NIEUWE OOSTDUITSE
STAP IN BERLIJN
VS lanceren
ruimteschip
Vergunning nodig voor
bezoek aan rode sector
WEERBERICHT
fmm
GOYA ter waarde van IV2 miljoen
gestolen uit Engels rijksmuseum
(§ucf
Na vechtpartij overmeesterd
TAXICHAUFFEURS BRACHTEN
OPLICHTER BIJ POLITIE
Hij leefde van ongedekte cheques
Bom-offensief
in Parijs van
geheime leger
teuws
6pgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1961
No. 30433
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A El van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Bonn)
De Oostduitse communisten hebben gisteren weer een paar stapjes
gedaan in de richting van volmaakte afgrendeling van de grens tussen
beide stadsdelen. Westberlijners mogen thans het oostelijk stadsdeel
slechts bezoeken, wanneer zij in het bezit zijn van een speciale vergun
ning, welke bij twee bijkantoren van het Oostduitse reisbureau in
West-Berlijn verkrijgbaar is. Aanvragen voor een dergelijke vergun
ning moeten goedgekeurd worden door de Oostberlijnse politie. Voor
familiebezoek zullen waarschijnlijk geen vergunningen worden afgege
ven. Als reden voor deze maatregel zeggen de Oostduitsers, dat de
Westberlijnse stadsregering en agenten van spionage-organisaties ,,van
de edelmoedigheid der Oostberlijnse autoriteiten misbruik maken door
het voeren van agitatie en ondermijning van de D.D.R.". Voorts is
afgekondigd, dat kinderen niet meer alleen naar West-Berlijn mogen.
Steeds meer ouders stuurden namelijk hun kroost naar familieleden in
het Westen om tenminste dat deel van de familie in vrijheid te laten
opgroeien. Van de twaalf punten, waar men de sectorgrens nog kon
passeren, zijn er nu weer vier gesloten. Tot voor kort kon de 37 km
lange grens door Berlijn nog op 80 punten worden overschreden.
Thans is het aantal doorgangen voor buitenlanders en leden van de
Geallieerde strijdkrachten tot één beperkt, n.l. aan de Friedrichstrasse,
Deze mag niet door Duitsers en Berlijners worden gebruikt.
mige bewoners van dergelijke huizen
zagen nog tijdig kans uit hun raam
naar de vrijheid te springen. Anderen
werden met meubilair en al naar on
bekende bestemming vervoerd. Dat ln
dergelijke gevallen ook wanhoopsdaden
niet uitzonderlijk zijn, laat zich begrij
pen. Zo sprong een 59-jarige vrouw uit
haar appartement op de derde verdie
ping naar beneden op de Westberlijnse
straat, maar zij werd bij de val zo ge
wond, dat zij aan de gevolgen overleed.
De Oostberlijners metselen overigens
niet alleen huizen dicht. Ook de 4 meter
hoge ingangspoort van de Verzoenings-
kerk in de Bernauerstraat werd dicht
gemaakt. De ingang van de kerk ligt
En (le communisten
metselen maar voort
De toestand in de stad is er de laat
ste dagen niet verkwikkelijker op ge
worden. Steeds meer mensen, wier hui
zen grenzen aan West-Berlijn, worden
geheel onverwacht uit hun huizen gezet
of hun ramen en deuren aan de weste
lijke kant worden dichtgemetseld. Som-
Op de basis Cape Canaveral is
hedenochtend een ruimtevaartuig
van het type ..Ranger-I" gelan
ceerd. Het is de eerste proef, welke
ten doel heeft een ruimteschip een
afstand van ongeveer een miljoen
km. te laten afleggen. De lancering
geschiedde met behulp van een
Atlas-Agena B raket.
Wanneer de 305 kg zware ruim
tecabine ..Ranger-I" en de Agena-
raket in een baan om de aarde zijn
gekomen wil men de raket dertien
minuten later laten ontbranden,
zodat de cabine een afstand van
1.1 miljoen km van de aarde zal
bereiken en na 58 dagen tot op
60.000 km zal terugkeren.
namelijk in het westelijk deel van de
stad, maar de kerk zelf grotendels in
Oost-Berlijn.
De Westberlijnse regering heeft gis
teren de Oostduitse autoriteiten ervoor
gewaarschuwd, dat schoten van de
Oostduitse politie in richting van West-
berlijns gebied ..ernstige gevolgen"' zul
len hebben. De Westberlijnse politie had
gemeld, dat Oostduitse grenspolitie op
vluchtelingen had geschoten, die al
Westberlijns gebied bereikt hadden.
Oostduitse fabrieksmilitie heeft giste
ren in Oost-Berlijn twee kantoren ge
sloten van de sociaaldemocratische par
tij. Volgens het Oostduitse ADN is dit
gebeurd als reactie op de provocaties
in West-Berlyn, waar de regeringscoali
tie door de sociaal-democraten over
heerst wordt.
De boycot van de luchttram in West-
Berlijn, die door de Oostduitsers geëx
ploiteerd wordt, is een volledig succes
geworden. Maandag maakten maar
rond 25.000 mensen gebruik van de „S-
Bahn" en gisteren waren het er nog
minder. In normale tijden gaan gemid
deld 250.000 mensen dagelijks met de
luchttram.
Adenauer „eindelijk"
in West-Berlijn
Bondskanselier Adenauer heeft giste
ren bij zjjn acht uur durende bezoek
aan West-Berlijn niet overal hartelijk
heid geoogst. Op het vliegveld werd hij
al door een zeer gereserveerde burge
meester Brandt ontvangen met de woor
den: „Het moet interessant zijn voor u,
mijnheer de Bondskanselier, eens te zien
welke uitwerking de Oostduitse afslui
tingsmaatregelen hebben gehad". Woor
den. waarin de kritiek op Adenauers la
te komst naar Berlijn duidelijk door
klonk. Nog duidelijker werd die tijdens
Adenauers rondrit, toen in de straten
Berlijners verschenen met borden, waar
op teksten (e lezen stonden als: „Te
laat", „Eindelijk", „Hoera, de redder is
er al".
Adenauer heeft echter alles gedaan
om de slechte indruk, die zijn uitblijven
in Berlijn heeft gemaakt, weg te nemen.
Kennelijk onder de indruk van de toe-
Advertentie
DE NIE
DEMONSTREERT
23 - 24 en 25 AUGUSTUS
van 210 uur in de grote zaal
van „DEN BURCHT
TOENEMENDE BEWOLKING
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Aanvankelijk opklaringen,
later weer toenemende bewolking met
plaatselijk enige regen of motregen. De
zelfde temperaturen als vandaag of iets
hogere. Zwakke tot matige, later langs
de kust krachtige wind tussen west en
zuidwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
24 AUGUSTUS
Zon op: 5.37, onder 19.46 uur.
Maan op 18.51, onder 3.09 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee 1.17 en
13.51 uur; laagwater 9.27 en 21.54 uur.
STRANDVERWACHTING
VOOR MORGEN
(Van een weerkundig medewerker)
De verbetering van vandaag wordt
door een zwak regenfront gevolgd.
Matige tot krachtige zuidwestelijke wind.
Overdag 17 tot 18 graden. Zeewater 17
graden. Vooruitzichten: minder koel,
3iaar nog geen belangrijke verbetering.
5>it nummer bestaat uit 10 pagina's.
r f 'Ï'M I
y
V';\ VjSjfj
-
El 4 fflfi J&Ë,
Engelse versterkingen zijn aan
gekomen in West-Berlijn. Een
Britse tank op de grens van de
Engelse en de Russische sector
Tijdens een afscheidsdiner, dat
de vice-premier minister drs. H. A.
Korthals gisteren aanbood aan de
aftredende gouverneur van de Ne
derlandse Antillen drsA. B. Spee- \Nassau.
kenbrink heeft de minister de
j scheidende bewindsman de ver
sierselen uitgereikt van de hem
J verleende onderscheiding als Com
mandeur in de Orde van Oranje
stand in de stad reed hij langs de sec
torgrens. waar hij honderden Oostber
lijners begroette, die zich aan de andere
kant van de prikkeldraadversperringen
hadden opgesteld en die zich ondanks
alle pogingen van de Oostduitse politie
niet lieten verdrijven vooraleer zij de
kanselier gezien hadden. Hun enthou
siasme was overigens tot laaiende geest
drift best in staat zijn, getuige de over
weldigende ontvangst tijdens het afge
lopen weekeinde van de Amerikaanse
vice-president Johnson. Overigens moest
Adenauer aan de sectorgrens een stroom
onhebbelijkheden over zich heen laten
gaan, die door een Oostduitse luidspre
kerwagen vanachter het prikkeldraad
met schallend geluid werd gelanceerd.
Adenauer bezocht verder het vluchte-
lingenopvangcentrum Marienfelde, waar
hij zich met een aantal vluchtelingen
onderhield. „Dappere mensen, deze
vluchtelingen", zo gaf hij na afloop zijn
indrukken weer.
„Krachtiger zetten nodig"
Op een persconferentie zei de kanse-
I Her dat men het optreden van de Oost-
duitsers niet als een losstaand iets moest
zien, maar als zetten in een schaakspel,
j Het Westen zou dan ook pogingen moe-
ten doen wat krachtiger zetten terug te
j doen, zo zei hij, zonder aan te geven
wat het Westen dan wel zou moeten
doen. Adenauer zei geen voorstander te
zyn van de stelling dat het Westen al
leen maar met de Kussen moet gaan
onderhandelen nadat de chicanes in
I Berlijn ongedaan gemaakt zijn. De
1 hoofdzaak is, dat we contact opnemen
en praten, aldus de kanselier, die zei
diep onder de indruk te zijn van de
houding van de Westberlijnse bevolking.
Hij verklaarde voorts niet te voelen
voor regelrecht contact tussen Bonn en
Moskou. Het initiatief tot een gesprek
moet aan de Amerikanen worden over
gelaten. Het brengen van de kwestie-
Berlijn voor het forum van de Verenig
de Naties noemde hij weinig zinvol.
Tenslotte gaf hij nog toe dat de brief,
die burgemeester Brandt aan president
Kennedy heeft gezonden, wat de vorm
betreft niet slecht was. Over de inhoud
zal ik mij niet uitlaten, aldus Adenauer,
want daarover zijn we overeengekomen
te zwijgen.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Twee Amsterdamse taxichauffeurs hebben gisteren een einde ge
maakt aan een serie oplichtingstrucs waaraan een 30-jarige reisleider
zich de afgelopen weken heeft schuldig gemaakt.
De man, die in Amsterdam, Leiden, Scheveningen en Noordwijk
naar schatting ongeveer 25 ongedekte chèques voor een totaalbedrag
van enkele duizenden guldens heeft afgegeven en die deswege door de
politie werd gezocht, liet zich gistermorgen van huis halen voor een
lange taxirit door dezelfde chauffeur aan wie hij maandag een niet
gedekte chèque van f. 155.had afgegeven. Chauffeur Scholts nam
een collega mee om de man aan de tand te voelen over die chèque. Het
gesprek liep uit op een vechtpartij, waarin de reisleider werd over
meesterd. Hij werd vervolgens afgeleverd aan het hoofdbureau van
politie.
De reisleider die vorige maand in
Rotterdam is aangehouden onder ver
denking bedragen van een reisvereni-
ging te hebben verduisterd, werd enkele
weken geleden voorlopig in vrijheid ge
steld. Sindsdien heeft hij geleefd van
zijn chequeboekje van de post- girodienst
hoewel er geen cent meer op de reke
ning stond. In de hotels waar hij sliep
en de restaurants waar hij at gaf hij
keurig ondertekende cheques af, die
uiteraard waardeloos waren.
9 Slot pag. 2
(Van onze Londense correspondent)
Schilderijenroof schijnt tegen
woordig in Europa aan de orde
van de dag te zijn. Na de opzien
barende diefstallen in Frankrijk en
Zweden is nu op de dag af
vijftig jaar nadat Leonardo da
Vinci's Mona Lisa uit het Louvre
in Parijs verdween een Goya
ter waarde van ongeveer ander
half miljoen gulden gestolen uit de
National Gallery, Engelands rijks
museum, gelegen aan het razend
drukke Trafalgar Square in Lon-1
den.
Het paneel stelt een portret voor van i
de beroemde generaal en staatsman, de
„Ijzeren" hertog van Wellington op 43- I
jarige leeftijd, geschilderd over de halve
lichaamslengte. Men neemt aan, dat dit
de enige Engelsman is die ooit door
Goya is afgebeeld. Wellington versloeg
Napoleon by Waterloo. Hij poseerde
voor Goya tijdens zijn veldtocht in
Spanje in 1812.
Het is slechts een klein paneel en kon
daarom gemakkelijk worden meegeno
men. De afmetingen zijn ongeveer 60 x
50 cm.
Maandagavond om even na half acht
werd het werk, dat in de vestibule bij
de grote trap hing, vermist, doch de
bewaker die dit ontdekte maakte er
geen werk van, omdat hij dacht, dat het
paneel misschien elders in het gebouw
was. Inderdaad zou het schilderij dezer
dagen van haar plaats worden afgeno
men om te worden gerestaureerd.
Pas dinsdagochtend werd de recher
che van Scotland Yark op de hoogte
gesteld. Na een onderzoek van tien uur
kwam de politie tot de slotsom, dat de
dief zich in het museum moet hebben
verborgen toen dit om zes uur gesloten
werd. Hij zou de bewegingen van de
bewakers hebben gevolgd en er zodoende
in geslaagd zijn ontdekking te voor
komen. De dief moet op een ogenblik,
dat de veiligheidsdienst elders in het
gebouw surveilleerde, het paneel van de
muur hebben gehaald en zich met het
schilderij opnieuw hebben verborgen tot
de volgende ichtend het museum weer
openging en hij kon wegwandelen met
net paneel onder zijn jas in een koffer.
Deze Goya was korte tyd geleden, op
2 augustus, in nationaal bezit gekomen,
nadat hij in juni op de veiling van
Sotheby in Londen voor 140.000 pond
sterling was gekocht door de Ameri
kaanse kunsthandelaar Charles Wrights-
man uit New York.
Als gevolg van talrijke protesten tegen
de mogelijk export van het doek was
Wrightsman bereid om het tegen dezelf
de prijs welke hij had betaald aan de
National Gallery af te staan. De rege
ring en de Wolfson-stichting maakten
dit doel mogelijk. Hun aandeel was
respectievelijk 40.000 en 100.000 pond
sterling.
Op 3 augustus werd het portret voor
het publiek voor het eerst tentoonge
steld.
Het schilderij is met de lijst gestolen.
Het paneel is tamelijk broos. Alle vlieg
velden en havens zijn gisteren ogenblik
kelijk gewaarschuwd, maar de dief of
dieven moeten toen al een aanzienlijke
voorsprong hebben gehad.
Gezien de publiciteit welke aan deze
Goya de afgelopen maanden is gegeven,
acht men het hoogst onwaarschijnlijk,
dat het doek verkoopbaar is. De Goya
was evenals de andere werken uit de
National Gallery niet verzekerd, zodat
de dief ook niet kan onderhandelen met
een verzekeringsmaatschappij. Deze truc
is elders al eerder toegepast. Naar het
motief van de dader kan men daarom
slechts gissen. Het wordt onwaarschijn
lijk geacht dat het doek als middel voor
geldafpersing zal worden gebruikt.
Op het spoor
(Van onze Parijse correspondent)
Het is niet uitgesloten, dat de Franse
politie op het spoor is van de dieven, die
kortgeleden uit een tentoonstelling in
Aix-en-Provence acht doeken van
Cézanne hebben gestolen.
9 Slot pag. 2
Hij deed voorts inkopen in modema
gazijnen, liet in Scheveningen niet
minder dan 40 foto's van zichzelf ma
ken en liet zich voor honderden gul
dens in taxi's rondrijden. Als het op
betalen aankwam trok hij steeds weer
zijn chequeboek.
De politie was al spoedig van de fles-
setrekkerijen op de hoogte, maar had
moeite de man te vinden, omdat deze
na enkele dagen steeds van hotel wis
selde.
(Van onze Parijse correspondent)
In de afgelopen nacht hebben rechts-
radicale terroristen in Parijs niet min
der dan twaalf bomaanslagen ge
pleegd. Er zijn geen gewonden, maar
de materiële schade is groot. Alle aan
slagen zijn het werk van de OAS, het
geheime leger dat propaganda maakt
voor een Frans Algerije.
In diverse Parijse arrondissementen,
hoofdzakelijk in het gegoede zestiende,
werden de bewoners vannacht tussen
1 en 3 uur opgeschrikt door hevige
explosies, veroorzaakt door plastic-
bommen, en door het breken van
honderden ruiten.
De aanslagen waren gericht tegen
schrijvers. journalisten, ministers,
socialisten en linkse gaullisten, onder
anderen Franqoise Sagan, de directeur
en de hoofdredacteur van het dagblad
„Le Figaro", de minister van Handel
en Industrie, een kabinetschef van
generaal De Gaulle, een gewezen gou
verneur van Algerije en Daniel Mayer,
vroeger lid van de socialistische partij
en thans lid van de afgescheiden
socialistische organisatie, waar ook
Mendes-France bij is aangesloten.
Daniel Mayer is ook voorzitter van de
Liga voor de Mensenrechten.
De politie stelt een uitgebreid onderzoek
in. Naar alle waarschijnlijkheid hou
den de aanslagen verband met- de
vergadering van het kabinet van
hedenmiddag, die hoofdzakelijk aan
Algerije zou worden gewijd.
Ook in de stad Algiers hadden twaalf
bomaanslagen plaats, 29 in geheel
Algerije. Eén politieman werd gewond.
Maandag stapte de reisleider in de
taxi van de heer Scholts en liet zich
o.m. naar Scheveningen rijden. De me
ter wees tenslotte een bedrag van f. 155,-
dat met een cheque werd „betaald". De
reisleider vroeg de chauffeur hem de
volgende dag te komen afhalen voor
een nieuwe lange rit. Dezelfde avond
echter vernam de heer Scholts, dat
andere taxichauffeurs soortgelijke che
ques hadden ontvangen, doch dat deze
niet gedekt bleken te zijn. Hij verscheen
gistermorgen aan het opgegeven adres
aan de Leliegracht, maar nam voor
alle zekerheid een collega mee omdat
hij moeilijkheden verwachtte als het
gesprek op de cheques zou worden ge
bracht Na zijn arrestatie bleken uit
het chequeboek 25 cheques te zijn ge
scheurd, die vermoedelijk alle als on
gedekt zijn afgegeven.
Dr. Jaffé verlaat
het Stedelijk Museum
(Van onze Amsterdamse correspondent)
B. en W. van Amsterdam hebben de
ontslagaanvrage van dr. H. L. C. Jaffé,
onderdirecteur van het Stedelijk Mu
seum, ingewilUgd. Dr. Jaffé zal zijn
werkzaamheden 31 augustus beëindigen.
Dr. Jaffé heeft destijds reeds laten blij
ken niet langer nrijs te zullen stellen
op zijn functie als hij niet in aanmer
king zou komen voor de vacature, die
over enkele maanden ontstaat, wanneer
de directeur van het Stedelijk Museum,
jhr. W. Sandberg, met pensioen gaat.
In Amsterdam wordt het ontslag van
dr. Jaffé, aan wie het museum buiten
gewoon veel te danken heeft, zeer be
treurd.
Uit het Leidsch Dagblad van
27 Aug. 1861:
Het getal vreemdelingen, dat
zich thans in de residentie be-
vindt, is zóó groot, dat de meeste
hotels bijna geen plaats meer j
hebben voor de nieuw aan
komenden.
De Gemeenteraad van Leiden
heeft een huis op de Breede-
straat tegenover het Stadhuis
aangekocht, ten einde aldaar
met 1 November aanstaande te
openen een meisjesschool voor
meer uitgebreid lager onderivijs
tegen een schoolgeld van 60.-.
