PtKON
in KAMER en TUIN
MACLAINE
Doe-het-zelf-cursus
SHIRLEY
ONS WEKELIJKS FOTO-praatje
ZATERDAG 14 OKTOBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
VIER DAGEN TEMIDDEN
VAN DE GEISJA'S f
Kom er achter
Ontwikkelen (ll)
Haanstra werkt
aan oud plan
PAGINA 2
Opnieuw leren lopen
Om zich voor te bereiden op
de titelrol, die zij moest spelen in
de Paramount-komedie in „My
Geisha" heeft zij vier volle dagen
en nachten doorgebracht in de
Gion-wijk van de oude Japanse
keizerstad Kioto.
In deze wijk worden de ver
maarde geisja's opgeleid volgens
strenge, eeuwenoude tradities en
Shirley MacLaine was de eerste
westerse vrouw, die toestemming
kreeg om deze bijna gewijde
grond te betreden.
In Japan kan men eigenlijk twee
soorten geisja's onderscheiden. In de
eerste plaats de echte, zeer beschaafde
en hoog ontwikkelde gezelschapsdames,
die'zeker tien jaar nodig hebben om
hun1 unieke taak goed onder de knie
te ki^jjgen. Maar daarnaast zijn er de
vrouwen, zoals men ze overal ter we
reld kient, maar die in Japan eigen
lijk ten onrechte ook het etiket
„geisjai" opgeplakt krijgen.
De meisjes, die behoren tot het eer
ste enige echte soort, worden op
geleid in centra zoals de genoemde
Gion-Wyk, waar 's nachts de geest
van eeuwen waait door de smalle,
kromme, geel en rood tintelende
straatjes en waar de verhalen over
mooie vrouwen en dappere Sainorai-
st rijders worden verteld op zijden
kussens in schemerig duister.
Het had heel wat voeten in de aarde
voor Shirley MacLaine toestemming
kreeg vier dagen temidden van die
De roodharige, blauwogige
Shirley, zoals zij in het normale
leven is en de zwarte, bruinogige,
exotische Shirley, zoals zij de
titelrol in „The geisha" speelt.
geisja's in opleiding door te brengen.
Maar de Japanners vonden tenslotte
het doel de filmrol dus serieus
genoeg en bovendien had Shirley het
voordeel, dat haar echtgenoot produ
cent Steve Parker, reeds vijftien jaar
in Japan leeft en zich in die tijd ern
stig verdiept heeft in de Japanse cul
tuur en gewoonten. De Japanners
meenden daarin een garantie te mo
gen vinden, dat de geisja authentiek
op het witte doek zou komen te staan.
VEELZIJDIG
De kunst van de geisja is een oud
geheim. De volleerde geisja is veelzij
dig: zij is actrice, model, zangeres,
danseres en een door ontwikkeling en
culturele ondergrond zeer aangename
gesprekspartner. Boven alles is zij de
licaat geschoold om een aantrekkelijke
vrouw te zijn, charmant, sympathiek
gezelschap, een toonbeeld van warme
vrouwelijkneid. De echte geisja is zeker
niet, wat sommige personen wel eens
willen beweren. Ze is niet te kooD.
Om in vier dagen ook maar een
greintje op te pakken van al hetgeen
geisja's in vele jaren leren, lijkt een
onmogelijke taak. Aanvankelijk voelde
de tamelijk lange, roodharige Shirley
zich bepaald niet op haar gemak tus
sen de tengere, donkere, wat exotische
Japanse meisjes. In het begin liep de
actrice er rond in haar eigen kleren,
soms zelfs een lange broek met een
wyde trui. Maar dat viel zo uit de
toon in deze omgeving, dat ze spoedig
besloot ook een kimono aan te trekken.
Dat gaf echter weer speciale proble
men, want deze kleurrijke gewaden
worden zo strak om het lichaam ge
trokken, dat het lopen op zichzelf al
een hele kunst wordt. Met een sjaal om
de knieën gebonden heeft Shirley moe
ten trachten zich deze kunst eigen te
maken
GEEN VERGISSING
Onder leiding van de Japanse cho
reograaf Michio Ito leerde zy de trage,
gracieuze bewegingen, die de geisja
kenmerken. Elk gebaar heeft een spe
ciale betekenis volgens een stokoude
traditie. Een geisja kent ze allemaal.
Ze maakt nooit een vergissing. Shirley
MacLaine aanvankelijk vanzelfspre
kend wel. Wanneer ze dan weer zo'n
vergissing maakte, klaterde haar lach
door de ruimte. Wat haar prompt vele
afkeurende blikken bezorgde. Want
geisja's lachen nooit luidruchtig. Zij
lachen bescheiden, terwijl ze naar
mond met de nand bedekken.
Voor de nogal informele Amerikaan
se waren het zware dagen. Maar het
moeilijkste was wellicht het leren knie
len en zitten en dan wel zo, dat men
elk ogenblik hoogst bevallig kan op
staan. Urenlang heeft Snirley moeten
oefenen. Zolang, dat zij er styf van
werd.
Maar niet alleen daarbij werd haar
geduld op de proef gesteld. Meer dan
twee uur duurde het dagelijks eer de
grimeur van de roodharige Ameri
kaanse een donkere geisja had ge
maakt, compleet met zwarte contact
lenzen om haar blauwe ogen te bedek
ken.
Het resultaat was echter verbluf
fend. Natuurlijk herkenden de Japan
ners haar direct, maar vele Amerika
nen hadden soms moeite te zien wie
nu eigenlijk Shirley was in een groep
geisja's.
ONVERGETELIJK
„Ik zal die dagen nooit vergeten"
vertelde Shirley: „Het was een van de
mooiste ervaringen uit mijn loopbaan.
De meisjes waren zo aardig en be
scheiden. Ze hadden een ongelofelijk
geduld. Maar ik ben toch ook dank
baar jegens Yoko Tani, die ofschoon
in Frankrijk geboren vele jaren in Ja
pan heeft doorgebracht ze is trou
wens Japanese en die me vaak met
raad en daad terzijde neeft gestaan.
Ze speelt ook in de film en zij was het
vooral, die me leerde lopen als een
geisja."
En ze vervolgde: „Ik heb dieoe be
wondering gekregen voor die geisja's.
Door haar levenswijze leer je begrij
pen hoe een vrouw kan en moet zyn.
Ik denk, dat een geisja vele vrouwen
kan leren hoe een beter echtgenote te
zijn".
Helaas voor de mannen, het ziet er
naar uit, dat Shirley MacLaines er
varing voorlopig wel enig in haar
soort zal blijven.
1. strikje man ontbreekt,
2. poot schemerlamp,
3. stoelleuning
4. 3e rand lampekap ontbreekt,
5. spijker van spiegei afwezig,
6. Japon in spiegel,
7. uitdrukking gezicht op foto,
8. poot kastje.
Kunstmest voor Kamerplanten 65 °/o - 100 grs. 65 ets.
Over het algemeen is het
steeds hetzelfde sortiment
groenblijvende heesters, dat men
in de liefhebberstuin aantreft:
hulst, een enkele conifeer en
wat rododendrons, doch daar
blijft het meestal by. Er zyn
echter genoeg andere soorten,
die het aanplanten heus waard
zyn; de Kalmia latifolia behoort
er toe. Niet elke hovenier zal u
de Kalmia kunnen leveren, doch
hij kan ze wel voor u bestellen:
de boomkweker heeft ze wel in
voorraad en in Boskoop zult u
zeker slagen.
Kalmia's zijn niet alleen
groenblijvend, doch ze bloeien
ook met grote schermen roze
bloemen; een bijzondere tint ro
ze; oud-roze zou ik haast zeg
gen; het is echt iets bijzonders.
Met de kalmia zal men niet
veel succes bereiken in de stijve
kleigrondsoorten; ze hebben een
veenachtige grondsoort nodig en
het is dus nuttig wat veengrond
door de klei of door het zand
heen mengen. Eventueel kan
men de grond ook heel goed
verbeteren door er wat zand,
oude mest en turfmolm door
heen te doen. Men moet vooral
voor een ruim plantgat zorgen;
het moet niet alleen voldoende
diep, doch vooral ook ruim ge
noeg zijn. Nu is het de goede
tijd om te poten, zodat men ze
zo spoedig mogelijk moet bestel
len. Ze verlangen een zonnig en
beschut plekje en voldoende
ruimte; op den duur kunnen ze
een flinke omvang bereiken. Ze
hebben er een hekel aan als de
grond te warm wordt; de zon
mag niet op de wortelkluit bran
den en daarom kan men ze heel
goed tussen laagblijvende heide-
soorten poten. Als de grond door
de beplanting maar koel blijft,
zullen ze best groeien.
Mogelijk dat er op den duur
eens gesnoeid moet worden,
doch de eerste jaren behoeft
men dat zeker niet te doen.
Hoewel ze tamelijk winterhard
zyn, vinden ze een beschut
plekje wel prettig. Als er in de
winter een dik pak sneeuw valt,
zal men ze moeten verlossen.
Laat ze niet onder de sneeuw
zitten, ze hebben er een hekel
aan.
G. Kromdijk
KALMIA LATIFOLIA
Nadat zy de Gion-Wyk had verla
ten, sloten de oude poorten zich en zij
zullen waarschijnlijk dicht blyven voor
alle vreemde vrouwen. De geheimen
van de geisja's zullen zij voor zichzelf
bewaren. Zelfs roodharigen zullen er
niet meer in komen.
TAALPROBLEMEN
Stond Shirley MacLaine dus de moei
lijkheid zien voor deze film de gewoon
ten en levenswyze van een geisja
eigen te maken, de Franse acteur Yves
Montand, die de rol van haar echtge
noot vertolkt zag zich gesteld voor de
opgave hoe de taalproblemen op te los
sen.
„Pas een jaartje geleden leerde ik
wat Engels spreken. Dat was toen ik
met Marilyn Monroe in „Let 's make
love" moest spelen. En nu stond ik
tegenover Shirley, Eddie Robinson en
Bob Cummings, die alle drie even rap
Amerikaans ratelden."
„Geisja" Shirley MacLaine en
echtgenoofYves Montand, zo
als zij op het witte doek verschij
nen in de voor een groot deel in
Japan opgenomen Paramount-
komedie „The geisha".
.Meestal vroeg ik me af, waar zij
het over hadden. Soms wist ik zelfs
niet meer, wat ik zei''.
„En dan dat vroeg beginnen. Ik
slaap in het Frans. Laten ze zo vroeg
in de ochtend toen geen Engels tegen
me spreken. Dan heb ik voor mijn ont
bijt al hoofdpijn. En tot overmaat van
ramp nog vele mensen om me heen, die
in Japans praten. Ik ken al een paar
woorden Japans, of is het Frans? Ik
weet het niet meer.
En toen kwam de regisseur Jack
Cardiff me vertellen, wat ik moest
doen. Hij komt uit Londen, spreekt dus
met een zwaar Brits accent
Omdat de meeste foto-amateurs, wanneer ze hun film zelf ontwikkelen, dit
doen met behulp van een ontwikkeltankje, waarbij de film in het donker in de
tank moet worden gebracht, zullen we er van uitgaan, dat U als nieuweling op
dit terrein ook van zo'n apparaatje gebruik maakt. De ouderwetse methode van
handontwikkeling, waarby de film met een zagende, op- en neergaande beweging
telkens door een bakje met ontwikkelaar wordt getrokken, is gelukkig byna
helemaal in het vergeetboekje geraakt. Trouwens by de veel langere kleinbeeld-
film zou U daarbij zelfs op een stoel moeten gaan staan!!
hi
Een groot nadeel van deze „zaag"-
methode was, dat de film en dus ook
de aanhangende ontwikkelaar telkens
met de lucht in aanraking kwam,
waardoor een onaangename sluier kon
ontstaan. Bovendien bestond grote
kans op beschadiging.
Nu hebben we in de vorige alinea
zo gewoonweg maar iets vermeld over
ontwikkelaar, die kennelijk niec met
de lucht in aanraking moet komen en
over een minder plezierige sluier. Na
tuurlijk moeten we voor de leek de
sluier over die sluier even oplichten.
Ontwikkelaar is de eerste vloeistof,
waarin een film, wanneer hy tot ne
gatieve beelden moet worden omge
vormd, gedurende een bepaalde tijd
;ebaad moet worden. Hoe lang precies
.langt af van de film, die gebruikt is.
Maar ook van de soort en samenstel
ling van de ontwikkelaar. En vooral
ook van de temperatuur van die ont
wikkelaar.
Dat lijkt nu direct al heel ingewik
keld. Maar wanneer u weet, dat bij
vrijwel alle soorten ontwikkelaar een
tabelletje wordt gegeven, waarin deze
voorschriften precies staan vermeld,
zodat u niet anders hebt te doen dan
het voorgeschreven recept te volgen,
valt dat heus erg mee. Bij een bepaald
merk film kan bijvoorbeeld aangege
ven staan, dat deze 10 minuten moet
worden ontwikkeld by een tempera
tuur van 18 gr. Celsius. Dan moet ook
gedurende die tien minuten de film ge
heel en al in de ontwikkelaar gedom
peld zijn en blyven. Zolang er tijdens
die ontwikkelingsduur geen spiertje
licht by de film komt, zullen de nega
tieven, wanneer ze bij de opname goed
zijn belicht, prima uitvallen. Er zal
geen enkel extra zwart plekje te be
kennen zijn, dat er niet hoort. Alleen
vals licht, of licht, dat langs de ran
den van de film binnengesieperd is,
omdat het rolletje na het opnemen
niet stevig genoeg opgerold is geweest,
veroorzaakt een zwarting, die er niet
behoorde te zijn. Die zwarting ncemen
we sluier. Is dat clandestiene licht erg
fel geweest, dan is die sluier dicht en
zwart. Waren het maar spriecseltjes
van licht, dan ligt er een grijs waas
over de film. Maar steeds krijgen die
verschijnselen de naam van sluier,
want witte sluiers ziet de fotograaf
wel als hij eens een bruidje fotogra
feert, maar bij het ontwikkelen niet.
Daar zijn alleen grijze, donkere of
zwarte sluiers. En nu treedt benalve
door verboden licht, dat u vermijden
kunt, meestal wèl sluier op als u uw
film op de „zaag"-methode ontwikkelt.
We noemen dat dan, en de naam zal
u wel duidelijk zyn; luchtsluier.
Vandaar: bij het ontwikkelen de
film in de tank en hem er niet weer
uit halen voor het hele proces is af
gelopen.
Hoe nu de film zo gemakkelijk en
veilig mogelijk te ontwikkelen? faten
we er eerst van uitgaan, dat u een rol-
film moet behandelen. U gaat in het
donker van een goede lichtdichte Kast
of andere ruimte. Het plakzegeltje vrn
de opgenomen film wordt verbimen.
In de linkerhand houdt u de volle rol,
met de rechter wordt de papierstrook
langzaam afgerold. Houdt de handen
dicht bij elkaar, uw vinger glijdt daar
bij langs de papierbaan en ja na
zo'n dertig of veertig centimeter pa
pier, daar voelt u het ineens: u stoot
tegen de kant van de film. Dat is het
einde van de lichtgevoelige strook. Met
de rechterhand rolt u rustig het papier
verder af en wat in dit geval nu eens
een prettige eigenschap van het cellu
loid blijkt te zijn: de filmstrook zelf
krult enigszins en rolt zichzelf netjes
op. Langzaam de strook van schutpa-
pier verder afrollend zult u merken,
dat het zich vrij stevig oprollende stuk
film op een gegeven ogenblik vastge
plakt blijkt te zitten aan de papier
strook. En stevig ook! Pak nu -net uw
linker hand ook dat stijve rolletje van
de film aan de zijkanten beet en trek
stevig het papier \ar. de filmrol af.
Dat papier met het filmrolletje laat
u maar even op de grond vallen. Vooral
niet de film! De klaargelegde schaar
kunt u tastend pakken en als het
kleefbandje nog niet helemaal van de
film heeft losgelaten, knipt u dit er
af. Daarna de scherpe hoekjes van
de film rond maken en dan de spoel
van de tank pakken. Ja, natuurlijk
moet u in het donker precies die spoel
kunnen pakken. Alles dus een vaste
plaats geven vlak voor u op een ta
feltje of plankje in de donkere ruim
te. Met korte rukjes schuift u de film
in de spoel, zoals we dat vorige week
bespraken. Nu moet u natudrlijk niet
weg hoeven lopen om de ontwikkelaar
nog eens even klaar te gaan maken.
De tank moet gereed staan gevmd met
ontwikkelaar, die u van te voren op
de juiste temperatuur hebt gebracht.
De spoel met film wordt er mee één
beweging ingebracht en het deksel er
op gedaan. Vergeet dan niet de tank
een centimeter of twee op te tillen
en hem met een korte tik weer op de
tafel te zetten. Eventuele luchtbelletjes,
die zich aan de film hebben gehecht
kunnen door de schok loskomen, zodat
de ontwikkelaar overal vrije toegang
krijgt. Bij de tank hoort een ïoer-
staafje. Dat wordt in de opening van
de deksel gestoken en u draait de spoel
enkele malen krachtig om. Doe dat
steeds zo, dat elke draai liksom ge
volgd wordt door een draai rechtsom.
De ontwikkelaar wordt dan in een
wervelende beweging gebracht.
Hoewel we nog enkele bijzondere
dingen hierbij moeten vermelden, komt
dat wel een volgende keer. Om echter
uw film niet te noodzaken de hele
week in de ontwikkelaar te moeten
blyven zitten, nog snel even de afron
ding.
Haal de film na de voorgeschreven
ontwikkeltijd niet uit de tank, maar
giet de ontwikkelaar af. Vul uit een
fles met water op kamertemperatuur
de tank opnieuw. Draai twee of drie
keer de spoel met film rond. Giet dit
water daarna direct weer uit de tank
en vul die met fixeer vloeistof.
Twintig minuten er in laten zo
nu en dan draaien. Fixeer daarna in
de fles terugschenken en de tank on
der de straal van dc kraan plaatsen.
Een half uur spoelen. Film voorzich
tig uit spoel halen on op stofvrije droge
plaats in enkele uren laten drogen.
JAN WOLFSLAG
„De overval
De sympathieke en kundige Ne
derlandse cineast werkt zoals
gemeld aan zijn derde speel
film. Nu eens geen komedie. Die
"beschouwde hij als een aanloop.
„Mug het?", vroeg hij eens ont
wapenend lakoniek aan een inter
viewer.
De overval, die de Friese knok
ploegen op 8 december 1944 uit
gevoerd hebben op het huis van
bewaring te Leeuwarden, is nu ech
ter het onderwerp van zijn vol
gende speelfilm.
Het idee voor deze film is bij Haan
stra al enkele jaren geleden opgekomen.
Hij was gepakt door de geschiedenis,
waarop hij door de bekende televisie
spreker dr. L. de Jong al eens attent
was gemaakt. Bert Haanstra had na
„Fanfare" dit authentieke verhaal wil
len verfilmen. Samen met Willem van
Maanen heeft hij toen een scenario ge
maakt, maar door allerlei omstandig
heden kon men het maken van de film
nog niet realiseren. Het plannetje werd
even opzij gelegd. Maar weer was er
een contact met dr. L. de Jong, die
toen aan de hand van de beschikbare
gegevens de overval nog eens zuiver
historisch verantwoord gereconstrueerd
heeft. Tevens zijn toen alle achtergron
den nagegaan. Ook Haanstra zelf had
met alle betrokkenen toen al persoon
lijke contacten opgenomen en de ge
schiedenis, zoals zij die vertelden opge
tekend. Slechts twee van hen zijn over
leden. De overige „medespelenden" zijn
nog in leven en met hun instemming
wordt van wat zij vertelden, gebruik
gemaakt. De intrige is dus zuiver
authentiek, al wordt het een zoge
naamde speelfilm, omdat acteurs de
rollen vertolken. Haanstra weet nog
niet wie er aan zullen meewerken De
voorbereidingen zyn nog maar pas be
gonnen. De buitenopnamen worden
wellicht deze winter gemaakt in de
avond, zoals ook de gebeurtenis zelf
zich in de winter in de avonduren heeft
afgespeeld. Haanstra kan nog niet
zeggen, wanneer de film die een nor
male speelduur van vijf kwartier zal
krijgen klaar komt. Hij is thans
immers bovendien nog bezig met het
Veerse Gat en voorts met een „verras
sing", een vrijfilmpje, dat een experi
mentje zal moeten zijn. Hij wil de titel
en de inhoud niet prijsgeven, voordat
het filmpje helemaal klaar is.
De pittige Amerikaanse film-
actrice Shirley MacLaine heeft
historie gemaakt. Merkwaardig
genoeg niet in, maar vóór een
film.
