RUS IN EEN ETMAAL
17x ROND DE AARDE
Chroesjtsjow dreigt met
kernwapens en raketten
TWIN!
Luchtmachtmajoor Titoiv veilig
geland na reis van ca. 700.000 km.
WEERBERICHT
je ware halvezhlm!
A Opgericht 1 maart I860
NIEUW OPZIENBAREND RUIMTE-SUCCES
J
(9if af ?)£ieitws\
MAANDAG 7 AUGUSTUS 1961
No. 30419
ILEIDSCH
nirpctfllirt Hl A P. Dan ntchnaak r\ a />m a
DAGBLAD
Directeur: EL A. EL van Dlshoeck
4Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Na een ruimtevlucht van ruim een etmaal landde
hedenochtend de Russische luchtmachtmajoor
Gherman Stefanowitsj Titow met zijn ruimte
cabine Wostok II behouden op Russisch grond
gebied: dit betekende de toevoeging van een
nieuw glorieus succes aan de reeks Russische
ruimteprimeurs. Technisch was het niet een
opzienbarende vooruitgang na de zeer knappe
ruimtevaart van Gagarin, maar propagandistisch
was het een succes van de eerste orde, dat de
voorsprong van Rusland op Amerika in raket
techniek nadrukkelijk onderstreept.
Gisterochtend omstreeks zeven uur werd de
Wostok II, die 4731 kg weegt, met een meertraps-
raket gelanceerd van een basis ten westen van het
Aralmeer en ten oosten van de Kaspische Zee.
Korte tijd later was de beoogde baan op een
hoogte van 178 tot 257 kilometer boven de aarde
bereikt.
Sindsdien heeft Titow regelmatig boodschappen
Bezorgdheid én bewondering in liet Westen
In Westelijke kringen heeft men over het algemeen zeer grote bewondering voor
de Russische prestatie, aan de waarheid waarvan men in deskundige kringen geen
ogenblik twijfelt. Maar deze bewondering gaat gepaard aan een gevoel van ernstige
bezorgdheid. Een bezorgdheid welke vooral voortvloeit uit de omstandigheid, dat
de prestatie geleverd werd op een politiek zeer belangrijk moment van grote inter
nationale spanningen en uit het feit, dat een luchtmachtmajoor, die volgens
Russische berichten in uniform was gekleed, deze prestatie leverde: zij wordt
daardoor meer dan een technisch-wetenschappelijke triomf, zij wordt een nauwe
lijks te miskennen machtsvertoon en een onderstreping van de recente en ook
vandaag weer verwachte dreigementen van Chroesjtsjow in de Berlijnse crisis.
uitgezonden (die ook op vele plaatsen in het
Westen zijn opgevangen) over zijn conditie en
bevindingen. Hij heeft in een toestand van schijn
bare gewichtsloosheid waarnemingen verricht,
enkele ogenblikken zelf de besturing van zijn
ruimtecabine ter hand genomen, zijn maaltijden
gebruikt, enkele uren geslapen, gymnastiekoefe
ningen uitgevoerd en de onvermijdelijke bood
schappen over de „grootheid van het Russische
volk en de partij" uitgewisseld met Chroesjtsjow
en andere kameraden.
Na ruim zeventien omwentelingen om de aarde,
waarin hij meer dan 700.000 kilometer aflegde,
dat is meer dan anderhalf maal de afstand aarde-
maan, werd de geslaagde landingsoperatie uit
gevoerd.
Medegedeeld werd, dat de Wostok II behouden
is en dat Titow volgens het eerste onderzoek zijn
opmerkelijke ruimtereis goed heeft doorstaan.
Successen-serie J
Rusland heeft vrijwel alle
ruimteprimeurs op zijn naam
I staan. De belangrijkste zijn: de
eerste kunstmaan Spoetnik I) t
l op 4 oktober 1957. de eerste
I kunstmaan met een levend we-
zen (het hondje Laika) aan
I boord op 3 november 1957. De J
1 eerste treffer op de maan Loe-
nik II) op 12 september 1959. I
I de eerste behouden terugkeer J
1 van levende wezens (twee
hondjes Bjelka en Strelka) uit E
I de ruimte op 19 augustus 1960 J
1 en de eerste bemande ruimte-
I vlucht van majoor Gagarin op I
I 12 april 1961. Daaraan is thans j
de eerste bemande ruimtevlucht
l van meer dan een etmaal toe- l
I gevoegd.
Naar drempel van
wereldruimte
Zoals ook bij vorige ruimtesuccessen,
zijn de Russen niet erg vrijgevig met
details over de jongste prestatie. Zo is
bijvoorbeeld niet officieel medegedeeld,
waar de lancering van de zeer krachtige
meertrapsraket plaats vond. maar uit
latere gegevens over de baan van de
Wostok heeft men kunnen afleiden, dat
de basis waarschijnlijk ten westen van
het Aralmeer heeft gelegen.
Wellicht is daarvoor ook een aanwij
zing te vinden in het incident dat zich
vrijdag voorgedaan heeft tussen Russi
sche jagers en een Perzisch transport
vliegtuig, op ruime afstand ten zuiden
van de vermoedelijke lanceerplaats. Het
is mogelijk dat de Russen tijdens de
voorbereidingen voor de start een scherm
van jagers op grote afstand om de basis
hebben gelegd.
Ook de nauwkeurige lanceertijd is niet
bekend gemaakt, maar men heeft deze
berekend op ongeveer 7 uur zondagoch
tend. Toen joeg een machtige meer
trapsraket de W'ostok-cabine, zo zwaar
als zes Volkswagens, met de 26-jarige
majoor Titow naar de buitenste lagen
van de dampkring. Buiten deze damp
kring is de Wostok niet geweest, even
min als indertijd Gagarin en de Ame
rikanen Shepard en Grissom, maar *och
kan in deze gevallen van ruimtevaart
worden gesproken, omdat op deze hoog
ten zich nog slechts de laatste zeer ijle
resten van de dampkring bevinden en de
omstandigheden voor levende wezens hier
gelijk geacht kunnen worden als in de
wereldruimte.
Boodschappen
Reeds kort na het bereiken van de
baan. waarvan de hoogte varieerde van
178 tot 257 kilometer boven de aarde,
meldde Titow dat hij het goed maakte
Dergelijke boodschappen bleef hij vrij
wel het gehele etmaal uitzenden, zen
der echter belangwekkende gegevens te
verstrekken over zijn waarnemingen,
over wetenschappelijk van belang zijnde
WISSELVALLIG
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Veranderlijke bewolking met later
enige regen. Weinig verandering in
temperatuur. Overwegend matige wind
aanvankelijk tussen zuid en oost, later
uit uiteenlopende richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
8 AUGUSTUS
Zon op: 5.11 uur, onder 20.19 uur.
Maan op: 2.25 uur, onder 18.26 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee: 1.11
uur en 13.43 uur.
Laagwater 9.15 uur en 21.41 uur.
STRAND VERWACHTING
VOOR MORGEN
(Van een weerkundig medewerker)
Morgen overwegend zonnig strand
weer. Zwakke zeewind. Overdag ruim
20 graden: zeewater 17 graden.
Vooruitzichten: uit de richting Schot
land en de Golf van Biscaje naderen
nieuwe storingen, die na morgenavond
de buienkans met onstabiel strandweer
opnieuw doen toenemen.
Dit nummet bestaat uit 14 pagina's
onderwerpen en over technische kwes
ties. Het bleef allemaal erg aan de op
pervlakte en erg propagandistisch. Na-
zijn maaltijden gewoon nuttigen <een
lunch van drie gangen meldde Radio
Moskou ondermeen en deed gymnasti
sche oefeningen. Ook bestuurde hij korte
tijd zelf de Wostok, waarvan de start
en landing overigens van de grond af
werden geleid, terwijl in de vrije vlucht
geen besturing nodig was. Titow slaagde
er bovendien in, ongeveer 7Y2 uur te sla
pen, voordat hij vanochtend vroeg zijn
vrij drukke werkzaamheden in de cabine
voortzette en de landing ging voorberei
den.
Automatisch werkende apparatuur
heeft, gedurende de gehele vlucht van
Titow diens hartslag, bloeddruk en
Titow deelde mee, dat zijn lichame- I ademhaling gecontroleerd en naar de
lijke conditie prima bleef, en dat hij aarde overgeseind. Er bleken geen ab-
geen hinder had van de toestand van normale verschijnselen op te treden ty-
schijnbare gewichtsloosheid, door Gaga- dens de schijnbare gewichtsloosheid en
rin slechts ongeveer anderhalf uur door- de beproevingen van de start, tijdens
staan, en door de Amerikaanse ruimte- welke enorme versnellingen moesten
vaarders ongeveer acht minuten. Hij kon I worden doorstaan. Voorts kon Titow
dat hij in zijn eerste rondjes om de
aarde (elke 88.6 minuten één) slechts
boodschappen naar het Russische volk
had gezonden, kwamen in latere omwen
telingen ook hoogdravende woorden te
voorschijn tot andere landen, die hij op
zijn vlucht passeerde. Vele van deze ge
sprekken en toespraken zijn door radio
stations in het westen opgevangen.
Conditie prima
Chroesjtsjow heeft vorige week tegenover premier Fanfani van Italië
verklaard, dat de vliegtuigen zullen worden neergeschoten als de
Geallieerden een nieuwe luchtbrug naar Berlijn instellen. Dit heeft het
persbureau Reuter van gewoonlijk welingelichte zijde in Moskou
vernomen. De Russische premier voegde daaraan toe, dat er dan
spoedig een kernoorlog uit zou voortvloeien.
Aangenomen wordt dat Chroetsjt-
sjow hetzelfde heeft verklaard te
genover Kennedy's adviseur voor de
ontwapening, ohn McCloy, die hem
tien dagen geleden aan de Zwarte
Zee heeft bezocht.
Chroesjtjsow zei dat de geallieerden
tot een akkoord met Oost-Duitsland
zouden moeten komen.
De vrye status van Berlijn kan volgens
de Russische premier op twee manieren
worden gewaarborgd, een garnizoen van
Amerikaanse, Engelse, Franse en Russi
sche troepen öf van VN-troepen.
Chroesjtjsow bleef bij zijn weigering
te onderhandelen over zelfbeschikkings
recht voor «zeheel Duitsland door vrije
verkiezingen. De Sowjet-Unie zou een
conferentie over een vredesverdrag waar
deze eis wordt gesteld, verlaten.
De Russische premier sprak nog steeds
volgens genoemde kringen, van landen
als Italië en Engeland als van „onze gij
zelaars", omdat zij Amerikaanse raket
bases hebben. Deze landen zouden bij
het uitbreken van een oorlog door de
Sowjet-Unie met raketten worden be
stookt. Er stonden er al genoeg op En
geland gericht om dit land geheel te
verwoesten.
In een zondag te Moskou uitgegeven
kort communiqué wordt gezegd, dat er
van donderdag tot zaterdag jJ. een con
ferentie van leden van het pact van
Warschau is gehouden, waarop Chroesjt-
sjows politiek ten aanzien van Duits
land is goedgekeurd. De conferentie heeft
zich bereid verklaard om met het Wes
ten tot overeenstemming te komen over
een vredesverdrag met de twee Duitse
staten, maar is vastbesloten dit jaar nog
tot 'nvreedzame regeling van de Duitse
kwestie te komen, zonodig alleen met
Oost-Duitsland.
Er wordt in het communiqué niet ge
zegd wie er precies aan de Moskouse
conferentie hebben deelgenomen. Er
wordt gesproken van „eerste secretaris
sen van communistische en arbeiders
partijen, leden van het pact van War
schau.
Waarnemers geloven dat er op de Mos
kouse conferentie uitvoerig is gesproken
over de economische moeilijkheden waar
mee Oost-Duitsland te kampen heeft en
over de vluchtelingenstroom naar het
Westen.
Neues Deutschland. het orgaan van de
Oostduitse communistische partij, meldt,
dat alle Oostduitsers die in West-Berlijn
werken meer dan 50.000 zich tussen
9 en 19 augustus moeten laten inschrij
ven.
Voor meer nieuws over de Berlijnse
kwestie en in het bijzonder de Westelijke
ministerconferentie in Parijs, zie men
elders in dit inummer).
voortdurend worden waargenomen via
een televisiecamera, welke in de Wostok
stond opgesteld. Ook de beelden daarvan
toonden aan, dat Titow de vreemde om
standigheden tijdens zijn vlucht nor
maal verdroeg.
De landing
Majoor German Stepanowitsj
Titow, Ruslands tweede ruimte-
aarder, die na een vlucht van on
geveer een etmaal in de Wostok II
behouden op Russisch gebied is ge
land.
Toen Titow vanachtend vroeg 16 om
wentelingen om de aarde had voltooid
na meer de zon te hebben zien op- en
ondergaan dan enig mens tevoren in één
etmaal, had hij 654.800 kilometer aige-
legd: een van de vele records die hij op
zijn naam bracht in deze opzienbaren
de vlucht. Kort voordien werden de lan
dings operaties ingezet tijdens de voor
laatste omwenteling om de aarde.
Om 8.15 Nederlandse tijd meldde Ra
dio Moskou, dat de landing van Totow
aanstaande was, en enige tijd later werd
door de Russische radiostations omge
roepen, dat het gehele land inspannen
de afwachting verkeerde van de bekend
making, dat de ruimtevaarder behou
den zou zijn geland. Kennelijk heeft dit
bericht over de landing enige vertraging
ondervonden, want later werd mede
gedeeld, dat deze reeds geschiede om 18
min. over 8 Ned. tyd. Eerst om even over
tien uur werd de behouden landing „in
het tevoren vastgesteld gebied" gemeld.
Volgens mededelingen uit Moskou vond
deze landing, in het gebied van Saratof
ongeveer 400 km ten noorden van Stalin
grad en vermoedelijk 800 km van de
startplaats plaats tijdens de 18e omwen-
Leling om de aarde, niet ver van de
j plaats waar majoor Gagarin indertijd
zijn Wostok-vlucht beëindigde.
Het eerste medisch onderzoek van Ti
tow maakte uit, dat hij geen nadelige
gevolgen van de reis heeft ondervon
den.
In totaal heeft de vlucht van Titow
25 uur en 18 minuten geduurd, d.w.z.
dat bijna 17Vi omwenteling om de aarde
werd gemaakt.
0 Slot pag. 2
..De Schicht" van Olie B. Bom- i tuffend in het ..grote" corso van
mei en Tom Poes reed zachtkens Rijnsburg en Leiden mee. Een cor
so, dat fleurig en kleurig bleef, alle
neerplensende regen ten spijt.
(Foto LX)./Holvast)
V er j aardagsf eest j e
van Prinses Irene
PriJises Irene heeft haar 22ste ver
jaardag gevierd met een rustig feest
je in Acalpulco. Gasten waren haar
vader, Prins Bernhard, en vrienden
van haar gastheer, de president van
Mexico Adolfo Lopez Mateos.
In het zomerhuis van de presiden
tiële familie, „De Briesjes" sneed
Irene een grote taan aan, waarna zij
met veel enthousiasme de cadeautjes
van haar vader en de aanwezige gas
ten uitpakte.
De opening van het fesetje werd
voorafgegaan door een serenade,
gebracht door een plaatselijk orkest,
dat tot kennelijk genoegen van
Prinses Irene vele bekende en onbe
kende Mexicaanse liedjes te gehore
bracht.
Verzoenend gebaar
van Katanga
Katanga zal onverwijld vertegenwoor
digers naar het nationale parlement in
Leopoldstad sturen bij wijze van „ver
zoenend gebaar". Dit is in Elisabeth-
stad meegedeeld na een buitengewone
byeenkomst van het kabinet.
President Tsjombe heeft de buiten
landse consuls in zijn land gevraagd de
VN te verzoeken de veilige terugkeer
van de Katangese parlementsleden vu.
Leopoldstad te garanderen.
DJOEANDA VOOR
ONDERZOEK IN ZIEKENHUIS
Premier Djoeanda van Indonesië is
in het legerziekenhuis in Djakarta op
genomen voor een algemeen onderzoek.
Watersnood in Japan
eist 115 levens
Als gevolg van overstromingen en
aardverschuivingen door zware re
genval zyn in het westen van Japan
115 mensen omgekomen, aldus Japanse
persberichten. Er zijn militairen naar
het rampgebied gezonden, waar 11.000
huizen in het water staan.
N.V. Tabaksfabriek J. Gruno-N ij kerk
Uit het Leidsch Dagblad van
9 Aug. 1861:
Wij vernemen, dat Maandag
a.s. de overgeblevene Studenten-
Jagers der Leidsche Hi ogeschool
tot het houden hunner 5-jarige
réunie herwaarts zullen komen
en door de feestcommissie op
het aangenaam gelegen Zomer-
zorg bij het Stationsgebouw van
den Holl. Spoorweg worden ont
vangen.
