CHROESJTSJOW: NOG DIT JAAR
VERDRAG MET OOST-DUITSLAND
WEERBERICHT
De groep Rijkens bij
de minister president
Eichmcuin beschuldigt
Globke in Jeruzalem
Washington is ongerust over de
nieuwe ontwikkeling - - Eenheden
NAVO in staat van paraatheid?
Jhr. von Fisenne
burgemeester
van Hengelo
Over liaar eontaet met Soekarno
SYNODE ONTNEEMT PROF. DR.
P. SMITS ZIJN BEVOEGDHEDEN
Spaarregeling
voor werknemers
„Schandaal" om
dr. Adenauer
Rebellen omsingelen
stad in noord-Angola
(§itc/ Qlteiuvs
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 22 JUNI 1961
No. 30386
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Sowjet-llnie zal voor het einde van dit jaar een vredesverdrag
met Oost-Duitsland tekenen, aldus verklaarde premier Chroesjtsjow
gisteren op een bijeenkomst in het Kremlin ter herdenking van de
Duitse inval, twintig jaar geleden. „Er moet zo spoedig mogelijk een
vredesverdrag met Duitsland komen", zei de premier, die verder ver
klaarde, dat, „wanneer de Verenigde Staten de kernwapenproeven
zullen hervatten, ook de Sowjet-Unie dat zal doen. „Wij hebben enige
kernwapens gereedliggen, die op beproeving wachten. Indien het tot
nieuwe kernwapenproeven zou komen, ligt de verantwoordelijkheid
geheel bij het Westen", beweerde de Russische premier. De Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Zaken, Dean Rusk, zou heden
avond een persconferentie houden, waarop hij de mening van zijn rege
ring zal weergeven over de door Chroesjtsjow ter sprake gebrachte
onderwerpen. In Washington acht men de aankondiging van een
vredesverdrag met Oost-Duitsland zeer ernstig. Oost en West komen
nu misschien voor de zwaarste proef te staan sinds het einde van de
oorlog. Amerika is echter vastbesloten al zijn verplichtingen ten op
zichte van Berlijn na te komen.
Harder standpunt
van de Britten
verzekeren dat de bedreiging van de ver
bindingslijnen van Berlijn, indien nodig,
doeltreffend kan worden beantwoord,
aldus de Times.
Het F ra:, se blad Combat, onafhan
kelijk links, schrijft dat er geen "sprake
van kan zyn dat het Westen voor een
ultimatum van Chroesjtsjow over Ber
lijn wijkt. „Het eerste resultaat van de
verklaring van de Russische premier zal
zijn dat de onenigheid in het Westelijke
kamp op de achtergrond raken en dat
de vernietiging van de hoop op een ont-
spanninng, die zich in het begin van het
jaar aftekende, wordt voltooid".
In Westduitse regeringskringen
in Bonn wees men gisteren Chroesjtsjows
verwijten aan het adres van Adenauer
met kracht van de hand. Men zei. dat er
van een oorlogszuchtige houding van
Adenauer tegenover de Sowjet-Unie geen
sprake is. Intgendeel, juist Chroesjtsjow
uit al maandenlang dreigementen in ver
band met de kwestie-Berljjn. Men zag
dan ook in de nieuwe verwijten van
Chroesjtsjow een poging om het Westen
te intimideren en West-Duitsland te iso
leren van zyn bondgenoten.
Chroesjtsjow zei, dat „het Westen
onder verschillende voorwendsels koppig
onze ontwapeningsvoorstellen blijft ver
werpen". „Indien het Westen instemt
met algemene en volledige ontwapening
is de Sowjet-Unie bereid tot het aan
vaarden van alle controlemaatregelen".
„De Sowjet-Unie zal zich gedwongen
zien haar strijdkrachten uit te breiden,
indien de Westerse mogendheden dat ook
zouden doen".
In Londen heeft de „krachtige taal
van Chroesjtsjow" eigenlijk geen verras
sing gewekt In Britse regeringskringen
v/as men er zich al van bewust, dat een
nieuwe crisis over Berlijn en in het al
gemeen in de betrekkingen tussen Oost
en West in het verschiet ligt. Maar men
meent, dat Chroesjtsjow een ernstige
fout maakt, als hij denkt, dat een nau
welijks verhuld ultimatum onenigheid in
het Westelijke kamp zal veroorzaken. De
rede van de Russische premier van gis
teren heeft in regeringskring in Londen
geleid tot een harder standpunt.
Als gevolg van Chroesjtsjows streven
om de zenuwen oorlog over Berlijn de ge
hele zomer gaande te houden zijn
rede vftn gisteren beschouwt men in En
geland als „de jongste zet" zouden de
Westelijke mogendheden thans overwe
gen bepaalde NAVO-eenheden in een
staat van grotere waakzaamheid te
brengen.
Het Britse dagblad The Guardian is
van mening dat Chroesjtsjows verkla
ringen over Berlijn ten dele bluf en ten
dele ernstig gemeend zijn. Indien de
Sowjet-Unie haar eigen oplossing voor
Berlijn dit jaar aan het Westen oplegt
en indien de kernwapenproeven ongeveer
tezelfdertijd hervat worden, zoals thans
mogelijk schijnt, zal de wereld dichter bij
de oorlog zijn dan sedert lang het geval
is geweest, aldus het liberale blad.
De onafhankelijk Times is van oor
deel, dat het thans noodzakelijk is dat
de Westelijke mogendheden bestuderen
hoe zij hun vastbeslotenheid tegenover
de Russen werkelijk kunnen tonen. Er
zou besloten kunnen worden dat be
paalde strijdkrachten van de NAVO een
hergroepering zullen ondergaan om te
Intellectuelen in
Israël staken
Negenduizend Israëlische artsen, in
genieurs, architecten en landbouwdes
kundigen in loondienst zijn vandaag
voor 1 dag in staking gegaan voor hogere
salarissen en betere arbeidsvoorwaarden.
Bijna de helft van de stakers bestaat
uit artsen van staatsziekenhuizen, zie
kenfondsen en andere medische instel
lingen in overheidsbeheer. De artsen -
Vereniging is van mening dat een alge
mene staking van de artsen onvermij
delijk is als hun eisen niet worden in
gewilligd.
WESTELIJKE WIND
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Aanvankelijk bewolkt en mo
gelijk hier en daar wat lichte regen, later
opklaringen. Zwakke tot matige, over
wegend westelijke wind. Iets lagere tem
peraturen overdag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
23 JUNI
Zon op: 4.20 uur; onder: 21.04 uur;
Maan op: 14.57 uur; onder: 1.35 uur.
Hoogwater te Katwijk te 10.45 en 23.17
uur, laagwater te 6.04 en 18.44 uur.
STRANDVERWACHTING
(Van een weerkundig medewerker)
Wisselvallig strandweer, overwegend
droog met enkele opklaringen. Vrij
krachtige, later matige wind' uit weste
lijke richting. Overdag ongeveer 17 gra
den, zeewater 15 graden. Vooruitzichten:
Licht onbestendig met zeewind en perio
den van redelijk strandweer.
Dit nummer bestaat uit 18 pagina's
Naar wij van officiële zijde vernemen heeft de minister-president
prof. dr. J. de Quay, gisteren in aanwezigheid van de staatssecretaris
van Buitenlandse Zaken, dr. H. R. van Houten, een onderhoud gehad
met twee leidende figuren van de zgn. groep-Rijkens, de heren Paul
Rijkens en dr. E. van Konijnenburg.
De beide vertegenwoordigers van de groep hadden om dit onderhoud
verzocht naar aanleiding van een publikatie van de heer Oltmans in
..Vrij Nederland Zij hebben bij dit onderhoud ook summiere mede
delingen gedaan over het contact, dat zij met President Soekarno van
Indonesië hebben gehad.
De minister-president neemt tegenover hun actie dezelfde houding
aan als minister Luns. hetgeen betekent dat hij zich van de activiteiten
van de groep volledig heeft gedistantieerd, zo werd eraan toegevoegd.
De burgemeester van Warmond,
jhr. mr. L. M. E. von Fisenne is met
ingang van 1 juli a.s. benoemd tot
burgemeester van Hengelo (Over
ijssel). Hij is de opvolger van mr.
R. J. J. Lambooydie nu burgemees
ter van s-Hertogenbosch is.
Burgemeester Von Fisenne, die vijftig
jaar is, is de beginselen van de KVP toe
gedaan. Hij is getrouwd met baronesse
Van Voorst tot Voorst en hCeft vier
j dochters.
Op 1 maart 1946 werd hij benoemd tot
burgemeester van het vooral door de wa
tersport zo bekende Warmond.
Zijn streven en werken is er steeds op
I gericht geweest van Warmond een mooie
en aantrekkelijke plaats te maken, waar
i zich zowel de bewoners als de vele toe-
I risten volkomen thuis voelden,
j Naast het vele werk, dat het burge-
l meesterschap met zich meebrengt vond
jhr. Von Fisenne toch nog tijd om zijn
j kennis en ervaring in dienst te stellen
I van landelijke en provinciale belangen,
i Zo is hij o.m. voorzitter van de Kon.
Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde,
hoogheemraad van het Hoogheemraad
schap Rijnland, bestuurslid van de Wij-
1 keermeerpolder, bestuurslid van de Pro-
vinciale Zuidhollandse Brandweerbond,
bestuurslid van de Stichting Landver-
betering Zuid-Holland, bestuurslid van
de Diocesane Stichting Katholieke Ge
zinszorg, plaatsvervangend lid van de
Kamer voor de Binnenvisserij, plaats
vervangend lid van de Pachtkamer en
bestuurslid van het Instituut Stad en
Landschap voor Zuid-Holland.
Tijdens de viering van zijn koperen
ambtsjubileum in 1958 heeft de burgerij
hem een grootse hulde bereid.
Hoogleraar was niet bereid tot gesprek
over liet belijden der kerk
De Generale Synode der Ned. Herv. Kerk heeft gisteren in haar vergadering in
het conferentie-oord „Woudschoten" te Zeist een brief behandeld, die aan haar
was gericht door prof. dr. P. Smits. Hierin deelt prof. Smits als laatste woord
mee, dat hü niet bereid is tot een gesprek over het belijden der kerk met de Raad
voor de Zaken van Kerk en Theologie.
In opdracht van de Generale Syno-
de had deze raad prof. Smits tot een
dergelijk gesprek uitgenodigd. Deze op-
dracht gaf de Synode in de februari-
zitting van dit jaar na kennis geno- i
men te hebben van de besprekingen
van het Breed Moderamen met prof.
Smits over diens houding jegens de kerk.
Naar aanleiding van de brief, die de
Synode in handen had gesteld van het
Breed Moderamen, heeft dit college na
rijp beraad besloten aan prof. Smits
de bevoegdheden die hij als emeritus
predikant geniet, te ontnemen.
Dit op grond van een ordinantie der
kerkorde, waarin wordt bepaald, dat
deze bevoegdheden kunnen worden ont
nomen, indien het voortduren daar
van niet strookt met. de waardigheid
of de belangen der kerk. Het Breed
Moderamen overwoog daarbij, dat prof
Smits zich thans op zo'n definitieve
wijze onttrokken heeft aan het gesprek,
dat naar het oordeel van de Generale
Synode in het belang der kerk met
hem diende te worden gevoerd, dat bo
vengenoemde bepaling moest worden
toegepast.
Een aantal brieven, die naar aanlei
ding van de kwestie Smits bij haar zijn
binnengekomen, zijn gisteren eveneens
door de synode behandeld. Op voorstel
van het Moderamen heeft de Synode
besloten binnenkort een brief te doen
Door Tweede Kamer
goedgekeurd
Het wetsontwerp, dat voorziet
in fiscale faciliteiten, is gisteren
z.h.s. door de Tweede Kamer aan
genomen.
De heer Uyl (PvdA) drong erop
aan, dat bij de uitvoering van deze
wet ook studiekosten zouden wor
den aangewezen als toegelaten be
stedingsobject. Een motie, waarin
dit verlangen was vervat, werd
echter ingetrokken nadat Staats
secretaris Van den Berg had toe
gezegd, dat studiekosten in het al
gemeen aanvaardbaar zullen zijn
als beleggingsobject.
Grote protestactie
van ambtenaren
(Van onze Haagse correspondent)
De landelijke protestactie, die
de drie centrales van overheids
personeel gaan organiseren nu het
overleg over de positieverbetering
van de ambtenaren is vastgelopen,
zal op 8 juli in de Houtrusthallen
in Den Haag plaatsvinden.
Dit heeft de voorzitter van de
afdeling Den Haag van de ARKA
de r.-k. Ambtenarenbond
drs. G. J. Hendriks op een gister
avond in Den Haag gehouden af
delingsvergadering medegedeeld.
Voorts zal getracht worden poli
tieke interventie te bevorderen,
terwijl ook een stiptheidsactie
wordt overwogen.
dr. P. Smits
uitgaan als antwoord op de vragen die
in deze brieven worden gesteld.
FILM „HET HUIS"
CAAT NAAR MOSKOU
Aan de Nederlandse inzending naar
het elfde internationale Filmfestival te
Berlijn (23 juni tot 4 juli) is nog toe
gevoegd de experimentele speelfilm „Het
huis" van Louis A. van Gasteren. Deze
film werd tijdens de filmweek Arnhem
voor het eerst vertoond.
Aan het tweede internationale film
festival te Moskou, dat gehouden zal
worden van 9 tot 23 juli 1961, zal Ne
derland deelnemen met de korte speel
film „Stretta" van de jonge cineast Jan
Wiertsema. Tijdens dit festival zal hors
concours worden vertoond de documen
taire film „De lage landen" van George
Sluizer.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse Bondskanselier dr.
Konrad Adenauer is het middelpunt van
een „schandaal", omdat hij vliegtuigen
van de luchtmacht heeft laten opdraven
om hem naar verkiezingsbijeenkomsten
te brengen, waar hij als christendemo
cratisch lijsttrekker het woord moest
voeren.
Dat was misschien allemaal niet eens
opgevallen, als de CDU, Adenauers par
tij, niet op een onzalig ogenblik had be
weerd dat de kanselier zijn vliegtuig
van het ministerie van Defensie huurde.
De liberalen raakten hierdoor geïnteres
seerd en vroegen kwasi-argeloos ook om
een huurtoestel voor hun lijstaanvoer
der Mende, het idool van menige West
duitse vrouw. Minister van Defensie
Strauss weigert natuurlijk van zijn
luchtmacht een verhuurbedrijf te ma
ken, en vertelde er meteen bij, dat Ade
nauer ook helemaal niet huurde. Hij
vroeg gewoon om een vliegtuig en kreeg
het meteen als regeringshoofd. Daar
mee waren de poppen aan het dansen.
Zowel de liberalen als de socialisten
roepen nu van de daken, dat de partij
van Adenauer, omdat hij nu toevallig
Bondskanselier is, gebruik of liever mis
bruik maakt van de met belastinggel
den betaalde overheidstoestellen. In het
komende vragenuurtje in de Bondsdag
zijn de liberalen en de socialisten van
plan een hartig woordje over de zaak
te spreken!
De CDU doet natuurlijk of zij van
Prins Konrad geen kwaad weet. Een
woordvoerder van de partij heeft al ver
klaard, dat alle opwinding overbodig is
en dat Adenauer alleen maar per vlieg
tuig naar verkiezingsbijeenkomsten gaat
om vlug weer in Bonn terug te zijn,
omdat de staatszaken daar in het hui
dige internationale bestel permanent om
leiding roepen. De CDU heeft met haar
argumentatie natuurlijk wel enigszins
gelijk, ook al zit de zaak voor de kan
selier niet helemaal prettig. Maar de re
den van het opblazen is uiteraard dat
het de socialisten en liberalen bijzon
der goed uitkomt Adenauer voor te stel
len als een figuur, die zyn verkiezings
campagne gedeeltelijk financiert uit het
geld van de arme belastingbetaler
In Utrecht wordt druk gerepe
teerd voor het lustrum-openlucht
spel "Frangois Villon", dat op I juli
voor het eerst zal worden opge
voerd. Prinses Irene die in het stuk
meespeelt, tijdens de repetities van
een der scènes met de heer J. C.
van Tuyll van Serooskerke.
Tweede Ivamer 13
juli op zomerreces
De Tweede Kamer zal uiterlijk 13 juli
a.s. op zomerreces gaan. Zij zal nog af
doen de kinderbijslagwet en waarschijn
lijk de provinciewet, alvorens het reces
intreedt.
GAGARIN GAAT
NAAR CUBA
De Russische ruimtevaarder Joeri Ga
garin zal op uitnodiging van de Cubaan
se minister-president, Fidel Castro en
het Cubaanse Instituut voor vriendschap
van de volkeren van de wereld een be
zoek aan Cuba brengen, aldus meldt
Tass.
Majoor Gagarin zal op 26 juli te Ha
vanna deelnemen aan de viering van de
Cubaanse nationale feestdag.
Opstandelingen in Angola aijn er on
danks zware verliezen in geslaagd de
stad Ambriz in het noorden van de Por
tugese kolonie te omsingelen.Bij de
aanval, die in een dikke mist werd uit
gevoerd, lukte het aan meer dan drie
honderd opstandelingen tot in de straten
van de stad door te dringen, terwijl 'n an
dere groep een aanval deed op het vlieg
veld van de stad, waarbij de landings
baan onbruikbaar werd gemaakt.
In Ambriz wonen behalve inheemsen
ongeveer driehonderd blanken. Portuge
se soldaten hebben blanke vrouwen en
kinderen naar een versterkt gebouw
overgebracht. De opstandelingen zijn
goed bewapend. Portugese versterkin
gen zijn naar de stad onderweg.
Een aanval op de stad Loecoenga,
eveneens in noord-Angola, door met ge
weren en machinegeweren bewapende
rebellen, werd na een gevecht van drie
uur afgeslagen.
Adolf Eichmann heeft gisteren
in het proces te Jeruzalem de naam
genoemd van dr. Hans Globke, nu
staatssecretaris in West-Duitsland
en de rechterhand van Bondskan
selier Adenauer.
Toen de president van de rechtbank.
Landau, vroeg wat de eigenlijke functie
van Eichmann was geweest, antwoord
de deze dat hij „niet meer" was geweest
dan „een assistent, een adviseur". Eich
mann verklaarde, dat hij op het bureau
voor joodse emigratie in elk opzicht on
dergeschikte was geweest aan Heinrich
Müller was de Gestapo. Andere bureaus
moesten uitmaken, welke joden zouden
worden gedeporteerd, waar zy moesten
worden gehaald en wat hun uiteinde
lijke bestemming was, aldus de verdach
te.
Eichmann zei, dat het niet zijn voor
stel was geweest, dat het aantal taken
van zijn bureau 4B later werd uitge
breid. „De uitbreiding was het indirecte
gevolg van een initiatief van bureau
IA van het ministerie van Binnenlandse
Zaken, Hering en Globke, en hun stre
ven naar intrekking van het staatsbur
gerschap en de inbeslagneming van het
bezit van joden". Hering en Globke wa
ren destijds afdelingschef op het minis
terie van Binnenlandse Zaken.
het bureau voor joodse zaken van de
Gestapo dat onder leiding stond van
Eichmann. Volgens de verklaring van de
kanselarij „weet Globke niets af van
een dergelijk initiatief". Globke. aldus
de verklaring, is nooit verantwoordelijk
geweest voor de inbeslagneming van
joods eigendom of het ontnemenvan
het staatsburgerschap aan joden.
(Voor verder nieuws over het proces-
Eichmann zie men elders).
Tegenspraak
Adenauers kanselarij heeft woensdag
avond een verklaring uitgegeven, waar
in ontkend wordt dat staatssecretaris
Hans Globke iets te maken heeft gehad
met de uitbreiding tijdens de oorlog van
Uit het Leidsch Dagblad van
25 Junij 1861:
Heden morgen woedde boven
de gemeente Voorschoten een
verschrikkelijk onweder, waar
door de woning bewoond door
den bouwman H. van Leeuwen
werd getrojjen. Ook is het
Room- en Koffiehuis de Vink
niet geheel verschoond gebleven,
als hebbende de bliksem drie
ruiten verbrijzeld.
BrievenbusMijnheer!
Wanneer Delfland van tijd tot
tijd aan den Leidschendam rva-
ter laat binnen Rijnland, dan
hebben wij ingezetenen van Lei
den geen last van die verpes
tende dampen die nu weder de
grachten verspreiden.