PALINGOPROER
uitte zich haat
van bezitslozen
Bloedige strijd in de Jordaan
kostte 26 personen liet leven
TIJDENS „PROEFRIT" OP
VOETGANGERS INGEREDEN
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 25 juli 1961
Tweede blad no. 30408
Driekwart eeuw geleden
Geslaagd voor middenstandsdiploma Kerkelijk Leven
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Vandaag is het een rustige
dag in de Amsterdamse Jordaan,
het stadsdeel vol hardwerkende
mensen, die op zijn tijd eens graag
de bloemetjes buiten zetten.
Achter de schermen bereidt een
aantal comitéleden het in septem
ber te houden jaarlijkse Jordaan-
festival voor.
Tijdens die feesten treedt de
Jordaanbevolking altijd naar voren
als één grote familie van rondbor
stige lieden met een groot gevoel
voor humor. Mensen ook, die in
hoge mate individualist zijn en,
waar het hun buurtgemeenschap
betreft, een grote saamhorigheid
ten toon spreiden.
Deze eigenschappen hebben de
Jordaners in het verleden nogal
eens in conflict gebracht met het
gezag.
Vandaag 75 jaar geleden was
er zo'n conflict, dat echter door
een diepere achtergrond aanwak
kerde tot een rel, die in de geschie
denis de naam „Palingoproer"
heeft gekregen.
Op de 25ste juli van dit jaar wordt
in Amsterdam met geen ivoord meer
gerept over dat Palingoproer,
dat destijds tot ver in het huiten-
land de aandacht trok en waarvan
een kroniekschrijver heeft gezegd.
„De gruwelen van deze dagen zijn
onuitwischbaar uit de geschiedenis
van Amsterdam"
Gruwelen, jazeker, zo kan men
deze bloedige strijd in het Amster
dam van die dagen toen het bol
werk van het opkomende socialisme
ivél noemen: het oproer had een
trieste balans van 26 doden en meer
dan 100 gewonden.
Met het Palingoproer hebben de
geschiedschrijvers overigens nogal in
hun maag gezeten. Thans, driekwart
eeuiu later, kan men in alle objecti
viteit vaststellen, dat het opstootje
weliswaar zijn directe aanleiding
vond in een verboden vermaakspel,
maar tevens onlosmakelijke is ver
bonden met de rumoerige sfeer, die
het gevolg was van de malaise in de
jaren tachtig en de als gevolg van
de armoede en rechteloosheid vati de
arbeiders tot leven gekomen socialis
tische, beweging.
Vonk in het kruit
Er was op 1886 feest op de Linden-
gracht.
Een week tevoren was op de toen nog
niet gedempte gracht met groot succes
een wedstrijd zaklopen georganiseerd.
Op deze zomerse zondag zouden de be
woners van de Lindengracht en omge
ving het feest voortzetten, zij het niet
met zaklopen. doch met palingtrekken,
een geliefkoosd spel, dat echter sinds
1870 bü de wet was verboden.
Er werd een lang touw over de gracht
gespannen. Boven de gracht hing aan
dat touw een dikke, levende paling. De
deelnemers aan de wedstrijd voeren in
bootjes onder de paling door en moesten
het dier van het touw zien te trekken.
Op de gracht stonden een paar duizend
mensen de wedstrijd te volgen.
Het feest begon die zondag om half
vyf. Men had reeds driemaal getrokken,
t-oen twee agenten de palingtrekkers ge
lastten het spel te staken. Er werd geen
gevolg aan het bevel gegeven!
De beide agenten stonden in
een moeilijke positie. Zij besloten tot
Het palingtrekken op de Linden-
gracht, zoals een tekenaar het zag.
Het wreede spel werd reeds in
1870 verboden en was in 1886 de
onmiddellijke aanleiding tot de
bloedige strijd in de Jordaan.
(foto Gem. Airchiefdienst-Amsterdaim)
een ingrijpen, dat het sein was tot de
tragische gebeurtenissen: een hunner
begaf zich naar het huis Lindengracht
nummer 119 om het daar aan het raam
van de eerste verdieping gebonden touw
door te snijden, terwijl de ander naar
het politiebureau op de noordermarkt
ging om hulp te halen.
In een pamflet zou iemand een dag
later schrijven: „de een wierp de vonk
in het kruitmagazijn, terwijl de ander
de brandweer ging roepen."
Het touw is niet doorgesneden. Voor
de agent de eerste verdieping van het
huis kon bereiken, werd hij door woe
dende viskopers beetgepakt en afgeran
seld. Tenslotte werd hij in de kelder van
het huis opgesloten.
Met stenen en bloempotten
Op dat ogenblik was het opstootje al
een feit, maar zelfs de politie kon niet
vermoeden, dat de feestvierders zich
zouden verzetten tegen de twintig agen
ten, die met gummistok en sabel de
orde zouden herstellen.
Het pakte echter anders uit; men ver
zette zich wèl, probeerde de agenten
te ontwapenen en waar dit gelukte
werden de sabels in de gracht gewor
pen In het politiebureau Noordermarkt
werd alarm geslagen en omliggende af
delingsbureaus zonden versterking. Maar
hoe sterker de politiemacht werd, hoe
groter werd ook de menigte. Dit laatste
was verklaarbaar. Op het moment, dat
de beide agenten het stopzetten van het
palingtrekken bevalen, werden de toe
schouwers van de wedstrijd verrijkt met
enkele honderden mensen, die juist
terugkeerden van een in het Volkspark
gehouden vergadering van de Sociaal-
Democratische Bond. waar zoals gewoon
lijk met veel hartstocht was betoogd, dat
het gezag de arbeiders rechten onthield.
Het ging er vaak heet toe in dat Volks
park, een oude uitspanning, die aan de
Sociaal-Democratische Bond was ver
huurd. Vooral, wanneer Domela Nieu-
wenhuis, een bezielend redenaar, de ar
beiders ten strijde riep.
Op de 14de Juli werd in dit volkspark
zelfs een schot gelost op de-commissaris
van politie Stork. Zonder de toevallige
omstandigheid van die vergadering zou
de sfeer op de Lindengracht minder
broeierig zijn geweest en zou het optre
den van de beide agenten wellicht met
een sisser zijn afgelopen.
Nu niet. Toen de duisternis inviel was
de strijd op die zondagavond echter op
zijn hevigst. De Amsterdamse politie
vocht met enkele honderden agenten
tegen de woedende menigte, die als wa
pens straatstenen en dakpannen ge
bruikte. Terwijl de mannen al gooiende
de agenten op een afstand probeerden
te houden, droegen vrouwen in him
boezelaars nieuwe voorraden keien en
stenen aan.
Er waren vrouwen, die hun potten
geraniums begeleid door een regen van
scheldwoorden vanuit de bovenhuizen
naar de agenten smeten en in de Anje
lierstraat smeet iemand zelfs een kachel
van het dak midden in een groep poli
tiemensen. In een socialistische brochure
stond: ..Het hartje van de Jordaan
stond in een grote vlam. wyl het sedert
lang doortrokken was van de olie van
de haat".
Moedige Chrisje
In het Binnengasthuis werden die
zondagavond tientallen gewonden bin
nengebracht, onder wie vele agenten.
Op de Lindengracht dreigde opgewon
den „rebellen" de inspecteur van politie
J. M. Boas in het water te smijten en
te verdrinken. Deze jtoging werd ver
hinderd door Christine van der Wou
den, een grote zware vrouw uit de
Goudsbloemstraat, die bij menigeen een
grotere vrees inboezemde dan een
zwaar-bewapende politieagent. Dit
optreden van „moedige Chrisje" werd
na het oproer door Koning Willem III
gewaardeerd met een bronzen medaille
en een loffelijk getuigschrift.
De wanordelijkheden duurden tot diep
in de nacht voort. Inmiddels was er
een diepgaand overleg gaande tussen
burgemeester Van Tienhoven en de re
gering in Den Haag. Besloten werd de
Amsterdamne politie te versterken met
militairen, waartoe de staat van beleg
in de hoofdstad werd afgekondigd.
's Maandagsmorgens, de 26ste juli, was
het rustig in de Jordaan maar tegen de
'middag, toen een afdeling huzaren en
200 man artillerie naar dit stadsdeel op
rukten, kwam de bevolking tot leven.
Men brak de straten op en wierp hoge
barricaden op en bij het verschijnen
van de eerste soldaat brak de strijd los.
De militairen werden vanuit de ramen,
vanaf de daken en vanachter de barri
caden dusdanig met stenen en ijzeren
voorwerpen bekogeld, dat zij zich op en
kele punten, o.a. in de eerste Boom
dwarsstraat. moesten terugtrekken. 0
Maar daarna ging het hard tegen
hard: met sabels, bajonetten en gewe
ren werd de bevolking in de avonduren
aangevallen.
De 47-jarige Jan Benning. een be
woner van de Raamgracht, die met een
rode vlag op een van de barricaden
stond, was een der eersten, die door
een kogel dodelijk werd getroffen.
Toen de strijd dinsdagmorgen tegen
vier uur was geluwd, waren er in het
Binnengasthuis 16 doden. 43 ernstig ge
wonden en bijna 100 lichtgewonden bin
nengebracht.
Door het overlijden van een aantal
ernstig gewonden steeg het dodencijfer
van het oproer tot 26.
Op die dinsdagmorgen capituleerde de
Jordaan voor de overmacht.
Velen uit Leiden en omgeving
In de geheel bezette foyer van de
Stadsgehoorzaal was het feest voor de
vele cursisten, die de middenstandsop
leiding van het onderwijsinstituut M.E.
A.B. met gunstig gevolg hebben afge
legd.
Aan het begin van de avond bracht de
heer W. Hartevelt hulde aan het adres
van de directeur, de heer M. van der
Horst, en aan de leraren, die allen een
geschenk kregen aangeboden.
In zijn dankwoord wees de heer Van
der Horst op het grote percentage ge
slaagden. waarmee het instituut zowel
voor het schriftelijk als mondeling ge
deelte „uit de bus was gekomen". Hij
dankte de lerarenstaf voor dit resultaat.
Het gezelschap van Tonny Steenber
gen zorgde deze avond voor een geva
rieerd cabaretprogramma, gevolgd door
een geanimeerd bal o.l.v. de heer J. Al-
phenaar en met medewerking van de
„Rhythm Boys".
De namen der geslaagden van het te
Rotterdam afgenomen examen luiden:
mej. A. L. C. Alkemade. Noordwijk; mej.
B. J. M. Bakker, RoelofarendsveenK.
van Beelen. W. A. van Beelen. Katwijk
a/Zee; W. A. v. d. Berg, Voorhout; N. de
Advertentie
Zoekt U een schoorsteenklok,
wandklok of wekker,
v. d. WATER, Haarlemmerstr. 207
heeft het. De beste merken.
Junghans - Klenzle - Mauthe.
Inmiddels was bekend geworden, dat
in het paleis op de Dam en in de Noor-
derkerk nog honderden militairen als
versterking waren aangekomen en dat
3000 man in omliggende plaatsen zich
gereed moesten houden.
De opstand was voorbij, maar nog
dagenlang hielden de militairen een
twintigtal strategische punten bezet en
werd er patrouille gelopen om ieder be
gin van hernieuwd oproer onmiddellijk
de kop te kunnen indrukken.
„Wreede moordlust"
Op die dinsdag schreef de „Nieuwe
Rotterdamsche Courant": „De geest van
tuchteloosheid en weerspanningheid, die
den laatsten tijd den boventoon voert
onder de uit alle oorden naar de hoofd
stad stroomende en met hare bevolking
zich vermengende menigte werk- en for
tuinzoekers, kan niet aan ons bestuur en
wetgeving worden geweten".
De pers uit die dagen keerde zich
trouwens unaniem tegen de bevolking in
de Jordaan.
Het optreden van politie en militairen
werd hogelijk geprezen en in het
Utrechts Dagblad werd zelfs opgewekt
tot een geldinzameling, niet ten behoe
ve van de nabestaanden van de slacht
offers. maar voor de Amsterdamse poli
tiemannen.
De socialistische pers bestond toen nog
vrijwel uitsluitend uit pamfletten en
bulletins, waarin o.m. werd gezegd:
„Het palingstrekken is een ruw en
ongeoorloofd volksvermaak, hoewel lang
niet zoo afkeurenswaardig als de ge
noegens der rijken".
De katholieke drukker Dumee uit de
Goudsbloemstraat hield zijn buurtgeno
ten met kleine pamfletjes op de hoogte
van het verloop van de strijd en zond
een telegram aan de Koning met de
woorden
„Sire! Uwe onderdanen worden ter
neer geschoten, er zijn reeds dooden en
gewonden.
Gelast den burgemeester van Amster
dam, dat hij op laat houden met scherp
te schieten op zijne medeburgers".
De Sociaal-Democraat J. A. FortuiJn
zei in een vlugschrift:
„Rustig huiswaartsgaande arbeiders,
vrouwen, kinderen, een briefbesteller,
jonge meisjes, zij allen vielen wreede
moordlust ten offer. Vereenigt u! In
plaats van brood krijgt gij lood! Gij
ziet wat gij van de regerende klasse te
wachten hebt".
Hij werd de volgende dag gearres
teerd en naar de cellulaire gevangenis
overgebracht.
Boeven?
In de dagbladen werd over de slacht
offers onder de burgers slechts met een
enkel cijfer gewag gemaakt
Uitvoerig echter werd geschreven hoe
een politieagent, die op weg was naar
zijn bureau, door enige mannen met een
stuk hout in de nek werd geslagen.
De man werd in zorgwekkende toe
stand naar een ziekenhuis gebracht.
In de lijst van slachtoffers, opgesteld
door de politie, lazen wij in de kolom
„opmerkingen", dat een aantal doden
weliswaar gunstig bekend stond, maar
waar het leden van de Sociaal-Demo
cratische Bond betrof, st-ond steevast ver
meld: „een groot opruijer. was trouw
bezoeker van Sociaal-Democratische ver
gaderingen en van tapperijen". Waar
de politie moest toegeven, dat het slacht
offer een socialist was, werd prompt
toegevoegd, dat de man „een grootte
dronkaard" was, in een enkel geval ook
„leefde seder jaren gescheiden van zijne
vrouw".
In een geval werd simpel opgemerkt:
„was idioot".
Dat zich onder de door armoede en
werkloosheid getroffen lieden, die ten
slotte een uitweg zochten in een nieuwe
maatschappijvorm, die door de Sociaal-
Democratische Bond werd nagestreefd,
ook normale mensen konden bevinden,
was voor de politie van die dagen ken
nelijk onbestaanbaar.
Veroordelingen
Huzaren en artilleristen kwamen
de Amsterdamse politie te hulp in
de strijd tegen de oproerige Jor
danees. De bevolking had de stra
ten opgebroken en van de straat
stenen barricaden opgeworpen,
vanwaar de soldaten werden beko-
geld.
(foto Gem. Archiefdienst-Amsterdam)
Het Palingoproer had uiteraard een
staartje.
Van de ongeveer 200 arrestanten, die
van zondags tot dinsdags de politie
bureau waren binnengebracht, werd te
gen 23 een gerechtelijke vervolging in
gesteld.
De meesten werden wegen „weder-
spanningheid en gewelddadige hande
lingen" in november 1886 tot ander
half jaar gevangenisstraf veroordeeld. Zij
kregen binnen het jaar gratie.
Een ander staartje van het Paling
oproer was, dat de Sociaal-Democrati
sche Bond de ongeregeldheden dank
baar uitbuitte om de rechteloosheid van
de arbeiders te onderstrepen.
Reeds op de 27ste juli vermeldden de
dagbladen, dat Domela Nieuwenhuis na
op een drukbezochte vergadering te
Haarlem te hebben gesproken door een
joelende menigte naar het station werd
geleid.
De opstand was onderdrukt, maar de
opmars van de „rooien 1 was niet tegen
te houden.
De strijdvaardigheid van de Amster
dammers is sinds 1886 nog diverse ma
len aan de dag getreden. o.a. tijdens
de spoorwegstaking van 1903 en l»ij de
relletjes in 1934. toen opnieuw de na
druk lag op de Jordaan.
En zelfs kan men zich afvragen of
de februaristaking van 1941 in een an
dere stad had kunnen ontstaan dan
in Amsterdam
Bes, Leiden; B. de Best, G. de Best. Kat
wijk a Zee: A. J. Binnendijk, Valken
burg <Z.-H.); R. Bogaards. mevr. Y.
Boogert, M. Bouman, Leiden; D. D.
Breedijk. Sassenheim; mej W. v. d.
Broek, Lelden; mej. J. Brokaar. Voor
schoten; D. Brussen. Leimuiden; mevr.
P. v. d. BUI. Katwijk a/Zee; H. J. M.
Cornelissen, Leiden; C. J. L. van Dam,
Hazerswoude; S. Does, Voorhout; D.
Döfferhoff, Leiden; G. van Duyn, J. C.
van Duyvenvoorde, A. van Dijk, Katwijk
a Zee; C. den Edel, Lelden; D. van Eg-
mond. Rijnsburg; G. L. van Egmond,
Noordwijk a Zee. H. v. Egmond. Rljns-
burg; A. van Es. mej. Th. M. Fakkel.
Leiden; Ph. J. Fokker. Hazerswoude;
mej. M. Vreke, Leiden; J. C. C. v. d.
Geest. J. J. v d. Geest. J. v. d. Geest,
Oud-Ade; L. P. v. d. Geest. P. L. v. d.
Geest. S. J. v. d. Geest. Rijpwetering:
Th. G. G. van Goozen, Hoogmade; C. de
Groot. F. A. J. de Groot, Leiden: mej.
A. L. Guyt, Katwijk a/Zee; J. J. Gijzenij,
Leiderdorp; mej. G. A. de Haas, mej. M.
J. de Haas. Warmond; J. Haazebroek,
Nieuwe Wetering; C. J. van Hartevelt,
W. Hartevelt. Leiden; H. L Heemskerk.
Oegstgeest; J. Heemskerk, Rijpwetering;
J. C. Heemskerk, Rijnsburg; W. J. J.
Heemskerk, Warmond; C B. de Haas,
Oud-Ade; P. A. Helling. Katwijk a Zee;
J. P. F. Hilgersom, Stompwijk; mej.
J. E. Hoogenboom, Roelofarendsveen; B.
Hoogweg, Leidschendam; mej. C. A. v. d.
Hoorn, Nieuwveen; J. J. Jansen, Hoog
made; mej. J. de Joode, Hilversum; J. C.
B. Klein. Roelofarendsveen; mej. C. H.
v. d. Klugt. mej. M. v. d. Klugt, Noord-
wijkerhout; J. E. M. Kok, Leiden; J. Ko-
HJn, Leimuiden; M. M. Koper. Scheve-
ningen; J. de Kort, Katwijk a Zee; P.
Kralt. D. Kromhout. Rijnsburg; W.
Kromhout, Leiden; mej. M. F. v. d.Kroft
Hoogmade; W. J. Kuyken, Oegstgeest;
mej. A. Kuyt, Katwijk a/Zee; J. J. v. d.
Kwartel, mej. A. M. v. Leeuwen. K. van
Leeuwen. Leiden: W. van Leeuwen, Kat
wijk a/Zee; B J. Lindeman, M. H. J.
Leyendeckers, Leiden; W. H. v. d. Luyt,
Hazerswoude; J. van Maanen. Katwijk
a. d. Rijn; D. Mechelse. Woubrugge; K.
v. d. Meer, Roelofarendsveen; G. W.
v. d. Meer, J. P. A. M. v. d. Meer, Th. J.
v. d. Meer. Hoogmade: H. C. van Meurs,
Voorschoten; B. v d. Meij, G. Meyvogel,
mej. E. B. S. de Mol, Katwijk a/Zee: H.
K Molenaar, mej. E. Momberg. Lel
den; mevr. J. G. Montanus, Katwijk a/
Zee; Th. de Mooy. Rijnsburg; C. A.Mos-
tert. Leiden; J. C. v. d. Nagel. Valken
burg (Z.-H»; P. Th. J. v. Niekerk. War
mond; J. van Nieuwkoop, D. Noort,
Rijnsburg; H. J. L. Oostdam, Katwijk a.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Haarlem (wjjkgemeente
SchAlkwlJk In wording) (toez.j H. S. J.
Kalf te Bennebroek.
GEREF. KERKEN'
Beroerten te Lemmer H. den Boeft, voor
heen predikant bij de Geref. Kerken
(Vrijgemaakt) te Schouwerzijl. Bedankt
voor Hoogvliet (vac. F. Mlnnema) A G.
Kornet te Oude en Nieuwe Wetering Aan
genomen naar Hendrik Ido Ambacht (2e
predjtl.) R. van Reenen te KI under t
(N.-Br.).
CHR. GEREF. KERKEN'
Tweetal te Rotterdam-Charlols K Boers-
ma. kand. te Apeldoorn en J P. Versteeg,
kand. te Amsterdam. Beroepen te Woerden
H. Blesma. kand. te Llase Beroepen te
HUlegom J. P. Versteeg, kand. te Amster
dam.
d. RUn: C. Ouwehand. Katwijk a'Zee;
J. Ouwehand. Wassenaar; mej. N. Ouwe
hand. Katwijk a Zee: A. Overdevest.
Stompwijk; mevr. J. M. Overgaauw. P.
W. Overgaauw. Leiden; C. Paauw, Kat
wijk a/Zee; J. Paddenburg. Leiden: C.
B van Paridon, Katwijk a Zee; mej. A.
M S. Planje, Leiden: J. Plug. Noordwuk
a Zee; J. A. v. d. Poel. Zoeterwoude; L.
Q. v. d. Poel. Roelofarendsveen; J. L.
v. d. Reijden, Leiden; mej. E. Roest. Lei
derdorp; mevr. L. Royers, Valkenburg
(Z.-H.)J. L. S. van Rijn, Warmond; A.
C. Rijnsburger, Zoeterwoude; M. Rijn
sent. Katwijk a'Zee; mej. A. M. Saton,
Rijnsburg; mej. A. M. Schrama, Sassen
heim; E. V. Spadon. Leiden; W. J.
Straathof. Nieuwe Wetering; J. G. W.
Stijgers. Oegstgeest; A. G. Tuin, Katwijk
a Zee; mej. W. v. d. Veer, Oud-Ade; G.
Verbeek. Leiderdorp; mej. A. C. Verberg,
Lelden; J. A. Verdonk, Leimuiden; A.
Verhaar. Oegstgeest; B. G. Verlaan, Oud-
Ade; Ch. Verra. Zoeterwoude: P. J. A.
Verschragen, Leiden; mej. I. Vianen,
Oegstgeest; mej. E. Vlnkestijn. F. C.
Vinkestijn, Leiderdorp; mej. C. Vlasveld.
Zoeterwoude; mevr. G. den Elzen. Leid
schendam; J. v. d. Voort, Katwijk a/d.
Rijn; J. M. Vorst. Leiden: mej. M. P. S.
Warmerdam, Voorhout: mej. E. de Wa
ter. Leiden: J. de Wit, J L. W. Wolffen-
buttel. Oegstgeest: J. Wijling. Leiden; J.
v. d. Zeljden. Katwijk a d. Rijn; C. W.
Zwaan. W. Zwaan. Katwijk a/Zee; A.
Zwanenburg, Oegstgeest.
Voor de akte middelbaar onderwijs
lichamelijke oefening zijn geslaagd de
heren R. van der Looa te Leiden en M.
P. Viool te Noordwijk.
Voor de Leid se kantonrechter
Naast een tweetal geldboeten van reap. f. 150 subs. 1 maand en f. 50 subs. 10
dagen, een voorwaardelijke hechtenlsstraf van 1 week met een proeftijd van 2
jaar. Aldus luidde de eis tegen een 20-jarige tuinder uit Alkemade. die op 28 mei
J.L bijzonder roekeloos had gehandeld en daardoor het leven van enige voetgangers
In groot gevaar had gebracht. Zonder ln het bezit te zijn van een rijbewijs wilde
verdachte zich een tweede-hands auto aanschaffen en maakte op die datum „een
proefritje". Op een hoek van het Westeinde te Roelofarendsveen vloog hjj met
grote snelheid uit de bocht en zaaide paniek op het nabU gelegen voetpad, waar
drie voetgangers en een kinderwagen met baby door de auto werden geschept.
m i 11 11 het moment dat een tegenligger zeer
1 wcdioildcrd gulden dicht was genaderd. Doordat hy „op de
boete
Dat er geen doden vielen en de voet
gangers zowel als de baby er nog be
trekkelijk goed afkwamen werd een
groot wonder genoemd. Verdachte gaf
toe. dat hij destijds pas drie autorijles
sen had gekregen en desondanks een
auto wilde kopen. Hij was de auto,
waarop zijn keus was gevallen „even
aan het proberen". Zijn bravour had
bij de eigenaar van de auto de Indruk
gevestigd, dat het een geroutineerd auto
mobilist aan bod was. „Eén van de
wandaden, die zoveel dodelijke onge
lukken tot gevolg hebben", merkte de
kantonrechter, rnr. W. de Koning, ter
loops nog op. Gezien de eis behoeft het
geen betoog, dat het requisitoir van de
officier, mr. J. A. L. Brada, bijzonder
scherp uitviel. Aangezien de kanton
rechter van oordeel was, dat f 150 boete
voor verdachtes wandaad, f 50 boete voor
het ontbreken van een rijbewijs en de
voorwaardelijke hechtenlsstraf als ern
stig waarschuwing terecht waren geëist,
vonniste hij geheel conform.
Ernstig geval
Tot de categorie „ernstige gevallen"
die op de zitting van gistcn-n sti rk u.is
vertegenwoordigd, kon eveneens worden
gerekend de zaak tegen een 28-jarige
Rynsburgse automobilist, die niet al
leen f 150 boete subs, één maand tegen
zich hoorde eisen, docht tevens nog een
vervolging aangezegd kreeg wegens het
doorreden na een aanryding. Uit het
onderzoek bleek, dat verdachte op 11
mei met zyn auto op het Stationsplein
hevig aan het slingeren was geraakt en
daarby „een geparkeerde auto had ge
raakt.
„Ik dacht direct, dat hy de macht
over het stuur was kwijtgeraakt", aldus
een der getuigen. „Die vent is dronken
of krankzinnig" luidde de conclusie, die
een andere getuige destyds trok uit het
feit. dat verdachte v olkomen zinloos
over het plein zig-zagde en na een al
daar geparkeerde auto flink te hebben
geraak, niet stopte. „Even verderop liet
hy snel twee passagiers uit zyn auto
stappen en ging er toen weer vandoor",
wist een volgende getuige te vertellen.
Verdachte zelf wist zich nog wel te her
inneren, dat hy de bocht iets te snel
had genomen, vandaar die vreemd lij
kende manoeuvre. Van een aanryding
had hy „totaal niets" gemerkt, dus was
hy gewoon doorgereden en zyn passa
giers op de plaats van hun bestemming
laten uitstappen.
Gezien de verklaringen van de getui
gen en het feit. dat de aanryding dui
delijk hoorbaar was. trokken de magi
straten verdachtes oprechtheid zeer ln
twyfel. In tegenstelling tot verdachte
was de kantonrechter dan ook van me
ning, dat de gestelde els zeker niet te
hoog was en liet vonnis dus confromd
kon luiden.
Voor duizenden guldens
aan schade
„U had achter die auto moeten biy-
ven. Nu schepte U een noodsituatie, die
aanzieniyke schade tot gevolg had. doch
gelukkig geen persooniyke ongelukken
opleverde", aldus richtte zich de kan
tonrechter tot een 38-jarige autover
huurder uit Lelden, die met een door
hem bestuurde race-auto op de Rundyk
te Voorschoten wilde gaan inhalen op
rem was gaan staan", slipte de auto do
grasberm in en vloog tegen aldaar ge
parkeerd staande auto op.
De schade aan de auto's beliep in de
duizenden. Verdachte voerde aan, dat
hy de tegenligger te laat ln een flauwe
bocht zag aankomen. Toen hy afrem
de blokkeerden de wielen van zyn auto.
dus kon hy er niets aan doen. dat er
een botsing ontstond. Zelf draalde hy
voor ruim f3000 schade op. dus was
hy z.L al meer dan voldoende gestraft.
„U reed met een onverantwoordeiyk
hoge snelheid, vandaar dat de klap zo
enorm hard aankwam", aldus de offi
cier. die verdachtes handeling dermate
roekeloos achtte, dat zyn eis niet min
der dan f 150 boete subs 1 maand in
hield met de toevoeging, dat by de cv.
soortgeiyke overtreding de ontzegging
van de rybevoegdheid een feit zou wor
den.
Hoewel verdachte, gezien de reeds ge
leden schade, uiterste clementie vroeg,
was de kantonrechter slechts bereid het
vonnis tot f 125 boete subs 1 maand
terug te brengen.
Auto met gebreken
Omdat een 24-jarige carrosserie
bouwer uit Nieuwe Wetering op de hoek
van de Weteringlaan ter plaatse geen
voorrang had verleend aan een van
rechts komende auto. was hy „het haas-
Je" van de Rykspolitie. Een nader onder
zoek bracht nJ. aan het licht, dat de
auto niet alleen een totaal versleten
voorband had. doch tevens een niet-
functlonerende handrem en een stuur
inrichting. die ieder moment muurvast
kon lopen. „Ik had een nieuwe band
klaar liggen en van een defect aan
myn stuur heb ik ook nooit iets ge
merkt" aldus verdachtes verweer. „Een
nieuwe band moet niet klaarliggen, maar
om het wiel zitten", meende de kan
tonrechter, die overigens zeer in twyfel
trok, dat verdachte nooit iets aan het
stuur had bemerkt, gezien het rapport
van de deskundige t.a.v. het manke
ment.
De eis luidde een viertal geldboetes
tot een totaal bedrag van f 125 subs
1 maand. Verdachte vroeg uiterste cle
mentie, omdat hij voor de reparaties aan
de auto nogal wat kosten had moeten
maken. Aangezien de kantonrechter
echter geen termen aanwezig achtte
voor enige clementie, vonniste hy con
form.
Niet opgelet
„Be lette slechts op de handwyzer
van de ANWJ3. en heb het stopbord
absoluut niet opgemerkt", aldus klonk
het verweer van een 40-Jarige secreta
resse uit Den Haag, die op het kruis
punt naby de Herenweg onder Noord -
wykerhout niet was gestopt voor het
aldaar geplaatste ..stopbord" met het ge
volg dat haar auto ln botsing kwam
met een andere auto. die voorrang had.
„Ik zag de auto ln een flits en re
aliseerde my pas wat er was gebeurd,
toen ik enige tyd later weer by myn
positieven kwam", voege verdachte als
verzachtende omstandigheid aan haar
relaas toe. Voor het niet stoppen eiste
de officier f 25 boete subs 5 dagen en
voor de aanrijding zelf f 50 boete subs
10 dagen Hiertegen had verdachte geen
enkel bezwaar Ta v. de strafmaat was
de kantonrechter van oordeel, dat het
niet stoppen met f 15 boete subs 3 da
gen en de aanryding met f60 subs 12
dagen moesten worden bestraft.
