prijzen
HEREN
gPORT-
SHIRTS
LUCKY...
THE REAL
NT
CIGARE
RNATIONAl
TE
LUCKY IN NEDERLAND I.25
GELD WISSELEN VIA AUTOMAAT
OP AANTAL POSTKANTOREN
DOOR LATE
ZOMER
lage
LUCKY
STRIKE
Capaciteit van de Maas
in '66 verdubbeld
Peek&
Cloppenburg
Eerste automaat op de wereld
verkocht wijwater 230j. v. Chr.
ONSCHENDBAARHEID FRANS
PARLEMENTSLID OPGEHEVEN
Af kaveling van de oevers komt
Afkalving van de oevers komt
uit zich zelf tot stand
DE HOOFDSTAD VAN MEXICO
IS AAN HET VERZINKEN
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 23 juni 1961
Vijfde blad no. 30387
Vinding van Amsterdammer
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Een aantal postkantoren in ons land die, welke gedeeltelijk worden
geautomatiseerd wordt binnenkort voorzien van geldwisselautomaten.
Deze apparaten kunnen bij inworp van een gulden drie kwartjes, twee
dubbeltjes en een stuiver terug geven, doch ook zo worden afgesteld,
dat de gulden wordt gewisseld in 1 kwartje, zeven dubbeltjes en vijf
centen of welke andere variatie dan ook. Dit is mogelijk gemaakt door
de uitvinder van dit type geldwisselautomaat, de Amsterdammer F. B.
van der Meer.
De heer Van der Meer heeft een
volledige dagtaak gevonden in het ont
werpen van automaten, die een Am
sterdamse firma op de markt brengt.
Zo construeerde hij voor het Gemeente
lijk Vervoerbedrijf te Amsterdam een
automaat, die niet alleen bij inworp van
een gulden, maar ook van ieder denk
baar guldensbedrag aan kwartjes, dub
beltjes, stuivers en centen een tram
kaart terug geeft.
Het uitdenken van feilloos werkende
automaten is een hobby van de heer
Van der Meer, die tot een fascinerend
beroep is uitgegroeid. In de showroom
van de firma heeft hij ons een blik ge
gund in de ingewanden van tientallen
automaten, waar de meest verrassende
processen plaats vinden, aan de gang
gebracht door enkele geldstukken. Er
staan automaten, die sigaretten, croquet-
ten, gevulde koeken, nylonkousen of
bloemen leveren, maar ingewikkelder
zyn die, welke naar verkiezing soep,
bouillon, koffie of chocolademelk leve
ren.
Deze drankautomaten zijn mogelijk
geworden doordat de grondstoffen van
deze dranken in poedervorm verkrijg
baar zijn en iedere beker dus op het
moment, dat op de knop wordt gedrukt,
vers wordt bereid. Binnenkort komt ech
ter een koffieautomaat in de handel,
waarbij geen gebruik wordt gemaakt van
poederkoffie, maar waarin voor elke be
ker de koffiebonen afzonderlijk worden
gemalen.
De drankautomaten zijn vooral in trek
bij grote bedrijven, waar ze veelal in
de werkruimten worden opgesteld. De
automaten, die flesjes limonade leveren,
zijn reeds jaren bekend, maar nieuw
is nu ook een apparaat, waarin lege
flessen kunnen worden geworpen, waar
na het statiegeld automatisch wordt
teruggegeven.
Al bij de Grieken
De automaat schijnt bij deze jachtige
tijd te horen, maar is niettemin reeds
zeer oud. De Grieken kenden de auto
maat reeds meer dan 2.000 jaar gele
den in het jaar 230 voor Christus
was er een apparaat, dat na het over
halen van een handel kleine puimsteen
kogeltjes afgaf, welke werden gebruikt
voor het handen wassen en honderd
jaar voor Christus werd door Heronos
van Alexandrië 'n toestel geconstrueerd,
dat na het inwerpen van een munt
wijwater verstrekte. De munten moesten
in een smalle opening worden gedepo
neerd, vielen dan op een lepelvormig
uiteinde van een hevel, die hierdoor
een ogenblik naar beneden werd gedrukt,
waardoor aan het andere einde een
ventiel werd geopend en wijwater ter
beschikking kwam. Diezelfde Heronos
maakte ook installaties, met behulp
waarvan tempeldeuren zich automatisch
openden en sloten.
Het duurde tot de 17de eeuw eer de
automaat weer een opleving vertoonde.
Aan echte verkoopapparaten was men
nog niet toe. De meeste bestonden uit
fluitende vogeltjes of dansende figuur
tjes, die door een druk op de knop
in beweging kwamen.
Groot opzien baarde destijds de
schaakautomaat van Von Kempelen, die
een robot bezat, van wie niemand ooit
kon winnen. Jarenlang was dit appa
raat een sensatie tot op zekere dag
aan het licht kwam, dat alles op be
drog berustte. Het „mechanisme" be
stond uit een ingebouwde (echte) Lili-
utter, die uitstekend schaak speelde.
:et manneke hield via een spiegel het
bord in de gaten en regelde vanuit het
binnenwerk de zetten van de robot.
Opmars automaat
Tegen het eind van de vorige eeuw
was de verkoopautomaat al gemeengoed
geworden. In 1890 kon men in het
maandblad „De Natuur" lezen: „Wie
tegenwoordig zijn gewicht kennen, zijn
portret gemaakt, zijn toekomst voorspeld
wil zien, een reispolis van levensverze
kering, een spaarbankbriefje, een cou
rant, een pakje bonbons of chocolade,
ja zelfs een straaltje reukwater op zijn
zakdoek wenscht, behoeft niet meer dan
een stuiver op zak te hebben. Door dit
geldstuk in een der vele automaten te
steken, die op verschillende plaatsen zijn
neergezet, kan men één dezer goede za
ken op gemakkelijke wijze deelachtig
worden. Er is nu ook een toestel uit
gedacht, waarmee men voor dezelfde ge
ringe som een half uur lang elektrische
verlichting kan bekomen.*'
(Van onze Parijse correspondent)
Met volstrekte meerderheid heeft de
Franse Kamer toegestemd in opheffing
van de parlementaire onschendbaarheid
van Algerijnse afgevaardigde Mare Lau-
riol die vervolgd zal worden wegens me
deplichtigheid aan de revolutiepoging in
april jJ. Lauriol stemde zelf voor ophef
fing van zijn onschendbaarheid. De
Kamer heeft echter bij het nemen van
haar besluit als voorwaarde gesteld dat
Lauriol niet zal terechtstaan voor een
militair gerechtshof. De minister van
Justitie Michelet heeft ontkend dat het
parlement het recht zal hebben voor
waarden te stellen.
De Franse majoor Georges Robin is
gisteren veroordeeld tot zes jaar gevan
genisstraf wegens zijn aandeel in de mi
litaire opstand in Algerije. Majoor Robin
was commandant van een afdeling val-
schermtroepen en had ten tijde van de
opstand, op last van generaal Challe,
het Zomerpaleis van de Franse Algemene
vertegenwoordiger, Jean Morin, door zijn
troepen laten bezetten.
Dat laatste toestel is nu, 70 jaar later,
nog in vele steden in gebruik in de
vorm van elektriciteits- en gasmuntme-
ters.
Economisch nut
De automaat heeft zijn nut eerst in
de laatste jaren kunnen bewijzen en
kreeg zelfs een werkelijk economische
betekenis. De winkelier ging inzien, dat
hij vele goederen op grote schaal kon
verkopen zonder dat er iemand bij be
hoefde te staan, hetgeen dus arbeids
besparend werkte, en dat de automaat
hem in staat stelde om na sluitingstijd
te verkopen.
In Duitsland, waar men langs de
Autobahnen de z.g. Raststatten (café-
restaurants) kent, zal binnenkort in de
buurt van Bielefeld een geheel geauto
matiseerde Raststatte worden ingericht,
waar zelfs diepgevroren maaltijden te
krijgen zullen zijn, welke in 20 secon
den tüds door elektronische verwarming
worden verhit. Het is nog een experi
ment, maar de Amsterdamse firrpa ver
wacht, dat in de toekomst ook langs
de Nederlandse autowegen dergelijke
automatenhallen zullen verrijzen.
Nieuw uitgaanstenue
voor de Landmacht
Per 1 januari 1964
(Van onze Haagse correspondent)
Begin 1964 zuilen de militairen van
de Kon. Landmacht een nieuw uit
gaanstenue krijgen. Dit tenue is thans
definitief goedgekeurd. Het zal worden
gemaakt van een gladde stof, dit in
tegenstelling met het huidige battle-
dress, dat vervaardigd is van grove stof.
Het nieuwe jak is bruin, de broek le
verkleurig. Het jak zal voorzien wor
den van kraagrspiegels in de kleuren
van het wapen of het dienstvak waar
bij de soldaat dient. De baret wordt
lichtbruin, het overhemd en das licht-
zandkleurig.
Een jaar eerder, begin 1963, zal het
huidige service-dress (officiële naam:
„dagelijks tenue") voor beroepsonderof
ficieren verdwijnen. Het zal vervangen
worden door 'n service-dress in dezelfde
kleuren als het nieuwe uitgaanstenue
voor de soldaten. Eveneens begin 1963
verdwijnt de platte pet, die het beroeps-
personeel van de Kon. Landmacht op
het ogenblik draagt. Er komt een bruine
platte pet voor in de plaats.
Met de invoering op 1 januari 1964
van het nieuwe uitgaansuniform voor
de soldaten staat de een dezer dagen
ingegane maatregel, dat rekruten voort
aan met een open kraag mogen lopen,
ten nauwste in verband. De kragen
van de nieuwste uniformen kunnen na
melijk niet dicht.
Of de rekruten in de toekomst toch
nog te onderscheiden van de geoefende
soldaten zullen zij geen korpsonderschei
dingstekens op de kop van hun mouw.
geen koperen emblemen op hun schou
der en geen „ondergrond" onder hun ba
ret-embleem mogen dragen. Wat dit be
treft verandert er dus niets.
Ook SAS aangevallen
door de „Panam"
Na de KLM is nu ook de Scandina
vische luchtvaartmaatschappij SAS het
mikpunt van kritiek geworden van de
zijde van de Pan-American World Air
ways in New York. De Panam heeft een
beroep gedaan op het bureau voor de
burgerluchtvaart om de SAS te verbie
den voort te gaan met het schenden van
haar overeenkomsten, o.a. het tweezijdi
ge verdrag van Zweden, Noorwegen en
Denemarken met de Verenigde Staten.
Volgens Panam onderhoudt de SAS
vluchten naar en van New York die in
geen enkele verhouding staan tot wat
het verkeer tussen de Verenigde Staten
LUCKY STRIKE ...wordt In practisch alle landen ter wereld gerookt
LUCKY STRIKE ...vliegt op haast alle Internationale luchtlijnen mee.
LUCKY STRIKE ...vaart op schier alle passagiersschepen ter wereld meei.]
(Van onze reportageredacteur)
Deze week wordt begonnen met het aankopen van de grond voor
het Lateraal-kanaal dat van de bij Linne te bouwen sluis tot even ten
noorden van Roermond evenwijdig aan de Maas zal worden gegra
ven. Het bestek voor de nieuwe sluis bij Maasbracht is gereed voor
de aanbesteding, welke in september wordt gehouden. Het grondonder
zoek en de waterloopkundige studie voor de uitbreiding van de slui
zen bij Belfeld en Sambeek met twee schutkolken zijn in volle gang.
Het bestek voor deze vrijwel identieke projecten zal waarschijnlijk het
volgend voorjaar gereed zijn. Dat voor de nieuwe sluis bij Linne is de
zomer van 1962 rijp voor aanbesteding.
De bouw van de sluis bij Born is
thans zover voltooid dat men druk be
zig is met de mechanische beproeving.
Men rekent erop dat dit onderdeel van
de Maas-verbetering per 1 januari van
het volgend jaar in bedrijf kan worden
gesteld. Tegen 1966 maar men moet
rekening houden met door personeels
gebrek veroorzaakte vertragingen zal
de scheepvaartcapaciteit van Nederlands
grilligste rivier zijn opgevoerd van 19
tot 45 miljoen ton laadvermogen. Drie
sluizen zullen dan vervallen zijn: die
van Maastricht (dank zij de door de
Belgen vergrote „Stop van Ternaaien")
Roosteren en (althans voor het door
gaand verkeer) Roermond. Bovendien
wordt ter hoogte van Sambeek een
bochtafsnijding uitgevoerd.
De grens is bereikt
Door deze reeks werken waarmee
100 miljoen gulden gemoeid is is
de binnenvaart voor een lange periode
uit de moeilijkheden. In tegenstelling
tot wat vaak gedacht wordt is de Maas
namelijk een van Nederlands belang
rijkste waterwegen. Reeds in 1938 was
de grens van de capaciteit hetgeen
neerkwam op een verkeer van onge-
digt. Op die manier berooft SAS Ameri
kaanse maatschappijen van een groot
deel van het vervoer tussen de Verenigde
en de Scandinavische landen rechtvaar- Staten en andere landen.
Vier miljoen mensen in „dansende" stad
HAAR ZOEKEN HAD
SUCCES
Dagenlang heeft een inwoonster
van Voorburg met een Haagse re
chercheur op de Scheveningse Bou
levard en op het strand gezeten en
gelopen, om de jongeman op te spo
ren, die haar vorige week van haar
handtas met 50 - heeft beroofd.
Na het vuurwerk had deze Voorburgse
kennis gemaakt met een jongeman, die
met haar een kopje koffie dronk en ver
volgens aanbood haar te begeleiden naar
eentaxi. Onderweg naar de taxistand
plaats ontrukte hij haar opeens haar tas,
waarna hut verdween.
De vrouw kon een goed signalement
van de jongeman geven en omdat hij
bijzonder gebruind was geweest, rees het
vermoeden dat hij wellicht op zonnige
dagen op Scheveningen te inden zou
zijn.
De vrouw en een rechercheur hebben
inderdaad succes gehad. Op het strand
zagen zü ineens de jongeman, ditmaal
in gezelschap van een schone blondine.
Ondanks het feit dat hü slechts in
zwembroek was gekleed, nam de recher
cheur geen risico's. Samen met een sur
veillerende agent bracht hü de jonge
man over naar het vlak achter de Bou
levard gelegen politiebureau. Hü bekende
spoedig dat hij de berover is geweest. Het
was een 18-jarige typograaf.
Vier miljoen mensen wonen in
een stad die aan het „zinken" is.
Dit is de conclusie van de gemeen
telijke autoriteiten van Mexico,
nadat zij opmerkzaam waren ge
maakt op het „slingeren" van
wolkenkrabbers en het veelvuldig
openbarsten van straten.
I Uitvoerige onderzoekingen hebben
i duidelük aangetoond dat het peil van
de stad Mexico thans ongeveer 2 tot 3
meter is gedaald, vergeleken met het
niveau van 1900. Het bekende monu
ment „De Gouden Engel", dat in het
centrum staat, heeft sedert 1910 het om
liggende stratendek, met ongeveer 2 me
ter zien dalen. Men weet dit zo nauw
keurig omdat dit monument op zeer ste
vige lange pijlers is gebouwd en haast
niet kan verzinken.
Het proces van „verzinken" van de
hoofdstad van Mexico gaat nog steeds
voor. Er zün thans bijna 500 mensen
werkzaam, die niets anders moeten doen
dan aan de pijlers van grote gebouwen
werken, om net verzakken van de ge
bouwen te voorkomen.
De oorzaak van de moeilükheden in
de Mexicaanse hoofdstad moet worden
gezocht in de bodem waarop de hoofd
stad is gebouwd. Overdreven gezegd is
de stad op een „pudding" gebouwd, die
een grote hoeveelheid gicndwater bevat
te.
De snelle uitbreiding van de stad en
de groeiende industrie vroegen steeds
meer water en dit water werd prompt uit
de bodem onder de stad geleverd. Het
waterverbruik werd zó groot, dat de na
tuurlijke watertoevoer vér bij het ver
bruik ten achter bleef.
Het gevolg was dat het water in de
bodem verdween en er lege ruimten ach
ter bleven. Het gewicht van de stad
drukt nu langzaam maar zeker deze
holle ruimten tezamen en het gevolg is
dat de stad Mexico in de bodem zinkt.
Wanneer deze daling tot een einde zal
komen, is nog onbekend. Er ligt derhal
ve nog een duistere toekomst boven de
huizenzee van de stad van Mexico. Na
tuurlijk is het laatste woord in deze ont
wikkeling nog niet gesproken. Het pro
bleem heeft de grootste aandacht van de
autoriteiten, waarbij het vraagstuk voor
de situatie ten aanzien van de wolken
krabbers het zwaarste weegt, want voor
de kleine huizen weegt het probleem van
de „verzinking" niet zo zwaar.
Men mag nu in de stad Mexico geen
water meer uit de bodem halen, maar
moet dit aanvoeren van buiten de stad,
via leidingen. Er zijn satellietsteden ont
worpen, waarvan er thans reeds enkele
in bouw zijn. Er worden voorts nieuwe
bouwvoorschriften verwacht terwijl er
mogelykheden worden besproken om
nieuw water in de bodem onder de stad
te brengen.
MEXICO VERZINKT
veer 50.000 schepen per jaar al be
reikt, maar door allerlei maatregelen
rekte men de mogelijkheden nog wat
uit: sluizen werden langer opengesteld
en de bediening door het inschake
len van meer personeel versneld. Daar
door zagen de sluiswachters te Sam
beek en Belfeld in 1958 25 miljoen ton
laadvermogen hun kolk in- en uitvaren,
een hoeveelheid welke het vorige jaar
zelfs tot 30 miljoen ton uitliep. Maar
dat. is werkelijk een maximum. Op het
ogenblik gebruikt men de zondag en
de maandag om de ontstane achterstand
in te lopen. Nu komt het echter al voor
dat bij het begin van de week de
voorraad voor de sluis op hun beurt
wachtende schepen van de afgelopen
zaterdag nog niet geheel is verwerkt.
Als er ook maar even een kink in de
kabel komt is het leed der schippers
niet te overzien.
Dat heeft men kortgeleden nog bü
Weurt in het Maas-Waalkanaal gemerkt,
waar de sluisdeuren worden gerepareerd.
Dientengevolge is de capaciteit van de
sluiskolk gehalveerd, waardoor op een
bepaald moment niet minder dan 153
schepen langer dan een etmaal op het
schutten hebben moeten wachten. Een
schip dat vrüdag uit Bom vertrekt be
reikt op het ogenblik dikwüls pas dins
dag de Rün, hetgeen wil zeggen dat
het vier dagen over een afstand van
150 km doet. Wanneer men bedenkt dat
het „overliggeld" voor het gemiddelde
op de Maas varende schip f. 100,- per
dag bedraagt, wordt duidelük welk een
enorm economisch belang de verbete
ring van de Maas betekent!
Sneller varen
De capaciteitsvergroting van de ri
vier hangt niet alleen samen met de
uitbreiding der sluiskolken. Ook het vo
lume van het Julianakanaal wordt op
gevoerd, hetzij door min of meer na
tuurlijke oorzaken als mijnzakkingen,
hetzij door de verbreding tussen Born
en Roosteren en ook door verhoging van
het peil. Hoe meer water hoe minder
weerstand, dat wil dus zeggen sneller
varen en daardoor meer ruimte voor
andere schepen.
Met het oog op die toekomstige hoge
re waterstand zullen bij Maasbracht ge
heel nieuwe sluizen de bestaande ver
vangen. Daarin zal het grootste in Ne
derland voorkomende verval optreden,
namelijk ongeveer 12% meter verschil
tussen Julianakanaal en Maas.
Opwinding over afkalving
Sinds de kanalisatie doen zich op de
Maas hoge waterstanden voor, welke
tevens de scheepvaart van onbeduidend
tot zeer belangrük hebben doen groeien.
Dat heeft een afkalving van de oevers
teweeg gebracht waarover men in de
Maasdorpen moord en brand schreeuwt
Hoewel het juist is dat over een lengte
van 120 km jaarlijks 3 tot 4 ha grond
verdwijnt, wordt de situatie ook wel
eens wat overdreven. Wanneer men uit
roept dat „het grazende vee door de
kolkende stroom wordt meegesleurd" is
dat zelfs pure nonsens, want het gaat
hier om het winterbed van de rivier
en 's winters loopt er geen koe in de
i wei.
Maar wel is waar, dat de door het
|R(jk indertijd langs de oevers van de
I Maas aangekochte domeingronden zo
j langzamerhand door het water zijn op
gesoupeerd en dat nu de particuliere
gronden worden bedreigd. De rivieren-
Jeugdbende te
Rotterdam in arrest
(Van onze correspondent)
De aanhouding van drie 15-jarige Jon
gens in het vooronder van een heen-
en-weerbootje aan de Willemskade te
Rotterdam heeft geleid tot het oprollen
van een bende van 12 jongens in de
leeftyd van 13 tot 16 jaar uit de Zee-
manswijk Katendrecht. Voor zover be
kend hebben de leden van deze bende
gedurende de laatste anderhalf jaar 25
inbraken gepleegd. Een groot aantal goe
deren daarvan afkomstig, zoals radio's
scheerapparaten, boeken en een omvang»
rijke partü sigaretten, kon in beslag
worden genomen. Ook een gedeelte van
geld dat was gestolen, is achterhaald-
De jongens zün voor de officier van
justitie geleid.
Op de avond van him arrestatie had
den zij ingebroken in een kantoor aan
de Maasstraat. ZU vonden er wijn en
andere dranken, waarvan zij royaal
dronken. Door de invloed van de alco
hol overmoedig geworden, klommen zij
langs een regenpijp, een brandladder,
een dakgoot en een muurrichel op het
dak van een vier etages hoog woonhuis
aan de Esterstraat. Juist toen zij er
een woning wilden binnendringen, floep
te in een van de nabijgelegen wonin
gen het licht aan. Geschrokken vlucht
ten zij via dezelfde weg als zü waren
gekomen de straat op. Zij waren ech
ter allerminst uit het veld geslagen.
Even later glipte zij het kantoor weer
binnen om het bacchanaaal voort te
zetten. Stomdronken zochten z\j een
toevlucht aan boord van het veerbootje.
Na de eerste bekentenis volgden er
meer en aan de hand daarvan werden
alle 12 jongens, die er steeds ln groep
jes op uit waren geweest, aangehouden.
In de meeste gevallen hadden zü hand
schoenen (om vingerafdrukken te ver
mijden), luchtdrukpistolen en donkere
brillen bü zich. De pistolen zouden als
afschrikmiddel dienst moeten doen als
zü zouden worden betrapt.
wet zegt evenwel dat niemand vergun
ning nodig heeft om oevers tegen af
kalving te beschermen. Daar is natuur-
lijk geen beginnen aan, want een der-
I gelijke oeververdediging zal een astrono-
I misch veelvoud van de waarde van de
betrokken grond kosten. Daar komt nog
bü dat op den duur het natuurlijk
[evenwicht tussen waterstand en pro
fiel van de rivier automatisch wordt
hersteld. De Maasdorpelingen verge
ten namelijk wel eens. dat zij in het
gebied van de rivier wonen en dat in
zo'n gebied alweer volgens de rivie-
renweg het rivierbelang (daarin be
grepen het scheepvaart belang» boven
alle andere belangen dus ook die van de
landbouw prevaleert. Het is eigen
lijk vreemd dat een dergelijke waarheid
UW HUIS
EEN HOME
MET BALASTORL
De laatste hand aan een goed
huis is de hand die balastore
ophangt Zo gebeurd, want
balastore koopt u pasklaar
voor elk raam. U vindt het
bij de woninginrichter. Voor
weinig geld.
1. Licht-filterend
Balastore tempert zon en
schel daglicht tot vrien
delijkheid.
2. Intiem
Leuk zig-zag patroon en
zachte kleur - intieme ge
zelligheid in alle vertrekken.
3. Vochtbestendig
Balastore is bestand tegen
vocht Uw fluitketel kan
dus stomen en zingen
zonder bezwaar.
nog steeds herhaald moet worden ln
een land dat al eeuwen waterhuishou
ding bedrijft om zich te kunnen hand
haven.
