Beslissend luchtgevecht'
om westkust van Amerika
etter
Tsjombe wordt wegens
hoogverraad vervolgd
WEERBERICHT
Ex-generaal Zeiler in
arrest en naar Parijs
STIJKEL STRIJDT VOOR KLM IN LAATSTE RONDE
Ontvaarmisleidendsmadelijk
pamflet van concurrenten in V.S.
Dubbelrol van
spion Blake
,'Awl Bolletje/*
(Duet ?)lie
teuws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 8 MEI 1961
No. 30349
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E i E. van Dlsüoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Washington)
De onderhandelingen, waarbij Nederland voor de KLM landings
rechten tracht te verkrijgen aan Amerika's westkust, zijn vandaag te
Washington hervat.
De kans, dat die rechten thans worden verworven is aanwezig, maar
de concurrenten van de KLM zullen zich tot het uiterste inspannen, om
de Nederlandse maatschappij bot te doen vangen.
En als men de Nederlanders dan al landingsrechten aan de westkust
zal moeten geven, dan zal men trachten een compensatie te vinden en
zal men bijvoorbeeld proberen om het aantal vluchten te beperken of
doorreispassagiers van de KLM af te nemen.
passagiers, die in Los Angeles by een
Amerikaanse maatschappij ineens plaat
sen kunnen nemen naar Europa zelden
oi nooit zullen bedingen, dat zij in
New York willen overstappen op een
toestel van de K.L.M. Vandaar dat de
KIM. in vrije concurrentie, mee wil
profiteren van de mogelijkheden, die
een groot bevolkingscentrum in zuid-
Californië biedt.
Onzekere uitkomst
Reeds vele jaren probeert de K.L.M.
landingsrechten te verkrijgen aan Ame
rika's westkust. Een zeer energieke po
ging werd daartoe ondernomen in 1957
toen drs. E. H. van der Beugel, thans
president-directeur van de K.L.M.. aan
het hoofd stond van de Nederlandse on-
derhandelings-delegatie. Dit jaar zal de
heer Stijkel. staatssecretaris van Ver
keer en Waterstaat, de delegatie leiden.
Drs. Van der Beugel verwierf in 1957 al
thans nog het landingsrecht op Hous
ton ^n de lijn New York-Curasao, maar
de heer Stijkel moest ruim een jaar ge
leden, bij een nieuwe poging om Los
Angeles te „veroveren" onverrichterzake
terugkeren. De heer Stijkel stond er
echter op, dat men zou spreken van een
„onderbreking" der onderhande
ling en thans kan men dus terecht
zeggen, dat zij „herva t" zijn.
Bijna was het, geheel op het einde
van Eisenhowers regime, aan Nederland
gelukt snel gunstige beslissing in deze
zaak te bereiken, maar een enorme pres
sie van de Amerikaanse concurrenten
deed de Republikeinen het het heetst
van de verkiezingscampagne! toch
weer voor een beslissing terugdeinzen.
Dillon, die thans minister van Finan
ciën is (onder Eisenhower was hy de
tweede man op het State Department.)
was nauw bij deze zaak betrokken en
indien dat al nodig is kan hij de
President thans uitstekend voorlichten,
lennedy beseft het belang van goede
betrekkingen met de N.A.V.O.-landen
en minister Luns heeft hem kortgeleden
nog kunnen zeggen, hoe veel waarde
he: Nederlandse publiek eraan hecht,
dat de K.LM. billijk wordt bejegend.
Niet. dat Nederland om deze zaak on
trouw aan de N.A.V.O. zou worden, maar
de stemming, die in Europa heerst ten
aanzien van de machtigste partner in
het bondgenootschap, bepaalde mede de
kracht van die alliantie.
Schotschrift
Wie er nog aan mocht twyfelen of
df concurrenten in Amerika alles op
alles zetten om de K.L.M. bakzeil te
doen halen, leze het schotschrift van
tien bladzijden, dat onlangs is uitge
geven door de A.T.A., de Air Transport
Association, een organisatie, die alle
Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen
vertegenwoordigt. Het is een sluw betoog
voi onwaarheden en insinuaties en zó
gesteld, dat het wrevel en haat wekt by
het publiek tegen die éne buitenlandse
concurrent, die zoveel doortrapter zou
zyn dan die andere buitenlandse maat-
schappijen: Ce K.L.M.
Het pamflet begint met de opmerking,
dat de „penetratie" van Amerikaanse
markten door buitenlandse maatschap-
Kijen een reden is tot ernstige bezorgd-
eid. Het publiek krijgt de indruk, dat
het normaal is, dat buitenlandse maat
schappijen passagiers afleveren aan de
ingangspoorten van oe Verenigde Sta
ten. maar het woord „penetratie" sug
gereert, dat die buitenlandse luchtvaart
maatschappijen iets onfatsoenlijks be
gaan, wanneer zij hun reizigers verder
het land in vervoeren.
Zo lang echter een maatschappij als
de K.L.M. niet het recht heeft passa
giers in een stad als Los Angeles aan
boord te nemen, worden de Amerikaan
se maatschappijen geweldig bevoordeeld.
Nu nog veel meer dan in de tijd toen
er nog geen straalvliegtuigen waren.
Vroeger was het een hele reis van Los
Angeles naar New York. Vele reizigers
vonden het toen wel plezierig om een
nacht in New York te blijven voor zy
verder reisden naar Europa. Eventueel
konden zij dan in New York over
stappen in een toestel van een andere
maatschappij.
In één ruk
Maar nu er straalvliegtuigen bestaan,
reist men in vier uur van Los Ange
les naar de oostkust en nu ziet men
er niet meer tegen op om de reis in
één ruk te maken, zonder een nachtrust
in New York. Het spreekt vanzelf, dat
NOG VEEL WIND
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond:
Opklaringen maar ook plaatselijk
enkele buien. Vrij krachtige tot harde
wind tussen west en noordwest. Weinig
verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
9 mei
Zon op: 4.57 uur; onder: 20.17 uur.
Maan op: 2.58 uur; onder: 13.52 uur.
Hoogwater te Katwijk te 10.34 en 23.15
uur. Laagwater te 5.46 en 18.45 uur.
Het schotschrift van de A.T.A. zegt,
da.' Nederland het bilaterale luchtvaart-
verdrag schendt, omdat de K.L.M. veel
passagiers zou vervoeren, die niet Am
sterdam tot einddoel of punt van ver
trek hebben. Koeleman. K.L.M.'s be
langrijkste vertegenwoordiger in Ame
rika. heeft deze beschuldiging vierkant
ontkend. Hy noemde het pamflet van
de A.T.A. in zyn geheel „onwaar, mis
leidend en smadeiyk" en hy zei, dat
geen verantwoordelyk orgaan van de
Amerikaanse regering ooit in Nederland
ervan heeft beschuldigd het luchtvaart-
verdrag te hebben geschonden.
Directe dienst
Het A.T.A. document deelt mede, dat
de K.L.M. thans reeds negentig procent
verzorgt van het luchtvervoer tussen
Nederland en de Verenigde Staten. Dat
is niet verwonderlijk, antwoordde Koe
leman, want geen enkele Amerikaanse
maatschappij biedt een directe dienst
tussen de twee landen.
De K.L.M. aldus weer A.T.A.
die reeds negentig procent van alle ver
voer tussen Amsterdam en New York
bezit, gaat nu haar capaciteit in de
zomer met 67 pet. verhogen. A.TA. ver
onderstelt, dat de passagiers die de
KI.M. erbfj hoopt te winnen, reizi
gers zyn, die niet Amsterdam tot eind
doel of punt van herkomst hebben en
vclgens het standaard luchtvaartverdrag,
dat men een „Bermuda-overeenkomst"
noemt, moet de bezetting „in de eerste
plaats" of „voornameiyk" (het Engelse
woord is „primarily") bestaan uit rei
zigers, die niet verder worden vervoerd
of die niet. van verder gelegen plaat
sen naar Amsterdam zyn gebracht Een
definitie van „voornameiyk" is echter
nooit gegeven en controle op de bezet
ting der vliegtuigen bestaat niet.
ontvangen in Amerika (vrywel alle toe
stellen werden in de Verenigde Sta
ten gekocht.).
Men ziet uit woord en wederwoord:
de stryd is fel en al zijn de onder
handelingen ook begonnen, de uitkomst
is nog onzeker. Maar wat Los Angeles
betreft, zou de laatste ronde nu «el eens
aangebroken kunnen zyn.
Was president
Soekarno overwerkt?
Nadat aanvankelijk gemeld was.
dat president Soekarno zaterdag in
La Paz (Bolivia) een hartaanval
had gekregen en zijn besprekingen
met de president van Bolivia, Paz
Estensoro over de tinproduktie
moest onderbreken, blijkt, dat hij
zich niet goed voelde tengevolge
van het feit, dat hij wat overwerkt
was.
Soekarno is vandaag naar Mon
tevideo (Uruguay) vertrokken
waar hij drie dagen zal blijven.
(Van onze Parijse correspondent)
Ex-generaal Zeiler zit sinds zaterdagavond 8 uur in een cel van de
Santé-gevangenis te Parijs. Hij meldde zich zaterdagochtend bij de
Justitie in Algiers, werd gearresteerd en onmiddellijk per vliegtuig naar
Parijs overgebracht. Bij zijn aanmelding probeerde hij zich zo goed
mogelijk te houden, maar hij zag er in zijn gekreukelde blauwe pak en
vuile overhemd uit als een oud en gebroken man. Hij zal op 29 mei
tegelijk met ex-generaal Challe terechtstaan.
Zeiler zat ondergedoken bij een zwager op de derde verdieping van
een huis niet ver van het zomerpaleis. Het is onbegrijpelijk, dat de
politie hem niet heeft weten te vinden. Hij heeft verklaard tijdens zijn
onderduikperiode geen enkel contact te hebben gehad met de nog
voortvluchtige Salan en Jouhaud.
Huiszoekingen in
Algiers gaan voort
Ook generaal Jacques Faure, die o.m.
plaatsvervangend opperbevelhebber der
Franse troepen in West-Duitsland is ge
weest en die ook in Algerije een com
mando heeft bekleed, is zaterdag, te
zamen met zes andere officieren en een
viertal burgers, in de Paryse Santé-
gevangenis opgesloten. Zy worden ver
dacht van medeplichtigheid aan de mis
lukte militaire opstand in Algerije.
Generaal Faure had na de z.g. „barri
caden-opstand" in Algiers, in februari
1960, geen militaire functie meer bekleed.
De arrestatie van Zeiler heeft in de
stad Algiers geen by zonder e reacties
opgewekt. De bevolking profiteert van
het 's avonds één uur langer op straat
blijven, maar wat men als gevolg van
deze maatregel vreesde is gebeurd: zater-
i -avond na het uitgaansverbod is in
een winkel van een mohammedaanse
r;ke; ren plastic bom ontploft. De win
kel stond in de buurt van een groot
huizenblok, waar byna uitsluitend Fran
sen wonen. Onmiddeliyk was een grote
politiemacht op de been om naar de
daders te zoeken. De bewoners van het
huizenblok smeerden olie op de trappen
in de hoop, dat de gendarmes in het
nachtelyk donker de hals zouden breken.
Het slaan op flessen is tydens de avond
uren wat minder geworden, maar het is
best mogelyk dat dit alleen maar een
tydelijk wapenstilstand was gedurende
het weekeinde. De autoriteiten hebben
een beroep tot de bevolking gericht om
aan dit nachtelijke concert een einde te
maken en niet in de kaart te spelen van
de ergste activisten.
Geparfumeerde soldaten
De huiszoekingen in Algiers gaan door.
Hetzelfde geldt voor de enerverende
fluistercampagne en het verspreiden van
vlugschriften waarvan niemand precies
weet waar ze vandaan komen en wie ze
hebben geschreven. Een van deze vlug
schriften zegt het volgende: „Wy zijn
verraden door het gaullistische leger. Wij
buigen ons, maar wy laten ons niet
breken door de kleine, geparfumeerde
soldaten die ons hebben verraden naar
het voorbeeld van hun leider De Gaulle.
Wij wekken U op de soldaten van het
contingent te boycotten. Het moet afge
lopen zijn met goede werken en met
collectes voor de gewonden. Laat hen
allen creperen als honden". Het ant
woord op dit manifest is niet uitgebleven.
Slot pag. 2
Zaterdagmiddag vertrok van Schip
hol de delegatie, die in de V.S.
besprekingen voert over de lan
dingsrechten. De directeur-generaal
van de KLM, de heer 1. A. Aler
rechtswenste staatssecretaris
Stijkel veel succes in dit belangrijke
overleg.
s
Verras
Moeder
op 14 Mei
met
NYLONS
in zomerzonnige BELLA ITALIA
tinten reeds v.a. f. 2.95
Advertentie
Beperking
Men ziet echter uit het A.T.A.-docu-
ment duidelyk waar de concurrenten
van de K.L.M. heen willen: zo moge-
ïyi: alleen landingen van buitenlandse
maatschappijen in de „toegangspoorten"
en als dat niet bereikt kan worden, dan
een beperking van het aantal vluchten
en een strikte regeling voor de categorie
van reizigers, die vervoerd mogen wor
denA.T.A. heeft er verder op ge
wezen. dat de Amerikaanse betalings
balans ongunstig is en die van Neder
land gunstig. Maar het is onzin om te
wijzen op de balans in het algemeen.
Dit is een kwestie tussen Amerika en
Nederland en alleen de betalingsbalans
tussen Nederland en Amerika is in het
geding. Welnu, de handelsbalans tussen
Nederland en Amerika is sedert de twee
de wereldoorlog steeds zeer in Amerika's
voordeel geweest. Meestal in een ver
houding van drie tegen één
Wat de K.L.M. zelf betreft: gedu
rende de laatste vijftien jaar heeft zy
57 miljoen dollar meer uitgegeven dan
Centrale regering
wil Katanga in
haar macht krijgen
Het Katangese staatshoofd,
Tsjombe, zal door de centrale Kon
golese regering worden vervolgd
wegens hoogverraad, aldus heeft
de minister van Buitenlandse
Zaken van de centrale regering,
Dit blad bestaat alt 16 pagina's
De vrouw van de eerste Ameri
kaanse ruimtevaarder, mevrouw
Shepard, bekijkt met haar dochter
tjes een model van de Redstone-
laket met de Mercurycapsule, waar
in Alan Shepard de bijzonder ge
slaagde ruimtereis maakte
Bomboko, gisterochtend in Coquil-
hatstad bekendgemaakt. Bomboko
gaf voor het eerst openlijk toe, dat
Tsjombe op bevel van de regering
in Leopoldstad was gearresteerd.
Tsjombe is officieel beschuldigd van:
moord op Baloeba, het maken van vals
geld, rebellie tegen de centrale regering
en diefstal van goederen die eigendom
zyn van de republiek Kongo.
Het vraagstuk van de Baloeba heeft
altijd bestaan in Katanga. De stryd
tussen de „Baloebakat" en Tsjombes
party de „Conakat" heeft echter in de
afgelopen maanden veel heftiger vor
men aangenomen. Zoals bekend be
strijdt Tsjombe de Baloeba ook met
blanke huurlingen. Op het maken van
vals geld staat dwangarbeid, zo heeft
Bomboko gisteren meegedeeld. Wat de
vierde beschuldiging betreft, zal men
Tsjombe ongetwyfeld verwyten dat hij
door zyn onafhankelyke economische
en financiële politiek Kongo van het
grootstedeel van zijninkomsten beroofd
heeft. Vroeger werd 60 procent van het
Kongolese budget gedekt door inkoms
ten in Katanga verkregen.
Minister Bomboko zei voorts nog, dat
de regering in Leopoldstad zo nodig ge
weld zal gebruiken om Katanga weer
in haar macht te krygen. Van welinge
lichte zyde in Elisabetbstad is verno
men, dat V.N.-troepen te Njoenzoe in
noord-Katanga een aantal blanke huur
lingen hebben omsingeld na enige dagen
geleden bevel te hebben gekregen deze
te arresteren. Waarnemers in Elisabeth-
stad zien in dit optreden van de V.N.
een nieuwe stap om Katanga in de greep
van de centrale regering te brengen. Er
zijn momentcel 8.000 man troepen van
de V.N. in Katanga.
De Katangese minister van Binnen
landse Zaken, Moenongo, heeft ver
klaard, dat de autoriteiten in Leopold
stad „de verkeerde man" hebben gear
resteerd. „President Tsjombe was een ge
matigd man, die een matigende invloed
op de andere leden van de Katangese
regering uitoefende". Hy deed een be
roep op de V.N. om een einde te ma
ken aan de „moordpartyen en vergeef
se opofferingen". Hy voegde hieraan
toe: „De Ka tangezen zullen tot de laat
ste man stryden om hun rechten te
verdedigen".
(Van onze Londense correspondent)
Algemeen wordt thans aangeno
men, dat George Blake oorspron
kelijk een Britse spion was, die
later voor de Russen ging werken.
Volgens sommige berichten zou hij
in de afgelopen negen jaar het ge
hele Britse spionagenet in Oost-
Europa en het Nabije Oosten heb
ben opgerold.
Het is uitgesloten, dat Blake gedurende
een aantal jaren, al of niet met mede
weten van Londen, een dubbele spion is
geweest, die voor beide kanten werkte,
zyn zware straf heeft tot de slotsom
geleid, dat hy op een of andere manier
iets te maken heeft gehad met Britse
spionage
Het is onwaarschynlyk, dat Macmillan
morgen in het Lagerhuis de meer diep
gaande vragen, welke hem over de
affaire zullen worden gesteld, zal be-
O. DuitslandNederland
Tweede helft op TV
(Van onze correspondent in Hilversum)
Naar wy van de persdienst van de
NTS vernemen, zal de tweede helft van
de voetbalwedstrijd Oost-Duitsland
Nederland, die volgende week zondag in
Leipzig wordt gespeeld, door de televisie
worden uitgezonden. Dit zal plaats vin
den van ongeveer 16.40 uur tot 17.35 uur.
Wie de commentator hierbij zal zyn, is
nog niet bekend.
Moenongo zei verder dat Katanga,
om zyn goede wil te bewyzen, bereid
is om onder toezicht van de V.N. een
volksstemming in noord-Katanga te
houden, waarby de Baloeba zich voor of
tegen de Katangese regering kunnen
uitspreken
De zes Europese adviseurs (vyf Bel
gen en een statenloze) van Tsjombe,
die met de president in Coquilhatstad
werden aangehouden, zijn zaterdag uit
Leopoldstad naar Brussel vertrokken.
antwoorden. Indien het waar is, dat het
Britse overzeest spionagesysteem door
het ministerie van Buitenlandse Zaken
wordt georganiseerd, zal de regering dit
nooit toegeven.
Advertentie
N\\v\uiri/////
in de zilveren roi
'f/n i n \\\nN
Uit het Leidsch Dagblad van
8 Mei 1861:
Den 1 Mei l.l. heeft de heer
P. P. Burgerman een econo
mische bakkerij geopend. De
heer Burgerman heeft den prijs
van het brood 5 en centen hier
lager gesteld dan het elders ver
kocht wordt. Men verzekert, dat
de hoedanigheid van het brood
niets te ivenschen overlaat. Da
gelijks beijvert zich een groote
menigte om zich reeds vroegtij
dig voor den winkel van den
heer Burgerman op de Lange-
gracht te vereenigen, ten einde
zich van dat brood te voorzien,
en zoo talrijk is de opkomst van
het publiek, dat men dikwijls 'n
uur moet wachten alvorens ge
holpen te worden.