Communisten zetten de
Brandenburger Poort af
Franse staatsgreep zou
maar weinig kans maken
Geen onderbreking van postverkeer
- In Oost-Berlijn wordt gehamsterd
WEERBERICHT
Geen verdere contacten
met de Indonesiërs
Vijfti
ien tanks teruggetrokken
Wel ijveren voor herstel normale
vriendschappelijke betrekkingen
($)ucf Qlü
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 15 AUGUSTUS 1961
No. 30426
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: A E van ülsüoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Oostberlijnse politie heeft vannacht de
Brandenburger Poort afgezet met prikkeldraad
„met het oog op de voortgaande provocaties van
Westelijke functionarissen en Westberlijners".
Sinds vannacht 1 uur hebben de Westberlijners
een speciale vergunning nodig om met hun auto's,
scooters of motoren Oost-Berlijn binnen te gaan.
Volgens het Oostduitse ministerie van Binnen
landse Zaken is deze maatregel nodig „omdat de
Westelijke spionagecentrales het vrije verkeer van
gemotoriseerde voertuigen hadden misbruikt voor
vijandige activiteit tegen Oost-Duitsland". De
maatregel heeft geen betrekking op auto's uit
West-Duitsland en ook niet op voetgangers.
In tegenstelling tot eerdere berichten hebben
Westberlijnse en Westduitse postambtenaren
hedenochtend medegedeeld, dat het postverkeer
tussen Oost- en West-Berlijn niet onderbroken is.
Ook aan brieven, pakketten en telegrammen van
West-Berlijn naar Oost-Duitsland wordt geen
belemmering in de weg gelegd. Telefoon- en
telexverbindingen zijn wel verbroken.
Een ander minder ongunstig teken was, dat de vijftien tanks, die gistermiddag
In de buurt van het Marx-Engelsplein in Oost-Berlijn waren opgesteld, later
werden teruggetrokken. Te middernacht was het rustig in Berlyn. By de Bran
denburger Poort waren de Oostduitse wachtposten verminderd. Het aantal politie
mannen op straat leek veel kleiner dan een etmaal tevoren en de barrières, die
zondag rondom het voornaamste goederenstatiton van de spoorwegen in Oost-
Berlijn waren opgericht, waren weggehaald.
Intussen is de bevolking van Oost-Berlyn begonnen met hamsteren. Voor de
winkels stonden gisteren lange rijen huisvrouwen soms anderhalf uur te wachten.
Door het sluiten van de sectorengrens kunnen zij de in Oost-Berlijn schaarse
levensmiddelen niet langer in West-Berlijn kopen. De vrouwen slaan voornamelijk
peulvruchten, meel en gries meel in. Fruit, groente en boter zijn bijzonder schaars.
President Kennedy is een serie be
sprekingen begonnen met Westelijke
diplomaten in Washington om maat
regelen te bespreken die de Westelijke
protesten zullen ondersteunen, zonder
dat er iets zal gebeuren wat de Oost
duitsers zou verleiden tegen het com
munistische regime in opstand te komen.
Volgens functionarissen moet de ex
plosieve toestand met zorg behandeld
worden om bloedvergieten en een „twee
de Hongarije" te vermijden. Hierom
worden economische sancties tegen Oost_
Duitsland en andere tegenmaatregelen
„extreem" genoemd en in officiële krin
gen in Washington verworpen. Een
reisverbod voor Oostduitsers wordt ech
ter ernstig in het Witte Huis overwogen.
Deze maatregel moet voorkomen, dat
Oostduitse handelsvertegenwoordigers,
leden van de communistische partij en
officiële delegaties in West-Duitsland
werken. Door het verbod wordt een
economische slag aan Oost-Duitsland
toegebracht, die echter niet zo zwaar is
als rechtstreekse economische sancties.
De Westduitse regering kan zonodig
op elk moment de leveranties van zgn
„harde produkten" aan Oost-Duitsland
staken. Tot deze produkten behoren
walsstaal, steenkolen, machines, schepen,
Nieutczeelandse
premier doet beroep
op Soivjet-Vnie
De premier van Nieuw-Zeeland,
Holyoake, heeft vandaag een ver
klaring uitgegeven, waarin hij de
Sowjet-Unie vraagt haar invloed
bij Oost-Duitsland aan te wenden
om maatregelen ongedaan te
maken welke „ons allen aan de
rand van een kernoorlog zouden
kunnen brengen". Hij veroordeelde
Oost-Duitslands afsluiting van de
Berlijnse sectorgrens als een pro
vocatie en een bedreiging van de
internationale vrede.
De Westberlijnse politie heeft vanoch
tend meegedeeld, dat vannacht nog 41
vluchtelingen kanalen en rivieren zijn
overgezwommen en in West-Berlijn zijn
aangekomen. Onder hen zijn acht vrou
wen en drie kinderen De Oostberlijnse
politie schoot op een echtpaar, dat het
Britzkanaal overzwom. Het echtpaar
kwam ongedeerd in West-Berlijn aan.
Twee Oostduitse voetballers, die deel
uitmaakten van de Dynamo-ploeg, die
zaterdag in Kopenhagen speelde, zijn
niet naar hun land teruggekeerd. Het
zijn midvoor Emil Poklithar en reserve
speler Rolf Stawost. Tot Gedser zyn zij
samen met hun teamgenoten gereisd.
Daar hebben zij kans gezien ongemerkt
de trein te verlaten, waarna zij op eigen
gelegenheid de Deens-Westduitse grens
zijn gepasseerd. Volgens berichten van
de Duitse douane zouden de spelers van
plan zijn naar Hamburg door te reizen.
De communistische „Waarheid" in
West-Berlijn kan niet meer verschijnen.
Het personeel van deze krant heeft ge
weigerd nog langer voor de SED te wer
ken. De „Waarheid" wordt in een druk
kerij in Wedding (Franse sector) ge
drukt. De drukkerij is grotendeels bezit
van de SED. De party heeft moeite ge
daan ..stakingsbrekers" uit Oost- naar
West-Berlijn te brengen. De drukkerij
wordt echter door Westberlijnse politie
bewaakt, die alleen diegenen laat pas
seren die een officiële toestemming
hebben van het Westberlijnse stadsbe
stuur.
Vergeldingsmaatregel
Volgens welingelichte kringen in
Washington zal hoogstwaarschijnlijk aan
Oostduitsers verboden worden naar
West-Duitsland te reizen als vergelding
voor het sluiten van de sectorgrens in
Berlijn.
WISSELEND BEWOLKT
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: wisselend bewolkt met plaat-
selenk enkele buien. Krachtige tot ma
tige noordwestelijke wind. Vannacht iets
lagere, morgen overdag ongeveer de
zelfde temperaturen als vandaag.
(Opgemaakt te 11.30 uur)
STRANVERWACHTING VOOR
MORGEN.
(Van een we°rkundig medewerker)
Koele luchtstroom met opklaringen en
wind. Te nperatuur omstreeks 17 graden,
nog enkele buien. Matige noordwestelijke
wind. temperatuur omstreeks 17 graden.
Zeewater 17 graden. Vooruitzichten: Rug
van hoge druk brengt verbetering. Meer
zon, maar nog te koel weer.
16 AUGUSTUS
Zon op 5.24, onder 20.03 uur.
Maan op 10.30. onder 22.07 uur.
Hoogwater te Katwij aan Zee 5.59 en
18.22 uur: laagwater 1.56 en 14.08 uur.
voertuigen en non-ferrometalen. De
Westduitse regering heeft deze mogelijk
heid in januari J.l. geschapen voor het
geval het verkeer in Berlijn opnieuw
zou worden gehinderd. De voor de han
del tussen beide Duitslanden verant
woordelijke bureaus hebben destijds op
dracht gekregen de begeleidende papie
ren voor bovengenoemde goederen
slechts af te geven onder voorwaarde,
dat zij op elk ogenblik herroepen kon
den worden.
Smirnow wil met
Adenauer spreken
Intussen heeft de Sowjetrussische
ambassadeur in Bonn. Smirnow,
gisteravond om een ontmoeting
met Adenauer verzocht. Een
woordvoerder van de Westduitse
regering zei, dat dit verzoek waar
schijnlijk tijdens de kabinetszitting
van vandaag besproken zou wor
den. Van de zijde van de Sowjet-
russische-ambassade wilde men
geen commentaar geven op de
vraag of Smirnow een boodschap
van Chroesjtsjow voor Adenauer
heeft.
Vervolg op pag. 2
In Madrid is de verloving bekend
gemaakt van ex-Koning Simeon
van Bulgarije en Margarite Gomez
Acebo, de dochter van een Madri-
leens aristocraat, die tijdens de
Spaanse burgeroorlog werd ge
dood. Het jonge paar met de
moeder van de ex-Koning.
Verklaring Groep Rijkens
De „groep-Rijkens" heeft meegedeeld, dat zij zich zal gedragen naar
de wens der regering geen verdere contacten met Indonesiërs inzake
Nieuw-Guinea te onderhouden. Zij wil echter blijven ijveren voor
herstel van normale vriendschappelijke betrekkingen tussen Nederland
en Indonesië.
Bij de Brandenburger Tor In
Berlijn staan Oostduitse waterka
nonnen, pantserwagens en politie
mannen opgesteld om elke even
tuele actie te bedwingen. Een tele
grafisch overgebrachte foto van het
heetste front in de koude oorlog.
In de verklaring wordt o.a. gezegd:
De groep is in de loop der jaren
herhaalde malen ter sprake gekomen,
zowel in de beide Kamers als in de
pers. Zy vormde zich in 1954 uit perso
nen zowel uit zaken als uit andere
kringen, die zich bezorgd maakten over
de ontwikkeling van de betrekkingen
tussen Nederland en Indonesië. Zy ver
tegenwoordigde een niet te verwaarlo
zen ervaring betreffende de verhoudin
gen in Indonesië en in de wereld.
Van tijd tot tijd werden achtereenvol
gende regeringen in Nederland op de
hoogte gehouden van de inzichten van
de groep, inzichten welke naar haar
overtuiging door velen in den lande wer
den gedeeld. Ook vonden herhaaldelijk
gedachtenwisselingen plaats met voor
aanstaande Indonesiërs uit de kring
van het regeringsbestel in dat land, wel
ke ten doel hadden de opvattingen van
de groep te toetsen. Ten dele sproten
deze gedachtenwisselingen voort uit ini
tiatief van de zijde van de groep, ten
dele werden zij van Indonesische zijde
gezocht.
Weg werd verkend
In de loop van de laatste paar maan
den hebben dergelijke contacten plaats
gevonden met president Soekarno en
met anderen uit zijn omgeving, en wel
in Washington, Wenen en Rome. Doel
van deze contacten was in het bijzon
der om. bij volledige afwezigheid van
enige officiële directe of indirecte ver
bindingen tussen de regeringen van Ne
derland en Indonesië, door kennis te ne
men van het standpunt aan deze zyde,
de weg te verkennen waarlangs het
overleg tussen de beide regeringen zou
kunnen worden hervat door middel van
personen alsdan aan te wyzen door die
regeringen".
Gezien het feit, dat nu eenmaal aan
Indonesische zyde ae Nieuw-Gumea
problematiek een prominente plaats in
de gedachten inneemt, was het onver
mijdelijk dat dit onderwerp ter sprake
kwam. Van de zijde der groep Rijkens
werden de contacten ook benut om het
officiële Nederlandse standpunt toe te
J lichten, en tevens de aandacht te ves
tigen op de in Nederland gevoelde be
zwaren tegen diverse Indonesische
maatregelen.
Zou uit het particulier initiatief een
meer officieel overleg voortvloeien, dan
zou dit uiteindelijk dienen te leiden tot
normalisering van de verhouding tus
sen Nederland en Indonesië en tot her
stel van vriendschappelijke betrekkin
gen.
De groep had reden om aan te ne
men, dat inzonderheid het contact met
president Soekarno er in wezen toe kon
leiden dat de eerste stappen zouden kun
nen worden genomen naar zulk een
meer officieel overleg. Zodra gebleken
zou zijn dat ook aan Nederlandse offi
ciële zijde belangstelling voor de ge
dachte ontwikkeling van zaken bestond,
dan zou de groep Rijkens haar taak als
volbracht hebben beschouwd.
Geen verlies van
„prestige"
De minister-president, of de minister
van Buitenlandse Zaken, of beiden wer
den telkenmale in kennis gesteld van
de bedoeling, waarmede deze gesprek
ken werden gevoerd, en zij werden door
lopend en volledig van het verloop op
de hoogte gehouden.
Ofschoon de groep Rijkens de raad
der regering inzake contact met Indo
nesiërs gelijk gezegd zal opvolgen, zal
zij blyven ijveren, met ge enander dan
het Nederlandse belang voor ogen, voor
herstel van normale vriendschappelijke
betrekkingen tussen Nederland en In
donesië, welke naar haar overtuiging te
bereiken, en zelfs uitsluitend te berei
ken zijn, door directe onderhandelin
gen tussen Nederland en Indonesië. Zij
is ervan overtuigd dat ons land langs
deze weg zonder verlies van „prestige"
zyn positie in de wereld kan verster
ken en dat daardoor tevens een verdere
ontwikkeling van zaken, welke Neder
land slechts onheil kan brengen, kan
worden afgewend".
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Oefeningen met
gewapende macht
Als de rechtse extremisten in
Frankrijk het voornemen mochten
hebben gehad vandaag, op het
feest van Maria Hemelvaart (een
openbare feestdag in Frankrijk)
het regime van president De Gaulle
ten val te brengen, dan hadden zij
het bepaald niet gemakkelijk ge
had. De Parijse politie was name
lijk versterkt met niet minder dan
zesduizend man veiligheidstroepen,
die waren geconcentreerd bij het
presidentieel paleis, het bureau van
de premier, het ministerie van
Binnenlandse Zaken, radio-stations
en dagbladkantoren, alsmede de
toegangswegen tot de stad. Een
woordvoerder van het ministerie
van Binnenlandse Zaken deelde
gisteren mede. dat er thans zeven
plannen voor bescherming van het
regeringscentrum tegen een staats
greep worden geprobeerd. De zes
duizend man veiligheidstroepen
kunnen in geval van nood binnen
drie of vier uur met nogmaals zes-
of desgewenst twaalfduizend man
worden versterkt.
Er zijn reeds proeven genomen om te
bepalen, waar de troepen het best kun
nen worden geposteerd om in geval
van een putsch zo snel mogelijk naar
de bedreigde plaatsen te kunnen wor
den gebracht. Vier plannen zyn de af
gelopen nachten reeds geprobeerd en de
resultaten zyn bijzonder bevredigend.
Aan de oefeningen is en wordt deelge
nomen door eenheden van vier verschil
lende onderdelen, te weten:
De veiligheidstroepen <CRS), een goed
getraind corps van 12.400 man, behorend
tot de politie:
De gardes republicaines, zwaar gewa
pend, o a. met pantserwagens en tanks,
12.800 man, behorend tot het leger en
thans ressorterend onder het ministe
rie van Binnenlandse Zaken;
De Paryse politie, ongeveer 18.000
man;
De gemeentepolitie van de voorsteden
en omliggende dorpen (les Corps ur
bains), ongeveer 27.500 man en de de
partementale gendarmerie, ongeveer
55.000 man.
De geruchten over een mogelijke
staatsgreep waren in omloop gebracht
van de zijde van de OAS (organisatie
van het geheime leger). De OAS eist
de verantwoordelijkheid op voor de tal
loze aanslagen met plastic spring
stof, die de afgelopen maanden zowel
in Algerije als Frankrijk zyn gepleegd.
Zij wordt naar verluidt geleid door ex
generaal Raoel Salan, wegens zijn aan
deel in de putsch van april bij ver
stek ter dood veroordeeld. Men neemt
aan dat Salan zich in Algerije bevindt.
Vrouw te Groningen
al wekenlang dood
Door beroerte getroffen?
(Van onze Groningse correspondent)
Wekenlang heeft in het pand
Oliemuldersweg 204a in Gronin
gen een vrouw van 58 jaar dood
op een divan gelegen, zonder dat
iemand het ontdekte. Het waren
tenslotte de buren die alarm sloe
gen, toen zij de vrouw misten en
zagen dat er talrijke zwarte vlie
gen tegen het woonkamerraam
zaten en de planten verdorden.
Gistermiddag heeft de politie de deur
van het woonhuis opengebroken. Het
onderzoek wees uit dat de bewoonster,
mej. Dreise, afkomstig uit Indonesië,
reeds geruime tijd dood is. Zij schijnt
geen verdere familie in de omgeving te
hebben. Dat verklaart het feit dat zy
niet vermist werd. Sommige buren be
weren dat zij mej. Dreise zeker in geen
zeven of acht weken hebben gezien. Zij
woonde alleen in het huis. Bekend is
dat zy reeds eerder een beroerte heeft
gehad, zodat daarin waarschijnlijk de
doodsoorzaak moet worden gezocht. On
geruste buurtbewoners, die door de crie-
venbus een onaangename lucht roken,
besloten gistermiddag niet langer te
wachten, en waarschuwden de politie.
De politie stelde ter plaatse een nauw
keurig onderzoek in, waarvan de uitslag
nog niet bekend is.
Demobilisatie in
Amerika uitgesteld
Ongeveer 26.800 officieren en
manschappen van de Amerikaanse
Marine, die de dienst zouden ver
laten, moeten in dienst blijven, zo
is gisteren in Washington bekend
gemaakt. Hun diensttijd wordt met
zes maanden tot een jaar verlengd.
Deze order is een onderdeel van
de opbouw van de strijdmacht. De
sterkte van de Marine wordt hier
door van 626.000 op 657.000 man
gebracht.
„De crisis om Berlijn stelt de nood
zaak van beperking van de wereldbewa
pening in een scherp licht" aldus ver
klaarde de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Dean Rusk, giste
ren voor de Senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen. „Ondanks de
huidige toestand blijven wij al het
mogelijke doen om omstandigheden te
scheppen waaronder de volken veilig
hun bewapening kunnen beperken. De
mogelijkheid bestaat, dat een fout of
misrekening de vonk kan zijn die de
wereld in een ramp kan storten waar
van niemand van ons de volledige om
vang kan overzien", aldus Rusk.
Hij stelde het Congres voor een
nieuwe afdeling voor ontwapening op te
richten, hoewel deze met het oog op
de Eerlijnse crisis „een ver verwijderd
doel schijnt te dienen".
Tunesië dreigt met
tegenmaatregelen
Tunesië heeft een incident van zon
dag jl., toen Franse soldaten een aan
val deden op een boerderij 20 km ten
westen van Bizerta, onder de aandacht
van de Veiligheidsraad gebracht. Wan
neer deze „Franse provocaties" voortdu
ren is de Tunesische regering verplicht
tegenmaatregelen te nemen, zo wordt
in de brief aan de voorzitter van de
Raad gezegd.
By dit incident werden drie Tunesiërs
gedood. Door het vuur van Franse artil
lerie. opgesteld in Algerije, zouden voorts
zaterdag twee Tunesiërs zijn gedood en
twee ernstig zijn gewond. Een Franse
militaire colonne, die zaterdag bij Roui
de Tunesische grens wilde overschrijden,
werd door eenheden van het Tunesische
leger teruggedreven.
Boskoops meisje
verdronken
Gistermiddag is in Boskoop het vier
jarig dochtertje van de familie Zeven
hoven, wonende Reyerskoop 355, in de
langs de ouderlijke woning lopende
vaart geraakt en verdronken.
Het kind werd sinds 's middags half
vier vermist. Na tevergeefs te hebben
gezocht en geïnformeerd in de omgeving
werd in de vaart gedregd. Omstreeks
lö uur 's avonds werd het stoffelijk over
schot van het meisje gevonden.
Uit het Leidsch Dagblad van
17 Aug. 1861:
Niet Mug geleden zag men in
de straten van Tunis een stoom-
rijtuig, dat zich door de drukke
straten vrij bewoog. Iedereen
was verbaasd, dit rijtuig, dat
zware rookwolken uitblies, zich
zoo snel te zien voortbewegen,
terioijl het tevens met buiten
gewone juistheid de belemme
ringen, door andere rijtuigen
veroorzaakt, vermeed.
