SCHIPPERS BIJ DE VLEET
Verpleegster, liet edelste beroep, wordt door te weinigen gekozen
Helaas nog altijd niet genoeg
Unieke cursus
Katwijkse visserijschool biedt
vele (onbekende) mogelijkheden
In de voetstappen van Florence Nightingale
Het edelste beroep, dat meisjes van tegen de twintig lentes, die de
verfoeide, maar toch dierbare schoolbanken de rug toekeren, zich
kunnen kiezen, is dat van verpleegster.
Om dat te worden, om zich te ontwikkelen tot een draagster van
HefdevoJle zorg voor zorg en liefde behoevende medemensen, zal dat
meisje wéééér moeten leren, zelfs ook ,,in de bank" zitten. En dat
meisje zal zich moeten neerleggen bij het feit, dat zij weHicbt jarenlang
minder verdient dan een klassegenootje, dat op een of andere wijze m
het zakenleven terecht gekomen is.
Maar de ervaring heeft geleerd, dat de voldoening over het werk
in het persoonlijk leven meestal een grotere rol speelt dan de inhoud
van het aalarie-zakje.
Verpleegster zijn betekent uitleven van de persoonlijkheid, mens
zifn ki plaats van het nummer, dat zovelen worden.
van mens tot mens verzwakt te zijn,
ten tweede is de maatschappelijke
waardering van de verpleegster ach
tergebleven bij het gewicht van haar
taalf.
In dit laatste opzicht is een kente
ring merkbaar. De laatste jaren zijn
ernstige pogingen in het werk gesteld
om de materiële omstandigheden van
de verpleegsters sterk te verbeteren en
daarmede de aantrekkelijkheid van het
beroep te verhogen.
Welke zijn de vooruitzichten thans
voor een meisje, dat zich althans de
eerste jaren de verpleging tot taak
neemt?
Drie joor
Leerling-verpleegsters moeten in het
Leids Academisch Ziekenhuis, een van
de grote opleidingscentra, een proef
tijd van vier maanden doormaken, be
staande uit theoretische en praktische
lessen, tijdens welke zij nog niet in de
verpleging ingeschakeld worden. Om
voor deze opleiding in aanmerking te
komen, moeten zij bij voorkeur min
stens de mulo, liever nog h.b.s. of
gymnasium doorlopen hebben.
In deze proeftijd worden vakken ge
doceerd als verpleegkunde, verbandleer,
ethiek der ziekenverpleging, anatomie
en fysiologie, koken, gymnastiek, na
tuur- en scheikunde, muziekkennis,
ziekteleer, hygiëne, kunstgeschiedenis
en andere op het eerste gezicht niet ter
zake doende onderwerpen. Op het eer
ste gezicht: want de verpleging eist
tegenwoordig een basiskennis op zo
vele gebieden, dat men eigenlijk een
algemene ontwikkeling als eis zou moe
ten stellen, die door geen enkele school
op middelbaar niveau kan worden ge
geven.
Aan het einde van deze „proeftijd",
die de toekomstige aspirant-verpleeg
sters alleen zaterdagmiddag en zondag
vrij laat, wordt de kandidaten mede
gedeeld of zij geschikt worden geacht
voor de eigenlijke opleiding.
De opleiding tot het verpleegsters
diploma A (d.w.z. de algemene zieken
verpleging) duurt daarna drie jaar. De
leerling-verpleegster komt in die tjjd
op vele afdelingen te werken, waar
door zij de mogelijkheid krjjgt zich een
oordeel te vormen over haar mogelijk
heden tot specialisatie.
Er worden tussentijds in deze drie
jaar examens afgenomen en proeven
afgelegd, waardoor de leerkrachten
zich een oordeel kunnen vormen over
de kwaliteiten van de toekomstige ver
pleegster. Worden deze „horden" met
goed gevolg genomen, dan kan zij zich
verpleegster (een wettelijk beschermde
titel) noemen en uniform en insigne
dragen, die bij deze titel behoren.
Specialisatie
Na dit algemene diploma kunnen de
verpleegsters zich nog specialiseren in
verschillende richtingen. Om er enkele
te noemenspecialiste voor röntgen- of
operatiekamer, schoolverpleegster, boot-
zuster, fabrieksverpleegster, maatschap
pelijk werkster, wijkzuster, docente in
een ziekenhuis, leidster van een kraam-
centrum, hoofdverpleegster, verpleeg
ster in een psychiatrische inrichting of
vele mogelijkheden in andere richting.
Tijdens de opleiding wonen de leer
lingverpleegsters in het Academisch
Ziekenhuis te Leiden in het ziekenhuis
zelf. Ais verpleegster hebben zij de
keuze tussen intern wonen (in werke
lijk charmante eigen vertrekken) of
wonen in de stad. Er zijn centrale voor
zieningen als een conversatiezaal of ge
meenschappelijk woonvertrek met radio,
televisie etc., sportclubs, toneelvereni
ging, personeelsavonden en dergelijke.
Deze staan ten dienste van de ver
pleegsters evengoed als van de leer
ling-verpleegsters.
Er bestaan plannen voor de bouw
van een nieuw zusterhuis met 300 bed
den, omdat het verpleegsterskorps van
het Academisch Ziekenhuis in de
komende decennia sterk zal moeten
worden uitgebreid.
Vraag steeds groter
Het Leids Academisch Ziekenhuis
telt op het ogenblik tussen de 400 en
500 verpleegsters, maar er zouden er
nog zeker 100 bij kunnen, «onder dat
men met een teveel aan personeel op
dit gebied te kampen zou krijgen! En
dev raag wordt steeds groter
In de eerste plaats groeit de behoefte
aan verpleegsters doordat de artsen
door hun sterke specialisatie en toe
vloed van patiënten veel meer dan
vroeger aan de verpleegsters moeten
overlaten; in de tweede plaats is ge
bleken dat in het verleden de eisen ten
aanzien van de omvang van het ver
pleegsterskorps te laag gesteld zijn. En
in de derde plaats heeft de speciali
satie der medische wetenschap een
steeds grotere behoefte aan gespeciali
seerde verpleegsters opgeroepen.
Verdiensten
De arbeidsvoorwaarden zijn naar
de huidige normen berekend bepaald
niet zo aantrekkelijk, dat zij een toe
loop tot dit beroep stimuleren wanneer
men de zwaarte van het werk in aan
merking neemt. Dat is misschien wel
Juist. Dit beroep doet fomdat het
woord beroep hier het meest toepasse
lijk is van alle maatschappelijke werk
zaamheden) een beroep op de mense
lijkheid, niet op het eigenbelang.
'Maar toch: in de laatste Jaren zijn
er zodanige verbeteringen in de om
standigheden der verpleegsters in het
leven geroepen, dat salarissen zonder
schroom vermeld kunnen worden.
Leerlingverpleegsters die haar oplei
ding in het Leids Academisch Zieken
huis krijgen, ontvangen in het eerste
jaar bruto bijna 110 gulden, In het
tweede jaar ruim 125 gulden en In het
derde jaar bijna 150 gulden per maand
boven inwoning, kost en bewassing, ter
wijl bovendien tweemaal per maand
de retour-reiskosten naar huis worden
vergoed.
Verpleegsters-salari^en variëren van
ruim 350 tot bijna 510 gulden per
maand ondre aftrek van ruim 110 gul
den per maand voor inwoning, kost
en bewassing. Bovendien bestaat de
mogelijkheid van hogere salariëring in
verband met specialisatie.
Andere opleidingen
Een belangrijke nevenfunctie naast
het verpleegstersberoep is de plaats van
ziekenverzorgster, waarvoor een kortere
opleiding bestaat die niet de algemene
verpleegstersbevoegdheid geeft, doch
wel werk van deze aard mogelijk maakt.
Hiervoor is een lagere vooropleidlnf
vereist, terwijl de zelfopleiding kortere
tijd vergt. De ziekenverzorgsters zullen
echter steeds onder toezicht en in
tegenwoordigheid van hoger gekwalifi-
ceerden moeten werken.
Bovendien bestaat voor meisjes van
16 of 17 jaar in het Academisch Zie
kenhuis gelegenheid om een cursus als
aspirant-leerling-verpleegster te vol
gen. De eigenlijke verpleegsterscursus
heeft namelijk een minimum leeftijds
grens van 18 jaar. Zij die deze aspirant
cursus volgen krijgen naderhand een
enigszins verkorte verpleegstersoplei
ding. Deze aspirantcursus wordt gege
ven in samenwerking met de huishoud
school aan het Rapenburg.
Ook zijn er opleidingen tot zieken
broeder, waarnaar echter minder vraag
bestaat dan het aantal gegadigden
Andere interessante beroepen, waar
voor opleidingen in het Academisch
Ziekenhuis worden verzorgd zijn bij
voorbeeld analiste, heilgymnaste, rönt-
genlaborante en andere zeer gespeciali
seerde beroepen, welke in het medische
vlak liggen. Over al deze opleidingen
worden op verzoek inlichtingen ver
strekt door de adjunct-directrice van
het ziekenhuis.
Volledigheidshalve zij meegedeeld,
dat verpleegstersopleidingen ook be
staan aan de andere ziekenhuizen, zo
als het Diaconessenhuis en het Sint-
Elizabethzlekenhuis.
Lege bedelen
Een eeuw geleden was dat nog niet
zo. Florence Nightingale trok als een
ling naar de Krim in de Engels-Rus
sische oorlog, en legde daar ongeveer
honderd jaar geleden de grondslag
voor het beroep van verpleegster in de
moderne zin van het woord.
Zy is de voorloopster geweest van de
ontelbare duizenden verpleegsters, die
thans in ziekenhuizen, bij wijkcentra,
als assistente, als maatschappelijk
werkster haar taak vervullen over de
gehele wereld.
Maar het zijn er te weinig, ondanks
die duizendtallen.
In vrijwel alle ziekenhuizen in ons
land staan er bedden leeg, terwijl
patiënten op opname wachten, omdat
er niet voldoende verplegend personeel
is. Dit tekort aan verpleegsters is een
gevolg van de samenloop van twee
omstandigheden: ten eerste schijnt het
idealisme van de jongeren in hun plicht
Een van de vele cursussen, die
men op de Katwykse visserjjschool
kan volgen is de kuipercursus. Een
curffus, die volgens de dircteur, de
heer Tarkevisser, uniek Is in de
wereld, 't Vak is aan het uitsterven,
maar de cursus bestaat nog steeds
en werpt nog altyd z'n vruchten
af. Want als er op zee een vat stuk
gaat. dan weten degenen, die de
cursus hebben gevolgd tenminste
hoe ze zo n vat moeten repareren.
Hetgeen niet zo eenvoudig is als
men wel zou denken. Dat het vak
uitsterft, blijkt wel uit het geringe
aantal deelnemers, dat jaarlijks na
deze cursus te hebben doorlopen
een diploma haalt. Het zijn er zo n
7 of 8.
De Visserij school in Katwijk.
(Foto L D Jaap van Duyn. Katwljk-Z.)
Dc visserijschool in Katwijk, waarvan de heer
C. Varkevisser directeur is, is historisch gegroeid.
In de jaren '60 en '70 in de vorige eeuw waren de
bom- en loggerschippers het er al over eens, dat
onderwijs op nautisch gebied noodzakelijk was. Er
werd dan ook een hoofdonderwijzer, die veel van
zeevaartkunde afwist, bereid gevonden de vissers
te leren een goede koers te varen. Dit resulteerde
in een volledige opleiding voor schippers en
stuurlieden, die aanvankelijk zelfs examen in
Katwijk deden, terwijl later Den Haag dit recht
voor zich opeiste. Thans belasten oud-kapiteins
ter koopvaardij zich met het afnemen van derge
lijke examens.
In de jaren '20 begon men in Katwjjk ook met de opleiding voor motordryvers,
hetgeen een gevolg was van de gevorderde techniek. De altyd voortschrijdende
techniek was er dan ook de oorzaak van, dat er in 1930 ook een cursus kon
worden gevolgd voor radiotelefonist. Een cursus, die schippers of stuurlieden
eigenlijk wel móeten volgen, omdat zij zonder een dergelijk diploma geen ge
bruik van de radio-telefonie, die in deze tijd onontbeerlijk is geworden, mogen
maken. De installatie wordt anders verzegeld.
Het aantal navigatiemiddelen
breidt zich uit. Nog een winter
wachten en ook de Katwijkse vis
serijschool zal een cursus moderne
navigatiemiddelen op haar pro
gramma hebben staan, hetgeen in
het kader van de onderwijsvernieu
wing van deze voor de vissers zo
belangrijke school geschiedt.
Dat de cursussen goed worden be
zocht (dit gebeurt in de tijd van de zo
genaamde behouden teelt) blijkt wel uit
het feit, dat erj aarlijks zo'n 30 schip
pers en stuurlieden door de Katwijkse
school worden afgeleverd, alsmede een
30 tot 40 motordrijvers.
Hard werken
Dat de aanstaande schippers en
stuurlieden hard moeten werken ge
durende de wintermaanden, blijkt wel
uit het grote aantal lesuren, dat er dan
wekelijks wordt gegeven. Voor het
eerste gedeelte van het examen moet
40 lesuren per week worden gewerkt,
voor het tweede gedeelte 30 en voor het
laatste 20.
Wat moeten de stuurlieden en schip
pers allemaal weten en kennen? In het
kort gezegd heel veel. En wel: zee
vaartkunde, zeemanschap, kennis van
instrumenten, praktische werkzaam
heden, zoals knopen splitsen, vis fileren
roeien, maar ook scheepswerktuigkun-
de, rekenen, Nederlandse taal, kaart-
navigatie en E.H.B.O.
LEERLINGENSTELSEL
Het zou nuttig zijn fels de col
lectieve arbeidsovereenkomsten
in het visserijbedrijf zo zouden
worden gewijzigd, dat jongens
aan boord een voortgezette op
leiding zouden kunnen volgen in
aansluiting op hetgeen ze op de
visserijschool hebben geleerd.
Dit zou een heel wat prettiger
sfeer scheppen dan totnutoe het
geval is. Nu immers worden zij
min of meer als volwaardige
arbeidskrachten beschouwd als
ze eenmaal de visserijschool
hebben doorlopen. Zy zouden
dan ook ,4n hun leerlingentijd
op zee" onder toezicht van de
visserijschool moeten blijven. De
visserij zou hiermee in haar ge
heel worden gediend. Als de jon
gens bovendien gedurende hun
leerlingentijd aan boord ook nog
een vergoeding zouden ontvan
gen, zou dit waarschijnlijk bij
dragen tot meer animo onder
de jongens om te gaan varen.
SPECULATIE
Omdat er een schreeuwend
tekort is aan goede vissers, is
de visserijschool in Katwijk
er uiteraard bijzonder op ge
brand zo veel mogelijk leer
lingen aan te trekken. Bij de
wervingscampagne, die op
bescheiden schaal op touw is
gezet, wordt gespeculeerd op
het zeemansbloed, dat nog
steeds in onze aderen behoort
te vloeien. Gespeculeerd
wordt ook op de wens van
menige Hollandse jongen om
het zeegat uit te trekken. En
waar kun je dan beter te
recht dan bij de visserij,
meent men op de Katwijkse
visserijschool. Daar verdien
je tenminste een prestatie-
loon. Want hoe hoger de be
somming, des te meer je ver
dient. En dat is aan de wal
beslist niet altijd het geval.
Flink aanpakken
Een motordrijver moet echter ook
heel wat in zijn mars hebben. Daarom
moet ook hy. die dat wil worden, flink
aanpakken. Natuurkunde, werktuigkun
de, motorkennis, vijlen, werken aan de
draaibank, solderen, Nederlandse taal,
rekenen en E.H.B.O., van al deze vak
ken moet hij heel veel afweten.
Vanzelfsprekend, dat er naar motor
dryvers, die op de Katwykse visserij
school les hebben gehad, ook vraag is
ln het bedrijfsleven op de wal. Logisch
ook, dat schippers en stuurlieden ook
kansen hebben bij de kustvaart.
Maar dat is beslist niet de bedoe
ling van de opleiding, die zij op de
Katwykse visserijschool volgen. Het
gebeurt gelukkig dan ook niet veel.
dat dergelijke voor de visserij zo
waardevolle mensen voor deze voor
onze welvaart eveneens heel be
langrijke bedrijfstak verloren gaan.
De reders zouden dit naar alle
waarschijnlijkheid niet prettig vin
den. want er is toch al zo'n groot
tekort aan vissers en elk jaar op
nieuw is het weer een heel pro
bleem om onze nationale vissers
vloot bemand te krijgen. Vooral de
drijfnetvloot, die nu eenmaal niet
zo modern is uitgerust als de trei-
lervloot.
Tegenwoordig worden er op de Kat
wijkse school ook cursussen voor kleine
Jongens gegeven, die nog te jong zijn
om te mogen varen. Het is een vol
ledige dogcursus, die 25 jaar in be
slag neemt. Op deze cursus leren de
jongens deb eginselen van hetgeen de
aanstaande schippers en stuurlieden
te verwerken krijgen.
Ook voor koks
Het ligt in de bedoeling binnen
kort ook een cursus voor koks op
vissersschepen te beginnen. Goe
de koks zijn aan boord van vis
sersschepen namelijk j>ijzonder be
langrijk. hetgeen men wel zal be
grijpen als men weet. dat het leven
van een visser nog steeds hard is.
al leven we niet meer in de tijd van
Heyermans ..Op Hoop van
Zegen"
