DE WETGEVER, DE MAGISTRAAT
EN DE SCHOOL ROND 1600
Italië staakt invoer van vette kalveren
D
Zaak van Preston Cobb
krijgt meer aandacht
Een
bloemlezing uit cle Leidse
Gerechts-dagboeken
skibroeken
Kongo's uitvoer
enorm gedaald
DINSDAG 17 OKTOBER 1961
door A. Hallema
II (Slot)
NOG laten we in originali volgen enige „sollicitaties" tot toelating
als onderwijzer (es) binnen Leiden tussen de jaren 1599 en
1610. 8)
Waar hierna in de stukken sprake is van onderwijzeres (sen), denke
men nog in de eerste plaats aan „schoolmaitressen" (bewaarschool
houdsters, naaijuffrouwen), maar verder ook aan scoelmeesterschen"
voor de aanvangsklassen, of liever voor de eerste leerjaren in ,,'t
kleine scool". Overigens noteerden wij uit vele 16de eeuwse beschei
den voor verschillende streken van Nederland en daaronder waren
meerdere vroeg-16de eeuwse opgaven uit poorters-inschrijvingen en
dergelijke namenlijsten, verschillende „scoelmeesterschen", luiste
rende naar de alleszins democratische namen van Anna, Clara,
Jacopse, Trijn, Grietgen enz., dus mensen uit het volk voor het volks
kind. Ook hier was het vrouwelijke element reeds lange tijd in
opkomst.
Meerdere verzoeken in aangeduide geest zullen ook toegestaan zijn,
omdat de onderwijzers der „buitenscholen" de eisen en behoeften van
de praktijk verbonden aan hun onderwijs, bijv. door les in boekhouden
te geven ten dienste van de aanstaande koopman. 9
Leyden gesien tjegenwoordige ver-
souck van Wilhelmus Wïlhelmi
plantini hebben den Suppliant ge-
admitteert ende geconsenleert
schole te houden, mits hem gedra
gen volgen dordonnan dien aen-
gaende gemaect ofte noch te mae-
ken ende zijn vorder versouck ont-
seyt.
19-5-99
Gerechtsd. E.fol. XLIX vo.
Grietgen dirsxdr. de blaeu.
Opte requeste, daer by de bo-
vengest. suppliante versouct con
sent om school te mogen houden, is
geapostilleert: die van Gerechte
hebben de toondersse volgen haer
versouck toegelaten om binnen de-
ser stede te mogen schoolhouden,
mits haer zulcx doende dragende
naer de keuren en ordonnantiën
opt stuk van schoolhouden, ge-
maeckt off noch te maecken.
31-8-1600
Gerechtsdagboek E.fol. CLXXXV.
Pieter Berdan Schoelmeester.
Opt versouc van Pieter Berdan
om Schole te mogen houden stont
geapostuleert: Die van Gerechte^
gesien de aengehechte attestatie
van Mr. Lucas Trelcat, dienaer des
Goddelicken Woorts, hebben Pieter
Berdan, toonder in desen, volgend
zijn versouc toegelaten om schole
te mogen houden ende zulcx doen-
der der goeder leijden Kinderen
bij den huysen te gaen leeren, mits
hem in alles gedragende naer de
Keuren ende ordonnan ten opsich-
te van gelicke schoelmrn. gemaekt
ofte nochte maecken. Aldus ge-
daen opten Xen January XVJc
drie; onder stont my Jegenwoor-
dich en ivas geteyckent J. van Hout.
fol. IIcXCIIII vo.
Gerechtsdagboek E.
Jan Hotelle, wonende binnen
deser stede.
Opte requeste, daer by den
voorn. Jan Hotelle versochte aen
die van de Gerechte om te mogen
schole houden en de Jonge Jacht
te leeren de franchoijsche sprae-
cke, stont geappostileert: die van
de Gerechte der Stadt Leyden neb
ben den Suppliant toegelaten mits-
desen de Jonge Jeucht by de huij-
sen te mogen gaen learen mits
volgt de gebruikelijke voorwaar
de).
Actum XXI Nov. 1608.
Gerechtsdagboek G.fol. XIIIJ.
Gerechtsdagboek G.1608-12. W
Jan Le feure Lespinoj.
Aan de Achtbare wijse en zeer
voorsienige Heeren mijn Hee-
ren Burgemeysters en Regeer
ders der Stadt Leyden.
Vertoont met behoorlijcke eerbie
dige Jan le fevre L'espinoj hoe dat
hij alhier in de Stadt is comen wo
nen voor omtrent drie maenden,
comende van Alphen met goede ge-
tuychnisse van de Gemeente al
daar hier aengehecht, om hem al
hier te generen in de neringhe van
Linten, de welcke also se tegen-
woordelyck so slap valt, dat hy
syn huysgesin daer op niet wel
weet te onderhouden, zo soude hy
geerne byden handt namen het
Schoolhouden van een fransche
schole, beneffens ooc in duytsche
tale, met welcke taelen als mede
in schrijven en reeckenen hij sup
pliant tamelijck wel geouffent is.
Ende also sulcx niet sal mogen ge
schieden sonder U E. Kennise en
consent, zo versouct hij suppliant
seer demoedelijck dat Uwe E. gelie
ve hem toe te laten een sodanige
schole sal mogen oprechten en
houden.
Tswelck doen E.
In margine stont geapostilleert:
die van Gerechte der Stadt Ley-
denn, gesien tjegenwoordige ver
souck mitsgaders d'acte van attes
tatie, daer aen geannexeert, daer
zy om d'extraordynaryse en seer
onstichtelicke clausule daer Inne
geinsereert 14), in desen niet heb
ben konnen off willen opletten en
daeromme goetgevonden de selve te
behouden omme in tyde en -cylen
daer opsodanige regard te nemen,
als sy te rade sullen vinden. Hebben
den Suppliant dien niet tegenstaen-
de syn versouck om school te mo
gen houden, geaccordeert, mits dat
hy hem gedragen zal nae d'ordre,
opt stuck van schoolhouden ge
maect.
Actum in haere vergaderinge
opten XII Marty Ao X Vic
thien. Onder stont: In kennise
van my en was geteyckent,
J. Swanenourch.
E verzoeken behelzen nu eens uit-
sluitnd het geven van privaat
onderricht langs de huizen „of
die tsullen begeeren" gelijk ook nog
in de 18de eeuw veelvuldig voorkwam,
dan weer het oprichten van een eigen
schooltje. Tegen het einde der Repu
bliek waren er enkele binnen Leiden
plm. 100 van die schooltjes, bijna alle
van zeer geringe omvang. De inkom
sten waren hier enkel de schoolgelden,
vandaar dat de rijkelui's kinderen de
begeerlijkste objecten voor de juffrouw
of „matersche" waren. Een en ander
deed de onderwjjszorg voor de kinde
ren van onvermogende ouders te zeer
verwaarlozen. indien ze aan het par
ticuliere initiatief bleef overgeleverd,
waardoor Leiden, betrekkelijk laat, in
1719 zijn „armekinderschool" onder de
„Saeyhal" kreeg, in 1736 met nog twee
andere vermeerderd. De schoolmeesters
van deze inrichtingen moesten zijn
„nuchtere, schikkelijke mannen" bo
ven de 18 jaar, ervaren in: spellen, le
zen, schrijven, catechiseren dit om de
predikanten te assisteren.
Om blijk van de profane kundighe
den te geven, werden ze geëxamineerd
door deken en hoofdlieden van het
Leidsche schoolmeestersgild, terwijl wat
het catechiseren betrof, ditzelfde werd
gedaan door de Kerkeraad der Neder
duitse Gemeente.
Want Leiden had ook zijn school
meestersgild, welks meeste leden op
eigen houtje schoolmeesterden. In ja
nuari 1663 was de „schoolmeesters en
schoolvrouwen" vergund tot de vorming
van zulk een vakvereniging te mogen
overgaan, welke haar vergaderingen
hield in de Baaihal.
Het bekleden van een nevenambt
naast het aangevraagde schoolmees
terschap werd in de regel niet toege
staan, vooral wanneer het eerstbedoel
de geen ondergeschikte positie was,
maar kon opgevat worden als een
hoofdbetrekking, waardoor tevens ge
vaar viel te duchten voor wederkerige
ongunstige invloeden op het onderwijs
en de leerlingen. Zeer wijs gezien was
het bijv. van net Leidse gerecht, dat
zijn leden „in de persoon van Wilhel
mus Wilhelmi plantini' 10) geen on
derwijzer als notaris wensten, of om
gekeerd.
Tenslotte blijkt zeer demonstratief
het onafahnkelijkheidsgevoel en de
oppermacht van de Magistraten, wan
neer ze zich geducht ergerde aan de
„onstichtelijke clausule" van de Al-
phense pastor-attestator, toch afge
scheiden daarvan de belangen van Jan
le Fevre Lespinoi onder ogen zien en
behartigen, 11) door hem de wettelijke
onderwijsbevoegdheid toe te kennen.
Het gold hier nog wel een man, die
door de nood der tijden en de m&iaise
in zijn vak gedwongen was, om zijn
kost te verdienen met schoolhouden.
Diens volledige attestatie meenden we
hier een plaatsje te mogen doen in
ruimen, omdat er zulke bewijsstukken
niet vaak bewaard zijn gebleven en
hoogst zelden werden gepubliceerd.
Hier volgen nu enkele verzoeken met
daarop de beschikking van het Ge
recht.
Versoec om scoel te moegen
houden"
Opte requeste, daer by Coenraet
van Houcke versocht openbaere
schoole te moegen houden om eene
ijegelicken, diet zoude begeeren te
leeren leesen en schrijven aider-
hande geschriften, cijjferen ende
pertinent bouckhouaen op de Ita-
liaensche maniere, stont geaposto-
leert die vande Gerechte hebben
den toonder tot sijn jegenwoordige
Versouc toegelaten ende zulcx voor
zoeveele in hem is geoorloft oven-
bare schole te mogen houden. Om
elc eenen die ae hem versouckende
te leeren leesen schrijven, chijfe
ren ende bouckhouden mits hem in
alles gedragen naer de Keure ende
ordonnantiën opt onderhout van
de scholen gemaect ende noch te
maecken.
Vergad. v. h. Gerecht.
18—3—99
fol. XXXV vo.
Gerechtsdagboek E. 1598—1604.
Versouc om school te houden
en notarijs zijn.
Opte requeste, daer by Wilhelmus
Wilhelmi plantini, ingeseten dezer
stede, versochte te moegen fran-
choijsche schole houden en vorder
oock te hébben nominatie nopende
het notarisampt, stont geavosto-
leert: die vande Gerechte der Stadt
Proces tegen Amerikaanse
zendelingen in Angola
Het Portugese ministerie van Buiten
landse Zaken neeft gisteren bekendge
maakt, dat de vier Amerikaanse zende
lingen die vorige maand in Angola wer
den aangehouden, „in geheime verstand
houding" stonden met „terroristen" in
dat gebied. De rendehngen die behoren
tot de Methodistische Kerk, zijn inmid
dels naar Lissabon overgebracht waar
een proces tegen hen wordt voorbereid.
Alzomen schuldich is, tot allen
tijden der waerheyt getuychnlsse te
Generaal Taylor
naar Vietnam
Generaal Maxwell Taylor, militair
adviseur van president Kennedy, is uit
Washington naar Zuid-Vietnam ver
trokken. Hij zal de president verslag
uitbrengen over de toestand die door
guerrilla-strijders in dit land is ont
staan.
Taylor verklaarde bil zijn vertrek dat
niemand voorstander is van het zenden
van Amerikaanse troepen naar Zuid-
Vietnam „tenzij dit absoluut noodzake
lijk is".
Het communistische Noórd-Vietnam
heeft bij de internationale commissie
van toezicht op de naleving van de
Geneefse akkoorden inzake het voor
malige Indo-China geprotesteerd tegen
het besluit van de Amerikaanse rege
ring om generaal Maxwell Taylor naar
Zuid-Vietnam te sturen, aldus meldt het-
communitische persbureau Nieuw-Chi-
na.
Volgens Noord-Vietnam heeft gene
raal Taylor opdracht „de Amerikaanse
interventie in Zuid-Vietnam te verster
ken en de weg te banen voor de komst
van Amerikaanse troepen in dat deel
van Vietnam".
geven, Insonderheyt alsmen daer het optreden van pro-communistische
om versocht wert. So ist dat wy
dienaer des goddelicken woordts en
ouderlingen der gemeente Jesu
Christj, tot Alphen, by desen At
testeeren en getuygen dat thoonder
Dezes, Jan Wïllems Van der Stey-
den L'espinoj met synder huys-
vrouwe Judith Vorstin van Ceulen?
(Coelen) zijn geweest, beyde lit-
maeten deser onser gemeente, met
ons alle tijt in stichtinge het woort
Godts hooren en de Sacramenten
gébruyeken: nroom van leven ende
wandel en gesont inder Leer in
alles, so veel ons bekent is, hem
also gedragen hebbende datwy
haer bywoningh, indient haer
profytelick weer geweest), wel lan
ger wilden geerne gehouden héb
ben, en dat van ivegen haerer
vreedtsamiger en stichtélicker
buerwandélinge. Daer toe en we
ten wy ooc niet, dat sylieden met
enige nieuwicheyt (nu sivevende in
dese Landen), besmet zyn gelyck
die geene in den welcken de Godt
deser werelt de sinnen verblint
heeft, datse de claerheyt des H.
Evangely niet en connen sien.
Daerom versoucken wy aenden
broedren, daertoe sy sullen co-
men, sy wilen de selve voorss per
sonen ooc daer voo*en achten en
opnemen. In kennisse der waer
heyt so hebben wy dienaer en on-
derlingen voorseyt 12), deie At
testatie geerne onderteyekent.
Actum in Alphen dan achtsten
dach November Ao. 1609, was
onder g etey kent
Paulus Mercator,
pastor Alphynorum.
Wolphert Jansz.Ouderlinck.
Dirck Adriaensz.
Ouderlinck tot Alphen.
Gerechtsdagboek G.
fol. CXXXIvo/CXXlI vo.
Men zal door het voorgaande wel
enigermate hebben kunnen vaststellen,
dat inzake het lager onderwijs In deze
landen gedurende de periode der Re
publiek veel, in sommige vaderlandse
steden zelfs zeer veel, aan het particu
liere initiatief werd overgelaten, waar
bij de betrokken Magistraat of het Ge
recht slechts poseerde voor controleur
en superintendent. Ook voor die tijd
gold zeer intens de Invloed van het
bijzonder onderwijs, maar dan opge
vat in die zin, welke deze term des
tijds aankleefde. Dat verschijnsel was
van grote invloed op de menigvuldige
wanorde en het volslagen gemis aan
enige uniformiteit, waar het de me
thoden van onderwijs en opvoeding be
trof. Ieder vogel zong naar hij gebekt
was! Voorwaar, deze uiteengerafelde
individualiteit was zeer tot schade van
de gezonde geleidelijke groei van een
vruchtbare bijzondere methodiek.
8) Met passering van de tijd Lussen
1603 en 1608, over welke jaren we het
betrokken Gerechtsdagboek niet ver
mochten te raadplegen.
9) In verband daarmee wijzen we
hier op de verschijning van een uit
die tijd en thans weinig bekend en zeer
zeldzaam geworden handleiding van de
Delftse „franchoischen schoolmeester"
Bart Cloot, nl. diens „Korte maniere
ende styl om boeck te houden op Ital.
wijze" in 1582. Hij werd de baanbre
ker voor een goede methode om de
jeugd te leren boekhouden en zijn
werk, het oudste in deze materie, stond
in methodische zin op heel wat hoger
plan dan de oudste rekenboeken der
17de eeuw. Een ex. van dit werk is
nog geheel gaaf voorhanden in de Bi
bliotheek der voormalige Schepenbank
te Breda, thans ondergebracht ten
gemeente-archieve aldaar. Hem volgde
in 1595 met een tweede handleiding
Claes Pieterz (meestal verlatynst tot
Nic. Petri), nl. „Boeckhouden op die
Italiaensche manire". Een en ander
geeft wel het bewijs, dat men dus in
handels- en nijverheidskringen gesteld
was op zodanig onderwijs.
10) Nog wel een der aanzienlijke
Plantijn's ook! Vergelijk Blok op dit
geslacht.
De nieuwe ambassadeur in ons
landgraaf Etienne de Crouy Cha
nel, die van 1958 tot nu ambassa
deur in Wenen is geweest.
Vulkaan op Tristan
nog in werking
Het. kleine plaatsje Edinburgh, op het
eiland Tristan da Cunha, zal vrijdag
verdwenen zijn, als de huidige „lava-
produktie" aanhoudt, zo meldt het Brit
se fregat „Leopard", dat nog steeds in
de buurt van het eiland ligt.
Het schip heeft reeds vrijwel alle be
zittingen van de bewonders van het
eiland naar Kaapstad overgebracht-.
Ook het kerkorgel, een geschenk van
Koningin Elizabeth, werd van het eiland
gehaald.
Een bericht van de „Leopard" luidde,
dat de krater thans ruim 70 meter
breed is en dat de lavastroom reeds
dicht bij een garnalen-conserveerfa-
briek is genaderd. De fabriek zal in de
komende dagen wel verloren gaan.
De 290 bewoners van Tristan da Cunha,
zijn gisteren met het Nederlandse schip
„Tsjisadane" in Kaapstad aangekomen.
In Britse kringen is meegedeeld, dat de
groep zich misschien op de Shetland-
eilanden mag vestigen als vissers of
boeren.
De eilandbewoners konden niets mee
nemen op hun vlucht van Tristan da
Cunha. Het Britse fregat „Leopard"
wordt echter in Kaapstad verwacht met
persoonlijke bezittingen aan boord, die
zij moesten achterlaten.
De bewoners van Tristan da Cunha
zullen vrijdag naar Engeland vertrek
ken. Op het eiland waarvan zij door een
vulkaanuitbarsting verdreven *zijn, ken
den zij geen auto's, gevangenissen, ge
rechtshoven, kranten en inkomstenbe
lasting.
Kritiek van Labour:
Britse leger zeer
slecht uitgerust
Uit de manoeuvres welke onlangs in
West-Duitsland zijn gehouden, is duide
lijk gebleken, dat de Britse strijdkrach
ten gevaarlijk slecht zijn uitgerust, zo
heeft de plaatsvervangende leider van
de Labourfractie in het Lagerhuis,
Brown, gisteren in een rede in Londen
verklaard.
Hy vond dat de regering nu moet zeg
gen, hoe zij de zeer beperkte strijdkrach
ten geschikt voor hun taak wil maken.
Volgens Brown kwam het voor dat er
tanks waren, waarvoor geen personeel
beschikbaar was.
„Niemand wellicht het Britse pu
bliek uitgezonderd laat zich ocdrie-
gen. Deze toestand kan tot een uiterst
rampzalige misrekening elders leiden",
aldus Brown.
AiliirlrnllF
Jongens- en
meisjos-
Warm, gezond en reuze
sterk. In wol/nylon, zuiver
wol of Helanca. Moderne
kleuren en n r-
multicolor. gg
1-12 jaar .Vanaf
LET OP HET DELANA ETIKET!
Parijse „hallen" worden
grotendeels overgeplaatst
De Franse regering zal nog deze
maand de decreten publiceren, waarbij
delen van de Parijse voorsteden Run-
gis, Thiais en Chevilly ten noorden van
het vliegveld Orly zullen worden ont
eigend ten behoeve van de verplaatsing
van de markt voor groente, fruit, zui-
velprodukten en vis. die sinds 1110 in
de „hallen" is gevestigd. De vleesmarkt
zal worden verplaatst naar La Villette.
Alleen de groothandel in bloemen zal in
de hallen worden gehandhaafd. In de
Parijse hallen, die de grootste markt
voor levensmiddelen ter wereld vormen,
werken 30.000 tot 35.000 mensen.
RONDOM DE VEEMARKT
(Van een deskundige medewerker)
Geheel onverwachts heeft begin vorige
week Italië haar grensen gesloten voor
de invoer van vette kalveren. Dit be
tekent een zware klap voor de kalveren-
mesterij, die in de laatste jaren tot gro
te bloei was gekomen en wel in het bij-
11) Zie hierna de laatste publikatie.
12) Bedenk noe fel de Gomaristische
predikant zich in deze woorden adres
seert aan het bestuur der Stad Leiden,
op hetwelk zich immers naar het woord
van Blok „stelde op hetzelfde stand-
Ïiunt, als de door Oldenbarnevelt ge-
eide Statenvergadering, zich tegen elke
scheuring in de vaderlandse Kerk ver
klaarde en bovenal wenste erkend te
zien het staatsresp. het stadsgezag, de
„autoriteyt" der wereldlijke overheid
ook op kerkelijk gebied". Zie verder
betreffende deze kwestie hoofdstuk
„Arminianen en Gomaristen" bij Blok,
III waarin ook voor het algemeen
beeld de lijnen zo buitengewoon helder
en scherp getrokken zyn.
Het was diezelfde predikant, die „met
instemming het woord van Helmichius
aanhaalde, dat „Arminius den lande
meer kwaad had berokkend dan Spi-
nola met 12000 man had kunnen doen",
(prof. Knappert, vgl. diens Geschiede
nis der Nederlandsche Hervormde
Kerk gedurende de 16de en 17de eeuw,
bl. 109/110).
Publikaties in Amerikaanse bladen
(Van onze correspondent in Washington)
Het heeft lang geduurd voordat de grote kranten en tijdschriften in
Amerika serieus aandacht begonnen te schenken aan het feit, dat in de
staat Georgia een negerjongen van vijftien jaar ter dood was veroor
deeld. De artikelen, die thans in de New York Times en in het tijd
schrift Newsweek zijn verschenen, geven de lezers een zo volledig
mogelijk overzicht van de tragische geschiedenis en de journalisten, die
deze artikelen hebben geschreven, zijn persoonlijk kennelijk tot clemen
tie geneigd voor de jongen.
Preston Cobb heeft bekend, dat hij op
1 juni een blanke boer van zeventig
jaar heeft vermoord. „Dude" zoals de
jonge neger meestal werd genoemd,
hield voor deze boer toezicht op paarden
en koeien. Soms nam de boer hem mee
uit vissen. Naar aanleiding van een vis
vangst schijnt er ruzie tussen de twee
ontstaan te zyn. Enige tijd na deze ru
zie zou Dude de boer hebben doodgescho
ten, toen deze in zijn huiskamer zat
te lezen. Daarna had Dude het lichaam
in een vrachtauto geladen en dit, drie
mijl van de boerderij, in een greppel
gegoov
Bij .et proces dat volgde, kreeg de
negerjongen een blanke advocaat toege
wezen. Uit het relaas van de New York
Times krijgt men niet de indruk, dat de
ze advocaat veel moeite gedaan heeft
om het leven van zijn pro deo cliënt
te redden. Hy heeft bijvoorbeeld niet
aan de jury verzocht om clementie
voor de jongen te vragen. Hij heeft de
jury wel meegedeeld, dat zij „juridische
geschiedenis zou schrijven" door een
jongen van 15 jaar ter dood te veroor
delen, maar dat het de jury was, die
moest beslissen.
Bij doodstraf-zaken in Georgia verzoe
ken de advocaten bijna steeds om een
nieuw proces, wanneer er een vonnis
is geveld en bovendien proberen zij de
zaak in hoger beroep te brengen. War
ren, de advocaat die aan Dude was toe
gewezen, heeft het een noch het ander
gedaan. Hij zei: „Ik wil niet deze goede
jury aanvallen, door een motie in te
dienen voor een nieuw proces".
Dudes moeder wendde zich na het
vonnis echter tot de N.A.A.C.P. de Ame
rikaanse organisatie voor de belangen
der kleurlingen. Deze organisatie riep de
hulp in van Donald L. Hollowell, een
negeradvocaat uit Atlanta. Een der
hoofdargumenten van Hollowell om een
nieuw proces voor zijn cliënt te verkrij
gen is het feit, dat sedert 18 jaar geen
neger zitting heeft gehad in een jury
iy Ji.spar County. Een wel heel opmer
kelijke situatie, daar deze county 3303
negers telden slechts 2832 blanken.
De internationale en met name de
Nederlandse verontwaardiging over het
feit, dat een jongen van vijftien jaar
terechtgesteld zou worden, heeft thans
ook in Amerika belangstelling gewekt
voor fc2t geval.
zonder door de grote afzet naar Italië,
waarheen wekelijks plm. gemiddeld 3500
vette kalveren werden geëxporteerd.
Het ligt voor de hand dat er van ho
gerhand getracht wordt dit invoerver
bod ongedaan te maken, doch van ex
porteurszijde is men niet erg optimis
tisch gestemd dienaangaande. Wat pre
cies de oorzaak is, is ook nog niet erg
duidelijk, doch men geschouwt het als
een kwestie van bezuiniging.
Maar niet, zoals sommige menen, als
een rancune inzake de moeilijkheden die
zich in het oosten van ons land met de
Italiaanse arbeiders hebben voorge
daan. Kalfsvlees is een luxe artikel en
de pryzen liggen vrij hoog, zodat bezui
nigingsoverwegingen misschien wel een
rol spelen. Temeer daar er in Italië zelf
ook veel vet kalfsvlees wordt geprodu
ceerd.
Verder is het afwachten.
Intussen is er momenteel een sterk
toenemende vraag naar Nederlands vet
kalfsvlees in West-Duitsland waar elke
week reeds ongeveer 160 ton geslacht
kalfsvlees en enkele honderden levende
vette kalveren naar toe worden gezon
den. Dit zijn in noofdzaak lichtere soor
ten. Men zal echter bij het gemis van
afzet naar Italië de produktie belangrijk
moeten afremmen om verliezen te voor
komen.
Opmerkelijk is dat in de afgelopen
week het aanbod zeer beduidend min
der was op onze markten, zodat de
prijzen nog tamelijk wel stand konden
houden.
Vooral de lichtere soorten hielden de
oude prijzen nog vrijwel op peil. Ove
rigens was de toestand op de slacht-
veemarkt voor groot rundvee bij even
ruimere aanvoeren een tikje aan de
zwakkere kant, de beste vleeskwalitei
ten uitgezonderd. De vleesgroothandel
was begin dezer week wat williger, doch
uiteindelijk bleef de vraag over de ge
hele week genomen beneden de maat,
zodat de slachtveemarkt volgende week
bepaald geen hogere prijzen in het voor
uitzicht stelt.
De handel in gebruiks- en gust vee
was over het geheel onveranderd kalm,
doch met stabiele prijzen.
Op de wolveeafdehngen waren de
lichtere lammeren voox- export zeer ge
zocht en prijshoudend doch de 2waar-
VRAGEN OVER DE
„GROEP-RIJKENS"
Het Tweede-Kamerlid de heer Van
RÜckevorsel <KVP> heeft aan de minis
ter van Buitenlandse Zaken schriftelijke
vragen gesteld over de „Groep-Rykens".
Deze vragen luiden:
1. Is de minister niet van oordeel, dat
de in het buitenland gepleegde politieke
activiteiten van de zich noemende
Groep-Rykens de internationaal toch
reeds zo moeilijke politiek van de rege
ring tot veiligstelling van het zelfbe
schikkingsrecht van de bevolking van
Nieuw-Guinea op gevaarlijke, althans
hinderlijke wijze doorkruisen, tevens de
bevolking van Nieuw-Guinea in hoge
mate verontrusten en deze bevolking op
grove wijze kwetsen in haar rechtsbe
wustzijn?
2. Zo ja. gevoelt de minister zich dan
niet verplicht om de in vraag 1 bedoelde
kwalijke activiteiten te beteugelen door
ten aanzien van leden van genoemde
Groep-Rykens gebruik te maken van
de hem krachtens de artikelen 75, 76, 86
en 87 paspoortinstructie 1952 toekomen
de bevoegdheid tot intrekking van de
paspoorten van personen die „door han
delingen in strijd met de openbare orde
en goede zeden het aanzien van het
Koninkrijk in het buitenland schade
toebrengen" (artikel 75) of die hande
lingen verrichten, die gericht zijn tegen
de openbare orde, rust en veiligheid van
het Koninkrijk" (artikel 76)?
dere soorten leden een verlies van meer
dere guldens per stuk. De scheiding
tussen lichtere tot zwaardere soorten
ligt op de grens van rond 26 kg. ge
slacht gewicht. Wanneer het weer wat
kouder wordt, zullen de zwaaxdere jam
meren ook beter in trek komen.
De handel in slachtvarkens was de
ze week, dank zij een wat teruggehou
den aanbod, even beter en er werden
geen lagere prijzen genoteerd. De pri
ma lichtere vleesvarkens z.g. slagers-
varkens lagen zelfs even vaster in de
markt. Voor lopers en biggen was de
stemming ook wat williger en er kwam
geen verdere daling van de prijzen voor.
De paardenmarkt was zowel voor
werkpaarden als voor slachters zeer
kalm gestemd en nauwelijks prijshou
dend. Het aanbod was ruim voldoende.
De Kongolese minister van Buiten
landse Handel, Bisoekiro, heeft gisteren
tijdens een lunch met buitenlandse ver
tegenwoordigers in Leopoldstad ver
klaard, dat de uitvoer van de jonge
republiek sedert de overdracht van de
soevereiniteit sterk is gedaald. In het
eerste halfjaar van 1961 liep de totale'
omvang van de uitvoer van plantaar
dige produkten in vergelijking met 1960
met 15 procent en in waarde zelfs
met 60 procent terug.
In de eerste zes maanden van dit
jaar werd voor een waarde van onge
veer 5,7 miljoen gulden aan katoen uit
gevoerd tegen bijna 48 miljoen gulden
in het eerste halfjaar van 1960 het
laatste onder Belgisch bestuur. De waar
de van de koffie-export daalde van 68,5
miljoen gulden in 1960 de eerste
zes maanden tot bijna 20 miljoen
gulden in 1961.
Minister Bisoekiro noemde het ver
schil in de uitvoer van minerale pro
dukten nog duidelijker. „Wij kunnen
het een uitvoerschandaal noemen in
dien wy bedenken, da» in het eerste
halfjaar van 1960 ongeveer 400.000 ton
ertsen werden uitgevoerd en slechts 2.500
ton in 1961", zei hij
De Kongolese minister wees in dit
verband op de schade, die de afschei
ding van Katanga voor het economische
leven van Kongo heeft gehad en op de
gevaren, die het Kongolese bedrijfsleven
bedreigen indien de „honderden miljoe
nen" franken niet ter beschikking ko
men, 'die als gevolg van de ernstige
achteruitgang van de Kongolese export
thans worden gederfa.
SOEVANNA wordt
premier van Laos
Wanneer in Vientiane overeenstem
ming is bereikt over het stationeren
van troepen in Loeang Prabang. ir. casu
het neutraliseren van deze stal, zal
Prins Soevanna iJhoema morgen door
Koning Savang Vatthana in diens pa
leis in Loeang -?rabanv ontvangen wor
den. Onmiddellijk na dit onderhoud zal
de koning de benoeming van Prins Soe
vanna Phoema tot eerste-minister van
de coalitieregering officieel bekend ma-
en. De huidige ninister-nresident, Drins
Boen Oem, zal onmiddellijk daarna bij
de koning zijn ,vntslag indienen.
Waarschijnlijk ial het vraagstuk van
de zetelverdeling i-n ric nieuwe regering
definitief worde^ geregeld na de benoe
ming van Prins Soevanna, tijdens een
nieuwe samenkomst van de drie prinsen.
