Turkije krijgt een coalitie DAGBLADRECLAME IS NIET TE VERVANGEN Warmond 1 AGENT-BEZORGER Kennedy stelt Adenauer met telegram gerust Londen verstoord over houding van De Gaulle Katanga is gebonden centrale regering vrij Chroesjtsjow verliest weddenschap met Figl DE 4 EXTRA VOORDELEN VAN DE WEEK Na de verkiezingen in Rusland Bondskanselier zeer voldaan Dirigent Markewitsch door Lam©nrenx=orkest ontslagen Militair plan voor Z.-Vietnam Ook de Zuidafrikaanse oppositie wil handhaving „kleurbarrière" DINSDAG 17 OKTOBER 1961 Bij de zondag in Turkije gehouden verkiezingen heeft geen enkele partij een meerderheid behaald die haar in staat stelt een regering te vormen, zo blijkt uit onofficiële uitslagen. Rustig verloop De Republikeinse Volkspartij, geleid door de 78-jarige Ismet Inönoe, de bekende Turkse politi cus, heeft 207 van die 450 zetels in de Nationale Vergadering behaald. De Rechtspartij, aangevoerd door Ragip Goemoespala, voormalig chef van de generale staf, krijgt er 186. De nieuwe Turkse Partij, na de staatsgreep in 1960 opgericht, heeft er 30 behaald en de Nationale Republikeinse Boerenpartij 25. Het resultaat zal waarschijnlijk een coalitie zijn tussen de Volkspartij en de Nieuwe Turkse Partij. De in Londen opgevoede Ekrem Alikan, leider van de Nieuwe Turkse Partij, en dr. Kemal Satir, assistent secretaris-generaal van de Volkspartij, achten beiden een coalitie noodzakelijk. In de Senaat heeft de Volkspartij 60 zetels van de 150 behaald, de Rechts partij 70, de Nieuwe Turkse Partij 15 en de Nationale Republikeinse Boeren partij 5. De Republikeinse Volkspartij is des tijds opgericht door Kemal Ataturk, de grondlegger van het moderne Turkije. Tijdens de regering van Adnan Men- deres was deze partij in de oppositie. Heksenjacht in Syrië De Syrische minister van Binnenland se Zaken. Adnan Koewatly, heeft gis teren bekendgemaakt, dat er een rechts college zal worden gevormd, voorf wie allen, die tijdens de periode dat Syrië met Egypte in de Verenigde Arabische Republiek was verenigd, „het volk scha de hebben toegebracht", terecht zullen moeten staan. De regering heeft een beloning van 5.000 Syrische ponden (ruim 5.000 gul den) uitgeloofd voor inlichtingen welke leiden tot de aanhouding van kapi tein Abdoel Wahab Chatib, één van de leiders van de geheime dienst van kolo nel Serraj, die vice-president van de VAR is geweest. TILBURG THANS 140.000 INWONERS De gemeente Tilburg heeft een inwo nertal van 140.000 bereikt, dit als gevolg van de geboorte van Hendrikus v. Oud- heusden. De burgemeester heeft de ouders met een geschenk verrast. In 1942 telde Tilburg nog 100.000 in woners, in 1950 werden het er 125.000 en naar het zich laat aanzien, zal in 1966 de 150.000ste worden ingeschreven. Tilburg is thans de achtste stad in het land. De gisteren gehouden verkiezingen waren de eerste sinds de invoering van de nieuwe Turkse Grondwet. Zij verlie pen over het algemeen rustig. Slechts uit Adana in Zuid-Turkije werd gemeld dat aanhangers van twee partijen met stenen, stokken en messen elkaar bij een kiesbureau te lijf gingen, waarbij 14 mensen werden gewond. In Izmir, west- Turkije, werd een kandidaat gearres teerd, omdat hij de huidige regering tijdens een verkiezingsrede beledigd zou hebben. Het comité van nationale eenhei'd wordt geleid door generaal Kemal Goer- sel. Diens vervanging als staatshoofd is een van de eerste taken van de nieuwe Nationale Vergadering. Aan de verkiezingen namen ongeveer 13 miljoen van de 21 miljoen kiesgerech tigden deel. Van het comité van de Nationale Vergadering hebben volgens de grondwet 22 landen automatisch recht op het lid maatschap van de Senaat. De president kan hierboven nog 15 leden benoemen, zodat de Senaat 187 leden kan tellen, aldus waarnemers. Gesprek Soebandrio KHIARI OVER BESTAND: Langer werken Lord Home De Indonesische minister van Bui tenlandse Zaken, dr. Soebandrio, Js voor een kort bezoek uit New York te Lon den aangekomen. Soebandrio heeft gistermiddag gedu rende drie kwartier met zijn Britse ambtgenoot Lord Home gesproken, o.m. over de kwestie Nieuw-Guinea. Minister Soebandrio verklaarde na afloop van het onderhoud ia de V.N. de indruk te hebben gekregen dat het „de landen die a priori achter Nederland staan, moeilijk zal vallen het plan Luns zonder meer te steunen'Dit zou name lijk de verhouding tussen Indonesië en Nederland verscherpen, hetgeen tot een explosie in het gebied van West-Irian zal kunnen leiden". Omdat de V.N. reeds worden gecon fronteerd met Kritieke problemen als Kongo, de ontwapening, Berlijn en de structuur van de volkerenorganisatie zelf „zien vele vrienden van Nederland er tegen op om de V.N. nog meer te belasten". „Zij zijn van mening dat in de kwes tie West-Irian niet de dekolonisatie, doch het conflict tussen Nederland en Indonesië het belangrijkste is. Het is juist de taak van de V.N. de spanning tussen Nederland en Indonesië te ver minderen, niet te vermeerderen „Hoe dan ook, de kwestie West-Irian kan niet worden opgelost zonder In donesië, zoals het plan Luns beoogt", zo besloot de minister. Minister Soebandrio vertrekt woens dagmiddag naar Parijs. Hy zal de In donesische ambassadeurs en andere hoofden van diplomatieke missies in Europa instructies geven in verband met de kwestie Nieuw-Guinea. (Van onze Londense correspondent) In politieke kringen in Londen is men verstoord over de „breuk" tussen Frankrijk aan de ene kant en Engeland en de Verenigde Staten aan de andere kant over de verdere aanpak van het Berlijnse probleem, juist op een ogenblik, dat de grootste geallieerde eenheid vereist is. De Britse regering heeft gisteren een nadere opheldering van Parijs gevraagd. Lord Home, de Britse minister van Bui tenlandse Zaken, liet daartoe de Franse ambassadeur bij zich komen. Uit een verklaring van het Foreign Office blijkt, dat er in elk geval een be treurenswaardig misverstand tussen Lon den en Parijs bestaat over de voorge nomen bijeenkomst van deskundigen, welke donderdag in Londen zou worden gehouden en nu niet doorgaat. Volgens Londen was definitief tot deze confe rentie ter coördinatie van gezichtspun ten besloten, maar volgens Parijs, dat nog een slag om de arm had gehouden, niet. De Britse opvatting is, dat aan deze openlijke demonstratie van onenigheid zeker op dit moment een einde moet komen. Indien het Westen zich als on buigzaam voordoet, zoals De Gaulle (Van onze correspondent in Bonn) In antwoord op zijn brief van 4 oktober heeft de Westduitse Bonds-kanselier Adenauer een lang telegram ontvangen van president Kennedy. Hoewel in Bonn strikt ge heim wordt gehouden wat Kennedy schrijft, is wel zeker dat de Ameri kaanse president heeft gepoogd de Bondsregering gerust te stellen wat betreft de koers van Washington in de kwestie-Duitsland en Berlijn. Er komt geen wezenlijke wijziging in de Amerikaanse politiek, dat schijnt de kern van Kennedy's woorden te zijn, Adenauer toonde zich hierover „zeer vol daan"; het is een bijzonder goede brief, zo zei hij- Gisteren heeft de minister van Bui tenlandse Zaken, Von Brentano, leden van de parlementaire commissie voor buitenlandse politiek ontvangen. Bedoe ling was een standpunt uit te werken, dat voor alle drie partijen aanvaardbaar is. Het gesprek zou worden geconcen treerd op drie punten: de mogelijkheid, dat Washington aan de bondsregering zal vragen via contacten met Oost-Duitsland de hereniging naderbij te brengen; de mogelijkheid, dat de Amerikanen een militair uitgedunde zone in Mid den-Europa willen instellen en de punten, waarop Kennedy in zyn besprekingen met de Russen onver zettelijk zal zijn, n.l. de vrijheid van de Westberlijners, de levensvatbaar heid van West-Berlijn en de vrije toegang tot de stad van de bonds republiek uit. In West-Berlijn zei minister van Economische Zaken, Erhard, dit week einde, dat de Bondsrepubliek bereid is elk offer te brengen voor Berlijn. Erhard zei dit bij de opening van de twaalfde Duitse industrietentoonstelling in het westelijk stadsdeel. Deze tentoonstel ling, die eigenlijk bedoeld is om de Oostduitsers te tonen wat de industrie uit het Westen te bieden heeft, moet het dit jaar voor het eerst stellen zon der bezoek uit de Oostzone. De „Chi nese muur" belemmert ook dit contact tussen Oost en West. Aan de tentoonstelling doen dit jaar 162 bedrijven mee uit de landen, die met West-Duitsland verbonden zijn; 54 daar van zijn afkomstig uit Amerika. Voorts tonen 419 bedrijven uit de Bondsrepu bliek en 274 uit West-Berlijn hun pro- dukten. Even nieuw als het tentoongestelde Is het dat het grote plein voor de ingang van de tentoonstellingshallen het Ham- marskjöldplein heet. „Wij hebben dit plein zo omgedoopt, omdat wij op die manier als Duitse hoofdstad de grote soldaat van de vrede wilden eren", zo verklaarde burgemeester Brandt onder grote bijval. blijkbaar wil, dreigt het de sympathie van de neutralen te verspelen. Men hoopt in Londen vurig, dat het Westen zijn besluiteloosheid eindelijk opgeeft en met een initiatief voor de dag komt. Walter Lippmanns denkbeeld om van Berlijn een internationale stad te maken en centrum van de verenigde Naties, is in politieke kringen in Lon den gunstig ontvangen. De Tunesiër Khiari, hoofd van werkzaamheden op burgerlijk gebied die de V.N. in Kongo verrichten, heeft gisteren in Leopoldstad gezegd van mening te zijn dat de bestandsovereenkomst, die hij met president Tsjombe van Katanga heeft getekend, de positie van de centrale Kongolese regering in Leopoldstad heeft versterkt. „De centrale regering is niet gebon den door de (vrijdag jl.) gesloten over eenkomst. Het staat haar vrij het initia tief te nemen tot een hereniging van Katanga. De Katan^ese autoriteiten heb ben daarentegen veel van hun vrijheid van handelen verloren" meende Khiari. Hij voegde hieraan toe: „De centrale regering kan zich ten volle voorberei den voor een militaire actie tegen Ka- tanga. Zij kan hadr strijdkrachten tot de tanden bewapenen, indien zij dat wenst. Aan de andere kant kan Katanga zich nier. voor ren strijd voorbereiden, daar de V.N. de aanvoer van versterkin gen kunnen beletten. Katanga heeft er mee ingestemd de huidige sterkte van zijn garnizoenen niet uit te breiden. En de Katangese marechaussee, die een bin nenlandse politiemacht vormt, is niet in staat oorlog te voeren", aldus de V.N.-vertegenwoordiger Khiari. Khiari verklaarde verder dat troepen der centrale Kongolese regering, die Ka- tanga binnenkomen „in het kader van een politieactie", niet als buitenlandse troepen zullen worden beschouwd. Het binnenkomen van „Euitenlandse troe pen" zou als een schending der be standsovereenkomst worden beschouwd. Hij zei ook: „Het is niet de bedoeling van de V.N. de ondergang van Tsjombe te bewerkstelligen. Wij willen echter wel dat er overeenstemming komt tussen de autoriteiten in Leopoldstad en die in Elisabethstad". .Russische afkeuring Zorin, de leider der Russische delega tie bij de Verenigde Naties, heeft in een nota aan de voorzitter van de Vei ligheidsraad de afkeuring der Sowjet- Unie uitgesproken over de tussen de V.N.-vertegenwoordiger Khiari en president Tsjombe gesloten wapenstil standsovereenkomst, aldus meldt Tass. Zorin schreef, dat deze overeenkomst tot stand is gekomen buiten de centrale V.N.-organen om die uitsluitend bevoegd zijn vraagstukken betreffende de aanwe zigheid en het optreden van V.N.-troe- pen op Kongolees gebied te regelen. De Artistiek schandaal in Parijs Beticht van „autoritaire" neigingen (Van onze Parijse correspondent) Een conflict, dat sinds enige weken de muzikale gemoederen in Parijs heftig bezighield, is gisteren eindelijk tot uitbarsting gekomen. De meerder heid der kleine 100 leden van het Lamoureux-orkest, een der drie grote Parijse symfonie-orkesten, heeft de dirigent Igor Markewitsch de deur gewezen en de laan uitgestuurd. De uitdrukking „de deur gewezen"kest binnenstroomden duidelijk bleek irn PPnc np lot t~ay intiicean -rtr.fr Af., .1 is volgens de letter intussen nog onjuist gebruikt, aangezien Markewitsch niet eens het recht heeft gehad de verga dering bij te wonen, waarin over zijn toekomst in Parys werd beslist. Uit solidariteit met de grote dirigent heeft de componist Georges Auric het voorzit terschap van het orkest neergelegd, terwyl een aantal leden van de rege ring verzocht een enquête naar rede nen en omstandiheden van dit ge ruchtmakende ontslag te willen instel len. De Parijse orkesten, die hoegenaamd geen overheidssubsidie ontvangen en zich dus uit hun recettes zelf moeten zien te bedruipen, worden op coöpera tieve voet geëxploiteerd, zodat de orkest leden hun dirigent naar eigen smaak en inzichten kunnen aanstellen ofontslaan. Niettemin kan in verband met dit ont slag van een althans artistiek schandaal worden gesproken. De 46-jarige Marke witsch, die internationaal terecht tot de grote orkestleiders van deze tyd wordt gerekend en die dan ook overal in de wereld volop werk kan vinden, had zich enkele jaren geleden veel persoonlijke offers getroost om het Lamoureux-or kest, dat toen artistiek en financieel aan de grond zat, weer op de been te helpen. In die opzet is Markewitsch ook zeker volledig geslaagd, zoals uit de invitaties voor internationale tournees en grammofoonplaten die bij het or- India in YN: stop kernproeven nu India heeft gisteren bij de politieke commissie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een ontwerp resolutie ingediend waarin de hervat ting van de kernproeven „diep wordt betreurd" en waarin „de belanghebbende mogendheden" wordt verzocht „onmid dellijk" af te zien van nieuwe proeven in afwachting van het sluiten van over eenkomsten over „de kernproeven of al gehele en volledige ontwapening". Met zyn programma's durfde hy zich weer wat buiten ae al te platgetreden paden begeven. Hij had bovendien een driejarenplan opgesteld, dat door het orkest werd on derschreven en waarmee hy de toekomst voor het ensemble voor lange jaren vei lig hoopte te kunnen stellen. Men moet voor de leden van het orkest, die Mar kewitsch nu het gebruikelijke argu ment natuurlijk van autoritaire nel gingen betichten, vrezen, dat die rela ties en contracten niet lang stand zul len houden en van kracht kunnen blijven, nu zij zelf de betrekkingen met hun dirigent, onder wiens leiding ze de ze successen hadden geboekt, hebben verbroken. pogingen van net V.N.-commando in Kongo om, in strijd met de resoluties der Verenigde Naties, ten aanzien van Katanga zelfstandig op te treden zon der de Veiligheidsraad erin te kennen, zijn volgens Zorin ontoelaatbaar. De operaties van de Verenigde Naties in Kongo zullen de komende twee maan den 20 miljoen dollar kosten, aldus is in de begrotingscommissie van de volke renorganisatie meegedeeld. De hoop, dat van de 100 miljoen dollar die voor de eerste tien maanden van dit jaar waren uitgetrokken iets zou kunnen worden gespaard is niet bewaarheid, mede door de recente gebeurtenissen in Katanga. Binnenkort zal de VN-strijdmacht in Kongo van 18.000 tot 15.900 man wor den verminderd. In de Sojwet-Unie is dagelijkse ar beidsduur van 6 a 7 uur verhoogd tot 8 uur. Hetgeen een herinvoering van de 48-urige werkweek betekent. Dit is in een gisteren in Brussel ver schenen publikatie van het Internatio nale Verbond van Vrije Vakverenigingen door Sowjetrussische vakbonden bekend gemaakt. Het IVVV herinnert eraan, dat Chroesjtsjow vorig jaar reeds een 6- urige werkdag had toegezegd. Begin 1961 stelde hy zelfs de invoering van de 5-urige arbeidsdag in het vooruitzicht. Venezolaanse luchtvaart mij. in moeiiijkheden Het Curaqaose blad „Beurs, en Nieuws berichten" meldt uit Caracas dat de oliemaatschappijen in Venezuela zich in beginsel akkoord hebben verklaard met een voorstel van het Venezolaanse mi nisterie van Financiën tot afwikkeling van de schuld van de luchtvaartmaat- pij Linea Aeropstal Venezolana die In ernstige financiële moeilijkheden verkeert. Voorgesteld is de achterstallige rekeningen van brandstof te betalen met scha tkis t bil j-etten Eerder was gemeld, dat het hier gaat om een vordering tot een bedrag van dertig miljoen bolivares (34 miljoen gulden) daarom wilden de oliemaat schappijen de vliegtuigen van de LAV alleen nog van brandstof voorzien, als bij het tanken contant werd betaald. Russische maïs niet beter De Sowjetrussische premier Chroesj tsjow heeft tijdens het staatsbezoek, dat hij verleden jaar aan Oostenrijk heeft gebracht, met de voorzitter van de Oostenrijkse Nationale Vergade ring dr. Figl gewed dat Russische mais een tiende maal zo rijke oogst zou leveren als Oostenrijkse mais. De inzet van de weddenschap ivas een varken. Amerikaanse en Zuidvietnamese auto riteiten werken aan een programma dat beoogt de activiteit van pro-communis tische guerrilla-strijders in te perken. Krachtens een overeenkomst tussen president Kennedy en president Djem zal het programma in anderhalf jaar worden uitgevoerd. Het maakt deel uit van een Amerikaans vijfjarenplan voor hulp aan Zuid-Vietnam. De belangrijkste onderdelen van het plan zijn: Het installeren van radiozenders ter waarde van 2 miljoen dollar. Men wil een net van verbindingen op bouwen om snellere actie tegen aan vallen van opstandelingen mogelijk te maken. Uitbreiding van het leger tot 200.000 man. De vorming van nogmaals 100 zgn. agrovilles (strategische nederzettin gen op het platteland). Uitbreiding van de burgerwacht en de dorpsmilitie. Uitbreiding en betere training van de Republikeinse Jeugd, een rege ringsgezinde jeugdorganisatie voor jongens en meisjes. De opbouw van een snelwerkend ambulance-apparaat. In regeringskringen wordt de situatie in het Hoge Plateau, Midden-Zuid-Viet- nam, bijzonder ernstig genoemd. De op standelingen, die volgens regerings kringen vanuit Laos worden gesteund, hebben hier een aantal posten veroverd. Miljoen blanken morgen naar de stembus Nationale partij zal vermoedelijk drie zetels winnen Morgen zullen ongeveer een miljoen blanken in Zuid-Afrika voor de vierde maal in vier jaar naar de stembus gaan om een nieuwe regering te kiezen. Het merendeel van de waarnemers is van oordeel, dat de stemming geken merkt zal worden door onverschilligheid. Het enige belangrijke punt waarom het gaat, betreft de apartheidspolitiek. De voornaamste reden voor de onverschil ligheid is dat niemand er aan twijfelt, dat de nationale Party van premier Ver woerd een grote overwinning zal be halen. Volgens de jongste voorspellingen zal zyn Nationale partij haar 102 van de 156 zetels in de Volksraad met min stens drie vermeerderen. De voornaam ste oppositiepartij, de Verenigde Partij onder Sir de Villiers Graaf, heeft haar meeste aanhangers onder de Engelsspre kenden. Hoewel deze partij heeft ge waarschuwd, dat Verwoerds politiek voor instelling van aparte woongebieden voor de negers zal leiden tot de vorming van „zeven kleine Kongo's" in het hart van Zuid-Afrika en dat de Regeringsspolitiek op andere punten werkloosheid en de uiteindelijke ondergang van de blanken ten gevolge zal hebben, is de Verenigde Partij in laatste instantie ook voor hand having van de „kleurbarrière". Zij meent echter dat de regoureuze toepas sing hiervan door de Nationale Partij de wereld onnodig van Zuid-Afrika heeft vervreemd. Er is toen Russisch mais uitgezaaid op het ongeveer dertig kilometer ten noordwesten van Wenen gelegen land goed van dr. Figl. Hiervan werd de oogst gisteren, onder het keurend oog van Russische en Oostenrijkse deskun digen, binnengehaald. Vastgesteld werd dat de Russische mais van zeer goede kwaliteit was, doch dat haar opbrengst ongeveer gelijk was aan die van Oos tenrijkse mais. De Sowjetrussische ambassadeur in Wenen Awilow, die mede aanwezig was, kwam onmiddellijk in het geweer. Hy verzekerde dat dr. Figl de weddensehap verkeerd moest hebben opgevat, „want de Russische mais is niet op de ge bruikelijke wijze geplant". Dr. Figl deelde Awilow daarop echter mede dat professor Sjewtsjenko, een Sowjetrussische deskundige op land bouwgebied, begin 1961 in Oostenrijk is geweest om erop toe te zien dat bij het uitzaaien van de Russische mais de juis te plahtingswijze zou worden gevolgd. De Russische ambassadeur verklaar de daarop dat hy eerst rapport over deze zaak bij Chroesjtsjow moest uit brengen. Dr. Figl, die er volkomen zeker van was dat hij de weddenschap had ge wonnen, wilde echter niet met het feest maal wachten totdat Chroesjtsjow zijn mening had kenbaar gemaakt. Hy no digde Awilow en de andere aanwezige functionarissen van de Russische am bassade uit om het varken maar met een te slachten en op te eten Mysterie om een ambassadeur Is dr. Ali Assad Khandji nog ambas sadeur van de Verenigde Arabische Re publiek, althans van Egypte of niet? Gisteren was daarover noch bij de am bassade in Den Haag noch by de con sul in Amsterdam zekerheid te krijgen, hoewel dr. Khandji vanavond met zijn familie uit Syrië, waar hy enkele maan den vakantie heeft gehouden, op Schip hol terugkeert. Met zijn vrouw en nog twee perso nen wordt hy om half acht verwacht in het lynstoestel van Alitalia uit Mi laan. De speciale ontvangstkamer voor belangrijke passagiers is voor het gezel schap gereserveerd. Verwacht wordt, dat enkele leden van de ambassade van de VAR hem op het vliegveld zullen afhalen. Daar staat echter tegenover, dat hij hotelkamers voor zich heeft laten re serveren in het Kurhaus-hotel te Sche- veningen en dus vermoedelijk niet te rugkeert naar zijn ambtswoning in Den Haag. Dr. Khandji is zelf een Syriër; hij maakt de reis naar Amsterdam vanuit Damascus. Aanvankelijk ging dan ook op Schiphol het gerucht, dat hij door de nieuwe Syrische regering was aan gewezen als ambassadeur in Nederland. Dit laatste acht het ministerie van Bui tenlandse Zaken in Den Haag echter hoogst onwaarschijnlijk, aangezien Ne derland het nieuwe Syrië, dat zich van de VAR heeft los gemaakt, pas zaterdag jl. heeft erkend en er voor een be noeming van een ambassadeur eerst tal van formalitieiten vervuld dienen te worden. Anderzijds blykt uit telefoongesprek ken met de Egyptische ambassade in Den Haag en met de consul in Amster dam, die over de terugkomst van dr. Khandji geen enkel commentaar wen sten te geven, dat president Nasser waarschijnlijk niet van plan is de be langen van Egypte in Nederland nog verder door een Syrische ambassadeur te laten behartigen. Partij aanbieding Naar gr. 4.50-7.50 NATUURLIJK. BABY- KLEUTER- t EN KINDERKLEDING KOOPT MEN BIJ C A Gevraagd tegen 1 november a.s. eer voor het LEIDSCH DAGBLAD. Bezorgtijd 46 uur, zaterdags na half twee. Aanmelden: 2 Abonn. Adm. LEIDSCH DAGBLAD, Witte Singel I, Leiden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 4