Huishoudschool is niet
alleen een kookschool
iw
AMBACHTSSCHOOL BIEDT VOOR
VELE JONGEREN GOEDE KANS
DE OPLEIDING TOT ANALIST(E)
Grote verscheidenheid in
opleidingsmogelijkheden
v",
Oriëntatieklas
in september?
Kook- en naaischool, zo heette omstreeks
1870 de huishoudschool-in-opkomst en nog
altijd zweeft er voor velen om de naam
huishoudschool een etensgeurtje. En daar
mee doet men de huishoudschool te kort:
gekookt wordt er nog wel, maar daarnaast
staan er zoveel andere vakken op het les
rooster muziek, bloemenschikken, han
denarbeid, gezondheidsleer, etc.) en is er
een zo grote verscheidenheid in oplei
dingsmogelijkheden, dat van een verge
lijking met de vroegere kook- en naai
school geen sprake meer kan zijn.
De directrice van de Vakschool voor Meisjes voor Leiden en
Omstreken, mej. H. H. F. Henderson „ik zeg zelf altijd huishoud
school" vertelt, dat de meeste meisjes van een jaar of twaalf haar
opleiding aan de school beginnen met vage ideeën over baby's ver
zorgen en huismoedertje spelen. In de loop van de leertijd maken ze
kennis met andere mogelijkheden en veranderen die ideeën soms. Een
betrekking als inrichtings-assistente of leerling-verkoopster heeft ook
haar aantrekkelijkheden, vooral als je hoopt later toch je deel van het
huisvrouw en moeder zijn wel te krijgen.
De hoogste toelatingseisen, nl.
tenminste mulo-diploma of een be
wijs van overgang naar de vierde
klas van middelbare school of gym
nasium, worden gesteld aan meis
jes, die de vormingsklas willen
volgen. In een jaar tijd krijgen de
leerlingen dan een theoretische en
praktische scholing op huishoude
lijk, esthetisch en cultureel gebied
en kunnen eventueel verder stude
ren voor lerares bij het nijverheids
onderwijs, huishoudkundige voor
inrichtingen, diëtiste, kinderver
zorgster in koloniehuizen, terwijl
de vormingsklas ook een geschikte
vooropleiding is voor verpleegster
of stewardess.
Meisjes met tenminste twee jaar mu
lo of middelbaar onderwijs kunnen na
twee jaar aan de huishoudschool een
diploma krijgen als assistente in de
huishouding. Er wordt dan niet zoveel
aandacht besteed aan esthetica en cul
tuur als in de vormingsklas. Met het
getuigschrift in de hand kunnen as
sistenten in de huishouding zich mel
den voor een opleiding tot kinderver
zorgster (duur een jaar), kinderver
zorgster in koloniehuizen (weer iets
moeilijker, duur twee Jaar, waarvan
een jaar praktijk) en inrichtings-as
sistente.
Over dit laatste beroep moeten we
wat meer vertellen. Niet alleen omdat
het nog betrekkelijk onbekend is. maar
ook omdat er steeds meer wordt ge
vraagd naar meisjes met deze oplei
ding en omdat de vooruitzichten voor
haar vry goed zyn.
Zü kan geen hoofd van een afde
ling worden in een of andere inrich
ting, maar daar staat tegenover, dat
zij meer tijd heeft voor patiënten of
voor hen, die verzorging behoeven dan
een verpleegster zou hebben. Ze heeft
dan ook geleerd om mensen te helpen
en bezig te houden, o.a. door lessen in
allerlei soorten handenarbeid. Zowel de
meisjes zelf als ook haar werkgevers
zijn zeer tevreden over de resultaten
van deze vrij nieuwe opleiding.
De assistente in de huishouding, die
Inrichtings-assistente wil worden, moet
nog negen maanden op de schoolban
ken zitten en dan gaat ze de praktijk
in. Een half jaar in een ziekenhuis,
drie maanden in een bejaardeninrich
ting en twee maanden in een gezin. Na
een jaartje praktijk komen ze als „heel
wat meer mens" terug, vertelt mej.
Henderson. „Het is een heel verschil,
het zijn ineens geen schoolkinderen
meer". Nog drie maanden op school,
examen doen en dan een betrekking
in de huishouding van een inrichting.
In totaal brengt het meisje dus vier
jaar (inclusief praktijk) in de huis
houdschool door.
GEEN STUDIEHOOFD
Voor haar, die beslist geen studie
hoofd hebben en die direct na de la
gere school naar de huishoudschool
willen, is er de primaire opleiding van
twee jaar, waarin aandacht wordt be
steed aan algemene ontwikkeling en
scholing wordt gegeven in huishoude
lijke en naldvakken. Na deze primaire
opleiding kunnen de meisjes in een
Jaar assistente in de huidhouding wor
den, waarna de drie beroepen, die we
al hebben genoemd, voor haar open
staan. Ze kan ook leerling-verkoop
ster worden (in een jaar) als de huis
houding haar niet zou liggen of
naaister (in twee jaar), waarop de op
leiding tot kostuumnaaister (nog een
jaar) aansluit.
Er is veel animo voor het beroep van
leerling-verkoopster, meer dan voor dat
van naaister, hoewel bij het laatste
zeker niet alleen naald en draad te
pas komen. Zo krijgt het aankomende
naaistertje lessen in kunstgeschiede
nis, muziek, boekhouden (als ze zich
verstandig gaat vestigen heel nuttig),
warenkennis en behandeling van tex
tiel. Ongeveer een kwart van de leer
tijd wordt besteed aan algemene vor
ming, een kwart aan de huishoudelij
ke vakken, een derde kwart aan het
naaien en de rest van de tijd aan
de „franje", zoals de directrice zegt:
tekenen, zingen, gymnastiek, stof ver
sieren en Engels. Bijna altijd gaan
de meisjes met de opleiding door tot
ze kostuumnaaister zijn en de mode
ateliers in Leiden zijn vol lof over de
resultaten van deze lessen.
ZOETHOUDEN
Voor leerplichtvrije leerlingen
bestaat een tweejarige middagop
leiding. „Een beetje zoethouden in
de middaguren" noemt mej. Hen
derson dat. Het zoethouden bestaat
dan uit lessen in naaien, stofver-
sieren, kinderverzorging en koken.
In twee jaar kunnen meisjes met
een mulo-diploma of een bewijs van
toelating tot de vierde klas van mid
delbare school of gymnasium aspi
rant-leerlingverpleegster worden, een
opleiding, die de huishoudschool geeft
in samenwerking met de Leldse zie
kenhuizen. Duur: twee jaar, waarvan
twee keer een half jaar in de prak
tijk. Deze opleiding is speciaal in het
leven geroepen voor meisjes, die te
jong zijn om leerling-verpleegster te
worden en die toch die richting uit
willen. De directrice raadt meisjes, die
GEZINSVERZORGSTERS
In samenwerking met Interkerke
lijke Gezinszorg tenslotte wordt een
opleiding tot gezinsverzorgster gege
ven, die anderhalf jaar duurt, waar
van een jaar praktijk. Hiervoor moet
men in het bezit zijn van een getuig
schrift primaire opleiding of een
daaraan gelyk te stellen ontwikkeling,
liever de vormingsklas te kiezen, om
dat dan immers meer mogelijkheden
open staan.
De minimumleeftijd is negentien jaar.
Verder organiseert de Huishoud
school naai-, kook- en andere huis
houdelijke cursussen (voor bedryfs-
meisjes in Sleutelbloem verband) en is
er nog een cursus voor serveerster en
kamermeisjes in samenwerking met de
Stichting Vakonderwijs Horeca. Deze
De mogelijkheid bestaat, dat
In september aan de huishoud
school wordt begonnen met een
geheel nieuwe opleiding: de
oriëntatieklas, speciaal voor de
verzorgende beroepen (oa zie
ken verzorgster) Deze oplei
dingsvorm staat tussen de vor
mingsklas en de scholing tot as
sistente in de huishouding.
Meisjes, die gezakt zijn voor het
mulo-examen of die zijn overge
gaan van de derde naar de vier
de muloklas of van de tweede
naar de derde hbs-klas, kunnen
deze opleiding volgen. Een nood
zakelijkheidsverklaring voor deze
nieuwe oriëntatieklas is aange
vraagd b(j het Gemeentebestuur
van Leiden.
cursus, waarvan er maar enkele in
ons land zijn, kan men twee dagen
per week van oktober tot maart vol
gen.
Aan de r.-k. huishoudschool wordt
nog een vervolg gegeven op de vor
mingsklasse: de opleiding tot huis
houdkundige voor inrichtingen en
tevens een opleiding voor lerares
huishoudelijke vakken (N 12). Aan
deze school worden daarentegen
geen leerlingverkoopsters of in
richting s-assistenten opgeleid.
De chr. huishoudschool is nog een
baby vergeleken bij de 44-jarige
huishoudschool en de 50-jarige
r.-k. school. Twee jaar geleden be
gon men hier met lessen, te kort
nog om vervolgopleidingen te heb
ben.
Nu lagere school verleden tijd is
Voor een ambachtsscholier staan alle
inrichtingen van onderwijs-ook Delft open
Ieder jaar staan duizenden ouders onder hen ook velen in
Leiden en omgeving voor een moeilijk probleem, wanneer voor hun
zoon het einde van de lagere school-periode nadert. Dan is veelal het
gewichtige tijdstip aangebroken, waarop over het gehele leven van
de jongen wordt beslist. Het is daarbij uiteraard een wens van de
ouders, dat hun kind in het verdere leven zal slagen. De grote vraag
is echter hoe dit te verwezenlijken.
Komt bij het verlaten van de la
gere school voor de ouders nog niet
direct de vraag om de hoek kijken:
„wat zal mijn jongen worden?", zij
worden daarentegen wel direct ge
confronteerd met die andere vraag:
„welke opleiding zullen wij voor
hem kiezen?" Welke onderwijs-in-
richting biedt hem de best moge
lijke kansen voor een geslaagde
toekomst? Iedere jongen is nu een
maal anders geaard, heeft andere
capaciteiten en andere zaken,
waarin hij belang stelt. De ene jon
gen studeert graag en leest veel, de
andere experimenteert en knutselt
liever. Beide typen kunnen het heel
ver brengen als ze WILLEN en een
school mogen volgen, die bij hun
aard en aanleg past.
Indien men de graag studerende en
lerende jongen naar een ambachts
school stuurt en de andere naar een
ulo. lyceum of gymnasium, dan be
staat alle kans dat ze beiden misluk
ken. In het omgekeerde geval daaren
tegen zullen zij zich thuis voelen en
hebben ze ln beide gevallen de maar
schalkstaf in hun zak.
Vele ouders denken er niet aan, dat
zowel van het gymnasium, als het
lyceum, de h.b.s., de u.l.o. en de am
bachtsschool jongens komen, die niets
presteren en nooit iets zullen berei
ken. Maar daarentegen hebben al deze
scholen in de loop der jaren ook men
sen afgeleverd, die de hoogste siporten
A >y u i
van de maatschappelijke ladder heb
ben bereikt. Er zijn er velen gestrand
omdat ze op de verkeerde school en
dit was dan in vele gevallen ijdelheld
van de ouders terecht gekomen zijn.
Ambacht,.school" oudste
van de wereld
Waar in deze bijlage vele studie»
mogelijkheden de revue passeren, mag
daarin die van het lager technisch
onderwijs de ambachtsschool ze
ker niet ontbreken. Het is de oudste
en primitiefste vorm van onderwijs.
Reeds in het stenen tijdperk dus
in een pre-historische tijd werd men
met dit „onderwijs" geconfronteerd.
Spreekt niet reeds het oudste en meest
gelezen boek ter wereld de bijbel
over Tubal-Kaïn, de vader van de
smeden, die koper en ijzer bewerk
ten? (Genesis 4 22).
Terwijl niemand nog dacht aan een
lagere- en een uloschool, aan middel
baar en hoger technisch onderwijs en
men nog vele eeuwen verwijderd was
van de oprichting van „Delft", wer
den de zonen van Tubal-Kaïn reeds
bekwaamd in het ambachtelijk onder
wijs. Door de eeuwen heen heeft dit
onderwijs zc-h niet alleen weten te
handhaven, dooh ook weten uit te
breiden, waaraan 'in deze tijd de in
dustrialisatie en de mechanisatie niet
vreemd zijn.
Lager technisch
onderwijs populair
Een uitbreiding, welke zich ln Lel
den o.a. ook manifesteert in een bloed
ende ambachtsschool ruim 800 leer
lingen bezoeken de dagschool een
geheel bezette R.-K. Don Bosco-school
en een Christelijke Ambachtsschool,
waarvan de aanbesteding volgende
maand zal plaats vinden. Vele hon
derden leerlingen zullen straks ook op
deze school een plaats kunnen vin
den. Van onderlinge concurren tien ijd
geen sprake. Het lager technisch on
derwijs ieder jaar moeten een paar
honderd leerlingen worden afgewezen
is populair. En dit is te begrijpen
aangezien men juist met dit onderwijs
„alle kanten uit kan". Voor een leer
ling, die de ambachtsschool verlaat,
zijn de plaatsingsmogelijkheden legio.
Is het niet typerend, dat nu reeds
aan alle ambachtsscholieren een goe
de betrekking in het bedrijfsleven
wordt aangeboden? Velen onder hen
bedanken hiervoor, omdat zij door
wensen te studeren aan U.T.S., aan
H.T.S. en aanTechnische Hoge
school te Delft, een studie-inrichting,
welke aan begaafde leerlingen van een
AAmbachtsschool ook de mogelijk
heid tot voortgezette studie biedt.
Van 85 naar ruim
270 ambachtsscholen
Niet alleen in Leiden, waar straks in
drie lagere technische scholen dit on
derwijs wordt gegeven, geniet deze op
leiding een voortreffelijke reputatie.
In ons gehele land heeft het Am-
bachtsschoolonderwijs een grote vlucht
genomen. Slechts één cijfer om dit te
bewijzen: kon men vóór de tweede
wereldoorlog in 85 scholen dit onder
wijs volgen, thans zijn dit er ruim
270! En ook aan dit aantal is nog geen
„halt" toegeroepen. Wel een bewijs,
dat vele ouders het ambachtelijke on
derwijs voor hun kinderen prefere
ren.
Technisch onderwijs ook
voor Uw zoon. Nu nog theorie,
straks met tienduizenden werkers
toegepast in de praktijk.
Opleiding is algemeen
Tensdotte willen wij, na deze lof
zang op de Ambachtsschool, nog even
terug komen op de mogelijkheden,
welke de school biedt. Duidelijk ste<l-
len wij voorop, dat de l t s. niet op
leidt voor een beroep, zij kan alleen
de grondslag leggen voor het werk.
dat in een beroep moet worden ver
richt. Die grondslag moet bovendien
zó algemeen zijn. dat de leerling na
het verlaten van de school nog vele
mogelijkheden heeft in de keuze van
het werk, dat hij wil gaan doen.
De Ambachtsschool, waartoe uit
sluitend leerlingen worden toegelaten,
die het zesde leerjaar van een lagere
school hebben doorlopen, leidt in ^en
3-jarige opleiding op voor timmeren,
metselen, meubelmaken, schilderen en
meta albe werken. Daarnaast is er nog
een vierjarige opleiding voor autoher-
stellen. f ij nanet aai bewerking en elek
trotechniek.
Voor alle opleidingen is het eerste
algemene leerjaar een voorbereidend
jaar, waarna de eieenlijke beroeps
keuze plaats vindt. Na deze drie- of
vierjarige opleiding zijn er voor de
ambachtsscholier vele mogelijkheden.
Indien hij. met een voortgezette leer
lingenopleiding in het bedrijf en/of
avondschool, zich direct een plaats in
het bedrijfsleven wenst te veroveren,
dan is daartoe de kans. Wenst hij
echter zijn studie voort te zetten, dan
wordt hem ook deze mogelijkheid, via
U.T.S., M.T.S. en Technische Hoge
school, geboden, waarmede tevens ge
zegd is, dat voor een ambaehtsscho-
lier. mits hij weet door te zetten, alle
richtingen van onderwijs openstaan.
Het inruimen van de linnenkast,
(Foto L.D./Holvast)
Een vooral bij meisjes zeeri n trek
zijnde opleiding is die tot analiste.
We kennen in Nederland een ana
listen-diploma in verschillende richtin
gen, nl. bedrijfsanalist, wetenschappe
lijk analist, medisch analist .botanisch
analist en zoölogisch analist. Voor de
toelating tot een analistenopleiding is
een vooropleiding nodig van mulo/A
met voldoende cijfers voor algebra en
meetkunde. Kandidaten, die niet ln het
bezit zijn van dit diploma, dienen eerst
gedurende een jaar een z.g. algemene
ontwikkelingscursus te volgen. Aan het
einde van dit jaar wordt een toela
tingsexamen afgenomen door de Cen
trale Commissie voor de Analist-exa
mens van de Koninklijke Nederland-
sche Chemische Vereenlging, gevestigd
Lange Voorhout 5 te Den Haag,
De schoolopleiding is als volgt:
Voor chmeisch analist: Allereerst
volgen de leerlingen ongeveer 2 jaar
de opleidingsschool, welke besloten
wordt met een examen, af te nemen
door bovengenoemde Centrale Com
missie en waarbij de leerlingen het
diploma „leerling analist chemische
richting" kunnen verwerven. Hierna
volgt verplicht 2 Jaar werken in een
erkend laboratorium in loondienst,
waarna de studie beëindigd wordt met
het examen „Chemisch Analist".
Voor medisch analist: De schoolop-
leidlngstjjd is ongeveer gelijk aan die
voor chemisch analist. Na verwerving
van het diploma „Leerling Analist me
dische richting" echter, werken de
kandidaten nog gedurende 1 jaar in
een erkend medisch laboratorium,
waarna zij hun einddiploma „Medisch
Analist" kunnen behalen.
Voor wetenschappelijk analist geldt
hetzelfde als voor chemisch analist,
terwijl voor botanisch- en zoölogisch
analist datgene geldt zoals hierboven
voor medisch analist is vermeld. Alleen
het laboratorium waar zy werken,
moet aangepast en erkend zijn.
De plaatsingsmogelijkheden zijn in
alle sectoren zeer goed door een gebrek
aan personeel. De kosten van de cur
sus zijn afhankelijk van de gezinsin
komsten; de overheid subsidieert.
Erkende opleiders van analisten zijn
aangesloten bij de Vereniging van Op
leiders voor de Analist-examens van
de Kon. Ned. Chem. Ver. Voor adsp.
cursisten is een lijst verkrijgbaar by
het secretariaat van deze vereniging:
v. Rooyenlaan 4 te Groningen. Het te
verwerven diploma is algemeen er
kend; het examen wordt landeiyk af
genomen.
Voor h.b.s.-leerlingen ls de opleiding
over het algemeen in alle richtingen
een Jaar korter.
Uitvoerige gegevens over de diverse
opleidlngsmogeiykheden. alsmede de
exameneisen zyn verkrygbaar by de
Centrale Commissie voor de Analist
examens van de Kon. Ned. Chem. Ver.,
waartoe men een bedrag van f0.75
dient te storten op postgirorekening
no. 173900 en op het strookje moet
vermelden: „Leerling Analist" en de
richting die men kiest.
