DE WETGEVER, DE MAGISTRAAT
EN DE SCHOOL ROND 1600
Groeiende industriële
trek naar Noord Ierland
Tsjombe zal ontmoeting
hebben met VN-expert
NIEUW
NIEUW
NIEUW
modehuis L
GRANT
Pen bloemlezing uit de Leidse
Gerechts-dagboeken
door A. Hallema
Fabrieken staan - nieuw en leeg -
gereed voor de liefhebbers
Had Hammerskjöld
een voorgevoel?
Nederlands schip
neemt vluchtelingen
aan boord
Importkleding duur..?.
Regering van Katanga gebelgd
over misdaden van Ver. Naties
Spoedig gesprek
met premier Adoela?
Rook
waar U ook bent
permanent
Werd Napoleon door
arsenicimi vermoord?
Uiteenlopend oordeel
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 12 oktober 1961
Zesde blad no. 30475
ONZE huidige leerboeken en overzichten
omtrent de geschiedenis van het lager
onderwijs in Nederland missen m.I. nog immer een
een der belangrijkste hoofdstukken. Wat er bijv.
gedoopt is met opschriften als „het onderwijs of
iets dergelijks in de 17de en 18de eeuw" en
andere overeenkomstige titels, geeft weinig meer
dan algemeenheden, gedistilleerd uit het fameuze
geschrift van Dirk Adriaansz. Valcoogh met soort
gelijke min-authentieke bronnen. Zonder nu de
betekenis van „Een Nut ende Profijtelijck Boecx-
ken" en andere „Regels voor Duytsche school
meesters" te onderschatten, meen ik toch op goede
gronden te mogen beweren, dat we in deze mate
rie heus wel eens wat dieper mochten tasten en
dat er meer plaatselijk uit de archieven onderzocht
moet worden.
Want ten onzent zijn het grotendeels de stede
lijke archiefbronnen, welke voor de plaatselijke
Menige stedelijke overheid heeft In de loop der tjjden, vooral In de 18de en ook
ln de eerste helft der 119de eeuw, door cijfers en letters de stand van zaken
betreffende het onderwijs binnen haar veste op papier doen brengen. Dat gold
nu eens de onderwijstoestanden in hun volle omvang, dan weer die uitsluitend
het lager onderwijs betreffende. Niet zelden werden zulke rapporten opgesteld op
Instigatie van de een of andere maatschappij, zoals de tweede helft der 18de
eeuw er meerdere binnen gewestelijke perkljjnen zag ontstaan, maar die vooral
op het stuk der radicale verbetering en herleving van het vaderlandse onderwijs
en dito opvoeding werden overvleugeld door de schepping van Jan Nieuwen-
huizen.
Een hiervan is het Leidse rapport, waarvan, mij bekend, nog ln het geheel
geen gebruik is gemaakt bij de aanbieding van het stukje wetenschap, dat men
bijv. in het kader der speciale onderwijs- en pedagogiekstudie pleegt samen te
vatten onder het hoedje van „eenige kennis van de geschiedenis van het onder
wijs en de opvoeding, inzonderheid in Nederland".
Het bedoelde rapport bijv. Is een
uitvoerig verslag over de lagere
scholen en haar toestand op het
einde der Republiek, voornamelijk te
Leiden en van de hand ener daartoe
in 1715 ingestelde commissie. Het be>
vindt zich thans in de Bibliotheek
van het Archief 1) der Gemeente Lei
den. Ik hoop later nog eens dc ge
legenheid te krijgen van de Redactie
van dit blad, om de inhoud van dit
merkwaardige document onzer lager'
onderwijsgeschiedenis aan een meer
uitvoerige beschouwing te onderwer
pen, mede ter vergelijking van wat we
dezerzijds van elders uit officiële en
authentieke onuitgegeven bronnen no
teerden. Thans zouden we gaarne Uw
aandacht vragen voor een speciaal on
derwerp daaruit, n.L de wijze, waarop
de onderwijzer, en niet zo zelden als
men gemeenlijk aanneemt, ook de on
derwijzeres zijn (haar) aanstelling be
kwam en welke middelen daartoe alzo
werden aangewend.
Geheel buiten het bewuste rapport
om kwamen we tot het vastleggen der
hierna vermelde feiten door een spe
ciale studie in de Leidse Gerechtsdag
boeken ten Gemeente-archieve aldaar,
welke bronnen het prachtigst denkba
re illustratie-materiaal opleverden voor
de algemene tekening van de toestan
den in het verslag aer commissie.
Onze beschrijving gaat voorlopig
slechts over een tiental jaren ul. van
15961610, waarvan die tussen 1603
1608 uitvallen wegens het niet kunnen
raadplegen van het desbetreffende deel
der gerechtsdagboeken. Deze ontbre
ken namelijk.
Wie mocht onderwijs geven?
In de eerste plaats stelden we dan
voorop, dat het verzoek, om onder
wijs te mogen geven buiten de of
ficiële stads- of „Groote" school, (spoe
dig scholen), tegen het einde der 16de
eeuw en ook later, te Leiden moest ge
schieden aan het adres van het col-
legie van den gerechte", gelijk in meer
Hollandse steden. De leden hiervan
waren de voornaamsie stedelijke rege
ringspersonen. Aan hen stond buiten
de handhaving der stadskeuren, dus de
„correctie" van alle „contraventien ofte
frauden" ook de jaarlijkse keuze van
bepaalde stadsambtenaren, het waar
nemen van dagelijkse zaken der „po-
litycque regeeringe", de uitvoering der
stadswerken, het maken van nieuwe
keuren, het ontvangen van requesten
met de beschikking daarop, het be
hartigen der wezenbelangen en ande
re zaken van civielrechterlijke en ad
ministratieve aard 2)
Zonder voorafgaande kennisgeving
aan de overheid een school te openen,
was dus in Leiden een gevaarlijke on
derneming. Dit had de Magistraat
reeds als strafbaar feit aangemerkt
bij een keur van 27 september 1578.
Tevens werden daarbij geweerd de
schoolmeesters ,die van andere gelove
ende gevoelen zijn dan alhier opelicken
in der kerkcken geleert wert", waardoor
de „kinderkenswangelovige sproi-
cken ende gebedenens" ingeprent wer
den, leidende tot ..superstitiën" en „be
derf" van de .tedere verstandekens".
De school en het onderwijs zouden te
zeer aan de tucht en het toezicht van
Kerk en Magistraat ontgroeien, dat
men, om consequent te blijven, wel
gedwongen was, ten aanzien van de
toelating der onderwijskrachten de
strengste controle in acht te nemen.
En daar Leiden met zijn snelle aan
was der bevolking volgens Biok in
1622 plm. 44745 zielen, 21/4 maal het
aantal tijdens het beleg, 3 2/3 maal
zoveel als er in 1581 binnen de stad
woonden 3) veel schoolmeesters be
hoefde, daar een enkele publieke on
derwijsinrichting aan de overgrote be
hoefte niet voldoen kon, spreekt het
vanzelf, dat het aantal requesten, om
school te mogen houden, groot was.
Over de genoemde jaren zullen wij
nu eens deze oude vormen van scbool-
meesterssollicitatien, welke er bij het
Leidse Gerecht inkwamen, aan een na
der onderzoek onderwerpen. Het is ons
daarbij vooral te doen, om de oorzaken
op te sporen, die b\jv. aanleiding gaven
tot het indienen van een dergelijk ver
zoek, om de middelen te leren kennen,
welke zulk een request moesten steu
nen en om te doen blijken, op welke
wijze de verzoeken doorgaans weiden
ontvangen, behandeld en ingewilligd,
waardoor het voor die tijd bijzonder
onderwijs, uitgaande van het parti
culier initiatief, het spoedig in kwan
titeit en ook niet zelden in kwaliteit
wot van het officiële, van stadswege
verstrekte openbaar onderwijs, zodat
in deze de Magistraat geen zorgvolle
voedsterheer bleek voor het publieke
belang van goede scholen, opgericht
en onderhouden door de overheid.
Op welke wijze een „particuliere
scoelmeester" rdch nu „aandiende" om
toegelaten te worden tot de exploita
tie van zijn school, leert een volgend
voorbeeld.
„Opte requeste daer by hy (nl.
Jacob gerrits soon schoolmeester)
verzocht te hebben toelatinge om
binnen deser openbaere schole te
mogen houden om zulex de Jonge
Juecht te leeren scrijven ende le-
sen, stont geapostoeert (sic!) 4):
Die vande Gerechte hébben den
thoonder tot zijn Jegenwoordige
versouc toegelaten mits hem gedra
gende naer de keuren ende or
donnantiën opte scholen gemaeckt
5) off noch te maecken".
11-7-1596
Grechtsdagboek D, jol. XXIIIJ ro.
op het oog de reeds aangehaalde keur
van 27 september 1578, waarover later
breder, die verscherpt werd door de
ordonnantie van 30 October deszelven
onderwijstoestanden van voorheen onschatbare
bronnen herbergen, die thans nog grotendeels
onaangeroerd liggen, althans weinig verwerkt in
de boven aangeduide handboeken. Het „Groot
Placaat" of de schoolregeling van Prins Willem
van Oranje, de gewestelijke „Schoolreglementen"
en last not least de stedelijke keuren ei
ordonnanties, verdienen alle meer belangstelling
en grondiger behandeling dan tot heden geschied
de. De bijzondere scholen, belichaamd in de
exploitatie van kamerschool of privaatonderwijs,
ondernomen en gegeven door de meester of
maitres, die daartoe dikwijls langs de deuren de
„kinderkens tot hare schole afbedelde" en waarin
niet zelden het „labaratorium" werd geïnstalleerd
tot het nemen van de meest horribele onpedagogi
sche experimenten, zij zijn ons nog te oppervlakkig
en slechts in omtreklijnen getekend*
Jaars. In 1625 werd er een nieuwe
„Schoolorde" vanwege de Staten uit
gevaardigd, welke echter meer bijzon
der,,,het Groote of Latijnsche Scnoole"
te Leiden raakte, terwijl een geheel
nieuwe keur van 1658 later nauwkeurig
omschreef als geldende voor alle Leid
se scholen voor lager onderwijs, dat
enkel gereformeerde schoolmeesters
zouden worden geadmitteerd.
Wilde Jacob Gerrits slechts twee
vakken van het elementair on
derricht onderwijzen, waarvan
dan nog schrijven op no. 1 kwam
de gewone volgorde was trouwens ge
durende de 17de en een groot deel der
18de eeuw steeds als in de trits: schrij
ver. (lezen) „spellen", (rekenen)„cijfe
ren" een tweede requestrant nam
meer hooi op de vork. Hij was een ze
kere „Jan du mortier, schoolmr.", die
verzocht had „om geadmitteert te wor
den tot het schoolmr.-ampt als schrij
ven, lesen, duyts 6), en franchoys",
hetgeen die van de gerechte als voren
even welwillend toelieten als thans in
de vorm van een admissie „om open
baere schrijfschole te mogen houden",
met het bekende voorbehoud, dat im
mers, als boven aangestipt werd, dien
de beschouwd te worden als een condi
tio sine qua non.
14-4-1596
Gerechtsdagb. D, fol. LXXVJ ro.
't Was eveneens omtrent deze tijd,
dat een derde adsp. schoolmeester om
toelating vroeg. Maar deze had wel
een zeer bijzonder gebrek op te geven,
hetgeen zijn kansen tot het gewenste
doel moest verhogen. Het betrof hier
n.l. „tversouc van Jan van Neue om
school te moge houden". „Opte requeste
daer byden voors. Suppliant versocht,
als zijnde crepel ende lam, onbequaem
om zijn broot met arbeyden te verdie
nen, te werden geadmitteert tot het
schoolhouden in(van) eenige goede
luyder kinderen".
Als voren toegestaan.
Gerechtsdagboek D, fol. Ill o xly.
Om zijn inkomsten, de schoolgelden,
zo hoog mogelijk op te voeren, moest
deze invalide huisonderwijzer zijn toe-
vlucnt wel nemen tot- een „standen
en rijkeluis"-schooltje, waarop trou
wens meerdere onzer kandidaten mik
ten.
(Van onze correspondent)
Hoe gedecideerd Noord-Ierland het probleem van de aantrekking
van buitenlandse industrieën aanpakt, blijkt uit de bouw van fabrieken
in Ulster, nog voordat er een gegadigde voor gevonden is. Een gereed-
schappen fabriek uit Texas, die zich in Noord-Ierland wilde vestigen,
vond een nieuwe fabriek gereed staan, betaalde de huur en draaide
binnen acht maanden, inplaats van de verwachte 18 maanden.
De heer P. A. Macrory, secretaris van
Unilever Ltd en lid van de Northern
Ireland Development Council, verklaar
de dit tijdens een lezing in het gebouw
van Unilveer te Rotterdam, voor leden
en genodigden van het Genootschap Ne
derlandNoord-Ierland.
Ingeleid door ir. A. P. H. Blaauw, lid
van de Raad van Bestuur van Unilever
NV, wist de heer Macrory op overtui
gende wyze een aantal misvattingen
over Noord-Ierland uit de weg te rui
men, hoewel hij geen pogingen deed de
nadelen van een industriële vestiging in
dit gebied te verdoezelen.
Door de geografische ligging is Noord-
Ierland gescheiden van de voornaamste
afzetmarkten voor haar industriële pro-
dukten en bovendien moeten vele ruwe
materialen worden ingevoerd, want het
land zelf heeft geen kolen, geen staal
en geen ijzer. Dit alles maakt Noord-
Ierland voor de ene industrie geschikter
dan voor de andere. Het land leent zich
bijv. zeer goed zoals een vestiging
van Grundig bewijst voor de ver
vaardiging van betrekkelijk kleine, dure
produkten, die zeer arbeidsintensief zijn,
zoals precisiewerktuigen, camera's opti
sche instrumenten, elektrische appara
tuur e.d.
Voordelen
De voordelen van Noord-Ierland voor
buitenlandse vestigingen zijn de ruimte,
de grote mate van autonomie, die elke
paperassenwinkel overbodig maakt en de
nieuwe ondernemer slechts met het Mi
nisterie van Handel te maken doet krij
gen en tenslotte het grote aantal ar
beidskrachten. In tegenstelling tot een
vrü algemeen verbreide mening zyn de
Noordieren vriendelijk, gewillig, intel
ligent en efficiënt. Spr. citeerde enkele
bedrijfsleiders, die zich enthousiast
toonden over de arbeidsprestaties van
de Noordierse werknemer.
Noord-Ierland kampt met een werklo-
zenprobleem. dat met 40.000 man op een
bevolking van anderhalf miljoen een
vrij hoog percentage vormt. Sinds 1945
vestigden zich 162 ondernemingen in
Ulster, met bedrijven als Dupont, en
sinds in 1955 de Council startte, werden
15.000 nieuwe betrekkingen gevonden.
Toch mindert het aantal werklozen niet
omdat historische industrieën als
scheepsbouw en linnen steeds meer in
krimpen en de bevolking nog steeds toe
neemt. De faciliteiten voor de nieuwe
industrieën ln Noord-Ierland zijn veel
omvattend. Er zyn standaard-fabrieken
die door het Ministerie van Handel wor
den gebouwd en verhuurd op door de
industrie gekozen plaatsen. Er worden
zelfs fabrieken vooruit gebouwd, waar
zich later een industrie kan gaan vesti
gen. De industrie kan zelf gaan bouwen,
waarbij de regering belangrijke finan
ciële steun verleent, met subsidies tot
een derde van de bouwkosten en bij de
aanschaffing van machinerieën. Er
wordt ook financieel bijgesprongen waar
het de opleiding van arbeidskrachten
betreft en de hogere kosten voor kolen,
gas en elektriciteit (vanwege de invoer)
worden gecompenseerd door subsidies.
Fiscaal kunnen de nieuwe ondernemin
gen op vele faciliteiten rekenen.
44 nieuwe fabrieken
Op het ogenblik zijn er 44 nieuwe fa
brieken in Noord-Ierland in aanbouw,
waarin 400 miljoen gulden is geinves-
teerd. Unilever heeft er twee vestigin
gen. Van Nederlandse zijde is er alleen
de Aku. Aansluiting van het Verenigd
Koninkrijk bij de EEG zou Noord-Ier
land aantrekkelijker maken voor Ame
rikaanse vestigingen, die daardoor bin
nen de gemeenschappelijke markt zou
den komen te liggen.
Afwijzing van de aansluiting zou vele
vestigingen van het continent bevallen,
omdat men daerdoor tegelijkertijd zou
profiteren van de voordelen van de
commonwealth en van de tarieven van
de Eftagroep.
Op een vraag of het werklozenpro-
bleem in Noord-Ierland niet kon worden
opgelost door een massale tewerkstelling
in bijv. Nederland welke vraag gein-
spireerd werd door de tewerkstelling van
20 Ieren by Fokker antwoordde de
heer Macrory dat de Noordier honk
vast is en zijn land niet gemakkelijk
verlaat.
In kringen die nauwe betrekkingen
onderhouden met de hoogste leiding
van de Verenigde Naties te New York
vraagt men zich af of de veronge
lukte secretaris-generaal van de we
reldorganisatie, Hammarskjöld, een
voorgevoel had van zijn dood.
Zeven dagen voor zijn dood trof
Hammarskjöld een schikking voor
zijn persoonlijke papieren voor het
geval hij zou overlijden. Deze schik
king hield in dat de bewuste papie
ren ter beschikking dienden te wor
den gesteld van Per Lind, een amb
tenaar van het Zweedse ministerie
van Buitenlandse Zaken. Lind, die
zondag in New York aankwam, is
van 1953 tot 1956 persoonlijk assis
tent van Hammarskjöld geweest.
Hammarskjöld had nooit eerder een
dergelijke wilsbeschikking opgesteld.
Het Nederlandse passagiersschip Tji-
sadane is gisteren bi) het eiland Nach
tegaal aangekomen en heeft een begin
gemaakt met de Inscheping van de 300
bewoners van Tristan da Cunha, die
dinsdag het laatstgenoemde eiland heb
ben verlaten in verband met een vulka
nische uitbarsting.
De kapitein van de Tsjisadane heeft
geseind, dat hij verwacht dat de bewo
ners van Tristan da Cunha op 17 okto
ber in Kaapstad aan land kunnen gaan.
Zij zullen daarna naar Engeland ge
bracht worden, in afwachting van
maatregelen aangaande hun toekomst.
Met de stroom van Vlamingen en
andere zuidelijke naburen kwamen
omstreeks deze ttfd in Leiden ook
meerdere onderwijskrachten. Een er
van lieten we reeds de revue passeren,
een andere was er tegen het einde van
1596 nog bijgekomen. Dit was een ze-
kre Jan Latargie, die verzocht „om
openbaer schoei te mogen houden Int
fransche ende nederauytsche sprake,
mitsgaders Lesen en schrijven". Het is
wel merkwaardig, dat bij de buiten
landse onderwijzers het onderwijs in
taal voorafgaat aan het elementair
onderwijs en dat hier als in meer an
dere bewijsplaatsen het toen verafgode
vak schrijven op nummerlaatst wordt
gesteld.
Van de voorgaande sollicitanten
schijnt gevraagd te zijn, hun bewijzen
van „goed zedelijk gedrag" of daarmee
verwante attestatiën nevens hun ver
zoek tot toelating over te leggen. In
ieder geval bleek ons bij nader onder
zoek in losse bescheiden betreffende
het 16de en 17de eeuwse Leidse onder
wijs daarvan niets. Niet altijd ging
het evenwel zo eenvoudig en gemoe
delijk toe. Of daartoe met de uitbrei
ding van „losse" onderwijskrachten
door voorgekomen fraude, malversaties
of welke bedriegelijke ambtshandelin
gen dan ook, aan de stedelijke over
heid aanleiding werd gegeven?
VAN STOF
VAN MODEL
VAN KLEUR
Denkt U aan onze
jumpers en vesten
iets aparts.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli:
maar niet bij MODEHUIS LUOIENNB.
Uit de eerste modehuizen van Europa
hebben wij met zorg onze herfst, en
wintercollectie japonnen, pakjes,
jumpers en vesten samengesteld.
9?
BOTERMARKT 17
TEL. 32765
EXCLUSIEF - EXCLUSIEF - EXCLUSIEF - EXCLUSIEF - EXCLUSIEF
Vertrouwenspost
Want men onderschatte niet de be
tekenis van het onderwyzersambt in
steden als Leiden gedurende de 17de
eeuw. Het was een vertrouwenspost,
die van de functionaris veel verant
woordelijkheidsgevoel en plichtsbesef
eiste. Men denke slechts aan het twee
slachtig karakter van het „profane"
onderwijs: schrijven lezen cijfe
ren en godsdienstige kennis.
We zien dan ook meer en meer de
approbatie vergezeld gaan van een
meest kerkelijke attestatie, welke
alsdan uit nanden kwam van de
plaatselijke predikant met diens ker-
keraad van stad of dorp, waar de toe
gelaten onderwijzer het laatst ter kerke
ging. Zonder een dergelijk ..brevet"
was het sedert de scnoolordonnantie
van 1658 te Leiden geheel ondenkbaar
om onderwijs te mogen geven.
Zo zien we dan ook tegen het einde
der 16de eeuw en sedert dien hoe
langer hoe meer de adspiranten
met dit voor nen onmisbare „patent''
verschijnen. Voor buitenlanders, die
zich hier in de kwaliteit van onder
wijzer kwamen vestigen, had dit soms
nogal enige voeten in de aarde.
„Anthonie Court Cuisse natif du pais
d'Artois, dus geboortig uit Artois, kwam
in die tijd er „in" en er „door" met
zulk een getuigenis. Mogelijk dat ook
hier de invaliditeit weer een rol ge
speeld heeft, immers als het adjectum
„courtcuisse" als een samenstelling
moet worden opgevat 7), mag men
zich voorstellen, dat Anthonie aan een
zijde mank ging of een overeenkom
stig beengebrek had. Hoe dit zij,
(want het is trouwens van onderge
schikt belang).
„Hij versouct om de goede luyder
kinderen bij der huysen te mogen
gaen leeren leesen en spellen",
waarop de volgende beschikking
„afkwam": „die vande Gerechte,
gehoort het Rapport vande geene
duer wien zy naer de gelegentheyt
van den toonder hebben doen ver
nemen ende de goede getuygenis-
se, die van hem wert gegeven, heb
ben de toonder tot syn Jegenwoor
dige versouc toegelaten en zulx ge-
oorlooft binnen deser stede bij de
huysen te mogen gaen leeren, spel
len, lessen en schriven", met de ge
bruikelijke conditie.
Zou de overal elders als tautologie
opgevatte combinatie „spellen - lesen"
of „leesen - spellen" op eenig inzicht
ener voortschrijdende methode wijzen?
1) Onder nummer 5427.
2) Vgl. omtrent de uitgebreide in
vloedssfeer van dit College nog Blok,
Geschiedenis ener Holl. Stad, III, bl.
166, 170—173.
3) Zie Blok III, bladz 6.
4) Lees: geapostilleerd.
5) In de eerste plaats had men hier
6) Met „duyts" wordt in deze geval
len bijna altijd „Nederduitsch" of
„Hollandsch" bedoeld.
7) Court Cuisse voor courte cuisse
(korte dij of schenkel)met de gram
matische regels gooide men het hier,
ais zo vaak maar op een akkoordje!
(Wordt vervolgd)
In Elisabethstad trachten de Verenig
de Naties nog steeds een gesprek tussen
de regeringen te Leopoldstad en Elisa
bethstad te bevorderen, maar men
schijnt nog niet veel vorderingen ge
boekt te hebben, vooral ook door de af
wezigheid van president Tsjombe, die
een rondreis maakt door zijn provincie.
De VN-deskundige Khiari beeft intus
sen e enonderhoud gehad met de Ka-
tangese minister van Buitenlandse
Zaken, Kamba. Deze maakte later be>
kend, dat Tsjombe weldra Khiari zon
ontmoeten en dat de Katangese presi
dent te kennen had gegeven premier
Adoela te willen ontmoeten, maar zon
der tussenkomst van de VN.
In berichten uifc Kamina wordt in
tussen gezegd, dat Tsjombe een beroep
heeft gedaan op alle „blanke en zwarte"
Katangezen zich voor de verdediging
van hun land te verenigingen tegen de
vijand. Volgens deze berichten, die niet
bevestigd konden worden, had Tsjombe
er bij de stammenleiders die daar waren
samengekomen, op aangedrongen zich
„niet te ontwapenen' 'aangezien de vij
and ook zijn wapens niet had neerge
legd. „Onze wapenstilstand met de Ver
enigde Naties is slechts tijdelijk," zou
hij gezegd hebben.
De Katangese regering heeft gisteren
in telegrammen aan alle staatshoofden
die lekkere
halfzware shag
h» de handige
platte doos 95 cent
Spaar de plaatjes
foor het mooie
nieuwe Captain Grant
Schepenalbum „Van
Sloom tot Atoom".
Volgens Ten Forshnfvud, een tandarts
uit Gothenburg, is Napoleon vermoord.
Forshufvud heeft een boek geschreven,
getiteld: „Wie vermoordde Napoleon?",
dat thans in Zweden, Frankrijk en De
nemarken is uitgekomen. Hierin stelt
de tandarts dat maarschalk Montholon,
de uitvoerder van Napoleons laatste
wilsbescnikking, waarschijnlijk de moor
denaar is geweest.
Op een persconferentie in Stockholm
verklaarde Forshufvud, dat zijn onder
zoek van de beschikbare documenten
en zijn kennis van de vergiftenleer hem
de overtuiging hadden geschonken dat
men Napoleon langzaam vergiftigd heeft
door hem kleine hoeveelheden arseni
cum en bittere amandelen te geven. Na
verder onderzoek was bij hem de ver
denking gerezen dat maarschalk Mon
tholon de moordenaar is geweest.
Hij had enkele haren van Napoleon
weten te bemachtigen en deze, óonder
te onthullen van wie zij afkomstig wa
ren, voor een analyse gezonden naar de
afdeling gerechtelijke geneeskunde van
de universiteit van Glasgow. Men had
hem geantwoord dat de haren een hoe
veelheid arsenicum bevatten, die slechts
het gevolg kon zijn van toediening van
een tamelijk grote doses van dit vergif.
Dr. Lars Schrewelius, die pas een dis
sertatie heeft geschreven over Napoleon;
ziekten, heeft echter tegen een verslag
gever van het Zweedse blad „Expre;
sen" gezegd, dat niemand nog geloo
in de theorie dat Napoleon vergifti;
is. Napoleon, aldus dr. Schrewelm
heeft zyn hele leven aan constipatie g
leden en mogelijk zijn hem te gro
hoeveelheden kwik gegeven, een gene<-
middel dat destijds algemeen gebni'
werd ter bestrijding van deze ziekte.
de „misdaden* veroordeeld, „begaan
door de Verenigde Naties ln de vluchte
lingenkampen die tij In Katanga heb
ben Ingericht".
De staatshoofden werden verzocht
tussenbeide te komen en „de slachting te
veroordelen en bestraffing te eisen van
hen die hiervoor verantwoordelijk wa
ren als ook de beëindiging van de mi
litaire bezetting van Katanga".
In Leopoldstad heeft vice-premier Ja
son Sendwe, die tevens leider is van df
Katangeze Baloeba, gisteren het parle
ment verzocht aandacht te schenken
aan het lot van de Baloeba ln de VN-
vluchtelingenkampen.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Rusk, gaf gisteravond te
Miami te kennen, dat het overduide
lijk is dat de Europese Economische Ge
meenschap (Euromarkt), die waar
schijnlijk spoedig zal worden uitgebreid
met Groot-BriittaamiS en andere Euro
pese landen, grote mogelijkheden biedt,
voor de Amerikaanse uitvoer. De hui
dige Amerikaanse wet op de handelspo
litiek geeft de regering echter niet het
gezag om op doeltreffende wfjzs onder
handelingen met de EEG te voeren.
Het is noodzakelijk, aldus Rusk, dat da
Verenigde Staten een soepeler reglement
krijgen voor onderhandelingen over ta
rieven en handelsbetrekkingen met an
dere landen.
De Rus Lavritsjenko heeft gisteren op
een bijeenkomst van da economische
en financiële commissie van de VN
verklaard dat de EEG de totstandko
ming van internationale samenwerking
op economisch gebied in de weg staat.,
Bepaalde Westeuropese landen willen
de Afrikaanse landen aan de gemeen
schappelijke Europese markt binden
als leveranciers van grondstoffen, aldus
de Rus. Volgens hem zijn de belang
rijkste bronnen van grondstoffen in de
minder ontwikkelde landen nog steeds
in handen van buitenlandse monopolies.
De economische organen van de VN
moesten dan ook speciale maatregelen
uitwerken om een einde to maken aan
..de plundering van Aziatische, Afri
kaanse en Latijns-Amerikaanse landen'1,
Lavritsjenko keerde zich ook tegen
het uit vrijwilligers bestaande Ameri
kaanse „vredeskorps" voor hulp aan
minder ontwikkelde landen, dat volgens
hem een instrument was om de poli
tieke invloed van de VS te vergroten*
Amerikaans onderzoek naar
„geestelijke achterstand"
President Kennedy heeft aangekon
digd een commissie te zullen benoemen,
die een diepgaand onderzoek zal moeten
instellen naar het probleem van de gees
telijke achterstand, waaraan vijfmiljoen
Amerikanen zouden lijden.
De commissie, die zal bestaan uit voor
aanstaande deskundigen op het gebied
van de geneeskunde, onderwijs, rechts
wetenschappen, psychologie en maat
schappelijk werk, zal uiterlijk 31 decem
ber volgend Jaar haar rapport moeten
uitbrengen.
In een door het Witte Huls uitgege
ven verklaring zegt de Amerikaanse pre
sident, dat de gehele mensheid profijt
zal kunnen trekken uit het Amerikaan
se onderzoek naar de „geheimen van
de geest".
De president verklaart het de plicht
der Verenigde Staten te achten de gehei
men van de menselijke geest te door
gronden en hun kennis ter beschikking
van de gehele wereld te stellen. De
Verenigd^ Staten beschikken over alle
middeletï om dit ernstige probleem aan
te pakken.
James Hoffa in staat van
beschuldiging gesteld
De federale rechtbank van Orlando
Florida, heeft de beruchte voorzitter van
het Amerikaanse vakverbond van trans
portarbeiders, James Hoffa, in staat van
beschuldiging gesteld wegens verduiste
ring van een halfmiljoen dollar uit de
bondskas. Dit heeft de minister van
Justitie, Robert Kennedy, meegedeeld,
het bestuur van de massale vakbond
AFL-CIO sprak zich dinsdag met 15 te
gen 2 stemmen uit tegen hernieuwde toe
lating van de „International Brother
hood of teamsters". De bond werd vier
jaar geleden uitgestoten.
Ierse premier herkozen
Het Ierse parlement heeft de demissio
naire premier, Sean Lemass, met 72
eg en 68 stemmen herkozen.
By de vorige week gehouden verkie-
ngen behaalde de party van Sean Le-
ass, de Fianna Fail, 70 van de 144
tels. Zij verloor hiermee de absolute
eerderheid, by de stemming van gis-
ren stemden twee onafhankeiijken
tor Lemass, en drie onafhankelyken
ithielden zich van stemming.
Premier Lemass heeft inmiddels een
ibinet gevormd, dat slechts weinig van
*yn vorige verschilt.
