PANTER
HALVE EEUW GELEDEN STIERF
IDEALIST LODEWUK PINCOFFS
Raadselachtige figuur
biologeerde Maasstad
ZWAARDEMAKER
N.C.R. V.-voorzitter onderschrijft
kritiek op de structuur van N.T.S.
Van weldoener tot bankroetier.
SENORITAS
PRINS KAREL VAN BELGIE
/IET AF VAN EEN DOTATIE
sterk... prachtig
Herstel van de grafkelder van
Prins Filips Willem van Oranje
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 28 september 1961
Vierde blad no. 30464
(Van een speciale medewerker)
T 7IJFTIG jaar geleden: 28 september 1911 stierf op hoge leeftijd in
V Amerika een man die in het begin van zijn loopbaan te Rotterdam
buitensporig is bewierookt en verafgood, doch na zijn val van alle
kanten is verguisd en met smaad overladen: Lodewijk Pincoffs. De
man van wie men later meende dat hij Rotterdam tot grootheid had
gebracht, de grote idealist die, toen hij door het noodlot werd vervolgd,
teneinde zijn plannen in het belang van Rotterdam te doen slagen, zijn
toevlucht nam tot onregelmatigheden. De man die, wanneer hij wat meer
geluk had gehad inplaats van de weggelopen bankroetier, in de geschie
denis van Rotterdam de grote weldoener zou zijn gebleven.
Fejjenoord, spande hjj zich er onmiddel
lijk voor en het duurde niet lang of hy
had de leiding in handen en richtte de
op grootse schaal opgezette Rotterdam'
sche Handelsvereeniging op.
Zaken lopen mis
Immigrant die succes had
In 1800 vestigde zich te Rotterdam
een uit Marksch Friedland in West-
Pruisen afkomstige immigrant. Pincoffs
geheten. Hij richtte er een loterijkan
toor en tevens een manufacturenzaak
op. In deze zaken schijnt hij succes te
hebben gehad, want reeds in 1839 woon
de hij in een pand aan de Zuidblaak
en hield er drie dienstboden op na. Zijn
zoon Lodewijk kreeg een gpede opvoe
ding en ging geruime tijd in de leer bij
grote handelszaken te Londen en te Ant
werpen. In 1849 vestigde hij zich te
Rotterdam, waar hy een Afrikaanse
zaak begon.
In 1857 begon de firma op bescheiden
schaal een handel aan de mond van
de Kongo, welke handel zich langza
merhand ontwikkelde. Deze zaak, die
met een groot kapitaal werkte, ontwik
kelde zich gedurende de tien jaren van
haar bestaan tot een voor die dagen
zeer belangrijke onderneming.
Handelsman-politicus
Pincoffs was een groot man in de ha
venstad aan de Maas. Een jaar na de
oprichting van de Rotterdamsche Bank
in 1863 werd Pincoffs daarvan commis
saris. By de oprichting van de Ned.
Amerikaansche Stoomvaartmaatschap
pij in 1873 werd Pincoffs ook daar com
missaris. Ter gelegenheid van het 25-
jarig regeringsjubileum van Koning
Willem III in 1874 overhandigde deze
persoonlijk aan de voorzitter van het
feestcomité, Pincoffs, het Comman
deurskruis van de Eikenkroon. Op ve
lerlei cultureel en filantropisch ge
bied verleende Pincoffs zyn modewer
king. Groot was Pincoffs' invloed in
Rotterdam.
De toen zeer populaire Rotterdamse
burgemeester Van Vollenhoven was ge
woon 's morgens op weg naar het stad
huis eerst even by Pincoffs aan te lo
pen, die daardoor invloed kon uitoefe
nen op allerlei belangrijke zaken.
Nadat Pincoffs' belangstelling was
gewekt voor de plannen die zyn vriend
mr. M. Mees had ten aanzien van de
stadsuitbreiding in de richting van
Personeelsgebrek
bij Horecabedrijven
In kasteel Oud Wassenaar heeft de
directeur-generaal voor de middenstand
en het toerisme van het ministerie van
Economische Zaken, de heer J. F. H.
Wysen, gisteravond een ontvangst ge
geven ter gelegenheid van het 12 e con
gres van deze organisatie, die de kleine
en middenbedrijven In het hotel en res
taurantbedrijf vertegenwoordigt, heeft
gisteren In Amsterdam zijn driedaagse
besprekingen beëindigd.
Een der belangrykste onderwerpen,
die ter discussie stonden, was het grote
personeelsgebrek. In dit verband werden
de ernstige moeliykheden in het licht
gesteld, waarvoor het veld winnen van
de vyfdaagse werkweek de kleinere be-
dryven in deze branche stelt. De toe
nemende vrye tyd eist meer van de
ze bedryven, waarvan de overgrote
meerderheid zonder personeel moet wer
ken. In Nederland bijv. bestaat deze be-
dryfstak voor 72 uit een eenmans-
bedryven. De Amerikaanne vertegen
woordiger wees erop, dat het aantal
eenmansbedryven daar zelfs 78 be
draagt. De eisen die aan de zonder
personeel werkende houders van Horeca
bedryven worden gesteld, worden door
de invoering van de vrye zaterdag en
door de uitbreiding van het toerisme in
het algemeen steeds groter. Vertegen
woordigers van diverse landen klaagden
erover, dat het door personeelsgebrek
onmogelyk is de gevolgen van deze ont
wikkeling op te vangen. Het congres be
steedde in dit verband ook veel aan
dacht aan de beroepsopleiding. Voorts
werden ervaringen uitgewisseld op het
gebied van de rationalisatie en de in
voering van meer efficiency in de be
drijven. Ook de kwestie van de toene
mende sociale lasten werd behandeld.
Het congres beperkte zich tot een be
spreking van de over deze vraagstuk
ken uitgebrachte rapporten en men
heeft ervan afgezien bepaalde besluiten
te formuleren. De buitenlandse deelne
mers aan het congres maken vandaag
nog een toer door ons land.
Vóór Kerstmis meer
wintersport-treinen
In de dagen vóór Kerstmis zullen er
zes Bergland-expres-treinen van Den
Haag S.S. naar de wintersportgebieden
van Zwitserland en Oostenryk vertrek
ken. Dit hoge aantal van deze speciale
toeristentreinen wordt ingezet om te
voldoen aan de steeds toenemende vraag
naar goedkoop vervoer, die zich om
streeks deze tyd doet gelden.
Deze treinen zullen méér ligwagens-
(couchettes) en ook meer slaapwagens
omvatten dan vorige jaren, maar toch
zal het niet mogelijk zyn aan alle
aanvragen voor slaapaccommodatie te
voldoen. Vandaar dat in deze Bergland-
treinen ook vier ry tuigen met uitschuif-
bare „zit-ligstoelen" (de z.g. toeristen-
klasserytuigen) zullen meerijden.
In handelskringen binnen en buiten
Rotterdam begon men te twyfelen aan
de soliditeit van Pincoffs' zaken, met
name de „Afrikaanse" vertrouwde men
niet. De commissarissen drongen er op
aan de zaken in te krimpen, maar de
directie wist hen met een kluitje in het
riet te sturen. Grote zorg baarde aan
de commissarissen het enorme bedrag
dat aan kredietbrieven in omloop was.
In augustus 1877 werd het kapitaal uit
gebreid, bovendien wist men Prins Hen
drik der Nederlanden over te halen het
erevoorzitterschap der maatschappij te
aanvaarden.
Een circulaire, verspreid om deelne
ming in het vergrote aandelen-kapitaal
aan te bevelen was door de prins zelf
ondertekend. In weerwil van dit alles
stond de maatschappy er slecht voor.
De catastrofe
Op 10 mei 1879 kwam de catastrofe.
Na de vergadering van de Rotterdam
sche Handelsvereeniging op 10 mei 1879
verklaarde Pincoffs dat het. kapitaal der
AHV verloren was en dat dit gedekt
was door valse boekingen en balansen.
14 mei 1879 werd een „zwarte dag"
in Rotterdams geschiedenis-
In de middaguren was Pincoffs, die
waarschyniyk de grond onder zyn voe
ten te heet voelde worden, met zyn
gezin verdwenen. Juist toen de trein
naar België zou vertrekken kwam Pin-
coffs met zyn gezin het perron op en
de stationschef hield de trein N even op
voor de grote zakenman en Eerste Ka
merlid, groette hem eerbiedigen Pin
coffs had de plaat gepoetst
De kracht van Pincoffs had voor ve
len in de stad aan de Maas onaange
name gevolgen. De gevolgen van zjjn
val bleken véél groter dan men had
durven vermoeden. Rotterdam had in
eens zyn commercieel vertrouwen ver
loren.
Tal van brochures en krante-artike-
len, vele karikaturen en spotliederen die
naar aanleiding van het gebeurde ver
schenen, bewezen hoezeer Pincoffs' da
den het volk in brede lagen in beroering
hadden gebracht. Door de Hoge Raad
werd een strafvervolging ingesteld tegen
Pincoffs wegens valsheid in geschriften
van koophandel 54 maal gepleegd en
wegens bedriegelijke bankbreuk.
Pincoffs werd by verstek tot 8 Jaar
veroordeeld. Het bleef en biyft een
raadsel hoe een man als Pincoffs ge
heel Rotterdam door zyn persoonlyk-
heid wist te biologeren. De politieke te
genstanders van de liberalen wierWW
vertegenwoordiger Pincoffs was, namen
de gelegenheid te baat om de slag die
de liberalen trof, uit te buiten.
Van België vertrok Pincoffs per schip
naar Liverpool. Een poging hem in En
geland te arresteren faalde. Voor zich
zelf, zyn vrouw en drie zoons kocht hy
onder zyn eigen naam drie passagebil
jetten aan het kantoor van de White
Star Line. Detectives die, naar men be
weerde, omgekocht waren, hadden hem
op Engelse bodem nog kunnen arreste
ren, maar de vogel was gevlogen voor
dat zij handelend konden optreden.
Pincoffs ging naar Amerika, met welk
land Nederland geen uitleveringstrac-
taat had, zodat hy ongehinderd kon
ontsnappen.
28 september 1911 blies Pincoffs op
hoge leeftyd in zyn nieuwe vaderland
zyn laatste adem uit.
Na zyn val bezochten hem verschei
dene Rotterdammers te New York, zijn
vereerders correspondeerden met hem,
zelfs boden zy hem zyn wandelstok die
by de verkoping van zijn boedel onder
de hamer was gekomen, als geschenk
aan en zonden hem geregeld op zyn
verjaardag een gelukwens, vergezeld van
vele naamkaartjes van andere Rotter
dammers. Zelfs was er sprake van het
oprichten van een standbeeld voor deze
grote" man.
Advertentie.
neemt vaker
OUD-PREMIER MOH-
NATSIR GEEFT ZICH OVER
Oud-premier Mohammed Natsir, die
„minister van Binnenlandse Zaken en
godsdienst" was in de opstandelingenre
gering op Sumatra, heeft zich „onvoor-
waardelyk" aan de Indonesische auto-
ritieten overgegeven, zo meldt radio-
Djakarta.
Natsir, die leider is geweest van de
Masjoemi-party, had zich begin 1958
by de opstandelingen gevoegd. Nader
hand leidde hy de guerillastryd tegen
het wettig gezag.
De Iraakse regering heeft be
sloten de Toren van Babel weer op
te bouwen. Het departement voor
oudheidkunde, dat belast is met het
werk, zegt dat over enige weken
een aanvang met de werkzaam
heden zal worden gemaakt. De
Toren van Babel verhief zich nabij
de stad Hileh, 130 km ten zuiden
van Bagdad en werd in 479 voor
Clir. gedeeltelijk door Xerxes ver
nield. Het nieuwe bouwwerk zal
100 meter hoog worden. Van de
toren af zullen de toeristen een
groots uitzicht hebben op wat eens
Babylonië is geweest. De penteke
ning geeft een indruk hoe de oude
Toren van Babel waarschijnlijk
geweest is.
'n bekende ro*®^
Onbetwist de populairste in deze prijsklasse... al jaren lang I
Mr. A. B. Roosjen betreurt ontwikkeling
Spoedig contact over
meer samenwerking
België-Nederland
De K.R.O.-voorzitter, mr. H. W.
van Doorn staat niet alleen in zijn
kritiek op de structuur van de
Nederlandse Televisie Stichting.
Ook mr. A. B. Roosjen, voorzitter
van de N.C.R.V. is er niet geluk
kig mee, dat de omroeporganisaties
in de N.T.S. „minder mondig" zijn
dan in de Nederlandse Radio Unie.
Hij wilde er zich gisteren tijdens de
persconferentie van zjjn omroepvereni
ging niet over uitlaten, waarom in 1956
de samenwerking in NTS-verband
die tot dan toe gelyk was geweest aan
die in de NRU ineens werd veran
derd, maar de heer Roosjen betreurde
deze ontwikkeling wel. Voor de omroep
verenigingen betekende het beslist geen
verbetering, integendeel een „onaange
name verslechtering".
Een van de vragen, welke de commis
sie-Scholten, die de staatssecretaris
moet adviseren voor de nieuwe omroep-
i wet, heeft voorgelegd gekregen is: „Moet
de structuur van de Nederlandse Radio
j Unie veranderen in de geest van de
I NTS?" Mr. Roosjen liet over zjjn ant
woord op deze vraag geen twijfel be
staan: „Moge ons dat bespaard blij
ven.
Herverdeling
Mr. Roosjen sprak ook over de her
verdeling van de radiozendtyd. In byna
alle omroepverenigingen leven wensen.
De NCRV zou b.v. meer op zondag in
de ether willen zyn en de wisseldag met
de KRO van Vrydag naar zaterdag ver
schoven willen zien. Maar men acht het
beter met het gewenste gesprek over
deze materie te wachten tot de com
missie-Scholten gereed is gekomen. En
daarom hoopt mr. Roosjen ook, dat
staatssecretaris mr. Y. Scholten niet zal
ingaan op een zonder overleg gedaan
verzoek van de VPRO, die om verdrie
voudiging van haar zendtyd heeft ge
vraagd. „Het departement kan dat toch
niet regelen over ons, maar zonder ons".
Herverdeling van de zendtyd, mis
schien mogeiyk door een derde net, is
echter geen alternatief voor een nacht
uitzending. Dat is nooit zo gesteld.
NCRV-bestuurder, mr. J. van Veen,
yvert nog steeds voor zo'n programma
na twaalf uur 's avonds. Hy vind het
„burgeriyk", dat dan de knop wordt om
gedraaid. En hy meent, dat er grote
groepen mensen mee gebaat zouden zyn,
omdat zy 's nachts werken. Maar hy
realiseert zich ook, dat er veel kosten
mee gemoeid zouden zyn, terwyi bo
vendien de personeelsbezetting by de
PTT een rol speelt.
BelgiëNederland
De Belgisch-Nederlandse week in de
televisie heeft onderwerp van gesprek
uitgemaakt tussen de NCRV-bestuurders
en de journalisten. Deze onderneming
heeft nogal wat pennen in beweging
gebracht. „Begrypelyk", vond de heer
Roosjen „Want de manifestatie beant
woordde stellig niet aan de verwach
tingen. Wat slordige voorbereiding, wel
licht mede door de korte toegemeten
tyd".
Maar de Vlaamse televisie wil toch
doorgaan. „En wy mogen niet onver
schillig staan tegen de dreiging van
overspoelen van het Vlaams door het
Frans, vyf miljoen Vlamen hebben het
moeiiyker dan vier miljoen Walen, die
vaak steunen op Frankryk. Geen won
der, dat men in de Vlaamse televisie
graag tegen ons wil aanleunen. Daar
moeten we begrip voor hebben en wy
moeten de „toegestoken broederhand
uit Vlaanderen grypen".
De heer J. Simons, hoofd van de tv-
sectie van de NCRV deelde in aanslui
ting daarop mede, dat er volgende
maand in Brussel een uitgebreid over
leg zal plaats hebben tussen radio- en
televisiemensen uit Nederland en Bel
gië om tot een vruchtbaarder samen
werking te komen, maar dan verspreid
over het gehele jaar en niet samenge
perst in één week.
Hij beschikt over een persoonlijk fortuin
Premier reageerde op
een indiscretie van
Brussels weekblad
(Van onze Brusselse correspondent)
Prins Karei van België, oom van Ko
ning Boudewljn, die in oktober a.s. 58
jaar oud wordt heeft geheel vrijwillig
afstand gedaan van een jaarlijkse dota
tie van 4 miljoen Belgische franken,
welke de Belgische regering hem 10 jaar
geleden, toen hij aftrad als regent, had
toegekend. Dit is bekend geworden door
een indiscretie van een Brussels week-
Artvertentle
Koning Boudewijn stelde zich met minister
van Openbare Werken in verbinding
Geen nota van het
Nederlandse hof
(Van onze Brusselse correspondent)
Het wordt een schande geacht dat de
grafkelder van Prins Filips-Wlllem van
Oranje, een zoon van Willem de ZwU-
ger, onder het hoogkoor van de Sint
Sulpitiuskerk te Dlcst en de kist, waar
in het stoffelijk overschot rust, in ver
val z(jn geraakt. By de regering zjjn
protestbrieven binnengekomen, aldus
een artikel in „De Gids", het dagblad
van de rk. vakbonden (oplage 200.000),
dat er aan toevoegt, dat „zelfs een nota
van het Nederlandse hof afkomstig is".
De grafkelder van deze in 1618 over
leden zoon van Willem van Oranje be
vindt zich inderdaad in de uit het be
gin van de 15de eeuw daterende kerk.
De prins is heer van Diest geweest en
van 1602 tot by zyn dood in 1618 heeft
hij er veel gewoond. Na zyn overiyden
bleek dat hij de wens te kennen had
gegeven in Diest te worden begraven.
De grafkelder is na de Franse Revolutie
slechts drie keer geopend: in 1829 by
gelegenheid van het bezoek van Koning
Willem I. Daarna in 1851, omdat de vloer
van het hoogkoor moest worden ver
bouwd en tenslotte kort na de jongste
wereldoorlog. Toen is ook een foto ge
maakt van de blnnenzyde van de graf
kelder. De zwarte gedenksteen boven de
kelder bevat de beeltenis van het Gul
den Vlies, waarvan de prins ridder was
en een Latynse tekst. De kist zelf is
van lood, omgeven door ebbehout. Er
naast staat een loden bus, waarin de
ingewanden zyn bygezet. In 1946 heb
ben ook twee leden van de Nederlandse
hofhouding een bezoek aan de Sint Sul
pitiuskerk gebracht. De toenmalige bur
gemeester van de stad stelde voor, enige
veranderingen in de grafkelder te laten
aanbrengen. Dit is echter nooit gebeurd.
Dat er een nota van het Nederlandse
hof over een mogeiyke restauratie zou
bestaan is zoals ons bij informatie
bleek uitgesloten. Wel heeft het Bel
gische ministerie van Openbare Wer
ken enige maanden geleden zich met
het gemeentebestuur van Diest in ver
binding gesteld, teneinde overleg te ple
gen over het opknappen van het graf.
Men meent te weten dat de desbe
treffende minister over de kwestie was
benaderd door koning Boudewyn zelf.
Vandaar dat de opmerking van „Het
Volk" dat „het Nederlandse hof het ge
rust aan de stad Diest kan overlaten
om voor het graf te zorgen" op z'n
minst gezegd onhoffeiyk kan worden
genoemd. Had het blad beter geïnfor
meerd dan had het deze onbeleefdheid
jegens het Nederlandse vorstenhuis kun
nen vermyden.
blad. Premier Lefèvre is daarop genood
zaakt geweest terzake een officiële me
dedeling te doen.
Daaruit biykt, dat Prins Karei de pre
mier een brief heeft gezonden, waarin
hy schryft af te zien van de dotatie.
Hy dankt de regering, het parlement en
het Belgische volk voor die dotatie en
hy onderstreept, dat de representatie
van de koninklyke familie thans rust
op de oudere tak van de dynastie. Hy
zegt van oordeel te zyn, dat hy de
laatste tien jaar geen openbare activi
teit heeft gehad, aie de verlenging van
de dotatie zou wettigen. Om die rede
nen, zo besluit hy zyn brief, verzoek
ik u om de schorsing van de civiele
ïyst, die het parlement my had toege
kend.
Premier Lefèvre heeft de prins de er-
kentelykheid van de regering en van
het land betuigd voor de grote diensten,
welke deze in moeilyke ogenblikken van
de geschiedenis aan België heeft bewe
zen. De regering neemt kennis van de
wens van de prins af te zien van de
civiele lyst, die, in uitvoering van ar
tikel 77 van de Belgische Grondwet, by
de wet van 24 juli 1951 werd vastge
legd en die in een jaarlykse dotatie van
4 miljoen franken (circa f 280.000,-)
voor Prins Karei voorziet. Hoewel de re
gering dus ingaat op de wens van de
prins, wenst de regering echter geen de
finitief karakter aan deze beslissing te
geven, zodat erop kan worden terugge
komen indien de omstandigheden zulks
zouden wensen.
Geen contact met hof
Deze laatste regel is een hoffeiyk ge
baar van de regering. Mocht Prins Ka-
rel dus ooit zyn bedanken voor de do
tatie betreuren, dan kan hy die onmid-
deliyk weer opnieuw toegewezen krijgen.
Uiteraard geeft men zich in België over
aan gissingen met betrekking tot deze
brief van de Jongere broer van Koning
Leopold. Het is algemeen bekend, dat
hy met het hof nauweiyks nog betrek
kingen onderhoudt, met uitzondering
van die met de oude Koningin-grootmoe
der Elisabeth, die hy af en toe nog een
bezoek brengt. Hy leeft vry rustig in
een appartement in de buurt van de
Avenue Louise en hy bewoont het met
zyn dochter. Hy is gescheiden van de
moeder van deze dochter, over wie trou
wens nooit wordt gesproken. Als liefheb-
bery heeft hy de muziek. Hij schynt
voor zyn genoegen te componeren, 's Zo
mers verbiyft hy meestal in een kleine
villa te De Panne en hy heeft daar
omgang met lieden van velerlei, ook
eenvoudige slag.
Kritiek op Prins Albert?
Sommige lngewyden zyn geneigd In
het gebaar van de prins, die over een
groot persooniyk fortuin beschikt, een
aanmerking van hem te zien op de on
langs goedgekeurde civiele lyst van
Prins Albert van Luik (3^ miljoen fran
ken), waarop nogal kritiek is geweest.
Temeer, omdat zowel socialistische als
katholieke politieke kringen van oordeel
schynen, dat de broer van de Koning en
Prinses Paola hun representatieve plich
ten niet ernstig genoeg nemen.
Het is ovarigens niet de eerste keer, dat
Prins Karei afstand van materiële voor
delen doet. Ook het domein Argenteull,
dat de regering te zyner beschikking
had gesteld, heeft hy teruggegeven aan
de staat. Zelf heeft hy overigens vroe
ger als broer van de koning, nooit over
een civiele lyst kunnen beschikken.
