WATERLELIE: fraaie decor
HERONTDEKKINGEN
HET FESTIVAL IN
TIJDENS
WENEN
ONS MENU
MAÏZENA
D U RYE A
Wat is de beste vakantie-kleurenfilm?
ZATERDAG 24 JUNI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Nicole Heesters als gerijpte
actrice in Pools toneelstuk
VAN DE WEEK
ONS SMALFILMHOEKJE
(Van onze Weense correspondent)
Het was beslist een goede inval van het Weense festival-comité om
zich bij de keuze van het toneelrepertoire te laten leiden door een motto
of een hoofdidee. Dit motto luidt ,,De vrijheidsgedachte op het toneel!"
Over het algemeen blijkt het een vruchtbaar idee te zijn geweest, want
afgezien van een enkel zwak stuk komt die vrijheidsgedachte respectie
velijk de onderdrukking van de vrijheid zeer duidelijk to uitdrukking
in .Antigone" van Sophokles, ..Egmond" van Goethe, Caligula' van
Camus en ,,De eerste dag van de vrijheid", geschreven door de Pool
Kroeczkowski.
Nicole Heesters in „De eerste dag komt de vrijheid waar-
mee zij in Wenen een glorieuze rentree in de toneelwereld
maakte.
Het Weense publiek kent over 't algemeen de inhoud van deze stukken,
zodat het eigenlijk alleen naar de schouwburg gaat om het spel, de ver
tolking en eventueel ook een nieuwe toneelspeler te leren kennen. In dit
laatste opzicht brengt het huidige festival enkele verrassingen, omdat
de toeschouwers kennis maken met een paar acteurs die zij vroeger in
geheel andere rollen hadden bewonderd, maar die nu een rol kregen te
vervullen die men eigenlijk niet van hen had verwacht.
nieuwe, vlijmscherpe en intellectualis
tische Interpretatie te geven, die aan
de moderne mentaliteit beantwoordt.
De man die tot nu toe snobs en op-
scheppertjes had gespeeld, oogstte al
dadelijk een ongehoord succes als Me
fisto in de „Urfaust". Een zo door
trapte cynicus had men tot nu toe nog
niet aan het werk gezien in dit mees
terwerk van Goethe, een „debater" van
het moderne slag die zelfs een dr.
Faust onder de tafel wist te praten.
Nog grotere verrassingen
Een nog grotere verrassing is zijn
vertolking van de titelrol in „Caligula".
Camus maakte van deze wrede en sa
distische keizer de exponent van zijn
existentialistische wereldbeschouwing
een representant van het systematische
nihilisme en een verheerlijker van het
zinloze en absurde, dat alleen met de
zelfvernietiging kan eindigen.
Deze Caligula wordt door Gobert
met alle intellectualistische scherpzin
nigheid tot in de laatste consequenties
weergegeven, als een cynicus die van
een foutieve veronderstelling uitgaat,
maar dan consequent door-redeneert,
totdat hij niet alleen zijn omgeving,
maar ook zichzelf ijskoud en volle
dig bewust uitroeit.
Voor hem bestaat vrijheid uitslui
tend in de onbeperkte macht om het
kwade te doen, met 't gevolg dat deze
„vrijheid" tot volkomen slavernij voor
alle anderen en tot de eigen onder
gang leidt.
Daar de Oostenrijkers een neiging
hebben tot zelfbeklag, hoort men hier
dikwijls beweren dat Wenen geen oog
heeft voor nieuwe mogelijkheden en
talenten en dat Duitsland in dit op
zicht meer geluk heeft. Het geval Boy
Gobert bewijst echter dat ook in Oos
tenrijk herontdekkingen mogelijk zijn,
wat nu ook door het feit wordt be
vestigd dat Frankrijk zich voor deze
acteur gaat interesseren en hem con
tracten heeft aangeboden.
Na lange onderbreking
Een andere herontdekking is de
dochter van onz eoperettester Jan
Heesters. Het is alweer enkele ja
ren geleden dat zij een uitstekende
start had in „Gigli" en „Picnic".
Daarop volgde een tournee door
Zuid-Amerika waar zij echter een
zwaar ongeluk had. Een tijdlang
verscheen haar naam niet meer op
de schouwburg-bulletins, doch nu,
na een aanmerkelijke onderbre
king, treedt zij opeens als een ge
rijpte actrice op in het drama „De
eerste dag van de vrijheid", ge
schreven door de Pool Kroeczko-
weski.
Het gegeven is eigenlijk een goede
vondst, want het stuk behandelt de
situatie van een aantal Polen die na
de lange Duitse onderdrukking de eer
ste dag van hun vrijheid beleven. In de
uitwerking is het stuk echter sterk
akademisch, zodat het vrijwel geen ac
tie vertoont, doch bijna geheel in dia
logen opgaat.
Nicole Heesters speelt hier de doch
ter des huizes die op de eerste dag van
de vrijheid door arbeiders wordt aan
gerand. Haar interpretatie is zo nieuw
en aangrijpend dat Friedrich Torberg,
een van de scherpste Weense critici,
over deze rol schreef: „Zij weet de tra
giek van een meisje weer te geven
dat te vroeg werd teleurgesteld. Haar
verwarring en haar schrik, de korte
ogenblikken van innerlijk verzet en
haar overmatige zenuwachtigheid, dat
alles vertolkte zij op volslagen over
tuigende wijze. Nu eens scheen het dat
zij nog op hulp hoopte, dan weer gaf
zij alle hoop op, alsof zij speelde in
een drama dat zij niet kon begrijpen".
In dit stuk is zij tot een rijpheid ge
komen die het leven en het lijden
haar hebben bijgebracht.
Helmut Qualtinger
Een geheel aparte categorie vormt
Helmut Qualtinger, die men zonder
overdrijving een universeel genie kan
noemen, ofschoon hij niet aan het
Burgtheater is verbonden. Hij is on
vergelijkelijk geestig en heeft jaren
lang de snedige en bitse teksten die
ook op de plaat werden vastgelegd
voor zijn cabaret geschreven. Jaren
lang is hij avond aan avond in de
hoofdrollen van dit cabaret opgetreden
en elke zaterdag verschijnt nog altijd
zijn sarcastisch weekoverzicht in de
„Kurier". Bovendien speelt hij de
hoofdrol in een nieuwe Maigret-film.
Maar hij is moe geworden. Daar hij
het liefst een boek wil schrijven, heeft
hij het cabaret vaarwel gezegd en gaat
hij naar Keulen om er slechts een
hoofdrol te spelen in een drama van
Shakespeare en ervoor de rest te kun
nen schrijven. De naam Qualtinger
zal men moeten onthouden.
Advertentie
maakt Uw groenten zo lekke
Kleur zal dan óók in de „filmerij"
altijd wel een kwestie van persoonlijke
smaak blijken te zijn, die zelfs door
een knappe technische uiteenzetting
Aardbeien-tijd slagroom-tijd!
Wat een slagroom wordt er nu on
ons land geklopt en helaas dikwijls
verknoeid Hoe komt dat eigenlijk.
Ligt dat aan de manier van kloppen
of te lang kloppen of zou er nog iets
anders kunnen zijn, waardoor de slag
room wel eens minder mooi uitvalt.
Inderdaad een te hoge temperatuur
kan de slagroom parten spelen.
De room moet daarom na ontvangst
direct op een koude donkere plek wor
den neergezet. Ook zonder koelkast is
dat mogelijk want wij behoeven het
flesje slechts in een pannetje met koud
water te zetten, er een schone thee
doek om te wikkelen, die wij met een
puntje in het water laten hangen,
waardoor hij vochtig wordt (en blijft!)
en een voldoende koude omgeving is
daarmede wel bereikt.
Voordat wij de room stijfkloppen
houden wij het flesje nog even onder
een koude waterstraal en kloppen de
room daarna snel stijf. Ga er desnoods
even bij in de tocht staan, b.v. voor
het open raam (maar niet in de zon)
want hoe koeler de room blijft hoe
mooier ze kan worden geslagen.
MAANDAG:
Hachee van rest vlees; bietjes, aard-
appelkoekjesstekelvarkentjes.
DINSDAG:
Vliegezwammen; spinazie, pommes
frites; kersen.
WOENSDAG:
Stamppot rauwe andijvie met spek;
oyghurt met vruchtenmoes en noten.
DONDERDAG:
Gebakken ham: tuinbonen en aard
appelen; rödgröd.
VRIJDAG:
Tomatensoep; Tivolischotel of Duitse
biefstuk; aardappelpuree en sla.
ZATERDAG:
Risotto Milanese; hangop.
ZONDAG:
Derbysneetje; ribstuk, prinsessenbo-
nen, peterselie-aardappelen; coupe
ijs met aardbeien en slagroom.
Wenen kan er trots op zijn dat het
de Duitse acteur Boy Gobert de grote
kans van zijn leven heeft gegeven om
als serieuze toneelspeler op te treden.
Deze Hamburger is in Duitsland alleen
bekend geworden door zijn komische,
eigenwijze en ironische rollen in films
van het lichte genre. Hij speelde
meestal het onberekenbare „enfant ter
rible" en hij zou zich daaraan waar
schijnlijk niet hebben kunnen onttrek
ken. wanneer hij in Duitsland was ge
bleven. Toen werd liy opnieuw ont
dekt door de directeur van het Weense
Burgtheater, die in hem verborgen ta
lenten vermoedde. Zodoende kreeg Go
bert o.a. de mogelijkheid om aan be
paalde traditionele rollen een geheel
iiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
llllillllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllilllllllllllllllllllllllllllllllil
Mogelijk glimlacht iemand bij dat woord „vakantie-kleurenfilm", omdat hU
ervan overtuigd is, dat er geen speciale kleurenfilms voor de vakantietjjd ge
maakt worden. Daarin heeft hy dan wel volkomen gelyk, maar wij zouden het
ongetwijfeld grote aantal smalfilm-amateurs, dat toch een andere opvatting
daarover heeft, niet in de verste verte kunnen schatten.
Juist omdat ze een reeks van vrye dagen elders gaan doorbrengen willen ze
die vrolijke periode in kleur filmen, maar dan ook liefst op een ander dan het
totnutoe gebezigde materiaal. Omdat alles dan ineens anders dan gewoon is.
Misschien hopen ze daarby, dat er in de tinten van zo'n ander merk film een
aparte, vrolijke noot of een snuifje vakantievreugde meegegoten is. Ze komen
er ook rond voor uit door te zeggen: „Nee, voor de vakantie nemen we eens wat
anders". En de vakman moet dan mee helpen welke smalfilm nu wel de beste
kleuren voor de omgeving van Lugano, Varsseveld of Kopenhagen zal geven.
Natuurlijk kan de goeie man dat niet. Want wat de één in zyn geprojecteerde
film bejubelt als tere tinten, vindt een ander flets. En de man, die byna in
extase naar de volgens zyn opvatting prachtig-verzadigde kleuren kjjkt,
zou werkelijk beledigd zyn als een ander deze tinten, enigszins laatdunkend, fel
of zelfs schreeuwerig zou noemen.
over de exacte kleurweergave van een
of ander merk film niet te veranderen
is. Bovendien ziet de ene mens een be
paalde kleur anders dan een ander.
En elke discussie daaromtrent heeft
eveneens heel weinig zin, omdat op
het gebied van kleuren-voorkeur en
tinten-smaak niet de wetenschappe
lijk vastgestelde lengte van een be
paalde lichtgolf ook maar enige in
vloed heeft, doch de slot-argumentatie
in vrijwel alle gevallen steeds zal blij
ven: Tja, dat is alles goed en wel,
maar toch vind ik
Waaruit dus eigenlijk ook weer
blijkt, dat het welgemeende advies
van de vakman, hoogstens enkele tech
nische ervaringen kan inhouden.
Wie ook door geen enkele discussie
wordt beïnvloed, is de kleurenfilm zelf!
Hoogstens zal deze zijn kleurweergave
kunnen wijzigen onder invloed van de
ontwikkeling. Maar daar deze tegen
woordig op de kleurenlaboratoria met
een dergelijke pijnlijke zorg wordt ver
richt, zullen fouten in de behandeling
tot een minimum beperkt zijn. Ook
al omdat de ontwikkel-apparatuur
automatisch en elektronisch wordt be
diend.
Mogen we eens met een voorbeeld
uit de praktijk duidelijk maken hoe
een aanmerking op een bepaalde film
kan ontstaan?
Wie naar het zuiden van Frankrijk
vertrekt, de hemel daar stralend en de
Middellandse Zee kostelijk blauw
vindt, zal bij het vertonen van zijn
film, die hy daar maakte waarschyn-
lijk mopperen, dat alles zo „vreselijk"
blauw is. Dus dat hy de volgende keer,
mocht hij weer een reisje die kant uit
maken, beslist een andere film zal ge
bruiken, die niet alles zo ontzettend
blauw maakt.
Kijk, in de veel nuchterder sfeer
van de Hollandse binnenkamer, waar
hij de film van een juichend land
schap projecteert, lijkt alles een beetje
overdreven. „Zó blauw was het nou
ook weer niet", zegt hij. Maar een goe
de film registreert de kleuren zoals ze
op dat ogenblik van opname waren.
Alleen zien de mensen deze kleuren
in hun herinnering meestal niet zó
uitbundig. Die blauwe gloed, die over
het geheel ligt, was er. Wie daar thuis
gekomen geen bewonderaar meer van
is en vooraf graag enige correctie zou
wensen, kan dat krijgen. Immers welke
lichtsoort men ook wil corrigeren, fil
ters bestaan er in allerlei soorten. Ook
voor kleurenfilm. Wie een zalm- of
amberkleurig filter (vaak ook aange
duid met de naam ,,pink"-filter) op
zijn lens plaatst, zal merken dat het
blauwe deel van de lichtstralen wordt
onderdrukt en de tinten warmer wor
den. Denk nu niet, dat een geelfilter
het ook wel zal doen of een oranjefil
ter, dat u toevallig nog bezit, omdat u
ook fotografeert. Want dan is uw leed
niet te overzien, omdat alles dan geel
of oranjekleurig wordt!
Datzelfde verschynsel van een te
blauwe film zou u byvoorbeeld ook
kunnen overkomen bij het opnemen
van sneeuwlandschappen en toppen in
de Zwitserse bergen, wanneer er een
prachtige blauwe lucht met wolken bo
ven staat. Misschien heeft u vooraf
de vakman gevraagd, welke film u het
beste kan gebruiken en hebt u zijn ad
vies opgevolgd. Wanneer hy geen dui
delijk uitgesproken raad geeft en niet
minstens één of liever nog twee na
men van merken noemt, zijn de meeste
amateurs niet tevreden. Ze menen dan,
dat ze niet voldoende voorlichting krij
gen, of dat de man er toch maar wei
nig verstand van heeft! Maar juist hy,
die weet, dat de keuze van een bepaald
materiaal sterk samenhangt met de
smaak van de gebruiker zal evenals
wij proberen duidelijk te maken,
dat hij niet voor iedereen de juiste „va
kantie-film" kan vaststellen. En na
tuurlijk is het dwaasheid om wan
neer u eenmaal met de kleurweergeve
van een bepaald merk tevreden bent
plotseling over te stappen op een
ander fabrikaat, alleen maar omdat u
ergens anders naar toe gaat dan de
bekende omgeving. Een algemene aan
wijzing zou onze voorzichtige raadge
ving kunnen besluiten: wie wat zach
tere kleuren wenst, kan dit bij de
goede vakman naar voren brengen, die
heus wel weet, wat de eigenschappen
van bepaalde merken zijn en die wij
hier uiteraard met naam en toenaam
moeilijk kunnen noemen. Wie van wat
indringender en levendiger kleuren
houdt, vermelde dit ook.
DERBYSNEETJE
50 gr boter zacht roeren, 50 gr
fijn gesneden ham, 50 gr geraspte kaas,
1 eierdooier, eetlepel peterselie en zo
nodig wat zout en peper door de bo
ter roeren en over 4 geroosterde sneet
jes brood verdelen. De sneetjes met
halve walnoten garneren.
VLIEGEZWAMMEN
4 eieren hard koken, aan de onder
zijde een klein kapje (om ze later
goed te kunnen neerzetten) en aan
de bovenzijde een wat groter kapje
eraf snijden en de dooier er voorzich
tig met een theelepeltje uithalen. Twee
stevige niet te grote tomaten midden
door snijden en het vruchtvlees eruit
halen. 80 gr boter romig roeren, ver
mengen met 80 gr geraspte kaas. de
eieren en de halve tomaten hiermee
vullen, de tomatenhelften als hoedjes
op de eieren plaatsen en bovenop wat
fijn gehakt eiwit (waarvoor de kapjes
kunnen worden gebruikt) strooien.
TIVOLISCHOTEL
Van 2V2 dl. melk, 30 gr. bloem
en 30 gram boter een dikke saus
maken; met wat zout en peper
op smaak afmaken en vermengen met
2 losgeklopte eierdooiers en 50 gr in
dobbelsteentjes gesneden belegen kaas.
8 scholfilets zouten, 4 ervan onderin
een beboterde vuurvaste schotel leg
gen, bedekken met de kaasragoüt,
waarop weer vier scholfilets leggen,
daarover wat tomatenketchup of ta-
matensap sprekelen en dan met ge
raspte kaas bedekken en ongeveer 25
minuten in een matig hete oven zet
ten tot de vis gaar en cfe bovenzijde
goudbruin is.
Voor het opdienen met wat paprika
poeder bestrooien.
RISOTTO MILANESE
1 fijn gesneden ui in een pan met
dikke bodem fruiten. 2 kalfsnieren
wassen, met- ruim water aan de kook
brengen, afgieten, met koud water
overspoelen en daarna weer met ruim
water en wat zout aan de kook bren
gen en gaar koken. De nieren fijn
hakken, bij de gefruite uien doen, 200
gr rijst toevoegen en even meefruiten
tot de korrels lichtgekleurd zijn. liter
bouillon, wat zout, peper en een paar
draadjes saffraan erbij doen en de
rijst hierin zachtjes later gaar koken.
Van het vuur af 100 gr geraspte kaas
erdoor roeren of, zodra de rijst is opge
daan, er bovenop strooien.
In het laagste deel van de
tuin zal een kleine vijver heel
goed voldoen; allerlei vissen en
planten kan men er in kweken.
Water is altijd een levend ele
ment en men kan dan ook veel
plezier van zo'n kleine vijver be
leven. Waterlelies vormen een
prachtige aankleding; de vijver
dient dan echter wel aan be
paalde voorwaarden te voldoen.
Hij moet voor de grootbloemige
soorten een diepte van ruim een
halve meter hebben. Als die
diepte niet bereikt wordt, kan
men wel beter kleinbloemige
soorten bestellen en dan moet
men nemen: Nymphea laydec-
keri purpurea met kleinere, pur
perkleurige bloemen, doch daar
om niet minder mooi.
Waterlelies moet men op een
bijzonder wijze poten; het beste
is ze in een half vergane mand
te poten; de mand dient men
dan te vullen met zeer voed
zame grond. Dat moet een lek
ker vet mengel zijn van oude,
goed doorvroren bagger, oude
koemest en verteerde graszoden-
grond en daar nog wat metscl-
zand doorheen. Als men daar
een lekker papje van gemaakt
heeft kan men in elke mand
één waterlelie poten en dan
dient men de mand met enkele
bakstenen te verzwaren en zo
het geheel op de bodem van de
vijver laten zakken. Men behoeft
er verder dan niet meer naar
om te kijken; ze komen dan
later wel boven het water uit.
U moet er alleen een zonnig
plekje voor zoeken; in de scha
duw zullen de dikke bloemknop
pen niet openkomen.
U behoeft het tegenwoordig
echt niet meer alleen bij de witte
waterlelies te zoeken. Er zijn ook
allerlei mooie kleuren; vooral de
zalmtinten zullen u wel voldoen;
ook geel en rood en roze zijn
heel mooi. Ze doen in schoon
heid niets onder voor de tro
pische soorten. Als de tuin door
een niet te diepe sloot wordt
begrensd, kan men die ook be
planten met waterlelies; dan
wordt de tuin als het ware door
de sloot vergroot.
En natuurlijk zal de sfeer van het
landschap soms ook enigszins van in
vloed kunnen zyn, zonder dat we hier
mee tegenspreken wat we zoéven stel
den: dat er geen speciale film voor
Lugano Varsseveld of Kopenhagen
is. Maar het zou kunnen dat u de tin
ten van de Noorse fjorden liever wat
zachter, de schoonheid van het Ita
liaanse landschap in wat fellere kleu
ren zou willen zien. Alleen dan kan
men bewust en niet uit wispelturig
heid streven naar een bepaald kleu-
renkarakter. Maar net zomin als de
keuze van lievelingsmuziek of speciaal
geliefde hapjes voor u door leverancier
of ober wordt bepaald, net zomin kan
de fotovakman voor u de juiste „va
kantiefilm" bepalen.
G. KROMDIJK
Waterlelies
ninHiinimiHflKinmMHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH
