Braziliaanse president
O mul ros is afgetreden
Leger weigert ontslag
te erkennen Gisteren
demonstraties in Rio
Chroesjtsjow verwacht
geen oorlog 0111 Berlijn
WEERBERICHT
Fa. D. KRET Zn.
VS-kimstmaan Explorer XIII met
behulp Scout-raket gelanceerd
Vertraging in
Mercury - pro j eet
Felle haat leidt
tot moordpoging
Washington: verdediging Berlijn
is tevens die van gehele wereld
Reservisten in
VS opgeroepen
(9uof QTïè.
teuwss
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1961
No. 30436
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. vao Disüoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
President Janio Quadros van Brazilië heeft gisteren zijn functie
neergelegd. Ook alle ministers van de regering-Quadros zijn afgetre
den, de secretarissen-generaal der ministeries zijn met de lopende zaken
belast. Na het ontslag van het kabinet wordt de mogelijkheid van
terugkeer van Quadros als uitgesloten beschouwd, althans onder de
huidige grondwet. Ranieri Mazzili is thans waarnemend president.
Quadros was in oktober van het vorige jaar tot president gekozen
met een ongekende meerderheid. In zijn campagne beloofde hij een
einde te zullen maken aan de corruptie en verstrekkende hervormingen
te zullen invoeren om de armoede te bestrijden. Hij werd voor vijf jaar
gekozen. Gisteravond zijn de spoorwegarbeiders van de nationale
spoorwegmaatschappij „Leopoldina" in staking gegaan „om de weg te
versperren voor het fascisme, dat het ontslag van Quadros heeft uit
gelokt". Er werd gisteravond in Rio de Janeiro hier en daar gedemon
streerd. Zo probeerden honderden betogers, merendeels studenten, een
aanval te doen op de Amerikaanse ambassade. Zij werden door de
politie met traangasbommen teruggedreven.
In Washington werd gezegd, dat het ontslag van Quadros het
gevolg is van zijn vriendschappelijke houding jegens het Sowjetrussi-
sche blok en China. Intussen hebben de Braziliaanse strijdkrachten
geweigerd het ontslag van Quadros te erkennen. Alle troepen zijn in de
kazernes geconsigneerd.
Koerste president
te veel naar links
Het bericht van het ontslag van presi
dent Quadros sloeg in Washington als
een bom in. De ambtenaren van de af
deling Latijns-Amerika van het minis
terie van Buitenlandse Zaken kwamen
dadelijk in spoedvergadering bijeen om
de gevolgen ervan te bestuderen.
Hoewel de Amerikanen er officieel het
stilzwijgen over hebben bewaard, heb
ben Amerikaanse leiders het besluit van
Quadros een van de hoogst. Braziliaan
se onderscheidingen aan de Cubaanse
minister van Industrie, Guevara, toe te
kennen, als een belediging beschouwd.
Verder was men in Amerikaanse krin
gen niet ingenomen met het plan van
Quadros zich uit te spreken voor toe
lating van communistisch-China tot de
Verenigde Naties.
In een brief aan het congres schrijft
Quadros: „Ik ben door de reactie ver
slagen". Volgens hem zou er geen vrede
in Brazilië zijn als hij zou blijven. Hij
drong er bij de Brazilianen op aan de
orde te handhaven en deelde mee dat
Mazelli het presidentschap op zich zal
nemen. Het congres heeft het ontslag
van de president aanvaard.
Quadros had zich de reputatie verwor
ven een politiek gematigd en economisch
conservatief politicus te zijn in de jaren
1954 tot 1958 toen hij gouverneur van
Sao Paulo was. Toen hij president was
geworden, deelde hij mee een „onafhan
kelijk" buitenlands beleid te zullen voe
ren in alle kwesties, ook die met be
trekking tot de Sojwet-Unie en commu-
nistisch-China. Hij zei echter ook dat
Brazilië zijn traditionele politiek van
samenwerking met de V.S. zou hand
haven.
Advertentie
LOODGIETERS BEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leidet»
Telefoon 20023—24350
In zijn brief aan het congres zei Qua
dros nog: „Ik voel mij verpletterd. Duis
tere machten keren zich op het ogen
blik tegen mij. Deze machten hebben
tegen mij geintigreerd en mij beledigd
onder het voorwendsel met mij te willen
samenwerken. Indien ik aan de regering
zou blijven, zou ik er niet in slagen de
vrede en de rust te handhaven die voor
mijn werk noodzakelijk zijn".
In rooms-katholieke kringen te Rio de
Janeiro wees men op het stilzwijgen van
de aartsbisschop van Rio, kardinaal Ca-
mara. Overigens had deze kardinaal eer
der opzien gebaard door te schrijven dat
hij „in naam van de christelijke gedach
te" de door Quadros ingeslagen weg op
het gebied van de buitenlandse politiek
steunde.
Misschien een manoeuvre
In Rio de Janeiro vraagt men zich in
tussen af, of de president is afgetreden
om, daartoe geroepen door het volk en
het leger, straks een des te steviger po
sitie te kunnen innemen. Quadros heeft
iets dergelijks al eerder gedaan, name
lijk in de verkiezingsstrijd om het presi
dentschap. Hij trok zich toen plotseling
als kandidaat terug, omdat hy weigerde
verplichtingen op zich te nemen, welke
de partijen van hem vroegen in ruil voor
hun steun.
De ontslagbrief van Quadros schijnt
echter met deze hypothese in strijd te
zijn. Imihers, in plaats van het volk uit
te nodigen „de straat op te gaan", heeft
hij een beroep op de bevolking gedaan,
de kalmte te bewaren en aan het werk
te blijven.
Voorshands is de toestand zo, dat de
voorzitter van de kamer van afgevaar
digden, Ranieri Mazzili, voorlopig het
presidentschap waarneemt, aangezien de
vice-president, Joao Goulart, een bezoek
aan het Verre Oosten brengt. Deze
kwam gisteren in Singapore aan. Maar
heeft intussen de terugreis aanvaard.
PRINSES IRENE IN CANADA
Prinses Irene is tezamen met mevrouw
Renée-Röell Smith uit Ottawa uit Mon
treal naar Ottawa vertrokken. Mevrouw
Smith is verleden jaar in het huwelijk
getreden, waarbij Prinses Irene aan
wezig was.
Voor studie van micro-meteorieten
Het Amerikaanse bureau voor lucht- en ruimtevaart NASA heeft
gisteren een kunstmaan gelanceerd met behulp van een viertraps Scout
raket. De kunstmaan, de Explorer XIII. is in een baan om de aarde
gekomen met een hoogste punt van 980 km en een laagste van 450 km
van de aarde. De lancering geschiedde van het eiland Wallops voor
de kust van Virginia.
De Explorer XIII weegt 85 kg en heeft ruim 60 kg instrumenten aan
boord. De kunstmaan blijft verbonden aan de vierde trap van de
Scout-raket. Het doel van de instrumenten is de studie van micro-
meteorieten, die een gevaar kunnen vormen voor toekomstige ruimte-
reizigers.
De Scout-raket die by de start 16200
kg weegt, is veel goedkoper dan de
meestal voor satellietlanceringen ge
bruikte raketten. Van drie pogingen om
er een kunstmaan mee te lanceren is er
tot dusver slechts één gelukt.
Inmiddels heeft de NASA bekend ge
maakt, dat de op 15 augustus gelanceer
de Explorer XII geheel aan de ver
wachtingen voldoet. Deze satelliet dringt
zeer ver in de ruimte door: 76.480 kilo
meter. Het dichtstbyzynde punt van de
baan, die in 26Mi uur wordt doorlopen,
ligt op 288 km hoogte. De snelheid van
deze kunstmaan varieert van 39.000 tot
2960 km per uur. Men is zeer tevreden
over kwaliteit en inhoud van de ont
vangen radioseinen, die de waarnemin
gen van tien instrumenten overbrengen.
De nuttige levensduur van de Explorer
XII wordt op ruim negen jaar geraamd.
VRIJ WARM
Blijkens het weeroverzicht, dat het
K.N.M.I. vanmorgen om 10 uur ver
strekte, is er boven het vasteland van
West-Europa een hogedrukgebied aan
wezig, dat maar weinig van plaats ver
andert Alleen een koufront, dat zich
nu boven Engeland bevindt, kan morgen
het noordwesten van Nederland berei
ken en daar wat regen brengen. Het
weer elders blyft onder invloed van het
hogedrukgebied. Het gevolg is: vry
warm weer.
27 augustus
Zon op: 5.42 uur; onder: 19.40 uur.
Maan op: 20.32 uur; onder; 7.13 uur.
Hoogwater te Katwyk te 3.44 en 16.14
uur, laagwater te 12.02 uur.
(28/8 hoogwater te 4.30 en 17.00 uur,
laagwater te 0.30 en 12.49 uur).
STRAND VERWACHTING
VOOR MORGEN
(Van een weerkundig medewerker)
Zwak front passeert dit weekeinde met
weinig regen ons land. Later op de dag
opklaringen en vry goed strandweer.
Matige zuidwestelyke wind. Overdag
temperaturen van 19 tot 20 graden. Zee
water 17 graden. Vooruitzichten: lucht
druk stijgt boven Scandinavië, daarom
kans op een periode van beter zomer
weer.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
cn een bijvoegsel.
Het Amerikaanse bureau voor lucht
en ruimtevaart NASA heeft bekendge
maakt, dat de poging om deze week een
onbemande Mercury-ruimtecabine in een
baan om de aarde te brengen, is uitge
steld.
Volgens welingelichte kringen zal het
uitstel minstens een week duren.
Donderdagavond deden zich technische
moeilykheden voor by een controle van
de Atlas-raket en de Mercury-cabine. De
proef vormt een belangrijke voorberei
ding voor de uitvoering van het plan om
nog dit jaar een bemand ruimtevaartuig
in een baan om de aarde te brengen. Of
dit laatste nog inderdaad vóór het nieu
we jaar zal kunnen geschieden, hangt af
van de duur van de thans ondervonden
vertraging.
Arrestatie te Venlo
V erdelgingsmiddel
o O
op brood gesmeerd
(Van onze Limburgse correspondent)
De Venlose politie heeft een
22-jarige fabrieksarbeider gear
resteerd wegens een poging tot
vergiftiging van een 23-jarige
kantoorbediende.
De fabrieksarbeider verbleef samen
met de kantoorbediende in pension te
Venlo. De beide jongemannen leefden
op zeer gespannen voet. De haat, die de
fabrieksarbeider de kantoorbediende
toedroeg, was zo groot geworden, dat
hy naar zijn zeggen de vorige week
besloot zyn mede-pensiongast om het
leven te brengen.
By een drogist kocht hy een hoeveel
heid van een zeer giftig verdelgingsmid
del voor muizen. Dit smeerde hy maan
dagmorgen op de boterhammen, die door
de pensionhoudster als lunchpakket voor
de kantoorbediende waren gereed ge
maakt. Toen de man 's middags zyn
twaalfuurtje wilde nuttigen, viel hem
de vreemde smaak van het beleg da-
delyk op. Niettemin at hy er nagenoeg
een hele boterham van op. Daar hij
meende bedorven waai te hebben ge
geten stapte hy nog diezelfde middag
naar zyn huisarts. Hy nam de overge
bleven boterhammen mee. De dokter
constateerde na een vluchtig onderzoek
reeds, dat de boterhammen met een
vergif waren bestreken. Het spoedig be
zoek aan de arts heeft de kantoorbe
diende voor verdere nadelige gevolgen
behoed. De politie werd van een en an
der in kennis gesteld.
Wachtlopen op een kerkhof is
een zeldzaam verschijnsel. In Ber
lijn kan men dit thans zien. Militai
ren waken bij de doden om te zor
gen dat de levenden niet via het
kerkhof de vrijheid weten te vinden.
Kenjatta zegt: „Geen
baiulietenregering"
Als Kenia eenmaal onafhankeiyk ge
worden is, zal het geen „bandietenrege
ring" krygen en zullen de landeigenaars
niet van hun bezittingen beroofd wor
den. Dit heeft de pas vrygelaten ex-lei
der van de Mau Mau, Jomo Kenjatta,
gisteren tegen journalisten gezegd, toen
hij het parlementsgebouw in Nairobi be
zocht.
wy zullen hen, die in diverse projec
ten kapitaal gestoken hebben, aanmoe
digen naar Kenia te komen om daar
LOTERIJ WET 12 SEPTEMBER
IN DE EERSTE KAMER
De eerste Kamer za, blykens de gis
teren verschenen agenda, de door de
Tweede Kamer goedgekeurde wijziging
van de Loterywet op 12 september in
behandeling nemen, onder voorbehoud
echter, dat het eindverslag tijdig gereed
zal zyn.
zaken te doen, aldus Kenjatta, want dit
zal ons meer welvaart brengen.
Hy deed een beroep op de Afrikanen
om samen te werken voor het welzyn
van het land.
Amerika, Engeland en Frankryk zouden vandaag in Moskou nota's laten over
handigen, waarin zy het Russische stuk, waarin de toegang tot West-Berlijn door
de lucht bedreigd wordt, van de hand wyzen. Voorts is in Washington bekend
gemaakt, dat de belofte van de Geallieerden om West-Berlijn te verdedigen tegen
communistische agressie en druk, in feite neerkomt op de verdediging van de
vryheid van de gehele wereld. Dit valt te lezen in een door Buitenlandse Zaken
(State Department) gepubliceerd document, waarin de achtergronden van de
Westelijke en communistische politiek tegenover Berlijn worden uiteengezet. Het
Westen heeft met zyn politiek inzake Berlijn de verdediging op zich genomen van
elke stad en elk dorp in Europa, Azië, Afrika en Latijns Amerika, waar de mensen
vry willen zyn. In het document vergelijkt het State Department de uitspraken
van de Oostduitse leider UIbricht met die van Hitier in „Mein Kampf".
In Sotsji heeft premier Chroesjtsjow verklaard, dat het wenselijk is het overleg
over Berlijn zo spoedig mogelyk te laten beginnen. Hij zei dit in een gesprek met
de Amerikaanse journalist Drew Pearson. Chroesjtsjow had verder gezegd er zeker
van te zyn, dat er geen oorlog om Berlijn komt. Amerika en Rusland kunnen de
wereldvrede waarborgen, aldus de premier, die zich welwillend over president
Kennedy uitliet.
Bonn vraagt 0111 een
eerdere vergadering
In een brief van de Britse premier
Macmillan aan de Westduitse Bonds
kanselier Adenauer verklaart hy dat er
weliswaar mogelyk moeilyke weken en
maanden zullen aanbreken, doch dat er
uiteindeiyk toch een oplossing voor het
Berlynse vraagstuk zal worden gevon
den. Macmillan had woorden van lof
voor Adenauers houding sinds het afslui
ten door de Oostduitsers, op 13 dezer,
van de sectorgrens. In Westduitse rege
ringskringen wordt vernomen dat Ade
nauer zeer met Macmillans brief was in
genomen en dat hy dankbaar is voor
de steun van de Britse premier.
Uit regeringskringen in Bonn kan men
verder nog vernemen, dat de Westduit
se regering de Westelijke Grote Drie heeft
voorgesteld eerder een conferentie van
Buitenlandse Zaken te beleggen dan op
19 september a.s., zoals tot nu toe was
afgesproken. Het optreden van de Rus
sische premier Chriesjtsjow eist snellere
reactie en beraadslaging van het Wes
ten, aldus meent de Bondsregering.
De Westberlynse politie heeft gister
avond in West-Berlyn vyf kantoren van
het. Vrye Duitse Vakverbond en acht
kantoren van de organisatie van de Vrye
Duitse Jeugd gesloten. Deze organisaties
staan onder communistische leiding.
De Oostduitse politie heeft gisteren
een waterkanon en traangasgranaten ge
bruikt om een groep Westberlyners by
een grenspost tussen de Amerikaanse
sector in West-Berlyn en Oost-Berlyn
uiteen te jaeen. De Westberlijners had
den de Oostduitse politie uitgejouwd. De
Westberlijnse politie verspreidde de me
nigte. Binnen een half uur was het weer
rustig. De Westberlijners waren naar de
grens getrokken toen de aldaar gesta
tioneerde .'^nerikaanse troepen wegge
gaan waren. Zy moesten door andere
afgelost worden.
In de gisteren gehouden bijeen
komst van de ministerraad werd
prof. dr. J. E. de Quay gehuldigd
in verband met zijn zestigste ver
jaardag. Minister Korthals bood
hem namens de leden van het ka
binet een zilveren sigarettendoos
Het spoor leidde al spoedig naar do
fabrieksarbeider. Toen deze door de po
litie werd verhoord, viel hy al gauw door
de mand. Hy legde een volledige be
kentenis af. Hij is voorgeleid aan de
officier van Justitie te Roermond en
ingesloten in het huis van bewaring te
Roermond.
De Amerikaanse minister van Defensie,
McNamara, heeft gisteren bekendge
maakt, dat omstreeks 76.500 reservisten
van het leger, de vloot en de luchtmacht
worden opgeroepen, zulks op grond van
de plannen welke president Kennedy op
25 juli heeft ontvouwd. De betrokkenen
moeten op 1 oktober opkomen. Het gaat
om ongeveer 46.500 reservisten van het
leger, 6.400 van de marine en 23.600 van
de luchtmacht.
De minister wilde niet zeggen, hoelang
de reservisten onder de wapens zullen
worden gehouden. Dit hangt af van de
duur van de crisis om Berlijn. Hy zei
dat het Congres de diensttyd van opge
roepen reservisten tot één jaar heeft be
perkt. De regering was echter gemach
tigd, zo nodig ongeveer 250.000 man op
te roepen.
KI" we moord in Engeland
Gisteravond is op een stuk bouwgrond
het lichaam van een ongeveer zeventien
jarig meisje gevonden, dat door wurging
om het leven was gebracht. Het slacht
offer zou reeds drie dagen dood zyn.
INSTRUCTEUR KREEG
TIK VAN LEERLING
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Op de Hoofdweg te Amsterdam deed
zich gistermiddag een incident voor in
een lesauto, als gevolg waarvan de in
structeur een pols brak, de auto iichte
beschadigingen opliep en de leerling de
benen nam.
De leerling kreeg opdracht bij het Su-
rinameplein linksaf te slaan en deswege
de auto tydig naar het linkergedeelte
van de rechterweghelft te sturen. De
man deed dit zo ambitieus dat de auto
te ver naar links reed. De rij-instructeur
greep in door met de linkerhand het
stuurwiel beet te pakken. Hiervan was
de leerling-chauffeur niet gediend: hy
gaf zijn leermeester een tik op diens
pols, die zo hard aankwam dat deze
brak. Hierdoor zwenkte ook het stuur
wiel naar rechts en de auto schoot het
trottoir op en botste tegen een lantaarn
paal.
De automobilist in spé is toen rraar
uitgestapt en heengegaan. Het zal zijn
laatste les bij deze instructeur wel zyn
geweest.
Uit het Leidsch Dagblad van
30 aug. 1861:
Men zegt, dat er te Amster
dam hier en daar verzakkingen
en grondinstortingen plaats
hebben, die onrust baren, om
dat deskundigen beweren, dat
de oorzaak ligt in het wegspoe
len der gronden. Anderen den
ken aan de voorspellij g van Dr.
Ludeman, dat Amsterdam een
maal weer door het water zal
verzwolgen worden.