Van „provinciale wet" naar de „provinciewet" lüpwïÉf' Ook dit jaar weer mass ale moord op vogels in België Benard voorstander van Waalse volksregering? Utrechtse gashond Kees hoekt Deense successen Chefarine 4 Een dagelijkse duik in de golven Deze iveek in de Tweede Kamer Uitbreiding van hoeveelheden Statenleden Krachtige bestrijding van pijn of griep Domburgse vindt liet heerlijk! I Elk seizoen worden 8 miljoen diertjes uit winstbejag gedood Veelzeggend geheim document zegt weinig meer dan bekend is Maar liefst 204 lekken ontdekt Opgericht 1 maart 1860 Dinsdag 17 oktober 1961 Derde blad no. 30479 f (Van onze Haagse correspondent) Temidden van een hele serie on derwerpen prijkt op de agenda der Tweede Kamer voor morgen het ontwerp van een nieuwe provincie wet. Meer dan een eeuiv, sedert juli 1850, is Thorbeckes provinciale loet, zij het met wijzigingen, van kracht geweest en dat er nu een nieuw stel regels voor het provinciaal bestuur is ontworpen, is begrijpelijk. Hiermede is niets ten nadele van Nederlands belangrijkste staatsman uit de vorige eeuw gezegd. Nieuwe tijden eisen nu eenmaal vaak nieuwe wetten. Het is overigens een huldeblijk aan de na gedachtenis van de grote Johan Rudolf, dat in het nieuwe wetsont werp de grondbeginselen van zijn oude provinciale wet nog duidelijk te herkennen zijn. Al vervult de provincie een belangrijke taak als „tusseninstantie" tussen de centrale overheid en de gemeenten, toch lijkt het erop dat zij wat de publieke belangstelling betreft, min of meer tus sen stoel en tafel is gevallen. By ver kiezingen voor de provinciale staten is de opkomst altijd iets minder groot dan bij de stembus voor de Tweede Ka mer en de gemeenteraden. Vooral de stedeling heeft een niet al te duidelijke indruk van de provinciale overheid. De provincie kan in beperkte mate belastingen heffen, kan zich be moeien met waterstaat, natuurbescher ming en krankzinnigenzorg, houdt toe- zicht op de gemeenten en (wat nog het meest tot de buitenstaander spreekt) de statenleden kiezen de Eerste Kamer. Dit is natuurlijk maar een greep uit de pro vinciale bevoegdheden. Op laatste benen Het nieuwe wetsontwerp is vlak na de Tweede-Kamerverkiezingen in maart 1959 ingediend. Mr. Struycken liep toen op zijn laatste benen als bewindsman van Binnenlandse Zaken. Hij werd op gevolgd door minister Toxopeus, die in overleg met de betreffende commissie uit de Tweede Kamer een aantal ver anderingen in het voorstel heeft aange bracht. Wetsontwerp 5460 is daardoor uitgedijd tot een vrij respectabel pak papier. Het ontwerp is natuurlijk niet „zo maar" uit de lucht komen vallen. Nog voordat de oude wet haar eeuwfeest vierde was, in 1948, een commissie in gesteld onder voorzitterschap van dr. M. J. Prinsen, die thans commissaris der Koningin in Noord-Holland is. Veel, maar niet alles, van wat de com missie-Prinsen voorstelde is terug te vinden in het wetsontwerp. Wat houden de komende veranderin gen in? Grotere aanvallen In de eerste plaats is daar de voor gestelde uitbreiding van de aantallen leden van provinciale staten. De toe stand was hier volkomen verouderd. Zo kon het gebeuren, dat deze cijfers al lang niet meer klopten met het aantal inwoners. Iedereen weet, dat bijvoor beeld veel bewoners uit Friesland zijn vertrokken, dat de bevolking van Lim burg sterk is gegroeid en in de loop der jaren haast tweemaal zo groot is ge worden als die van haar noordelijke zus ter. Toch heeft Friesland 50 statenle den en Limburg slechts 45. Dat gaat nu veranderen. In verscheidene provinciale hoofdplaatsen zullen de vergaderzalen van de staten moeten worden vergroot. Het voorstel koppelt de hoeveelheid statenleden aan het aantal inwoners. Zuid-Holland krijgt 83 statenleden (plus 1), Noord-Holland 79 (plus 2), Noord- Brabant 71 (plus 7), Gelderland 67 (plus 5), Limburg 59 (plus 14), Overijsel ook 59 (plus 12), Utrecht 55 (plus 14). Fries land 51 (plus 1), Groningen 51 (plus 6), Drente 47 (plus 12), Zeeland 43 (plus 1). Limburg en Utrecht profiteren dus het meest, maar ook Overijsel en Drente hebben niet te klagen. Volkomen even redigheid is niet de bedoeling geweest, anders zou Zuid-Holland bijna tienmaal zoveel statenleden moeten hebben als Zeeland Naast het bij uitstek praktische voor stel tot uitbreiding van statenvergade ringen bevat het wetsontwerp een aan tal veranderingen, die voor de meeste mensen niet erg „zichtbaar", maar voor het bestuur toch wel belangrijk zijn. Democratie Volgens minister Toxopeus komt het democratisch beginsel onvoldoende tot zijn recht als Gedeputeerde Staten in het dagelijks bestuur voor hun beleid niet steeds verantwoordelijk zijn aan provinciale staten. Zij worden, anders dan vroeger, nu ook verantwoordelijk voor hun toezicht op de gemeentebe sturen. Zo kunnen provinciale staten zich gaan bemoeien met het goedkeu- ringsbeleid van G.S. inzake gemeente lijke besluiten. De meningen over een dergelijke verantwoordingsplicht zyn verdeeld. Hongaarse vluchteling op Terdachte wijze verdwenen Volgens de Weense politie is dr. Aurel Abrany, een Hongaarse vluchteling, twee dagen geleden onder verdachte om standigheden verdwenen. Zij vreest, dat Abrany, die een goede vriend van de vroegere Hongaarse premier Ferenc Na- gy zou zijn geweest, het slachtoffer van een politieke misdaad is geworden. De 47-jarige Abrany, redacteur van „Transcontinental Press Agency", had een telefonisch verzoek gekregen zich te vervoegen aan het adres van een andere Hongaarse viuchteling, Laszlo Gerö. Ook deze is echter verdwenen en Sommigen verwachten ervan dat de debatten in de staten er levendiger door zullen worden. Anderen komen met theoretische en praktische bezwaren op de proppen: G.S. ontlenen hun toezicht op de gemeenten niet aan een opdracht van prov. staten, maar aan een gebod van hogerhand (medebewind). Verder zou het bedenkelijk zijn, dat in een openbare statenvergadering gepraat zal kunnen worden over bijvoorbeeld de ver mogenstoestand van een gemeente of over gemeentelijke geldleningen. Het lijkt niet onwaarschijnlijk, dat vanuit de Kamer pogingen zullen wor den gedaan om het ontwerp op dit punt te wijzigen. Ga heen Een ander punt is het tussentijds on vrijwillig ontslag van een lid van Ge deputeerde Staten. De oude wet kende die mogelijkheid sinds 1948. Het betref fende artikel was een stukje gelegen heidswetgeving, bestemd om communis tische gedeputeerden te kunnen „wip pen". Men leefde in dat jaar immers sterk onder de invloed van de commu nistische staatsgreep in Praag. De rege ring wil deze bepaling niet in de nieuwe wet laten herleven, omdat er nog wel andere middelen zijn om een ongewenste gedeputeerde naar huis te sturen. Dit is niet de mening van een aantal Ka merleden. Nog een punt van verschil is de relatie statenlid-Eerste-Kamerlid. Door de merkwaardige wijze van verkiezing van de Eerste Kamer (de staten der provin cies worden hiertoe in vier groepen ver deeld) koii een statenlid tot dusverre niet in zijn eigen groep kandidaat voor de Senaat worden gesteld. De regering wil dit beletsel opheffen, maar ook hier is zij op verzet gestuit. Volgens het wetsontwerp zal het „bui tengewoon lid van G.S." verdwijnen. Deze moest optreden bij staking van stmemen in het college. In de loop der tyd is dit slechts bij uitzondering nodig geweest. Sommige kamerleden vinden het jam mer, dat dit zeldzame bloempje uit de tuin der wetgeving wordt weggewied. De voorzitter van G. S. (de commissaris der Koningin) krijgt nu in het college een doorslaggevende stem. Advertentie zonder de maag van streek te maken! leder tablet Chefarine „4" bevat 4 beroemde geneesmiddelen, die elk afzonderlijk in de hele wereld beroemd zijn geworden. Een van deze middelen is Chefarox en dient In het bijzonder om de maag te beschermen. Ook zij die een gevoelige maag hebben kunnen zonder be zwaar Chefarine „4" gebruiken. Het is een Ideaal middel om pijn of griep snel en doel treffend te bestrijden. Bij pijn, griep of „landerig" gevoel zorgt een enkel tablet, dat U met olezier Uw werk kunt doen 1 Koker A 20 tabletten 10.80. (Van onze correspondent) Mevrouw Maas uit Domburg, een 72 jaar oude boerin, laat zich nog iedere dag door de golven van de zee koesteren. Iedere dag verwisselt zij haar boerenkleding voor een badpak. Haar kraakheldere witte muts met de gouden krulijzers maakt plaats voor een witte plastic badmuts. ,,Het is een levens behoefte voor mij", zegt mevrouw Maas. En haar ogen lachen in haar oude, rimpelige gezicht. -- „Ik zwem al 30 jaar iedere dag, van het voorjaar tot in de herfst voegt zy er aantoe. Er werd in het begin héél wat over me geroddeld in het dorp. Maar de mensen zijn er langzamer hand wel aangewend. De toeristen trouwens ook! Wie deze zomer een paar dagen in Domburg was, kende mevrouw Maas. Nieuwelingen op het strand stootten elkaar aan, als de Reserve luitenant-arts is verpilcht in dienst (Van onze Haagse correspondent) Degenen, die medicijnen hebben ge studeerd. kunnen na de eerste opleiding in militaire dienst kiezen: vaandrig blijven tot hun diensttijd om is öf een benoeming tot reserve eerste luitenant arts aanvaarden. De vraag is nu (als zij dit laatste ver kiezen) of zij dan verplicht of vrijwillig in dienst zijn. In het laatste geval ko men zij in aanmerking voor een uitke ring en een vakantie-gratificatie. Daar de minister van Defensie van mening is, dat deze artsen verplicht in dienst zyn en dus geen recht op uitkering hebben, had een Haagse reserve eerste luitenant- arts deze kwestie aan het ambtenaren gerecht voorgelegd en gesteld, dat hij vrijwillig als zodanig in dienst was ge gaan. De uitspraak van het ambtenarenge recht luidde dat het beroep van de arts -* is yerklaard, MEVROUW MAAS in haar [raaie Domburgse kledij. vrouw met haar rokken slepend door het zand, het strand op kwam. Gniffelend zagen zij haar in een kleedhokje ver dwijnen. Als mevrouw Maas weer uit het kleedhokje kwam, was zij gewoon een oude dame in een donker badpak. Maar in het hokje lagen de dikke, stug ge rokken, de bloedkralen en de kost bare muts met de gouden krullen. Het liefst zwemt mevrouw Maas in hoge, woelige golven. Als de storm de zee opzweept en de golven woedend het strand opspringen, dan is de Domburg se boerin in haar element. Dan laat ze zich meesleuren, zwemt tegen de gol ven op, en duikt lachend over een hoge roller heen. ,,'tls jammer, dat het hier 's zomers niet vaak stormt", vindt zy. Want dan is het water zo heerlijk fris! Dat vind ik het allerbelangrijkste: fris water en frisse lucht! ertaan toe. Er werd in het begin héél kennen mevrouw Maas. Allen vinden haar sympathiek. Een enkele keer la ten ze dat merken. Dan staat er achter bij haar deur een mandje met lekkers. „Ik ben daar heel blij mee", zegt mevrouw Maas. „Want een oud mens wordt w S»uw vergeten^ Onrust in Oeroendi na moord premier De Beheerschapscommissie van de Ver. Naties heeft gisteren besloten een onderzoek naar de moord op Prins Rwa- gasore in te stellen. De subcommissie die met het onderzoek is belast moet het hoofdkwartier van de Verenigde Na ties zo spoedig mogelijk rapport uit brengen. Er heerst onrust in Oeroendi na de moord op de premier. Einde rassenscheiding bij spoorwegen in V.S. De negerpredikant Martin Luther King heeft na een onderhoud met presi dent Kennedy meegedeeld, dat de drie grote spoorwegmaatschappijen in de zuidelyke staten ynn de Verenigde Sta ten besloten hebben voortaan al hun wachtkamers, restaurant-s en andere openbare gelegenheden open te stellen voor reizigers van alle rassen. 1 Amerikaans smaldeel patrouilleert in Atlantische Oceaan De Amerikaanse Marine heeft mede- geeld, dat in de komende weken een smaldeel van de Amerikaanse vloot, bestaande uit een moederschip en zes torpedobootjagers, wordt gestationeerd in een gebied in de Atlantische Oceaan, gelegen langs de koers welke wordt gevolgd door Russi sche onderzeeboten, die vanuit marine bases aan de Witte Zee op weg zijn naar de Atlantische Oceaan. Naar verluidt is dit gebied ten noordwesten van Enge land gelegen. Het smaldeel zal in november deelne men aan anti-onderzeebootmanoeuvres en vervolgens voor onbepaalde tyd in het» betrokken gebied blijven. Dit houdt wellicht in dat de schepen regelmatig zullen patrouilleren langs de scheepvaartroutes tussen IJsland en de Britse eilanden. Advertentie GERO ZILVIUM S^ei/e f^Brinlzó Edelsteenkundige F.G.A. Breestraat 114c Brussel houdt zich niet aan conventie van Parijs (1950) (Van onze Brusselse correspondent) Ontstellend zijn de gegevens over de vogelmoord in België, welke ieder jaar rondom deze tyd plaats vindt. Ze zyn dezer dagen gepubliceerd door het Ko ninklijk Belgisch Instituut voor Natuur wetenschappen en door de Belgische af deling van de Internationale Raad voor het behoud van de vogels. De mens van 1961 wryft zich de ogen uit wanneer hy kennis neemt van deze pu- blikatie. En hy vraagt zich af, met welk recht België zich nog een be schaafd land durft te noemen en of het nu hfeus verwacht, dat zijn partners in de Benelux enige welwillendheid voor deze Belgische „natuurbescherming" zullen kunnen opbrengen. In nagenoeg alle Europese landen is, overeenkomstig de in 1950 te Parijs onder tekende conventie, de vangst van vo gels afgeschaft. Deze landen houden zich aan de afspraak, maar België, dat het verdrag mede heeft ondertekend, treedt het met voeten. Ieder jaar wor den er meer dan tien miljoen vogels gevangen waarvan zes tot acht mil joen worden gedood. België beschermt alleen de insekten- eters, de nachtroofvogels en enkele zeld zame soorten. Van de 350 soorten die tot de Belgische ornithologische fauna behoren, worden ongeveer 125 door de wet beschermd. Meer dan 25.000 Bel gen hebben een officiële vergunning om vol gels te mogen vangen. Dat is onge veer 1 per km2! Het aantal is ver dubbeld sedert de jongste wereldoorlog. Men kan daaruit afleiden, dat het vo gelstrikken een lucratieve bezigheid is. Volgens de jongste statistische gege vens worden tydens de vanstperioden in België ongeveer 11 miljoen vogels gevangen. Daarvan zijn ongeveer 5 mil joen spreeuwen, lijsters en mussen be stemd voor de consumptie en voor het verwerken tot veevoeder e.d. Van de vinken worden de gevangen vrouwtjes meestal gedood, omdat ze geen handels waarde hebben en van de mannetjes sterft een deel tydens het vervoer of daarvoor, kort na het vangen. Zo ster ven op honderd gevangen goudvinken 43 vogels. Bovendien worden veel vo gels onwettig gevangen. Volgens een aannemelijke raming worden elk jaar ongeveer acht miljoen vogels in België gedood. Vele van deze dieren worden in het land van herkomst en in an dere landen beschermd omdat zij tot de voor de mens nuttige vogelsoorten be horen. Een groot aantal vogels wordt uitgevoerd naar Engeland, Duitsland en Nederland. De invoer in die landen is meestal clandestien, omdat de wet daar het houden van deze soorten verbiedt. Allerlei pogingen die tot dusverre zijn gedaan door groeperingen, die wensten dat België zijn afspraken inzake de vo gelbescherming zou nakomen, schijnen tot nu toe gestrand op de laksheid van de autoriteiten, genoeg toezicht te hou den op het naleven van de wettelijke voorschriften en op het grove winstbe jag van de domme en wrede Belgische vogelvangers. (Van onze Brusselse correspondent) Het Vlaamse dagblad „Het Laatste Nieuws" heeft gisteravond met enige ophef melding gemaakt van hetgeen het noemt een „veel zeggend geheim document" van de leider der Waalse federalisten André Renard. Het zou een rap port zijn dat zou worden uitge bracht ter gelegenheid van het congres van de Waalse Volksbe weging dat in november wordt ge houden. Dit rapport zou de oprichting van een volksregering in Wallonië voorstel len. Die regering zou voortkomen uit een Waalse Nationale Vergadering vol gens een werkwijze die, zoals het rap port (althans volgens „Het Laatste Nieuws") zegt, beantwoordt aan regels die grondig verschillen van de traditi onele regering van het parlementaire type. „Het Laatste Nieuws" geeft enige ci taten uit het rapport. Daaruit blijkt dat de aanhangers van Renard vooral van plan zyn Brussel uit te spelen te gen de Vlamingen terwijl zy zien nog al minachtend uitlaten over deze laat- sten. In ieder geval bevat dit „veelzeggend geheim document" weinig wat niet al eens van de zijde van de aanhangers van Renard is beweerd, en men zal er vooralsnog geen al te grote betekenis In één ivoordgeweldig!" De Utrechtse gashond Kees, een negenjarige herder, is weer in de Domstad teruggekeerd na een bij zonder succesvol bezoek aan Dene marken. Ook gashondbegeleider N. Koek is vol lof over zijn reis. „In één woord geweldig", is zijn commentaar. Kees is in het nieuws gekomen, toen de directeur van het Gmeentelijke Ener gie- en Vervoersbedrijf Utrecht (GEVU) en de directeur van het Gasinstituut in Den Haag op een internationale con ferentie van directeuren van gasbedrij ven een rapport uitbrachten over de hond, die meer dan zes jaar in alle stilte zijn werk had verricht. Nederland is tot nu toe het enige Europese land, dat honden gebruikt (twee in Utrecht en één in Den Haag) voor het opsporen van lekken in het buizenstelsel. Overal elders doet men dat met speciale meet- aparatuur, waarvan de bediening heel wat meer manuren vergt. Werkbezoek Het gasbedrijf van Hellrup, een stadje in de buurt van Kopenhagen, verloor tot nu toe veel gas via lekken, die zeer moeilijk te vinden bleken. Men nodigde daarom, zij het wat sceptisch gestemd, Kees uit voor een werkbezoek. Drie we ken lang, van 25 september tot 14 okto ber, heeft Kees onder leiding van de heer Koek de straten van Horsholm, waar het gasverlies het grootst was, na gesnuffeld. De hond onderzocht bijna 50.000 meter buis en hij vond er niet minder dan 204 lekken in, ongeveer an derhalf maal zoveel als men met de nor male apparatuur had ontdekt. Kees is enige jaren geleden, toen men in Utrecht overging van koolgas op aardgas, omgeschoold. In Denemarken .gelpvlkt men nog Iwplgas, mm Kees was er direkt weer helemaal in. „Daar geeft ons hondje niets om", vertelde de heer Koek trots. De belangstelling van pers en publiek was overweldigend, maar de heer Koek is vol lof over de ge disciplineerdheid van de Denen. Het wil in Utrecht namelijk nog wel eens gebeu ren, dat Kees zyn werk niet kan doen omdat hy wordt omstuwd door horden toeschouwers, maar in Horsholm en Hel- lerup bleven de mensen netjes aan de overkant van de straat staan. Op de proef Kees Is op zijn reis wel danig op de proef gesteld. De directeur van het Deense gasbedrijf was er bijvoorbeeld niet van overtuigd dat de hond ook binnenshuis lekken zou kunnen vinden. Hij draaide daarom, zonder dat de heer Koek daar iets van wist, een gaskraan een eindje open in een huis dat Kees op zijn trottoirtocht moest passeren. Toen de hond het bewuste punt naderde, was hij niet meer te houden: hij sprong over een heg en blafte by de voordeur de hele buurt bij elkaar... Het succes van de Utrechtse gashond is zo groot geweest, dat men nu in De nemarken overweegt, ook een speurhond voor dit werk op te leiden. Ook uit an dere landen waren gasspecialisten naar Denemarken gekomen om de „dierlijke" opsporingsmethode te bestuderen, zodat het niet onmogelijk is, dat nog meer landen het Nederlandse voorbeeld zul len gaan volgen. Kees blijft voorlopig in Nederland. Het ligt niet in de bedoeling, hem meer van deze werkbezoeken te laten maken. „We zijn geen aannemers", zo zegt men bij het GEVU, „De reis naar Denemar ken was louter een kwestie yam onder- Uöge hulpverlening", :„T aan behoeven toe te kennen. Veelzeg gend is veeleer het feit dat een blad als „Het Laatste Nieuws" dat een voor Belgische begrippen grote oplage heeft (290.000) doch dat in Vlaamse kringen weinig gezag geniet het nodig heeft geoordeeld bijzonderheden uit het rap port te publiceren. Men kan zich afvra gen of toch aan Vlaamse zyde enige ongerustheid bestaat over Renards plannen en of het wellicht wil waar schuwen voor dit Waalse federalisme. Van die ongerustheid is overigens wei nig te merken: men heeft zelfs de in druk dat de Vlamingen de laatste maan den mede als gevolg van een wat opge klaarde politieke relatie tussen rooms- katholieken en socialisten eerder met meer zelfbewustheid en vertrouwen in de toekomst de eisen van Renard en de zijnen afwijzen. In het afgelopen seizoen Geen vermeerdering van het toerisme De Algemene Nederlandse Ver eniging voor Vreemdelingenver keer (A.N.V.V.) heeft aan de hand van een groot aantal steek proeven in de gehele toeristische sector getracht zich een beeld te vormen omtrent het toeristenver keer naar en in ons land in het afgelopen seizoen. Ten aanzien van het bezoek van bui tenlanders is haar uit dit onderzoek ge bleken, dat hierin over het algemeen geen noemenswaardige vermeerdering ten opzichte van 1960 optrad. Het be zoek van Amerikanen nam af, hetgeen vermoedelijk is toe te schrijven aan de politieke spanningen, aan een verhoogde voorkeur voor het doorbrengen van de vakantie in eigen land en aan het ont breken van grote, spectaculaire evene menten in Europa. Op het buitenlands dagbezoek in het bijzonder hadden van zelfsprekend de ongunstige weersom standigheden een nadelige invloed. Het binnenlands toerisme liet wat de meeste soorten accommodatieverDlijven betreft in het geheel genomen een stij ging ten opzichte van vorig jaar zien. In het aantal tentkampeerders viel een teruggang te constateren. Maar dat was wellicht ook te danken aan het weer. Daarentegen bleef de stijging van het aantal caravankampeerders zich voort zetten. Het slechte weer verhinderde niet, dat het bezoek aan de kust zeer groot was. Voor het overige had het een verschuiving van de belangstelling van de openluchtrecreatie en attractie- bedrijven buiten de bevolkingscentra naar de culturele instellingen en de amusementsbedrijven in de steden tot gevolg. Het gebrek aan medewerking om tot de zo gewenste vakantiespreiding te ko men was oorzaak, dat in het voor- en naseizoen de bezetting van vele Jogies- bedrijven matig was. Onvrijheid in Ghana gehekeld Een voormalige Ghanese minister, K. A. Gbedemah, heeft gisteravond tydens een debat over een door de regering ingediend wetsontwerp inzake de instel ling van speciale gerechtshoven gewaar schuwd, dat „het laag brandende pitje van de vrijheid in Ghana zal worden uitgedoofd" wanneer dit ontwerp wet wordt. Een speciale afdeling van oet ho ge gerechtshof zal dan zaken tegen de veiligheid van de staat behandelen. De wet van 1958 op de preventieve hech tenis is „een instrument van het terro risme" geworden, zo zei Gbedemah. Hy maakte vooral bezwaar tegen het feit dat de nieuwe wet niet voorziet in een beroep tegen een veroordeling door het hof, zelfs niet op de president £e$ yerüghtin§ yan een doodvonnis,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 5