyen. Er moesten scholen en
kerken komen, leraren en predikanten.
En dus een opleidingsinstituut. Nie
mand hoefde de kolonisten te vertellen
hoe noodzakeiyk dat was. Want meer
dan honderd immigranten hadden ln
het moederland hun opleiding aan de
universiteiten van Oxford en Cam
bridge gevolgd.
Landbouwprodukten
als collegegeld
Het opleidingsinstituut had ln het
begin met eigenaardige moeiUjkheden
te kampen. De kleine kolonie kende
nauwelyks een geldhuishouding en dus
FFi XV Hi rsj
der dan tien faculteiten, elk met een
reeks afzonderlyke wetenschappelijke
instituten.
Zo zag Harvard
er in de eerste
helft van de
achttiende eeuw
uit.
Links het
collegegebouw
daterend uit
1675.
De beide andere
gebouwen
dateren uit
1699 en 1720.
weggelegd. In de styivolle gebouwen
langs de oevers van de Charles River
werd tot ieders tevredenheid de intel
lectuele voorhoede van het Jonge Ame
rika gevormd. Duizenden maakten
kennis met de schatkamer der weten
schap en met de Idealen van Harvard
die onder het ene motto „waarheid"
werden en worden samengevat. Har
vard groeide geljjk op met de koloniën
langs Amerika's oostkust. In 1780 werd
de „college" een universiteit. Vier jaar
tevoren had Harvard zijn eerste ere
doctoraat ln de rechten uitgereikt en
wel aan George Washington die korte
tyd later de eerste Amerikaanse presi
dent zou worden. In 1782 kreeg de uni
versiteit een medische faculteit, andere
faculteiten volgden korte tijd later.
Tegenwoordig telt Harvard niet min-
Het hart is een dubbelwer-
kende perspomp die het
bloed onder druk door het
lichaam perst.
ire'.-:1.
In de slagaderen staat het
bloed onder een druk die
ritmisch met de hartslag
toe-en afneemt.
De arts drukt de slagader
niet dicht met zijn vinger,
maar met een om de arm
gewonden holle manchet, die
hij daarna vol pompt met
lucht.
Ook het aantal litteraire grootheden
dat Harvard heeft voortgebracht is in
drukwekkend Emerson, Thoreau,
Longfellow, Frost. T. S. Elliot .John
Dos Passos, Eugene O'Neill en Tho
mas Wolfe om er een paar te noemen.
De juridische faculteit van Harvard
is wereldberoemd. Tien rechters van
het Hooggerechtshof van de V.S. wer
den in Harvard opgeleid en van elke
vier Amerikaanse hoogleraren in de
rechten heeft er een aan de Harvard
Universiteit gestudeerd.
6.500.000 boeken
Voor ieder die de Europese univer
siteiten kent is Harvard een verrassing
èn een herkenning. Want de sfeer van
Harvard draagt de kenmerken van een
lang en groots verleden. In het stadje
Cambridge vindt men dezelfde intieme
hoekjes als in Leiden, Straatsburg
of welke Europese universiteit ook. De
bibliotheek met zijn zeseneenhalf mil
joen boeken telt Middeleeuwse hand
schriften als vele Europese universitei
ten. Goethe verrykte de boekery met
zijn complete werken die hy met een
opdracht aan de reeds in zyn tyd be
roemde universiteit toezond.
De verrassing komt als men kennis
neemt van de financiële status van dit
wetenschappeiyke centrum. De vier
honderd pond die het bestuur van de
kolonie in 1636 voor de stichting vo
teerde zyn vrywel de enige bydrage
van overheidswege gebleven. Harvard
is een groots monument van onbaat
zuchtigheid en loyaliteit van vrienden
en afgestudeerden, want de universi
teit bestaat dank zy schenkingen in
het verleden en heden. Nu nog trekt
de universiteit inkomsten uit schen
kingen uit de zeventiende eeuw. Tot
voor kort behoorde tot deze inkomsten
de pacht van een boerdery in Enge-
Na de oorlog moest de huis
vesting aanzienlijk worden uit
gebreid. De bekende Duitse archi
tect Walter Gropius ontwierp
deze moderne studentenflats.
ten verklaarden de universiteit te zul
len verlaten indien de neger zou wor
den toegelaten. De president van de
universiteit verklaarde: „Als deze jon
gen de examens met goed gevolg af
legt zal hij worden toegelaten; als alle
blanke studenten zich zullen terug
trekken zal het gehele inkomen van
de universiteit besteed worden aan zUn
opleiding."
Een even moedige verklaring, dwars
tegen de heersende opinies in, legde de
universiteit tydens de Amerikaanse
neutraliteit in de Eerste Wereldoorlog
af. In die periode wilde een van de
hoogleraren de Duitse politiek gaan
toelichten aan het volk van de Ver
enigde Staten, hoewel de sympathie
toen al geheel pro-Engels en
pro-Frans was. De oppositie tegen het
plan van de hoogleraar was dan ook
zeer groot. Toen een van de alumni
(afgestudeerden) van Harvard ver
klaarde een voorgenomen gift van tien
miljoen dollar aan de universiteit on
gedaan te zullen maken indien de
hoogleraar werkelijk zyn plan zou uit
voeren, verklaarde het bestuur van
Harvard dat het belachelijk was te
veronderstellen dat Harvard zyn prin
cipes voor geld zou verkopen, hoe groot
de som ook zou zyn.
School voor presidenten
Het is geen wonder, dat deze uni
versiteit die de Amerikaanse geschie
denis vanaf het allereerste begin heeft
meegemaakt, diepe invloed heeft ge
had op de vorming van het geestelyk
en wetenschappelijk klimaat van Ame
rika. Die invloed laat zich alleen al af
meten aan het aantal presidenten die
hun studiejaren binnen de muren van
Harvard hebben doorgebracht: John
Adams (de tweede president van de
Verenigde Staten, (1797—1801), John
Cuincy Adams (1825—1829), Ruther-
ford B. Hayes (1877—1881), Theodore
Roosevelt (1901—1909), Franklin D.
Roosevelt (19331945) en de huidige
president John F. Kennedy. President
Kennedy studeerde in 1940 in Harvard
af en ontving in 1956 het eredoctoraat
in de rechtswetenschap van deze uni
versiteit. Niet minder dan vier van zyn
tien ministers hebb enhun wetenschap
peiyke opleiding in Harvard ontvan
gen en een groot aantal adviseurs van
hun Witte Huis stamt ook uit Harvard.
Harvard bezit dank zy gulle gevers
een warenhuis in Boston, een bioscoop
in Pittsburgh, winkelbedryven in de
hele Verenigde Staten en aandelen in
allerlei ondernemingen. Het bezit van
Harvard Universiteit beloopt ongeveer
tweehonderd miljoen dollar en daar
door is Harvard behalve de oudste ook
nog de rykste universiteit van de Ver
enigde Staten. De grootste universiteit
is het niet. Harvard telt thans byna
twaalfduizend studenten, zynde een
kwart ven het aantal studenten van de
grootste universiteit van Amerika, de
universiteit van Californië.
Kernachtig
Harvard heeft meer dan eens van
zich doen spreken door kernachtige
uitspraken. Zo ln 1848 toen de slavernij
in het Zuiden van de V.S. nog bestond.
In dat jaar zou de eerste neger tot de
Universiteit worden toegelaten. De op
positie was zeer groot en vele studen-
Veel studenten aan dtuniversi
teit zijn gehuisvest in verblijven
gelegen op het terrein, wn de
universiteit. Dit is eenv vgn de
studententehuizen, daterénd uit de
vorige eeuw.
Door dit soort uitspraken Har
vard een begrip geworden. Het
motto van de Universiteit: „Waar
heid" betekent behalve dat óók
„het zoeken naar waarheid", zoals
president Roosevelt het eens uit
drukte. De Amerikaanse filosoof
William James omschreef Harvard
als de bakermat voor onafhanke
lijke denkers, die de eenzaamheid
niet vrezen. Ip Harvard wordt niet
alleen intellect gevormd, maar ook
intellectueel geweten.
