GRIMMIGE WESTERSE
REACTIE IN BERLIJN
flmtotu
Politie in Parijs hield
gisteren „oorlogsraad"
WIELRENNEN
Troepen en tanks op
drie plaatsen aan de
grens in stelling
WEERBERICHT
NA DE NIEUWE AFGRENDELINGSMAATREGELEN
Halve gebr. kip
fl.95
Rechtse OAS-terroristen van
plastic op TNT overgegaan
RANGER MISLUKT EN TOT
KUNSTMAAN GEDEGRADEERD
(§uc/ ?)ti eu
leuws
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1961
No. 30434
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E A E van uishoeck
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Bonn)
Ditmaal heeft het Westen onmiddellijk gereageerd op de nieuwe
Oostduitse maatregelen in Berlijn. Gistermiddag om twee uur brachten
Franse, Britten en Amerikanen troepen cn tanks in stelling op drie
plaatsen bij de sectorengrens om te laten zien, dat het de Westelijke
Grote Drie ernst is bij de verdediging van hun rechten in de stad.
Tegen de nieuwe verkcersbeperkingen dienden de Westelijke stads-
commandantcn gisteren een protest in, waarin vooral de Oostduitse
aanmatiging wordt gekritiseerd, dit wegens het feit, dat de communis
ten niet alleen aan hun kant van de sectorengrens een niemandsland
van 100 meter willen instellen maar ook aan de Westelijke kant! Als
men bedenkt dat vele Westberlijners huizen op een paar meter of nog
minder van de grens afstaan, zal men begrijpen, dat deze nieuwe Oost
duitse eis zou betekenen, dat ook in West-Berlijn honderden huizen
zouden moeten worden ontruimd!
Hoogst explosieve
toestand ontstaan
Daarvan is natuurlijk geen sprake. De
grimmige pantserwagens van de Weste
lijke Geallieerden, die de stad overigens
meteen het uiterlijk gaven van een oor
logstoestand, hebben in de eerste plaats
tot taak te demonstreren, dat het Wes
ten baas in eigen huis is en geen be
tutteling van Oostduitse zijde duldt.
Maar in de tweede plaats hebben zij
ook een echt militair doel. Indien de
Oostduitsers er namelijk toe over moch
ten gaan met geweld een strook van 100
meter aan de Westelijke kant van de
sectorengrens schoon te vegen dan kun
nen ze er op rekenen de wind van voren
te krijgen. Men neemt echter niet aan
dat de Oostduitsers het tot een dergelijk
levensgevaarlijk incident zullen laten
komen.
Wie weet komen zjj in actie met hun
waterkanon, zo kan men horen specu
leren.
Al met al een hoogst explosieve
toestand! In politieke kringen kan
men dan ook horen, dat men de
Berlijnse situatie ernstiger acht dan
ooit tevoren. Een vooraanstaand
waarnemer zei ons gisteren zelfs,
dat hij de toestand, die gisteren
ontstaan is door de nieuwe Oost
duitse maatregelen, gevaarlijker
acht dan sinds de tweede wereld
oorlog het géval is geweest.
Van gezaghebbende zijde in Washing
ton is vernomen, dat de Verenigde
Staten niet voornemens zijn ook maar
iets te doen wat als een drastische stap
zou kunnen worden beschouwd in hun
reactie op de jongste Oostduitse reis
beperkingen. Hoewel de Amerikaanse
regering de nieuwe beperkingen als een
ernstige schending van de vier-mogend-
hedenovereenkomst beschouwt, raken
deze niet de vitale belangen van het
Westen in West-Berlijn en geven zij dus
geen aanleiding tot een ultimatum aan
de communisten, aldus gezaghebbende
Amerikaanse kringen.
Niet alleen de Westelijke Grote Drie
hebben grimmig gereageerd op de
Advertentie
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
OOK OM MEE I"E NEMEN
IETS ZACHTER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Veranderlijke bewolking en aanvanke
lijk op de meeste plaatsen enige regen.
Vannacht zwakke veranderlijke wind.
morgen tot matig of krachtig toenemen
de wind tussen zuid en zuidwest. Iets
hogere middag temperaturen dan van
daag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
25 augustus
Zon op- 5.39 uur; onder: 19.44 uur.
Maan op: 19.30 uur; onder: 4.28 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.14 uur en
14.42 uur laagwater te 10.25 en 22.49 uur.
STRAND VERWACHTING
VOOR MORGEN
(Van een weerkundig medewerker)
Schaarse opklaringen met nu en dan
enige regen. Matige zuidelijke wind. Iets
hogere middag temperaturen van 18 tot
19 graden. Zeewater 17 graden. Vooruit
zichten: actieve depressie nadert van
Schotland en zal het strandweer op
nieuw verstoren.
Dit blad bestaat alt 16 pagina's
nieuwe beperkingen, ook de Westberlijn-
se Senaat heeft zich niet onbetuigd
gelaten Ongewenste bezoekers zullen
voortaan uit West-Berlijn geweerd wor
den Reizigers uit Oost-Berlijn. Oost-
Duitsland en staten van het oostelijke
blok. zullen aan een zorgvuldige con
trole worden onderworpen voor zy de
stad mogen betreden.
De nieuwe maatregelen zijn illegaal,
zo verklaarde de Senaat gisteren. Zij zijn
in volstrekte tegenspraak met de ver
zekering van de Russische ambassadeur
in Bonn, Smirnow, aan kanselier
Adenauer, dat Moskou niets meer zou
doen wat de situatie zou kunnen toe
spitsen. De nieuwe chicanes van de
communisten betekenen, dat het reizen
naar Oost-Berlijn net zo moeilijk is ge
worden als tot nu toe een reis naar
Oost-Duitsland was.
Incident
De Oostberlijnse politie heeft gisteren
verscheidene traangasgranaten naar een
groep van ongeveer veertig Westber
lijners geworpen, die in de Amerikaanse
sector nabij de grens met Oost-Berlijn
stonden, aldus een woordvoerder van de
Wtt berittnae politie. Een van de West
berlijners wierp een granaat terug. De
rook van deze en de andere granaten
dreef tengevolge van de wind naar de
Oostelijke sector. Het incident speelde
zich af toen een Westberljjnse luidspre
kerauto naar de grens was gereden om
het laatste nieuws aan de Oostbcrlijners
mee te delen. De Westberlijners waren
in de omgeving gaan staan om te luiste
ren.
Een Oostberlijner is gisteren ernstig
gewond toen hij zich langs een touw uit
een raam van de tweede verdieping van
een Oostberlijns huis in een aangren
zende Westberiynse straat wilde laten
zakken De man viel op het plaveisel.
Hij werd overgebracht naar een zieken
huis in West-Berlijn.
Van bijna alle Oostberlijnse huizen,
die in de onmiddellijke omgeving van de
sectorengrens, zijn de deuren en ramen
van de benedenverdiepingen die op de
grens uitkomen, dichtgemaakt om te
voorkomen dat ze als vluchtweg worden
gebruikt.
Kennedy verlangt
snelle Westelijke
overeenstemming
Gezaghebbende Amerikaanse kringen
in Washington verklaarden gisteravond,
Nog steeds weten Oostberlijners
ae vrijheid in de westelijke sector
te vinden, zoals deze familie, die
kon vluchten door de ramen van
een op de sectorgrens gelegen huis,
waarvan de deuren reeds door de
Oostduitsers waren gebarricadeerd.
In de Verenigde Naties is de
kwestie Bizerta weer in een speciale
bijeenkomst van de Algemene Ver
gadering behandeld. De afgevaar
digde van Tunesië Mongi Slim
(links) in gesprek met Jahl van
india en Sacklcy van Ghana.
(Van onze Parijse correspondent)
Na de vijftien bomaanslagen in de nacht van dinsdag op woensdag
in Parijs, hebben hoofdinspecteurs van politie in de Parijse prefectuur
een vergadering gehouden sommigen spreken van een ..oorlogsraad"
over de maatregelen tegen het terrorisme van de O.A.S. (geheime
leger voor Frans Algerije). Met ingang van gisteravond is de politie
bewaking in Parijs verscherpt.
Geen gewonden maar
wel grote schade
In de vroege uren van woensdag, toen
nog geen enkele dader gearresteerd was,
heeft de politie 75 huiszoekingen en 30
personen in voorlopige bewaring gehou
den om nader te worden ondervraagd
Uit een onderzoek is gebleken, dat de
O.A.S.-terroristen ditmaal geen plastic
maar TNT hebben gebruikt. Ook dit
materiaal heeft evenals plastic de vorm
van een brood, maar het wordt tot
explosie gebracht door middel van een
lont. terwijl plastic met een automati
sche ontsteker explodeert. Dit klopt met
verklaringen van getuigen, die verdach
te elementen hard hebben zien weghol
len. omdat een bom met een lont vrij
snel ontploft. Een ontsteker bij plastic
kan op een bepaalde tijd worden afge
steld.
In een hotel en in twee bioscopen van
Parijs is gistermiddag loos alarm gege
ven. In een der bioscopen zaten 350
mensen naar een film te kijken, toen
de directeur om half drie aan de tele
foon werd geroepen door een onbekende,
die zonder zijn naam te noemen, waar
schuwde dat in de zaal een bom zou
ontploffen. De directeur liet de zaal
ontruimen, wat ordelijk en zonder
paniek gebeurde. Inderdaad vond de
politie een granaat, die geen sterveling
durfde aan te raken. Deskundigen stel
den vast, dat het projectiel leeg en dus
ongevaarlijk was.
De bomaanslagen hebben zich niet tot
Parijs beperkt. Ook in de provincie, spe
ciaal in het zuidwesten van Frankrijk,
zijn in verscheidene steden bommen ge
gooid. Nergens vielen gewonden, maar
bij elkaar is de schade zeer groot. In
Algerije telde men van dinsdagavond tot
woensdagavond 27 bomaanslagen, onge
rekend de aanslagen van Algerijnse ter
roristen.
dat president Kennedy het verlangen
koestert dat de Westelijke bondgenoten
opschieten en overeenstemming bereiken
over het tijdstip van onderhandelingen
met de Sowjet-Unie over de crisis in
Berlijn Deze overeenstemming is nog
niet verkregen, doch men voegde er aan
toe. dat er geen sprake is van ernstig
meningsverschil, omdat de Westelijke
standpunten over de tegenover Moskou
te volgen strategie niet onbuigzaam zijn.
Men is het reeds eens geworden over de
noodzaak van het benaderen van Mos
kou voor een vreedzame regeling, doch
tussen Engeland, Frankrijk en de Ver
enigde Staten moet nog een akkoord
over het tijdstip van een dergelijke stap
worden uitgewerkt.
Volgens genoemde kringen aarzelen
de Verenigde Staten in te stemmen met
het argument, dat het Westen moet af
wachten en zich niet moet haasten met
het doen van voorstellen aan Moskou,
om de schijn te vermijden dat het uit
zwakte wil onderhandelen. Het is. aldus
deze kringen, een academische vraag of
Chroesjtsjow een Westers initiatief als
een teken van zwakte of een teken van
kracht zal opvatten. Chroesjtsjow is in
grote lijn op de hoogte van de kracht
van het Westen en dit moet niet bang
zijn dat de Kremlin-leider voorstellen
over tijd en plaats van onderhandelin
gen over Berlijn als een teken van
zwakte zal zien.
Inmiddels gaat het overleg in het
Amerikaanse ministerie van Buitenland
se Zaken tussen de Franse, Britse,
Amerikaanse en Westduitse vertegen
woordigers vrijwel dagelijks voort.
Woensdag duurden de besprekingen
twee-en-half uur en zij zouden waar
schijnlijk vandaag worden voortgezet.
Russische beschuldigingen
Het State Department heeft gister
avond bekendgemaakt, dat de Sowjet-
Unie een nieuwe nota over de kwestie-
Berlijn heeft gezonden. De volledige
tekst is nog niet bekend, maar volgens
doorgaans welingelichte kringen in
Washington beschuldigt de nota de
Verenigde Staten er van zich in Berlijn
aan provocerende handelingen schuldig
te maken, terwijl zij de Westelijke
luchtcorridors misbruiken voor het ver
voer van allerlei agenten.
Ook Engeland en Frankrijk hebben
een Russische nota ontvangen.
Parade van fabriekswachten
De leider van de Oostduitse commu
nistische partij en staatshoofd van Oost-
Duitsland, Ulbricht, heeft gisteren in
een korte toespraak op de Stalinallee
gezegd: „Wij zullen erin slagen de vrede
te bewaren hoewel de imperialisten
steeds weer zullen trachten ons uit te
dagen". Hij deelde mee. dat de Russische
troepen sedert 13 augustus, de dag van
de sluiting van de grens, in staat van
paraatheid zijn.
Tevoren was een parade gehouden van
„fabriekswachten" met lichte tanks en
pantserauto's. De leider van de partij-
afdeling van Oost-Berlijn, Verner, zei
dat de meeste fabrieksarbeiders na tien
dagen dienst in de wachtafdelingen,
naar hun fabrieken zullen terugkeren.
Intussen heeft het bestuur van de
afdeling Berlijn van de Westduitse
sociaal-democratische partij gisteren be
sloten de acht bureaus van de partij in
Oost-Berlijn definitief te sluiten waar
door de banden tussen de partij en 6.000
leden in Oost-Berlijn zijn verbroken. De
acht bureaus waren al door de volks-
politie en fabriekswachten gesloten.
Slot pag. 2
Niet gescheiden van
Atlas-raket
Geleerden en technici bestuderen nog
steeds de signalen van het Amerikaanse
ruimteschip Ranger I, dat gisteren van
Cape Canaveral is gelanceerd. Zij probe
ren er achter te komen, waarom het
ruimteschip vlakbij de aarde ronddraait
inplaats van 800.000 km in de ruimte
door te dringen zoals de opzet was.
Met een Atlas-Agenaraket werd het
307 kilo wegende voertuig de ruimte
ingeschoten. Het hele gevaarte moest
in een bepaalde positie komen opdat
de tweede trap van de raket ver in
de ruimte kon doordringen. Hoewel de
tweede trap ontbrandde, bracht hij het
ruimteschip niet verder de ruimte in.
Raket en ruimteschip, die kennelijk nog
Nederlanders in
moeilijkheden
Het Nederlandse consulaat-generaal in
Berlijn heeft meegedeeld berichten te
hebben ontvangen volgens welke bui
tenlanders in Oost-Duitsland moeilijk
heden hebben bij het verlaten van het
grondgebied.
Ook liet Zweedse consulaat in Berlijn
heeft dergelijke berichten ontvangen.
Functionarissen van het Oostduitse
ministerie van Buitenlandse Zaken heb
ben echter meegedeeld, dat zij niets
weten van een nieuwe bepaling die
buitenlanders zou verbieden naar West-
Berlijn te gaan. Voor zover hun bekend
zijn na de mededelingen van dinsdag
avond. dat buitenlanders zich via de
doorlaatpost bij de Friedrichstrasse of
met de trein via het station Friedrich
strasse naar West-Berlijn kunnen bege
ven. geen nieuwe maatregelen afgekon
digd.
Spoorwegongeluk bij
Belgrado: 11 doden
Bij een botsing tussen een passa
giers- en een goederentrein nabij No-
visad, ongeveer 70 km ten noordwes
ten van Belgrado, zijn gisteren elf pas
sagiers om het leven gekomen en on
geveer vijftig gewond, van wie zeventien
zwaar.
De passagierstrein stond stil toen het
ongeluk gebeurde. Hij was op weg naar
Belgrado. De goederentrein reisde in
tegengestelde richting. Beide locomotie
ven werden zwaar beschadigd en een
aantal rijtuigen en wagons werd ver
nield.
Doeken in Zweden
teruggevonden
C?C?
De tien schilderijen, waaronder een
Monnet en een Utrillo, die vrijdag in
Stockholm werden gestolen, zijn gister
ochtend onder een brug in een buiten
wijk van Stockholm teruggevonden.
aan elkaar vastzitten, gingen rond de
aarde draaien. Het geval cirkelt nu in
91 minuten rond de aarde. De kortste
afstand tot de aarde is 160 km, de
grootste 480 km.
Men merkte voor het eerst dat er
iets misgegaan was toen het radiocon
tact na het ontbranden van de tweede
raketmotor verbroken werd. Later kreeg
een opsporingsstation in Californië weer
contact met het ruimteschip. Het schip
heeft circa 20.000 elektronische onder
delen aan boord en heeft een uitrusting
om 8 wetenschappelijke experimenten uit
te voeren, voornamelijk onderzoekingen
op het gebied van de kosmische stra
lingen, magnetische velden en de stof
deeltjes in de ruimte.
Weinig kans op
(lienstti j dverkorting
Van onze Haagse correspondent!
Ongeveer 500 vrijwilligers hebben zich
tot dusver aangemeld voor dienst op een
kori-verband-acte bij leger en lucht
macht of voor een periode van vrijwillig
nadienen na het vervullen van de nor
male dienstplicht. Dit is voorlopig het
resultaat van de per 1 maart van dit
jaar met veel publiciteit begonnen wer
vingscampagne. Defensie-staatssecreta
ris mr. R. H. Calmeijer sprak destijds de
hoop uit, dat zich in de loop van 3 a 4
jaar 10.000 jongelieden zouden melden.
Dit aantal was nodig om tot een dienst
tijdverkorting van twee maanden voor
de dienstplichtigen te kunnen komen of
onder de huidige politieke omstandig
heden nog aan een dergelijke verkorting
kan worden gedacht is inmiddels een
vraag geworden, maar ook zonder Ber
lijn zou het er voor de voorstanders van
een feitelijke dienstplicht van zestien
maanden weinig hoopvol uitzien.
Van de 500 tot op dit ogenblik aange
nomen vrijwilligers komen er 330 in
kort verband in dienst voor vier jaar.
De dienstplicht is daarbij inbegrepen.
De overige 170 zijn jongelui, die reeds
onder de wapenen zijn en hebben bijge
tekend voor één jaar. Beide aantallen,
die te gering zijn om veel nuttig effect
te sorteren. Weliswaar wordt de wer
vingsactie voortgezet, maar men vreest
dat de resultaten eerder slechter dan
beter zullen worden.
i advertentie)
MENSEN DIE
HET GOED
BEKIJKEN
KIEZEN
ARISTONA
27, 29 en 30 augustus
Wereldkampioenschappen wielrennen te Zurich
Noodtoestand
Oostduitse landbouw
De Oostduitse minister van Landbouw
Reichelt, heeft gisteren meegedeeld dat
de noodtoestand moet worden afgekon
digd om de oogstnog bijtijds binnen
te krijgen. Dit betekent dat de plaat
selijke autoriteiten de gehele dorpsbe
volking kunnen requireren, alsmede alle
vervoersmiddelen voor het binnenhalen
van de oogst.
Volgens Reichelt hebben de slechts
weersomstandigheden dit jaar de land-
bouwwerkzaamheden bijzonder ver
traagd; 30 procent van het graan moet
nog gemaaid worden en van het ge
maaide deel moet nog bijna de helft
worden binnengehaald.
Uit het Leidsch Dagblad van
28 Aug. 1861:
De Algemeene Kerkeraad der 1
Ned. Herv. Gemeente te Amster
dam heeft tot herder en leeraar
beroepen Ds. E. Laurillard, pre- 1
dikant te Leiden.
Onder de vakken van weten- i
schap, waarvan de beoefening
voor de officieren van het Fran- i
sche leger verpligte:.d is ge
maakt, behoort thans ook de
photographic. t
