Kerkdiensten Leiden en omgeving
KAMSTEEG'S
Men kan goede verwachtingen voor
de Amerikaanse conjunctuur hebben
Koucle golfstroom beïnvloedt de
Kabeljauwstapel vrij ongunstig
SNELLÈ^SÉRVICE
Ook de wind spreekt woordje mee
Onze export verdient steun
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1961
LEEUWIN DOLLY
WERD MOEDER
Dolly, een 4-jarige leeuwin van Strass
burgers leeuwennummer, is moeder ge
worden. Tijdens de avondvoorstelling in
het Schevenlngse circus schonk zjj het
leven aan een „zoontje", dat enige uren
later nog gevolgd werd door een tweede
mannelijke welp.
Morltz Buhlmann, de 32-jarige domp
teur, weet niet of er nog meer welpen
worden geboren. Dat is voor hem nog
een vraag. Vast staat echter dat de
eerst-geboren welp „Schevening" gaat
heten. Naar de geboorteplaats. De ge
hele plaatsnaam zou te lang worden
vindt Buhlmann. HIJ treedt op het ogen
blik op met tien leeuwen.
Cl* (fCtc/Vt
AUTOMOBIELBEDRIJF N.V.
(Van een speciale medewerker)
Een van de meest belangwekkende voordrachten, die gehouden
werden tijdens de bijeenkomst op visserijgebied in het laboratorium te
Lowestoft was wel die van de heer A. J. Lee, die ging over de invloeden
die de temperaturen van het water hebben op de kabeljauwstapel in de
wateren van de Barentszee en de Noord-Atlantische Oceaan. Deze uit
eenzetting deed toen heel wat stof opwaaien en gaf aanleiding tot lange
en heftige gedachtenwisselingen. De heer Lee gaf hierover de volgende
verklaring:
De Noorse Zee omvat een kom. die een
•maximum diepte heeft van ongeveer
1900 vadem op de diepste gedeelten. Deze
kom is afgescheiden van de Noordelijke
Atlantische Oceaan door een onderzeese
bergketen die loopt van Groenland, over
IJsland, de Faroër eilanden en de Faroër
Bank tot de Noordelijke gebieden van
Schotland. Aan de hoogste punten van
die massieve bergketenen bedragen de
grootst genoteerde diepten 300 vadem.
Een uitzondering bestaat evenwel voor
de Deense Straat waar een diepte van
335 vadem werd gemeten over een
breedte van 10 mijl, terwijl een tweede
uitzondering bestaat voor het gebied ge
legen tussen de Eerte eilanden en de Fa
roër. waar de hoogst genoteerde diepte
370 vadem bedraagt.
Gedurende de winterperiode heersen
Kapel: 10 uur ds. L. O. Brulln, em. pred.
Haag. 5 uur ds D. Driebergen te
Zondag 20 augustus
Leiden Hervormde Gemeente Pieters
kerk: 10 uur prof. dr. H. Berkhof. Jeugd
dienst.
Hooglandse Kerkgrocht: 8.30 uur dr. P.
L. schoonhelm; 10.30 uur ds. H. J. van
nlngen (vacature); 7 uur ds. J. M. D. van
den Berg.
Oosterkerk: 10 uur ds. H. Bouter.
Bethlehemkerk: 10 uur ds. J. Groot.
Maranathakerk: 9 uur de. J. M. D. van
den Berg.
Bevrijdingskerk10.30 uur ds. J. de Wit;
7 uur ds. H. Bouter.
Herv. Ulo-school. Asserstraat: 10 uur ds.
P. A. A. Klusener te Delft.
Aula School. Marnlxetraat: 10 uur dr. P.
L Sc hoon helm.
Ver. van Vr(Jz. Hervormden Leldse Volks
huls: 10.30 uur ds. W. J. H. Hubeek.
Lglise Wallonne: 10.30 uur ds. J. Wit te
Nijmegen.
Academisch Ziekenhuis: 10 uur ds. J.
Maaskant.
Dlaconessenhuls: 10.30 uur prof. dr. J. N.
Bakhuizen van den Brink.
Jeugdkerk: geen dienst.
Geref. Kerk Zulderkerk: 10 uur ds. de
Boer; 5 uur ds. O. D. L. Brederveld te
Oost- en West-Souburg.
Petrakerk. Surinamestraat10 uur ds. G.
D. L. Brederveld. 5 uur ds. St. J. Verveld;
6 uur ds. de Boer; 7 uur ds. St. J. Verveld.
Maranathakerk: 10.30 uur ds. J. C. Brus-
•aard te Oegstgeest; 6 uur ds. J. Maaskant.
Bevrijdingskerk. Aerent Bruunstraat: 9
uur ds. Maaskant; 5 uur ds. J. C. Brus-
laard.
Geref. Kerk (Vrljgem.): 10 en 8 uur ds.
E Teunls te Monster.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 uur dr. Velema
Geref. Gemeente: 10 en 5 uur leesdlenst.
Evang. Luth. Kerk: 10.15 uur ds. H. J.
A. Haan.
Doopsgez. Gemeente: geen dienst.
Rem. Gemeente: 10.30 uur IntervrIJz.
dienst ln het Volkshuls.
Oud-Kath. Kerk (Zw. Singel 50)9.45 u.
Hoogmis.
Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstraat 19)
geen dienst l.v.b. met bisschopswijding ts
Hulzen.
Christian Science (Steenschuur 4)10.30
uur dienst.
Baptisten gemeente: 10 en 5.30 uur dhr
Bothof te Den Dolder; (vrijdag 8 uur bid
stond
Evang. Chr. Gemeenschap (Middelste
gracht 3): 10 en 5 uur dhr Dlkkes.
Leger des Hells: 10 uur helllglnesdlenst;
6.30 -uur openluchtsamenkomst Gangetje.
7.30 uur verlossingssamenkomst. Alle sa
menkomsten oi.v. dhr Lools te Hilversum.
Aarlanderveen Herv. Gem.: 10 uur de
heer Jac. Kooy te Lelden: 7 uur ds. A. M.
Llndenburg te Ter Aar; Geref. Kerk: 10
en 6.30 uur ds. W. J. van Hoek: Chr. Ger.
Kerk: 9.30 en 6.30 uur Dienst des Woords.
Alphen aan den K(|n Herv. Gem.
Jullanastraat: 9.30 uur ds. M. Hanemaaljer
6.30 uur ds.p J. Hoeve te Tienhoven: Aula
Immanuelscnool Anna van Burenlaan: 9.30
uur ds. Harteveld te Rotterdam; Kapel
Gouwsluls: 9.30 uur ds. J. Zagema te Ap
pelscha; 6.30 uur ds. M. Hanemaaljer; Ge
bouw Jonathan: 6.30 uur ds. J. Zagema te
Appelscha; Kapel Hooftstraat: 9.30 en 6 30
uur ds. A. Breure; Oudshoornsewee: 10 uur
ds. G. Cadée; Martha-Stlchtlng: 10.30 uur
ds. J. J. van der Wall te Den Helder; Ger.
Kerk Maranathakerk Raadhulsstr.: 10 uur
ds K H. Schuring; 6.30 uur ds. J. S. v.
d Weg te Den Haag; Salvatorlkerk W. de
Zwijgerlaan: 10 uur ds. J. S. v. d. Weg;
6.30 uur ds. K. H. Schuring; Hooftstraat:
10 en 6.30 uur ds. H. Pestman te Appinge-
dam; Geref. Kerk (Vrljgem.)10 en 5 uur
ds. J. O. Mulder te Kampen; Chr. Geref.
Kerk Jeruzalemkerk Grijpen6telnstraat:
9 30 en 5 uur de heer J. van Leeuwen te
Schevenlngen; Oud Geref. Gem. Van Man-
dersloostraat: 9.30 en 4 uur leesdlenst;
Rem. Geref. Gem. Van Mandersloostraat:
feen dienst: Evangelisatie IJsbaangebouw:
0 uur Eredienst; 6.30 uur de heer Van
der Files te Assen.
Benthuizen Herv. Gem.: 9.30 en 6
uur: ds. W. A. S. Laurense; Geref. Gem.:
9.30 en 6 uur: leesdlenst.
Bodegraven Herv. Gem.: 10 uur ds.
C v. d. Bosch. 6.30 uur ds. J. Groenen
boom te Lopikerkapel; Herv. Evangelisatie:
10.30 uur ds. C. Eerhardt te Hilversum;
5 uur ds. G. J. van Embden te Zoeterwou-
de; Geref. Kerk: 10 en 6.30 uur ds. L.
Loosman; Geref Kerk (Vrljgem.): 9.30 en
3 uur drs. H. Venema te Roodeschool; Ger.
Gemeente: 10 en 6 uur leesdlenst; Evang.
Luth. Gemeente: 9 uur ds. A. Jense;
Evangelisatiekring: 10 uur Eredienst. 3.30
uur Openluchtsamenkomst.
Boskoop Herv. Gem 9 en 10.30 uur
ds Ottevanger te Leiden, 6.30 uur ds. W.
L Heijmans; Geref. Kerk: 9.30 en 5 uur
de. A G. v d. Stoel te Bergen op Zoom;
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 uur ds. P
J de Bruljn; Geref. Gem.: 9.30 en 6 uur
leesdlenst; Ver. Vrijz. Herv.: 10 uur ds. P.
Glas.
Illllegom Herv Gem 10 uur ds. F
Brouwer. 7 uur ds. J. Veenendaal: Geref.
Kerk: 10 en 5 uur dr. A. Keljzer te Utrecht
Chr. Geref Kerk: 10 uur leesdlenst, 7 uur
kandidaat J. P. Versteeg te Amsterdam;
NPB geen dienst; Evangellsatlesamenkomst
drie uur (Nutsgebouw). Spreker zendeling
De Raa uit Brazilië.
Hoogmade Herv. Gem 10 uur de
heer A. J. Dekker te Alphen aan den Rijn.
Kaag Herv. Gem.: 10 uur (H.A.) en
6 uur ds. Fokkema.
De uit het einde der achttiende
eeuw daterende kansel met doop
hek in de Remonstrantse kerk te
Oude Wetering.
(Foto Leidsch Dagblad)
Katwijk aan den Ri)n Herv Gem.:
9.30 uur ds H van Gosliga te Rijnsburg,
6 uur dhr C. Stroo te Koudekerk aan den
Rijn; Aula Pr. Beatrixschool9.30 uur ds.
C. R. H. ter Haar Romeny, vlootpredlkant
M.V.K. Valkenburg (H.D.); Gymnastiek
lokaal school Narclsstraat: 10.30 uur vie. J.
van 't Kruis; Geref. Kerk: 9.30 en 5 uur ds.
H. de Valk.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieuwe
Kerk: 8.30 uur baddlenst d6. Offerlnga. 10
uur ds. Tukker. 6 uur ds. de Vos (H.D.);
Oude Kerk: 8 uur Pfarrer Gössling uit
Herford/Westf 10 uur ds, H, J. Honders,
em. pred. te Sassenheim. 6 uur ds. Tukker;
Kapel: ,A T n
te Den
Tange-Alteveer; Gr. van Prinstererschool:
10 uur ds. D. Driebergen; Aula Nieuwe Be
graafplaats: 10 uur ds Offerlnga; Zeehos
pitium: 6.45 uur ds NawiJn; Geref. Kerk:
8 en 0.30 uur ds. Pijlman; 10.45 uur ds.
NawiJn; 5 en 6.30 uur ds. J. van der
Klaauw te 's-Gravenzande; Kampeerter
rein: 7.30 uur ds. T. H. Ferwerda te Noord-
wijk; Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 uur prof.
J. J. v. d. Schuljt te Utrecht; Geref. Kerk
(Vrljgem.»: 8.30 en 3 uur ds. K. Drost te
Gouda; 10.30 en 5 uur ds. Breen; Geref.
Gemeente: 10 en 5 uur student G. Schip-
aanboord te Lelden; Geref. Gemeente ln
Ned.: 10 en 5 uur leesdlenst.
Vertrouwen in aandelen nog niet opgezegd
(Van onze financiële medewerker)
Zowel op de Amerikaanse als op de Europese beurzen blijft zich tot dusver het
merkwaardige en gelukkige verschijnsel voordeen, dat men zich door de redevoerin
gen van de Russische premier en de afsluiting van Oost-Duitsland niet van de
wijs laat brengen. Van een paniek en een oorlogspsychose is nog nergens sprake
geweest en de Amerikaanse aandelenmarkt heeft nog altijd een neiging tot stijgen
onder invloed van de goede verwachtingen, welke voor het tweede halfjaar van
1961 en het komende jaar van de Amerikaanse conjunctuur worden gekoesterd.
Een indexcijfer van omstreeks 720 voor de industriële aandelen Is zo ongeveer de
recordhoogte sinds het begin van dit jaar, dat tot dusver toch waarlijk voor het
Amerikaanse bedrijfsleven zo gunstig niet was.
geen stijging weer te zien. waartegen-
jover de invoer in belangrijke mate is
'toegenomen. Wil het voordelig saldo van
onze betalingsbalans allengs niet in een
nadelig saldo verkeren, dan zal men
aan een verruiming van het exportkre
diet niet kunnen ontkomen en daar het
hier een landsbelang van de eerste orde
betreft, zal het daaraan verbonden ri
sico niet uitsluitend door de exporteren
de ondernemingen kunnen worden ge
dragen.
Kleine omzetten
Als men de winsten van het eerste
halfjaar met die van dezelfde periode
van het vorig jaar vergelijkt, is er in
de meeste sectoren van het bedrijfsle
ven een teruggang te constateren, zelfs
in die van de chemie, de farmecie en
de elektrotechniek en alleen de (be
schermde) petroleumindustrie en de be
drijven van levens- en genotmiddelen
maken een uitzondering, evenals de
openbaarnutsbedrijven water, gas.
elektriciteit). De door de nieuwe rege-
ringsultgaven vergrote kans op inflatie
moge ook van invloed zijn, meer en
meer wint de menig veld dat nu de
Amerikaanse conjunctuur in tien jaar
tijds drie recessies heeft weerstaan, een
periode van nieuwe economische opgang
is aangebroken.
Gestegen koopkracht
Een van de overwegingen, die aan
deze opvatting ten grondslag ligt. is de
ze dat door Marshallhulp, nationale
krachtsinspanning en commercieel ini
tiatief, zomede door de voortgaande in
tegratie, de kodpkracht van Europa
sinds het einde van de oorlog zeer be
langrijk is gestegen en de exportmoge
lijkheden naar dat werelddeel zijn ver
groot.
Er wordt in dit verband ln de V.S.
op gewezen dat men in Europa ten
aanzien van allerlei particuliere kapi
taalgoederen nog veel verder van het
verzadigingspunt is verwijderd dan in
de V.S. Uit een publikat-ie van de V.N.
blykt b.v. dat uit. 1960 per 100 Inwo
ners in de V.S. 34 een auto bezaten,
30 een televisie, 94 een radio en 40 te
lefoon. In Engeland waren deze cijfers
achtereenvolgens 10. 19, 29 en 15, in
Frankrijk 12. 3.24 en 9, in Zwitserland
8. 7. 30 en 11, in West-Duitsland 9. 2,
27 en 30. in Belgie 8. 5, 27 en 12. in
Nederland 5, 5, 27 en 13, in Italië 4,
4. 14 en 7. Neemt men deze vier ar
tikelen tezamen dan blijkt dat men er
in de V.S. 198 had. in Zweden 96, ln
Engeland 73, en in Zwitserland 68, maar
dat men in de overige landen van Euro
pa niet verder komt dan tot omstreeks
50.
Grote achterstand
Er Is dus op dit punt in ons wereld
deel ln vergelijking met de V.S. nog een
grote „achterstand" een omstandigheid,
waarop ook de Philipsdirectie in haar
prognoses voor haar concern telkens
wijst. Het hangt er natuurlijk maar van
af of de welvaart in ons werelddeel ver
der zal kunnen toenemen. Met het oog
op deze commerciële mogelijkheden en
vooral onder invloed van de Europese
integratie heeft Amerika sinds de oor
log ettelijke miljarden in ons werelddeel
geïnvesteerd, waarvan de baten uiter
aard voor een groot deel aan de V.S. ten
goede zullen komen, hetgeen b.v. ook
reeds uit de Nederlandse betalingsba
lans blijkt, die voor de laatste jaren
een stijgend bedrag naar het buiten
land vloeiende dividenden aanwijst.
Geen windeieren
Het was na de oorlog van Marshall
juist gezien dat men een klant, die bui
ten zijn schuld financiële moeilijkheden
is geraakt ook uit eigenbelang met do
naties en geldleningen weer op de been
moet helpen en de hulp, op die wijze
aan ons werelddeel verleend, heeft de
V.S. zeker geen windeieren gelegd. Van
daar dat men thans eenzelfde methode
toepast ten aanzien van de Zuidame-
rikaanse en Afrikaanse landen, ook al
zal men zich er vermoedelijk wel re
kenschap van geven dat deze debiteu
ren een groter risico opleveren, wat het
nakomen van hun verplichtingen be
treft.
Dit geldt uiteraard ook voor de fi
nanciële hulp, die door de Europese
landen aan de on- en minder ontwik
kelde gebieden wordt verleend, maar die
wordt verleend, maar die toch als een
noodzakelijke voorwaarde wordt gezien
van een verlevendiging van de handel
met zulke landen. Ook ln ons land is
het vraagstuk van de exportkredietver
lening en de exportkredietverzekering
voortdurend aan de orde, omdat allien
daardoor een gewenste expansie van de
cportbedrijven mogelijk is.
Zo heeft Nederland dezer dagen ter
verzekering van leveranties van grond
stoffen aan Joego-Slavië len krediet ver
leend van max f20 miljoen, terwijl bo
vendien transacties voor kapitaalgoede
ren en duurzame consumptiegoederen
in verzekering kunnen worden aanvaard
tot een max. van f 50 miljoen. Uit de
recente cijfers van de Nederlandse han
delsbalans ls gebleken dat vooral na de
revaluatie de export in ons land nieuwe
stimulansen en hulpmiddelen nodig
heeft om tot een verdere expansie te
komen. De Nederlandse export gaf voor
de laatste vier maanden april-juli
in vergelijking met die periode van 1960
Om tot de effectenbeurs terug te ke
ren, zowel in New York, als in Am
sterdam en op de Duitse beurzen is de
omzet op de aandelenmarkt tot dusver
klein gebleven, de beurzen blijven ech
ter tegen de internationale calamiteiten
rond Berlijn een opmerkelijke weerstand
vertonen. Er is in verband met de on
zekerheden in de internationale politiek
weliswaar een grotere belangstelling voor
obligaties, maar aan de aandelenmarkt
heeft men het vertrouwen toch niet op
gezegd.
Dit blijkt o.m. uit het feit dat de En
gelse regering aan de trustmyen de
aankoop van aandelen heeft toegestaan
en op de beurs van Frankfort voor het
I eerst sinds tientallen jaren een Ameri-
'kaans aandeel, dat van de Intern. Te-
I lephone en Telegraph, tot de officiële
notering is toegelaten, waarop de Gene
raal Motors en de American Telephone
en Telegraph, de twee grootste onder
nemingen ter wereld, zullen volgen. Dit
is dus een nieuwe stap op de weg naar
internationalisering van de effecten
handel.
Nadat het buitenland op de Amster
damse aandelenmarkt lange tijd verstek
heeft laten gaan en zelfs wel als ver
koper optrad, met name voor aandelen
Koninklijke, zijn er de laatste weken
weer aankopen voor Amerikaanse rege
ring gesignaleerd, i.e. voor aandelen
Philips, hetgeen ook uit een overzicht
van de Amerikaanse beleggingsfondsen
over het tweede kwartaal blijkt. Moge
lijk met het oog op de komende cijfers
over het tweede kwartaal hebben aan
dien Philips, die in 1960 een hoogste
koers van 1362 bereikten en in het eer
ste halfjaar van 1961 van 1250 tot 966
zijn gedaald, zich weer tot 1000 kun
nen herstellen, ook al kon dit niveau
niet behouden blijven.
Scheepvaart trekt
aandacht
Voorts heeft de afdeling van de
scheepvaartwaarden de gunstige Invloed
ondervonden van de stijgende vrachten
en het sterk gedaalde aantal opgelegde
schepen, zodat het indexcijfer voor ge
noemde aandelen dat dit jaar een hoog
ste stand van 222.67 heeft gekend, maar
op 21 juli tot 13.753 terugliep, tot bo
ven 186 is opgelopen. De revaluatie
heeft de Nederlandse scheepvaart een
groot verlies berokkend en zjj doet dat
ook nu nog, maar de perfecte outillage
van onze handelsvloot, de ruime speling
tussen behaalde en uitgekeerde winsten
in 1960 zomede de grote intrinsieke
waarde van de scheepvaartaandelen
blijven terecht de aandacht van de be
legger boeien.
Koudekerk aan den Kfjn Herv. Gem.:
10 en 7 uur ds. Koerselman; Geref. Kerk:
10.30 en 7 uur ds. J. Maaskant te Lelden.
Leiderdorp Herv. Gem.: 10 uur dhr J.
v d. Hoek. 6.30 uur ds. N. Kooreman te
Rhenen; Kerkzaal: 6.30 uur dhr J. v. d.
Hoek; Ver. Vrijz. Herv. (Lindelaan 12a):
10 30 uur dr. J Hoftljzer te Leiden; Geref.
Kerk: 10 uur ds. Mlhnema, 6.30 uur ds.
Dijk; Kerkzaal: 10.30 uur ds. Dijk; 5 uur
ds. Mlnnema.
I.einiuiden Herv. Gem.: 9.30 uur ds.
D. H. Gljsbers: Pnlël: 9 30 en 7 uur ds. W.
A. Krijger te Schiedam.
Llsse Herv. Gem.: 9 en 10.30 uur ds.
G. Pettlnga. 7 uur ds. D. J. Vossers te Lel
den. Jeugddienst; Geref. Kerk: 10 en 5 u.
ds. K. Schouten; Chr. Geref. Kerk: 10 en
4.30 uur ds. D. H. Biesma; Geref. Gem.: 10
en 4 uur ds. H. van Gllst; Geref. Kerk
(Vrljgem.): 10 en 4.30 uur ds. J. J. Ver
leur; Oud Geref. Gem.: 9.30 en 3 uur lees
dlenst. Ned. Prot. Bond: geen dienst.
Noonlwijk-BInnen Herv. Gem.: 10 uur
ds. Vossers te Lelden. Jeugddienst, 7 uur
ds. J. de Wit te Lelden; Geref. Kerk: 9.30
en 5 xiur ds. Ezlnga te Den Haag; 11 uur
v. d. Berghstichting: ds. Modderman te
Voorschoten; Prot. Bond: geen dienst.
Noordwijk aan Zee Herv. Gem.: 10 uur
ds. Steenstra te Zeist. 7 uur ds. W. Hoek
stra; 10 uur Sole Mio; ds. W. Hoekstra;
Geref. Kerk: 8 15 uur ds. T. Ferwerda; 9.30
uur Duitse dienst Pfarrer Knaak te
Essen; 10.30 en 5 uur ds. T. Ferwerda;
Herv Geref. Evang.: 10 en 3.30 uur ds. P.
de Jong te Veenendaal.
Nnnrdwljkerliout Herv. Gem.: 9 en
10.30 uur ds. H. C. Boonstra te Warmond;
7.30 uur Interkerkelijke Vakantievesper. Ds.
J. H. Kappers, geref. pred. te Oegstgeest.
Nieuwkoop Herv. Gem.: 9.30 uur ds.
Joh. Stehouwer te Alphen aan den Rfjn;
630 uur ds. W. Verweij te Zevenhoven:
Geref. Kerk: 9.30 en 2.30 uur ds. C. van
Reenen te Hilversum; Chr. Geref. Kerk:
9.30 uur Dienst des Woords; 2 uur ds. P.
van der Velde te Mijdrecht; Rem. Geref.
Gem.: 10 uur ds. A. W. Cramer. (Afscheid)
Oude Wetering Herv. Gem.: 9.30 uur
de heer P. Drijvers te Den Haag; Geref.
Kerk: 9.30 uur ds. A. G. Kornet. 6.30 uur
ds P. D. Kuiper te Sassenheim; Rem. Ger.
Gem.: 7 uur ds. A. W. Cramer te Nieuw
koop.
Rijnsatenvoude Herv Gem.: 10 en 7
uur ds. C. J. Baart; Chr. Geref. Kerk: 9.30
uur Dienst des Woords; 2.15 uur ds. J. C.
van Ravenswaay te Schevenlngen.
Rijnsburg Herv. Gem.: 9.30 uur de
heer A. van de n Berg te Valkenburg, 5
uur ds. M. C. Groenewoud; Bethelkerk:
9.30 uur ds. M. C. Groenewoud. 5 uur ds.
H Roelofsen te Zeist; Geref. Kerk Rapen
burg: 9 30 uur ds. W. F. M. Lindeboom te
Zwijndrecht, 5 uur dr. C. M. v. d. Loo te
Soest: Petrakerk: 9.30 uur ds. L. van der
Linde. 5 uur ds W. F. M. Lindeboom; Ma
ranathakerk: 9.30 uur ds. C. M. v. d. Loo,
5 uur ds. L. van der Linde: Geref. Kerk
(Vrijgem 10 en 5 uur ds. J. Douma; Chr.
Geref. Kerk: 10 en 5 uur dienst.
Sassenheim Herv. Gem.: 9 en 10.30
uur ds. W. H. Walvaart. 5 uur ds. C. J.
Gall te Den Haag; Geref. Kerk: 9.30 uur
ds. H. van den Berg, 5 uur ds. A. O. Kor
net te Oude Wetering; Chr. Geref. Kerk:
10 en 5 uur kand. J. P. Versteeg te Am
sterdam; Ned. Prot. Bond: 10.30 uur prof.
dr. P. A. H. de Boer te Oegstgeest.
Ter Aar Herv. Gem.: 10.30 uur ds.
Lindenburg, 6.30 uur de heer Dekker te
Alphen aan den Rijn; Geref. Kerk: 9 en
2.30 uur ds. Couma te Haarlem.
Valkenburg Herv. Gem.: 10 uur ds.
Lekkerkerker. 6.30 u. ds. Meijering te Voor
schoten, Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds. K.
Smit te Voorschoten; Geref. Kerk (Vrij
gemaakt) 10.15 uur ds. R. Brands, 3 uur
ds. C. J. Breen te Katwijk.
Voorhout Herv. Gem.: 10 uur ds. De
Jong.
Voorschoten Herv. Gem.: 10.30 uur
ds Meijering, 7 uur ds. E. Saraber; Rijn
dijk: 10 uur ds. E. Saraber; Hulp en Heil:
10 uur ds. Beller te Maasdijk; Jeugdkapel:
10 uur mevr. Kloosterman-Fortgens; Geref.
Kerk; 9 en 5 uur ds. Modderaar: Geref.
Kerk (Vrljgem.): 10 en 5 uur ds. H. van
Ommen.
Warmond Herv. Gem.: 10 uur vie. E.
Hammlnga te Voorschoten. Jeugddienst; 7
uur ds. H. L. Boonstra.
Wassenaar Herv. Gem.: 10 uur dr. Th.
C. Frederlkse, 7 uur ds. M. Ottevanger te
Leiden; Klevietkerk: 9.30 uur ds. J. T.
Wiersma; Deylerhuls: 10.15 uur ds. J. W.
Sepmeijer, hoofdvlootpredlkant; Geref.
Kerk (Klevietkerk): 11 en 5 uur ds. C. van
Rijn. te Buenos Aires; Zijllaan: 10 en 7 u.
ds. A. Vos; Ned. Prot. Bond Lange Kerk-
dam: 10.35 uur ds. mr. C. G. Mulder te
Rotterdam; NPB Rem. Gem./Doopsgez.
Gem. Johannahuis)10.30 uur dr. P. D.
Tjalsma te Den Haag; Soefibeweging Wald.
lverselt
gellsatle
uur ds. J. W. van Grisnigt.
Woubrugge Herv. Gem.: 9.30 en 6.30
uur ds. G. F. Overgaauw; Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 uur ds. J. H. Zelle te Leeuwarden.
Zevenhoven Herv. Gem.: 9.30 uur ds.
W. Verweij; Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 uur
ds. J. H. A. Bosch te Alphen aan den Rijn.
Zoeterwoude Herv. Gem.: 10 uur ds.
G J. van Embden.
Zwamnierdam Herv. Gem.: 10 en 6.30
uur ds. C. L. v. d. Broeck; Geref. Kerk:
10 en 6.30 uur ds. J. B. van der Sijs te
Bredevoort; Rem. Ger. Gem: geen dienst.
dienst; Herv. Evangelisatie Dorpshuls: 10
er op de Noorse Zee zeer koude perioden,
waardoor de bovenste lagen van de zee
spiegel temperaturen verkrijgen die be
neden het vriespunt liggen en bijgevolg
zwaar worden en zinken. De bodem van
de Noorse Zee wordt bijgevolg ook ge
vuld met dergelijke koude stromingen.
Deze koude stromingen kunnen echter
moeilijk doordringen in de Noordelijke
regionen van de Atlantische Oceaan. Dit
wordt verhinderd door de Groenland-
Schotland bergketen die als het ware als
een borstwering dient.
Niettegenstaande deze hinderpaal
wordt de bergketen toch nog vaak over
stroomd door die koude wateren die
langs de zuidelijke hellingen in de At
lantische Oceaan terecht komen. Deze
overstroming geschiedt op de plaatsen
waar de bergketen het minst hoog is en,
meer bepaald langs de twee hoger ver
melde kapen, gelegen respectievelijk in
de Deense Straat en ten zuiden van de
Faroër-eilanden. Het gebeurt echter ook,
zij het zeer uitzonderlijk, dat de koude
waterstromingen via andere punten in
de Atlantische Oceaan terecht komen.
Dit geschiedde meestal tussen IJsland
en de Faroër.
Het belang van deze overstroming
werd in de laatste jaren aangetoond
door dr. L. H. N. Cooper van het zee-bio
logisch Laboratorium te Plymouth. De
heer Cooper zocht namelijk naar een
verklaring van de sterke daling van de
aanvoeren van de Plymouth-haring. De
vruchtbaarheid van de hanngbedden
langs de Westkust van Engeland was in
derdaad sterk verminderd. Hij gaf er
zich rekenschap van dat deze overstro
ming periodiek was en met bepaalde
tussenpozen inwendige golven naar de
Atlantische Oceaan stuwde, die even
tueel de kusten van West-Europa passe
ren en rijke en voedzame wateren met
zich meebracht.
Meer biologen legden zich toe op dit
onderzoek. Hiertoe werden ook onder
zoekingsvaartuigen ingeschakeld o.a. de
„Explorer". „Ernest Holt" en de „Dis
covery II", alle 3 uit Engeland, de
„Gauss" en „Anton Dohrn" uit. West-
Duitsland, de „Johan Hjort", „Helland-
Hansen" uit Noorwegen, de „Perseus II"
uit Rusland en tenslotte de „Maria
Julia" uit Usland.
De waarnemingen werden verricht in
het kader van een volledige internatio
nale samenwerking en zullen verder uit
gewerkt worden door een aantal inter
nationale werkgroepen, ieder werkend in
een bepaald en gespecialiseerd domein.
De eerste resultaten wezen uit dat een
overstroming had plaatsgevonden via de
kaap, ten zuiden van de Faroër eilanden.
Deze overstroming werd waargenomen
gedurende de drie weken lange expeditie.
De kracht van deze overstroming was op
andere gedeelten van de bergkam tussen
IJsland en de Faroër eilanden; deze wa
re echter periodiek.
Wisselende temperaturen
Uit de onderzoekingen is eveneens ge
bleken dat de temperaturen nabij de
zeebodem, in de omgeving van de vis
gronden van de Roze Garden dagelijks
veranderden en afhankelijk zijn van de
overstroming.
In augustus 1960 deed het Britse on
derzoekingsvaartuig „Ernest Holt" dat
eveneens deel uitmaakte van deze we
tenschappelijke missie enkele waarne
mingen in de zones tussen IJsland en
Groenland. Hieruit bleek een tempera
tuurdaling van 3° C. in 24 uur.
Uit al die werkzaamheden is gebleken
dat plotselinge temperatuurschommelin
gen kunnen optreden op twee belang
rijke visserijgronden nabij de Groen
land-Schotland kam, nl. de Roze Garden
en de Anton Dohrn Bank. Tevens is hier
ook gebleken dat temperatuurschomme
lingen soortgelijke schommelingen te
weeg brachten in de visserij.
Te koud voor kabeljauw
Uit de onderzoekingen van de „Er-
nest Holt" nabij het Beren-eiland is
gebleken, dat de kabeljauw de wateren
met een temperatuur van minder dan
2° C liever mijdt.
Het is dus goed mogelijk dat ook de
kabeljauwvisserij in zekere mate wordt
beïnvloed door deze koude golfstroom.
Ook cJe wird
Behalve de Invloed van temperatuur
daling door overstroming mag ook de in
vloed van de wind niet uit het oog wor
den verloren. Er bestaat goede kans dat
olotselinge overstromingen die door de
..Ernest Holt" werden opgemerkt in de
streek tussen IJsland en Groenland te
wijten waren aan een plotselinge wind-
verandering van zuidwest naar noord
oost. Deze veronderstelling kan echter
nog niet definitief worden aanvaard.
MATROOS GOOIT KAPMES
De politie te Velsen heeft gisteren
een 21-jarige Duitse matroos uit Aurich
van het Nederlandse kustvaartuig „Ub-
bergen" aangehouden, die in Amsterdam
onder invloed van sterke drank een hak
mes van 40 centimeter naar het hoofd
van zijn kapitein heeft gegooid.
De matroos had een reprimande ge
kregen, omdat hij te laat aan boord
kwam, waardoor het schip niet kon ver
trekken. Bovendien werd hem een gage-
straf opgelegd. Uit woede hierover wierp
hij een hakmes, dat langs het hoofd
van de kapitein vloog. Mede opvarenden
overmeesterden de wildeman. Het schip
vertrok uit de hoofdstad, maar op ver
zoek van de kapitein werd de matroos
in Velsen van boord gehaald. Hij is voor
de officier van justitie in Amsterdam
geleid. De man heeft verklaard zich
niets van het gevecht te herinneren.
