FEILLOZE RUIMTEVLUCHT
VAN AMERIKAAN SHEPARD
5 DAGEN
GRATIS
AUTO
RIJDEN
Schitterend succes na herhaalde
malen enerverend uitstel
WEERBERICHT
©ucf Qlïe
teuwsi
Ruimtevaarder „stuurde" zelf
Fa. D. KREI Zn.
Kritiek van comité-schrootfraude
op rapport van Hoge Autoriteit
Oostenrijkse Landru
krijgt levenslang
INTERNATIONALE COMMISSIE
ONVERWIJLD NAAR LAOS
FORD
BLAMi
Opgericht 1 maart I860
SATERDAG 6 MEI 1961
No. 30348
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. vaD Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Ook Amerika is er in geslaagd, een mens in de
ruimte te brengen. Na uren van zeer grote span
ning op de raket-basis Cape Canaveral startte
gistermiddag om vier minuten over half vier
Nederlandse tijd de Redstone-raket, die de Mer-
curycapsule „Freedom 7" van ruim een ton met
de 37-jarige Alan B. Shepard naar de ruimte droeg.
Zestien minuten later maakte de capsule een per
fecte daling op de oceaan bij de Bahama-eilanden,
bijna 500 kilometer van de startplaats, na een
tocht tot 184 kilometer hoogte te hebben gemaakt,
waarbij een snelheid van circa 8000 km per uur
werd bereikt.
Shepard kon zelf de capsule verlaten en werd door
een helikopter naar een vliekdekschip gebracht,
waar werd geconstateerd, dat hij de tocht lichame
lijk uitstekend heeft verdragen.
In Amerika, dat gisteren uren lang de adem
inhield toen een technische storing tot uitstel van
de lancering van enige uren noopte, heerste
enorme opluchting over het volmaakte verloop van
de tocht, die door miljoenen op de televisie kon
worden gevolgd.
President Kennedy heeft kapitein luitenant ter
zee Shepard geluk gewenst met zijn succes doch
tevens verklaard, dat Amerika zijn inspanningen
ten behoeve van de ruimtevaart zal moeten ver
dubbelen om op den duur Rusland te kunnen
inhalen.
Shepard heeft gedurende zün gehele vlucht in directe radioverbinding gestaan
met de raketbasis. HU heeft zelf een actief aandeel gehad in het verloop van de
vlucht. De ruimtevaarder bediende zelf de instrumenten, waarmee de capsule op
90 km hoogte van de draagraket werd gescheiden, waarmee later de remraketten
werden ingeschakeld, het remmechanisme werd afgeworpen en de parachutes
werden ontplooid. Een van de grootste successen van de vlucht is geweest, dat
Shepard voortdurend volledige controle over zyn denken en handelen heeft gehad
en daardoor feilloos de handgrepen heeft kunnen uitvoeren die hem in de juiste
baan hielden. Hoewel deze korte ruimtevlucht als technische prestatie wordt over
troffen door de kunstmaanvlucht van de Rus Gagarin op 12 april, is deze geslaagde
activiteit van Shepard tijdens de vlucht een zeer groot winstpunt voor de Amerika
nen. Gagarin vloog in de kunstmaan Wostok slechts als passagier en waarnemer
mee, doch oefende zelf geen invloed op het verloop van zyn vlucht uit.
Goed doorstaan
Een helikopter bracht hem naar het
vliegdekschip Lake Champlain, waarheen
ook de capsule werd vervoerd. Aan
boord toonde een eerste medisch onder
zoek aan, dat Shepard de reis lichamelijk
goed had doorstaan, en geen nadelige ge
volgen heeft ondervonden van de enorme
versnellingsdruk of van de vijf minuten
Wachten, wachten
De laa'tste uren voor de start van de
28 meter hoge Redstoneraket hadden een
dramatisch verloop. Kort voordat om
streeks half twee Nederlandse tijd de
start zou plaats vinden, noopte een tech
nische storing tot een kwartier uitstel.
Shepard bevond zich toen reeds bijna
twee uren in de Mercury-capsule in het
topje van de raket. Later werd besloten
tot nieuw uitstel, aangezien een onder
deel in de raket niet in orde bleek te
zijn en vervangen moest worden. Het zou
tot vier minuten over half vier duren,
voordat de Redstone op een zuil van
vuur en rook naar de ruimte joeg.
Wat er in die uren in Shepard moet
zijn omgegaan laat zich slechts gissen.
Hetzelfde gold voor de echtgenote van
de ruimtevaarder, die op de basis aan
wezig was en het voortdurend radiocon
tact tussen de gronddienst en de een
zame wachtende Shepard in het topje
van de raket kon volgen.
De vlucht
Zeer spoedig na de start, toen Shepard
bloot stond aan een enorme druk ten
tengevolge van de grote versnelling,
meldde hij reeds over de radio, dat alles
volmaakt scheen te verlopen, en mede
delingen van deze aard bleven met korte
tussenpozen naar de gronddiensten
komen, waar met ademloze spanning het
verloop van de vlucht werd gevolgd.
Op de vele schepen, die in de buurt
van de Bahama-eilanden waren gesta
tioneerd om Shepard uit zee op te vissen,
kon men de terugkeer van de capsule in
de atmosfeer en de ontplooiing van de
parachutes volgen. Groot was de ont
steltenis, toen plotseling kort voor de
daling op zee het radiocontact uitviel.
Maar onmiddellijk nadat de capsule op
zee was gedaald en de parachute zich
van de cabine had losgemaakt kon men
waarnemen, dat Shepard zelf de capsule
opende en naar buiten kwam.
Advertentie
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
VEEL WIND
Blijkens het weekoverzicht, dat het
KNMI om 10 uur verstrekte, zal een
front, vergezeld van veel wind en een
brede regenzone, ons land in de nacht
en ochtend passeren. Daarna zal de
wind naar zuidwest tot west ruimen en
zullen er in de kustprovincies weer op
klaringen voorkomen, maar met iets
lagere temperaturen dan vandaag.
7 MEI
Zon op: 5.00 uur; onder; 20.14 uur;
Maan op: 1.49 uur: onder: 11.21 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.58 en 20.37
uur; laagwater te 3.27 en 15.56 uur;
(8/5 hoogwater te 9.09 en 21.54 uur,
laagwater te 4.26 en 17.10 uur).
Advertentie
Moederdag geschenken
JAN DE NIE ZONEN
K. Rapenburg 10 - Telefoon 20025
Dit nummer bestaat uit 18 pagina's
en een bijvoegseL
Enorme kapitalen
Deze eerste voorzichtige Amerikaanse
aanloop naar bemande ruimtevaart is de
eerste grote bekroning van een jaren
lange arbeid. Bijna tweemiljard gulden
heeft Amerika thans in ruimtevaart
projecten gestoken. Hoeveel daarvan be
steed is aan het Meroury-project is niet
te berekenen, omdat vele onderzoekin
gen voor uiteenlopende projecten cen
traal konden worden verricht en vele
feitelijke experimenten ten behoeve van
verschillende projecten met elkaar kon
den worden gecombineerd. Vast staat
echter, dat het Mercury-project een
zeer belangrijk deel van die tweemiljard
heeft opgeslokt. Aan het succes van
gisteren zijn talloze tegenslagen en
teleurstellingen voorafgegaan.
Zware training
In 1959 werden vrijwilligers opgeroe
pen om de eerste Amerikaanse bemande
ruimtevlucht en te maken: duizenden
meldden zidh aan ,maar nog geen zestig
doorstonden met, succes de eerste zeer
zware selectie. Van hen werden er bü
schijnbare gewichtsloosheid. Uit de me
dedelingen van Shepard tijdens de vlucht
en de automatisch naar de aarde overge
brachte gegevens over zijn ademhaling,
hartslag en temperatuur had men reeds
de indruk gekregen, dat hij de beproe
vingen volledig de baas bleef.
Shepard zelf heeft zich na zijn terug
keer slechts in enkele woorden over zijn
ervaringen uitgelaten. Hij sprak van een
schitterend uitzicht in soortgelijke ter
men als indertijd Joe Walker die in een
X-15 de aarde van 50 km hoogte bekeek
en als de Rus Gagarin die in zijn Wostok
tot 302 km hoogte kwam.
Mensen en dieren
De Russische reacties op het Ameri
kaanse succes waren eerst vrij denigre
rend, maar later hebben verschillende
Russische ruimtevaartdeskundigen toch
hun bewondering over de Amerikaanse
prestatie uitgesproken. Wel werd daarbij
gezegd, dat de Amerikanen kennelijk nog
jaren achterstand bij de Russen hadden,
aangezien de Amerikaanse proef eigenlijk
overeen kwam met het terughalen van
dieren uit de ruimte door de Russen in
juni 1959. Waaruit natuurlijk iets ge
concludeerd zou kunnen worden over de
Russische opvattingen over mensen en
dieren
Verwacht wordt dat Shepard maandag
in het Witte Huis in Washington door
president Kennedy zal worden ontvangen
en begiftigd met de Medal of Honor.
Alan Bartlett Shepard. de eerste
Amerikaanse ruimtevaarder, wiens
vlucht gisteren onder grote span
ning door miljoenen gevolgd werd.
nog zwaardere lichamelijke en psycho
logische tests zeven uitverkoren, om een
opleiding tot „astronaut" te volgen. Een
haast onmenselijk harde training van
meer dan twee jaar, met lichamelijke en
geestelijke martelingen van onvoorstel
bare aard. volgde. Onlangs werden drie
ruimtevaarders-in-spé uit dit zevental
gekozen om de laatste training voor de
raketvlucht van gisteren te ondergaan.
Minder risico dan
Columbus of Lindbergh
De kans, dat de gehele vlucht volgens
schema zou verlopen, werd op 50 fp ge
schat. Dat betekende echter niet, dat de
kans op behoud van de ruimtevaarder
zo gering was, want ging er le^s mis.
dan beschikte hij nog over mogelijkhe
den om de capsule met een veiligheids
apparatuur van de raket te scheiden en
een vroegtijdige daling per parachute te
maken. Alles werd gedaan om de veilig
heid zo hoog mogelijk op te voeren.
Maar pionieren brenrt nu eenmaal ge
varen mee, die echter in dit geval niet
groter waren dan de risico's, die bijv.
Columbus of Charles Lindbergh aan
vaardden bü hun pioniers-ondernemin
gen, welke ongetwijfeld geen vüftig pro
cent kans op succes boden.
Niet vergelijkbaar met
vlucht Gagarin
De vlucht van gisteren was niet te
vergelijken met de ruimtevlucht van
Gagarin op 12 april. Deze maakte toen
een vlucht om de aarde met een veel
hogere snelheid <28 000 km per uur) dan
de Mercurycapsule bereikte circa 8000
km per uur) waardoor de problemen van
de terugkeer in de atmosfeer gisteren
minder groot waren dan bij het Rus
sische experiment. Een met de vlucht
van Gagarin vergelijkbaar experiment
zullen de Amerikanen eerst eind van dit
jaar of begin volgend jaar ondernemen
en dan zal een Mercurycapsule niet één
maal (zoals de Wostok met Gagarin)
maar driemaal om de aarde cirkelen al
vorens weer te landen.
Ruimtevlucht op t.v.
De mogelijkheid bestaatdat
hedenavond omstreeks half elf
over de televisie een telerecor-
ding van de eerste Ameriaanse
ruimtevlucht kan worden uit
zonden. Mocht er vertraging
ontstaan, dan ligt het in de be
doeling zondagavond om half
acht deze telerecording uit te
zenden.
Spion Blake verried geen
Amerikaanse geheimen
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse Za
ken heeft gisteren verklaard, dat voor
zover kon worden vastgesteld geen Ame
rikaanse geheimen in gevaar zijn ge
bracht door de spionage van de Brit
George Blake, die deze week tot 42 jaar
gevangenisstraf is veroordeeld.
Vele vragen nog onbeantwoord
Ondersoek niet „grondig", en waarom werd
sehroothandelaar L. Worms niet genoemd?
Het comité-schrootfraude is verre van
tevreden met het afsluitend rapport van
de Hoge Autoriteit van de Kolen- en
Staalgemeenschap over de schrootfraude.
Zoals bekend heeft dit comité, be
staande uit jhr. mr. M. van der Goes van
Naters, prof. mr. G. de Grooth, prof. mr.
H. Drion en de heer J. Noordam, zich
tot doel gesteld „het verdere verloop van
2aken nauwlettend te volgen en waar
nodig onrustbarende feiten te signale
ren".
Het acht het nu nodig te signaleren,
dat uit het rapport geenszins blijkt, dat
de onderzoekingen „op grondige wyze"
zijn verricht. Bovendien is het comité
pijnlijk getroffen door het feit, dat uit
het rapport de belangryke rol van de
Nederlandse schroothandelaar L. Worms,
die de fraude aan het licht bracht, on
voldoende blijkt.
Voorts heeft het comité ook op andere
punten van het rapport kritiek:
9 Het meent, dat de fraude veel groter
is gew.est r'an de 230.000 ton, waarvan
het rapport van de Hoge Autoriteit
spreekt. Men spreekt daarin bü herha-
(Van onze Weense correspondent)
Na een proces van drie weken in We
nen hebben zes mannelijke en twee
vrouwelijke gezworenen eenstemmig ver
klaard, dat Max Gufler, de handelsreizi
ger uit het stadje St. Pölten vier vrou
wen heeft vermoord, in twee gevallen
een poging tot roofmoord heeft gepleegd
en zich viermaal aan roof heeft schul
dig gemaakt. De slachtoffers, die Gufler
vla huwelijksadvertenties had leren ken
nen, werden door hem met een slaap
middel verdoofd en daarna in het wa
ter geworpen.
Ofschoon de beklaagde oorspronke
lijk de vier roofmoorden had bekend,
trok hij deze bekentenis tijdens het
proces in en verklaarde dat „vier onbe
kenden" de moorden zouden hebben ge
pleegd. Deze verklaring kon hij echter
niet waar maken, omdat de door hem
genoemde personen niet bestonden of
een onomstotelijk alibi hadden.
Daar hij tot het laatste ogenolik alle
schuld ontkende en bovendien de ge
tuigen k charge voor leugenaars uit
schold, werden geen verzachtende om
standigheden in overweging genomen.
Temeer omdat hij, volgens drie psychia
ters, volledig toerekeningsvatbaar is.
Overeenkomstig de eis werd hij ver
oordeeld tot levenslange gevangenis
straf, welke straf hij elk jaar op de vier
dagen waarop hij de moorden pleegden
in een donkere cel en op water en brood
zal moeten uitzitten.
Gufler heeft geen hoger beroep aan
getekend en legde zich bij zün veroor
deling neer.
ling van genomen „steekproeven" en
daarop baseert men dan het vaste getal
van 230.000.
Onvoldoende komt in het rapport
naar voren, wie verantwoordelijk is voor
de gepleegde onregelmatigheden. Er is
wel een onderzoek ingesteld, maar de
aard en de resultaten van dit onderzoek
blijven in het duister gehuld.
De Hoge Autoriteit heeft uit het oog
verloren, dat naast de straf- of civiel
rechtelijke aansprakelijkheid ook een
verantwoordelijkheid voor het gevoerde
beleid bestaat.
In het rapport staat, dat in België
en Frankrijk bepaalde strafacties zün
verjaard? Wat is gedaan om dat te voor
komen?
Er zijn nog geen gegevens beschik
baar voor een na-controle in de dossiers
van het regionale schrootbureau in Mi
laan. In Frankrijk zijn alle wrakken (dus
bijna al het Franse scheepssloopschroot)
buiten beschouwing gebleven. Enz. enz.
Het onderzoek was bepaald niet volledig.
Welke accountantscontrole bestond
er op de Brusselse instellingen?
De aan de staalondernemingen uit
hoofde van de verevening verrichte be
talingen hadden een voorlopig karakter.
Wanneer en hoe heeft de definitieve af
rekening plaatsgehad?
Engeland en de Sowjet-Unie hebben
besloten, de internationale commissie
van toezicht in Laos opdracht te geven
onverwyld naar Laos te gaan, zo heeft
gisteren een woordvoerder van het Brit
se ministerie van Buitenlandse Zaken
bekendgemaakt. In Nieuw-Delhi is op
het ogenblik de commissie bijeen, die
vertegenwoordigers van India, Polen en
Canada omvat.
Engeland en de Sowjet-Unie hadden
donderdag over het antwoord overeen
stemming bereikt, tijdens een gesprek
in Moskou tussen de ambassadeur Sir
Frank Roberts en de onderminister van
Buitenlandse Zaken Poesjkin.
In het dorp Hin Heup heeft een mili
taire delegatie van de Laotische rege
ring gisteren een onderhoud gehad met
een militaire delegatie van de Pathet
Lao. De laatste verklaarde geen onder
handelingsdelegatie te zyn, maar slechts
gekomen te zün om de conferentie ter
regeling van de wapenstilstand voor
te bereiden. Zü beloofde vóór zondag
tüd en plaats te zullen voorstellen.
De rechtse regering heeft gisteren
meegedeeld, dat in het gehele land het
vuren is gestaakt.
Shepard begeeft zichgekleed in
zijn luchtdrukcostuum. uit het me
disch centrum van Cape Canaveral
naar de raket, waarop de Mercury
capsule was aangebracht. Hij zou
daar nog ongeveer vier uur in een
zaamheid moeten doorbrengen,
voordat de raket werd gelanceerd
Achter Shepard de ruimtevaarder-
in-opleiding Grissom, die de lan
cering bijwoonde.
Advertentie
met de
Vraag inlichtingen bij
Official Ford Dealer voor Leiden e.o.
en de gehele bollenstreek
Haarlemmerweg 2-4,Leiden,TeL3314l
Uit het Leidsch Dagblad van
8 Mei 1861:
Bij de op heden Maandag
gehouden openbare aanbeste-
ding van gemeentewerken is het
bouioen vn een nieuwe school
op het Pieterskerkhof voor
16.100 aangenomen door de
metselaars J. van der Tas en J.
Franchimon.
(Advertentie) Room-
Koffijhuis de Vink. Dinsdag,
Woensdag en Donderdag, 7, 8 en
i 9 Mei, Grande soirée musicale et 1
l chantante, te geven door het 1
l Gezelschap Saurlet.
Aanvang sy2 uur.
D. Oudhoorn.
