MOSKOU HERVAT DE
KERNWAPENPROEVEN
Washington: „Bedreiging mensheid
en minachting van de Ver. Naties"
Kennedy over Berlijn:
somber en vastberaden
WEERBERICHT
Londen „met stomheid geslagen
door dit reactionaire besluit"
Engelands standpunt inzake
Nieuw Guinea is niet gewijzigd
Wel is de toestand vol gevaren
maar: alle kanalen gebruiken
voor een vreedzame oplossing!
(9ud
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1961
No. 30440
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: EL A. EL van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 750
T> VOOR LEIDEN EN UMMKE!
per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Sowjet-Unie heeft gisteren bekendgemaakt
de proeven met kernwapens te zullen hervatten
„onder druk van de internationale situatie, ge
schapen door de imperialistische landen". In een
door Tass verspreide verklaring van het Kremlin
wordt gezegd, dat de Sowjet-Unie plannen heeft
uitgewerkt voor het maken van een serie super-
krachtige kernbommen met een kracht van 20, 30,
50 en zelfs 100 miljoen ton T.N.T. De Sowjetrus-
sische regering beweert, dat „de politiek van de
leidende NAVO-mogcndhcden (Amerika, Enge
land, Frankrijk en de Federale republiek Duits
land) en van het agressieve NAVO-blok als ge
heel, geen andere keuze voor de Sowjet-Unie
laat". Voorts wordt gezegd, dat „raketten ge
lijk aan die welke werden gebruikt bij de ruimte-
vluchten van Gagarin en Titow kernbommen
kunnen vervoeren naar elk punt van de aardbol
van waaruit aanvallen op de Sowjet-Unie of an
dere socialistische (bedoeld wordt: communis
tische) landen kunnen worden gelanceerd". Aan
de landen van het Westen wordt verweten, „dat
zij de bewapeningswedloop op een ongeëvenaarde
wijze opdrijven, de sterkte van de legers uitbrei
den en de internationale spanning op het kook
punt brengen".
Een woordvoerder van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde
„met stomheid geslagen te zjjn door het reactionaire besluit van de Sowjet-Unie".
Hy noemde het belachelijk het Westen voor deze ontwikkeling verantwoordelijk
te stellen. Als een verrassing kwam het besluit overigens niet. Alleen had men
niet verwacht, dat het zou komen aan de vooravond van de conferentie van niet-
gebonden landen in Belgrado en drie weken voor de opening van de Algemene
Vergadering der VN.
In Londen aldus meldde onze correspondent hedenochtend wordt het niet
onwaarschynlyk geacht, dat nu ook Amerika en Engeland hun kernproeven zul
len hervatten. Het Russische besluit, zo zegt men, houdt vermoedelijk ook ver
band met het feit, dat Frankrijk er niet toe gebracht kon worden zyn proeven te
stoppen. Een veel belangrijker overweging is echter, dat de Russische geleerden
in hun kembewapeningsprogramma thans op een punt zijn gekomen, dat zy niet
verder kunnen zonder een aantal van deze wapens te testen.
I nationale belangen te beveiligen. De lei
der van de Amerikaanse delegatie bij
de conferentie over het staken van proe-
<loor Westen bedr eigd I nève worden teruggeroepen.
Kremlin acht zich
In bovengenoemde Russische verkla
ring wordt voorts nog gezegd, dat „het
nu zover is gekomen, dat vooraanstaan
de Britse en Amerikaanse staatslieden
hun toevlucht nemen tot bedreigingen
en met oorlog dreigen voor het geval er
een vredesverdrag met de Duitse De
mocratische Republiek (bedoeld wordt
Oost-Duitsland) zou worden gesloten.
Deze feiten kunnen slechts ongerust
heid veroorzaken. De Sowjetrussische re
gering acht het dan ook haar plicht
alle noodzakelijke maatregelen te nemen
opc'at de Sowjet-Unie volledig in staat
zal zijn elke tegenpartij, die een aan
val zou willen wagen, onschadelijk te
maken".
„De Sowjet-Unie blijft bereid te allen
tijde een overeenkomst aan te gaan be
treffende algehele en volledige ontwa
pening, die tevens een einde zou maken
aan de proeven met kernwapens".
Omtrent de Geneefse besprekingen
over dit onderwerp wordt gezegd: „Het
gehele verloop van het Geneefse over
leg heeft aangetoond dat de Westerse
mogendheden toestemming willen ver
werven voor het nemen van die proeven,
waarvoor zij thans belangstelling heb
ben. Voorts is gebleken dat zij een in
ternationaal controlelichaam willen in
stellen. dat een gehoorzaam werktuig
in nun handen zou zijn en dat in feite
tot een aanhangsel zou worden van de
Westerse generale staven".
Dean teruggeroepen
Het Witte Huis heeft naar a nlei-
ding van het Russische besluit een ver
klaring uitgegeven waarin wordt gezegd
dat de Amerikaanse regering thans ge
noodzaakt is besluiten te nemen om de
worden teruggeroepen.
De Sowjetrussische regering heeft door
dit besluit een grote verantwoordelijk
heid jegens de gehele mensheid op zich
genomen, aldus de verklaring. Zy geeft
bovendien blijk van een volledige min
achting van de Verenigde Naties.
De beslissing, proeven met kernwapens
te hervatten, is een bedreiging van de
gehele mensheid in die zin dat het ge
vaar van een atomaire catastrofe wordt
vergroot.
Het besluit toont tevens de „huichel
achtigheid" van de Russische verklarin
gen over algemene en volledige ontwa
pening aan
Senator Henry Jackson, lid van de
Congrescommissie voor atoomenergie, zei
het Russische besluit niet te hebben
verwacht. .Velen van ons dachten dat de
Russische proeven niet openlijk zouden
worden hervat voordat wy dit eerst
hadden gedaan"
Senator Hubert Humphrey, assistent
fractieleider van de Democraten, noemde
het Russische besluit „betreurenswaar
dig". maar de Verenigde Staten hebben
een propagandistische overwinning be
haald. En Amerika is in staat de proe
ven te hervatten wanneer het wil. Se
nator Humphrey acht het gelukkig dat
de Russen niet zo hebben gemanoeu
vreerd dat de Amerikanen de proeven
het eerst hebben hervat. President Ken
nedy. die de verklaring opstelde na over
leg met zijn minister van Buitenlandse
Zaken Rusk, zal het komende etmaal
met zijn adviseurs de wenselijkheid van
hervatting van de proeven overleggen.
De president verklaarde dat het Rus
sische besluit in de gehele wereld „met
de grootste bezorgdheid en afkeer" zal
worden ontvangen. Er spreekt „een su
preme minachting" voor het verlangen
van de mensheid naar ontwapening uit.
VS-KUNSTMAAN
DISCOVERER XXIX
Zondag poging om capsule
te bergen
Van de Amerikaanse raketbasis
Vandenberg is gisteren een kunst
maan Discoverer XXIX gelan
ceerd. De kunstmaan is in de be
oogde baan om de aarde gekomen.
Vermoedelijk zondag zal worden
geprobeerd, de instrumentencap
sule behouden naar de aarde te
laten terugkeren. De bedoeling is
de capsule in het gebied van Ha
waii met sleepnetten in de lucht op
te vangen. Mocht dit mislukken,
dan kan de capsule eventueel nog
uit zee geborgen worden. Een der
gelijke operatie is reeds enkele
malen met succes bekroond.
Het Ranger-ruimtevaartuig, dat on
langs van een tot kunstmaan gepromo
veerde raket tot 800.000 km ver in de
ruimte zou worden gelanceerd maar dat
zich niet van de eerste kunstmaan
scheidde, is thans in de atmosfeer ver
brand. Vermoedelijk zal in de herfst een
nieuwe poging worden gedaan, om een
Ranger te lanceren.
KONINKLIJK GEZIN VAN
VAKANTIE TERUG
Het Koninklijk gezin is weer terug
van vakantie. Gistermiddag omstreeks
halfzeven is de regerings Friendship,
waarmee de Koningin, de Prins en de
Prinsessen Beatrix. Marijke en Mar
griet uit Italië terugkeerden, geland op
het vliegveld Soesterberg.
De vakantie in het Koninklijke va
kantieverblijf in Porto Ercole aan de
Italiaanse kust heeft ruim vijf weken
geduurd.
Ons land beschouwd als souvereine macht
Uit gezaghebbende bron in Londen wordt vernomen, dat de uitno
diging van Koningin Elizabeth aan president Soekarno om een bezoek
aan Engeland te brengen niet betekent dat de politiek van Groot-Brit-
tannië ten opzichte van de kwestie-Nieuw-Guinea is gewijzigd. Er
wordt aan herinnerd dat Engelands standpunt in dezen op 26 juni door
de heer Godger van het ministerie van Buitenlandse Zaken nog eens
is uiteengezet in een verklaring die op het volgende neerkomt:
1) Groot-Brittannië beschouwt Neder
land als de souvereine macht in Nieuw-
Guinea
2» Afgezien van het algemeen belang
met betrekking tot de vrede en de sta
biliteit in Zuid-Oost-Azië is de Engel
se regering niet direct bij het vraagstuk
geinteresseerd.
3» Engeland zal zich zeker niet ver
zetten tegen een door vreedzame onder
handelingen verkregen regeling van het
vraagstuk.
Een verklaring van een hoge functio
naris van het Indonesische ministerie
PRIJS VAN f25.000
In de 552ste Staatsloterij, vierdeklasse,
achtste lijst, is een prijs van f25.000 ge
vallen op no. 145 9.
Minister Luns naar New York
De minister van Buitenlandse Zaken,
mr J. Luns. zal van 5 september tot
midden oktober te New York de alge
mene vergadering van de V.N. oijwo
nen.
RUSTIG WEER
D- Bilt verwact van heden- tot mor
genavond
Droog weer met in de nacht en och
tend plaatselijk mist of lage wolken,
daarna overwegend zonnig. Weinig wind
en dezelfde temperaturen als vandaag
of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
1 SEPTEMBER
Zon op: 5.50 uur; onder: 19.29 uur.
Maan op: 22.59 uur; onder: 13.33 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.33 en 19.-8
uur; laagwater te 3.26 en 15.39 uur.
STRANDVERWACHTING.
(Van een weerkundig medewerker).
Na het optrekken van de mistbanken
ook morgen zonnig en fraai strandweer
Zwakke noordelijke wind. In de middag
22 tot 24 graden. Zeewater 18 graden.
Vooruitzichten: hoge drukgebieden
blijven het weer bepalen met wellicht
ook tijdens het weekeinde
strandweer.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
van Buitenlandse Zaken, volgens welke
de uitnodiging „een overwinning van
de buitenlandse politiek van Indonesië
op die van Nederland" betekent en een
verandering voorspelt in het Engelse
standpunt in deze kwestie, heeft in Lon
den een zekere verwarring veroorzaakt.
In afwachting van de bevestiging van
deze verklaring onthoudt men zich op
het Ministerie van Buitenlandse Zaken
van commentaar.
In Brazilië neemt
spanning nog toe
In de Braziliaanse provincie Rio Gran
de do Sul zyn regeringsoperaties begon
nen tegen de aanhangers van vice- pre
sident Couiart, De minister van Oorlog,
Denys, heeft alle 30.000 militairen van
het derde leger gedemobiliseerd. Twee
legercommandanten, aanhangers van
Goulart, zyn ontslagen. Rondom Porto
Alegre, hoofdstad van Rio Grande
do Sul, hebben eenheden van het
derde leger intussen posities ingeno
men. De haven is gesloten. Intussen
heeft de bevelhebber van het vyfde mi
litaire gebied van luchtmacht, overste
Monteiro, zich aan de zijde van Goulart
geschaard. Goulart zelf is gisteravond uit
New York vertrokken. Hij werd vanmid
dag in Buenos Aires verwacht, vanwaar
hij vermoedelijk zal doorreizen naar
Montevideo.
De militaire ministers blijven by hun
standpunt, dat Goulart onaanvaardbaar
is: zijn presidentschap zal een aanmoe
diging zyn voor degenen, die het land
willen zien vervallen tot chaos, anarchie
en burgeroorlog. Goulart heeft heel dui
delijk zijn ideologische opvattingen ge
toond door herhaalde opruiing in vak
bondskringen met politieke oogmerken
en in samenwerking met de communis
ten. Bij debatten in het parlement is ge
bleken, dat vele parlementariërs afkerig
zijn van „ongrondwettelijke avonturen"
en dus geen overwegende bezwaren heb
ben tegen Goulart.
Redders in actie bij een van de len mensen boven diepe afgronden
kabelbaan-cabines, waarin tiental- angstige uren hebben doorgebracht.
(Van onze correspondent te Washington)
Tot tweemaal toe verklaarde Amerika's president John F. Kennedy
gisteren op zijn te Washington gehouden persconferentie, dat hij de
toestand in Duitsland vol gevaar achtte, doch tevens gaf hij tot drie-
maal toe te kennen, dat hij alle kanalen wilde gebruiken om met de
communisten van gedachten te wisselen over een vreedzame en bevre
digende oplossing van de kwestie. Het overleg tussen de ministers van
Buitenlandse Zaken van Amerika, Engeland, Frankrijk en West-
Duitsland zal 14 september te Washington worden hervat. Generaal
Clay vertrekt 15 september naar Berlijn als Kennedy's persoonlijke
vertegenwoordiger met de rang van ambassadeur. In Duitsland kent
men generaal Clay vooral als de man van de luchtbrug en behalve een
praktische betekenis heeft Clays benoeming daarom ook een symbo
lische betekenis! Generaal Clay personifieert de gedachte, dat West-
Berlijn niet in de steek mag worden gelaten.
President beseft de
Een van de neergestorte cabines aorten
van de kabelbaan bij Chamonix. lieven.
Zes personen kwamen bij het neer-
van de cabines om hei
Einde van segregatie
in Georgia (V.S.)
Aan de eeuwenoude segregatie in Geor
gia, een der zuidelijke staten van de
Ver. Staten, is gisteren een einde ge
komen, toen negen neger-leerlingen hun
plaatsen innamen in vier midde'bare
scholen.
Politiefunctionarissen die de nieuwe
leerlingen naar de scholen begeleiden,
voorkwamen mogelijke incidenten aoor
plakkaten waarop blanke ouders weden
opgeroepen de scholen te boycotten, in
beslag te nemen. Incidenten van be
tekenis hebben zich dan ook niet voor
gedaan.
vernietigingskracht
President Kennedy drong aan op een
groter krachtsinspanning van de NAVO-
partners in West-Europa en hij schijnt
voor Amerika nog meer militaire maat
regelen te overwegen.
Kennedy gaf overigens te kennen dat
de Amerikaanse ambassadeur in Moskou,
Llewillyn Thompson, zich niet-officieel
met Sowjetrussische autoriteiten in ver
binding zal stellen over de vooruitzich
ten voor het openen van besprekingen
tussen Oost en West. De Ambassadeur
zal dit doen wanneer hij. in het komen
de weekeinde, op zijn standplaats terug
keert. Thompson vertoeft thans met va
kantie in Duitsland.
President Kennedy maakte een vast
beraden, doch wel enigszins sombere in
druk gedurende dit half uur, waarin
verscheidene ernstige problemen aan de
orde kwamen. Zijn wens om met de Rus
sen overleg te plegen over een redelijke
Tsjombe had een
lichte hartaanval
President Tsjombe van Katanga heeft
vanochtend een lichte hartaanval gehad,
aldus heeft iemand uit zijn omgeving
meegedeeld. Tsjombe sprak met een de
legatie in zijn woning toen hy onwel
werd. De president heeft het bewust
zijn niet verloren.
oplossing van de moeilijkheden bleek
duidelijk, hoewel hij zich waarschijn
lijk om de Fransen te ontzien wat
vaag uitdrukte. Het bleek echter ook dat
Kennedy zelf niet al te optimistisch
over de toestand is.
Met name de bedreiging, die men
ducht ten aanzien van de luchtwegen
naar West-Berlijn, vat de president zeer
ernstig op.
Men zou de houding van Kennedy
aldus kunnen samenvatten: hy wenst
krachtig stelling te nemen tegen het
opdringen van het communisme, doch
wenst indien enigszins mogelijk daarby
geweld te vermyden. Herhaaldelijk
bleek op deze persconferentie hoezeer
Kennedy zich ervan bewust is dat de
vernietigingskracht over en weer enorm
groot is en dat, indien die vernietigings
kracht gebruikt wordt, zulks tot cata
strofale gevolgen zal leiden, zonder een
oplossing te brengen.
Men zie ook pag. 2
Uit het Leidsch Dagblad van
4 Sept. 1861;
1 - Verschillende slagers te 's Hage
1 hebben in de laatste dagen den
prijs van het vleesch vermin
derd Het wordt thans verkocht:
rundvleesch tegen 70 d 80 cents
het kalfsvleesch tegen 80 a 85
cents en het lamsvleesch tegen i
50 cents het Kederl. pond.