AMERIKA ACHT DE TIJD RIJP
VOOR BESLISSING OVER LAOS
Kongolese regering wil legers
Isjombe en Gizenga ontwapenen
WEERBERICHT
DE GAULLE'S TOORN DAALT
NEER OP DE REBELLEN....
Hertog Jan van Luxemburg
volgt zijn moeder op
Nationale Veiligheidsraad komt
vandaag bijeen - Komt probleem
misschien voorde Ver. Naties?
Belgische adviseurs
door VN ondervraagd
(§ud ^ÏCië
teuwSs
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 29 APRIL 1961
No. 30342
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Washington)
Zal Amerika met zijn militaire macht tussenbeide komen in Zuid-
oost-Azië en zo ja, hoe en waar en in welke mate? Dat zijn de vragen
die president John F. Kennedy vandaag zou voorleggen aan zijn hoogste
civiele en militaire medewerkers, die tezamen de Nationale Veiligheids
raad vormen.
De president beschouwt de toestand in de wereld als zeer ernstig.
Reeds herhaaldelijk heeft hij gezegd, dat het voortbestaan van de
Westelijke beschaving op het spel staat. Kennedy is een man van actie
en hij beschouwt het als een ernstige handicap, dat de Amerikanen
onwillig zijn om te doen wat gedaan moet worden. Deze formulering
gebruikte hij gisteravond in een rede te Chicago aan een diner van de
Democratische partij-afdeling aldaar. (Zie ook elders in dit nummer).
Na het diner vloog Kennedy weer naar Washington.
lijkheid en onschendbaarheid van Laos
te verdedigen. Maakt men daarmee ernst
dan kan men weinig anders doen dan
met een militaire macht optreden. Daar
actie in Laos echter zo mogelijk zal wor
den ondernomen met de ZOAVO-bond-
genoten, kunnen de geallieerden, die wei
nig voelen voor militaire actie, nog altijd
aandringen op matiging.
Premier Nehroe van India heeft giste
ren in Niew Delhi de bijeenkomst van
de „internationale commissie voor Laos"
geopend. De commissie, waarin vertegen
woordigers van India. Polen en Canada
zitting hebben, is bijeengeroepen door
Engeland en de Sowjet-Unie, de beide
voorzitters van de conferentie over Indo-
China, die in 1954 te Genève is gehouden.
Rode terreur bij Vientiane
Reuter maakt melding van toegeno
men guerrilla-activiteit der links Pathet-
Lao strijdkrachten rond Vientiane. Vol
gens Westelijke militaire kringen terrori
seren guerrillagroepen dorpen op enkele
kilometers afstand van de administra
tieve hoofdstad. In de afgelopen week
zouden verscheidene dorpelingen zijn ge
dood.
Commissie bijeen
in Nieuw Delhi
Dean Rusk, de minister van Buiten
landse Zaken, die in Turkije is geweest,
keerde ruim een dag vroeger terug naar
de Amerikaanse hoofdstad om de bijeen
komst van de Nationale Veiligheidsraad
bij te wonen. Voor de derde maal binnen
acht dagen bespreekt deze raad de toe
stand in Laos. De tijd lijkt nu rijp te zijn
voor een beslissing, want de Amerikaan
se regering is er nu wel van overtuigd,
dat de communisten geen ernst maken
met een wapenstilstand. Het is overigens
niet uitgesloten, dat de V.S. de kwestie
zullen voorleggen aan de Ver. Naties.
Het enthousiasme in Amerika om
eigen troepen in Laos te doen optreden,
is niet groot. Men herinnert zich de be
proevingen, die het Amerikaanse leger in
Korea heeft ondervonden en de terrein
gesteldheid in Laos is nog moeilijker.
Ook in Laos kan men Chinese troepen
tegenover zich verwachten, wanneer er
werkelijk ernstig zal worden gevochten.
Gisteren nog zei men in het State
Department (Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken), dat Amerika
blijft bij zijn politiek om de onafhanke-
Portugezen vragen
asiel in India
Een woordvoerder van het Indiase
ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
gisteren meegedeeld dat twee blanke
Portugese soldaten in India om poli
tiek asiel hebben verzocht. De solda
ten kwamen uit Goa en deelden mee
gearresteerd te zijn wegens kritiek op
de politiek van Lissabon in de kwestie
van de „Santa Maria". Zy waren in
maart India binnengekomen.
De autoriteiten in Goa hebben ver
scheidene blanke soldaten gevangen ge
zet wegens kritiek op de Portugese re
gering, aldus de soldaten.
De Indiase regering heeft het verzoek
om asiel in studie, aldus de woord
voerder.
AFSCHEIDSRECEPTIE
SURINAAMSE MINISTERS
Verschillende leden van het Konink
rijkskabinet hebben gehoor gegeven aan
de uitnodiging van de Surinaamse mi
nisters Ensberg van Sociale Zaken en
Volksgezondheid en De Miranda van
Openbare Werken en Verkeer voor een
receptie „ter afsluiting van hun bezoek
aan Nederland". Behalve premier De
Quay waren er de minister mej. dr.
iKlompé en de heren Cals, Korthals,
Luns, Van Rooy en de gevolmachtigde
ministers Lampe en Pos,
Beide Surinaamse ministers hadden
nog de handen te schudden en een
praatje te maken met o.a. hun collega
dr. Essed, van opbouw mevrouw Wijs
muller van het Surinaamse Wilhelmina-
fonds, de oud-ministers dr. Van Philips
en dr. Ferrier, voorts prof. Van Lier, mr.
C. Debrot en nog vele anderen.
In afwijking van hun oorspronkelijk
voornemen om vandaag naar Suriname
terug te keren, vertrekt minister Ens
berg dinsdag as. (via de V.S.) en mi
nister De Miranda en zijn echtgenote
zaterdag 6 mei. Dit laatste houdt o.a.
verband met de aanwezigheid in Neder
land van minister Essed, en ook, naar de
heer De Miranda mededeelde, omdat
zijn besprekingen in Nederland nog niet
geheel zijn geëindigd.
OPKLARINGEN
Voor morgen wordt droog, rustig weer
met opklaringen verwacht.
(Opgemaakt te 10 uur).
30 APRIL
Zon op: 5.13 uur; onder: 20.02 uur.
Maan op: 19.40 uur; onder: 5.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.06 en 15.26
uur; laagwater te 11.09 en 23.30 uur.
(1 mei hoogwater te 3.40 en 16.01 uur;
laagwater te 11.49 uur).
Dit blad oestaat alt 20 pagina's
en een by voegsel.
Brits-Frans overleg
over toetreding van
Engeland tot EEG
Westelijke militaire waarnemers
Vientiane bevestigen dat het belangrijke
handelscentrum Moeongsai, in Noord-
Laos, woensdag na een hevige strijd van
twee dagen door de linkse strijdkrachten
is veroverd. Moeongsai werd door onge
veer duizend man regeringstroepen ver
dedigd. De Laotiaanse regering ver
klaarde dat de stad werd aangevallen
door vijfhonderd man van de Pat het Lao
en 1500 communistische militairen uit
Noord-Vietnam. Een piloot die over de
stad vloog, zei dat deze een door branden
geblakerde puinhoop is.
Washington verwerpt
Cubaans aanbod
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken noemde gisteren de
beschuldigingen van de Cubaanse pre
sident Dorticos, dat de Verenigde Sta
ten van plan zouden zijn Cuba bin
nen te vallen, „volkomen ongegrond"
en „goedkope propaganda". De officiële
woordvoerder verwierp tevens het aan
bod van Dorticos om met de Verenigde
Staten te onderhandelen en zei, dat de
kwestie van het communisme op het
Amerikaanse continent zich niet voor
onderhandelingen leent. En hy voegde
eraan toe: „Het Amerikaanse volk is
ei niet mee ingenomen, dat tanks en
vliegtuigen van achter het ijzeren gor
dijn zich nog geen 145 km van de kust
dei VS bevinden".
Het Engelse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gisteren meegedeeld,
dat op 2 en 3 mei nieuwe Brits-Franse
besprekingen worden gehouden over de
betrekkingen tussen Engeland en de
landen van de EEG. Er zal hoofdzakelijk
worden gesproken over landbouw-
kwesties.
De Westduitse minister van Economi
sche Zaken, prof. Erhard, heeft giste
ren op een in Bonn gehouden bijeen
komst verklaard, dat verwacht kan wor
den, dat Engeland zal toetreden tot de
Euromarkt. Engeland zal waarschijnlijk
door Denemarken worden gevolgd. De
minister noemde evenwel geen data.
Naar hij zei, schijnt de weg thans vrij
te zijn voor overbrugging van de kloof I Onze Parijse correspondent
tussen de Zes cn de Zeven. I neerde hedenochtend:
Tien generaals en kolonels en tireehonderd
lagere officieren onderweg naar Frankrijk
(Van onze reisredacteur, W. L. Burgsma)
De toorn van president De Gaulle daalt in al zijn zwaarte neer op Algiers: 5
generaals zyn gearresteerd en op transport naar Frankrijk gesteld, 5 kolonels en
een marine-officier delen hetzelfde lot met nog 200 lagergeplaatste officieren.
De volgende legereenheden, die actief aan-de staatsgreep hebben deelgenomen
zyn of worden ontbonden: het eerste regiment parachutisten van het Vreemdelin
genlegioen, twee bataljons Franse parachutisten en alle commandotroepen van de
luchtmacht.
De generale staf van de strijdkrachten wordt geheel gereorganiseerd. En dat is
nog maar het begin van de militaire zuivering. Ook op het burgerlijke en
administratieve plan wordt hardhandig ingegrepen. Drie van de vier kranten van
Algiers mogen niet verschijnen totdat het tegen hen ingestelde onderzoek is
afgelopen. Honderd politiemannen zijn in arrest gesteld evenals 400 burgers van
extremistische organisaties.
Op maandag 8 mei a.s. zal generaal
De Gauile zich in een nieuwe toespraak
voor radio en televisie tot het Franse
volk richten om de conclusies te trek
ken uit de jongste gebeurtenissen te Al
giers, die de Vijfde Republiek geduren
de vier dagen op haar grondvesten de
den wankelen.
Verwacht wordt dat de president dan
ook de staatkundige hervormingen zal
aankondigen, waarvan de noodzaak nu
door niemand meer betwijfeld kan wor
den. Het is niet onmogelijk dat er by
die gelegenheid een plan voor een grond
wetswijziging uit de bus komt, waarbij,
door de aanstelling van een vice-presi
dent der republiek, ook de delicate op
volgingskwestie van Frankrijks huidige
„republikeinse monarchie" geregeld kan
worden.
Vermoedelijk zal De Gaulle alle macht
in eigen handen willen blijven houden
tot in Algerije een wapenstilstand is ge
sloten. Omdat onder de huidige omstan
digheden ook geen openbare vergaderin
gen of optochten gehouden mogen wor
den, belooft het aanstaande 1 mei-feest
dit jaar een ietwat intiem karakter te
zullen dragen.
Maar waar zijn de
machinepistolen?
Tijdens de vier dagen van de staats
greep zyn naar schatting 5 tot 10.000
machinepistolen uit de magazijnen van
de politie verdwenen. Men mag aanne
men dat leden van de OAS, de geheime
gewapende organisatie, zich met die wa
pens schuil houden op boerderijen in de
vlakte van de Mitidja ten zuiden van
Algiers, met een tweeledig doel: wraak
neming op royalisten en liberalen, die
trouwens nog steeds dreigbrieven ont
vangen, en het vormen van terroristi
sche groepen voor het geval Algerije
onafhankelijk zou worden. Twee scholen
in Algiers zijn vandaag gesloten omdat
de leerlingen er demonstraties tegen De
Gaulle hielden.
Uit de maatregel tot ontbinding van
de actief by de staatsgreep betrokken
legereenheden kan men opmaken hoe
beperkt de middelen waren waarmede de
generaals van de putsch de Franse re
gering tot. paniek brachten en de hele
wereld vier dagen in spanning hielden.
Deze eenheden parachutisten en lucht-
commando's omvatten immers slechts
4000 tot 5000 man. Het beeld „geheel
Algerije in handen van muiters", dat
Radio-Algiers omriep en door de buiten
wacht werd overgenomen, is nooit wer
kelijk waar geweest, al betekent dat al
lerminst dat er geen reden was tot be
zorgdheid.
Belangrijke retle van
De Gaulle op 8 mei
j
m
De zuivering van het leger, de admi
nistratie en de rechterlijke macht wordt
intussen met voorvarendheid voortgezet
en gisteren werd bekendgemaakt dat er
al een 600 arrestaties, waarvan 250 in de
Franse hoofdstad zijn verricht. Tot de
arrestanten behoren ook twee militaire
attache's van de minister van oud-ge-
dienden, Triboulet, van wie al lang be
kend was, dat hij de denkbeelden van
het Franse Algerije bezwaarlijk af kon
zweren. Dat echter twee leden van zijn
kabinet direct bij de samenzwering be
trokken zijn geweest, bewijst dat het
activistische of fascistische gif dus al
tot in de voegen van de regering zelf
was doorgedrongen. Ook Triboulets mi
nisteriële leven zal nu zeker wel een
spoedig einde vinden, terwijl de minis
ter van Binnenlandse Zaken. Chatenet,
die van verregaande slapheid wordt be
ticht, zijn portefeuille de komende da
gen officieel zal mogen overdragen aan
de Gaullist Roger Frey, die hem op dit
departement al sedert enige tijd verving.
Hel Belgische Koninklijke paar
brengt op het ogenblik een officieel
bezoek aan de Westduitse Bonds
republiek. Bij haar aankomst per
helikopter in een plaatsje bij Aken
werden Koningin Fabiola door twee
jeugdige Duitsertjes bloemen aan
geboden.
De conferentie in Coquilhatstad heeft een voorstel aangenomen tot ontwapening
der troepen in Katanga, Oostprovincie en Kivoe. Dit is gisteravond meegedeeld
door het Kongolese persbureau. Drie ministers van de centrale regering in Leopold-
stad, namelijk premier Ileo, de minister van Binnenlandse Zaken Adoela en die
van Buitenlandse Zaken Bomboko, hadden het desbetreffende voorstel ingediend.
Het behelsde de volgende punten: nalevering van de op 17 april tussen Kasavoeboe
en de plv. speciale vertegenwoordiger van Hammarskjöld gesloten overeenkomst;
ontwapening van het niet aan het gezag van het hoofd der Kongolese conferentie,
Kasavoeboe, onderworpen Katangese leger; ontwapening van de legers van Oost-
provincie en Kivoe.
Groothertogin Charlotte regeerde
meer dan veertig jaar over Luxem
burg.
Groothertogin Charlotte van Luxem
burg zal de volgende week de uitoefe
ning van haar functies van staats
hoofd overdragen aan haar zoon erf-
groothertog Jan van Luxemburg. Hij
zal de titel voeren van „lieutenant du
grand-duc" stedehouder van het
groothertogdom Luxemburg.
Groothertogin Charlotte heeft gedu
rende meer dan 40 jaar de functie van
staatshoofd over het ruim 300.000 in
woners tellende- Luxemburg uitgeoe
fend. Zij werd op 2 januari 1396 ge
boren.
Erfgroothertog Jan is op 5 januari
van dit jaar 40 jaar geworden. De
machtsoverdracht is geregeld bij arti
kel 42 van de Luxemburgse grondwet.
Verwacht wordt, dat de Luxemburgse
minister-president, Pierre Werner, het rie-Adelaide.
Erfgroothertog Jan van Luxemburg
volgt zijn moeder als staatshoofd
op.
besluit van de groothertogin dinsdag in
de Kamer van volksvertegenwoordigers
zal mededelen en dat erfgroothertog Jan
nog de volgende week de grondwette
lijke eed zal afleggen.
Erfgroothertog Jan is de oudste van
zes kinderen van Charlotte. Hij is reeds
vele jaren lid van de Luxemburgse
Raad van State. In 1953 trad hij in
het huwelijk met Prinses Josephine-
Charlotte van België, de zuster van
Koning Boudewijn. Hij heeft vier kin
deren.
De regeringsperiode van grootherto
gin Charlotte begon in januari 1919.
Haar voorgangster was haar zuster Ma-
De bevelhebber van het nationale
Kongolese leger, generaal Moboetoe, en
het hoofd van de veiligheidsdienst,
Nedaka, zyn gistermiddag in Coquilhat
stad aangekomen, waar zy een onder
houd hebben gehad met de plaatselijke
vertegenwoordiger van de Ver. Naties.
Daarna zochten zij president Tsjombe
van Katanga op
Tijdens dit gesprek zei Tsjombe dat
men met hem kon doen wat men wilde,
doch dat hij alleen vroeg zyn gevolg toe
te staan naar Elisabethstad terug te ke-
1 ren. In het verdere verloop van het ge-
sprek stemde hij erin toe in Coquilhat
stad een bespreking te hebben met
president Kasavoeboe, premier Ileo en
andere leden van de centrale regering.
Vóór zijn vertrek naar de stad zei hij
echter van plan te zijn weer naar het
vliegveld terug te keren.
Kort na de aankomst van Moboetoe,
was een tweede vliegtuig zonder passa
giers op het vliegveld van Coquilhat
stad aangekomen. Men veronderstelt
algemeen, dat Tsjombe met dit toestel
naar een andere plaats zal worden over
gebracht. Tsjombe scheen zich gister
middag geen enkele illusie te maken om
trent zijn lot. Hij scheen wel moedig te
zijn, doch terneergeslagen. Waarnemers
noemden zijn situatie hachelijk. Het is
overigens nog steeds niet duidelijk wie
opdracht heeft gegeven Tsjombe gevan
gen te houden.
Vyf Belgische adviseurs van Tsjombe
zijn gisteren onder bewaking van Co
quilhatstad naar Leopoldstad overge
bracht. Zij zullen hier door personeel
van de Verenigde Naties worden onder
vraagd. Het ministerie van Buitenlandse
Zaken in Leopoldstad heeft meegedeeld
dat er gisterochtend een vliegtuig van
de Verenigde Naties in Coquilhatstad is
aangekomen om de adviseurs via Leo
poldstad naar Europa te brengen. Deze
-maatregel is, aldus het ministerie, in
overeenstemming met een op 17 april
gesloten akkoord tussen president Kasa
voeboe en secretaris-generaal Hammars
kjöld.
Van de zijde van het hoofdkwartier
van de Verenigde Naties is bevestigd
dat de wereldorganisatie haar medewer
king verleent by de overbrenging van de
adviseurs.
Hoge onderscheiding
voor ir. v. d. Plasschf
Tijdens een bijeenkomst in de
Rolzaal aan het Binnenhof in Den
Haag ter gelegenheid van het ver
trek van de directeur-generaal van
de Landbouw ir. A. W. van de
Plassche die 's Rijksdienst per 1
mei met pensioen verlaat, heeft de
minister van Landbouw en Visserij
de heer Van de Plassche in kennis
gesteld van het K.b. tot benoeming
van de scheidende directeur-gene
raal tot Commandeur in de Orde
van Oranje-Nassau.
Op de zeer druk bezochte bijeenkomst
met vele vooraanstaande figuren uit de
ambtelijke kring van het ministerie van
Landbouw en Visserij, waar ook alle
diensten en instellingen van buiten Den
Haag waren vertegenwoordigd, heeft de
minister van Landbouw en Visserij in
de kring van medewerkers de langjarige
ambtelijke loopbaan van de scheidende
functionaris behandeld. Minister Marij-
nen sprak de dank van de regering uit
voor de arbeid van de heer Van de
Plassche. De tweede spreker, de heer J.
M. Bommel van Vloten, vice-voorzitter
van de Nationale Raad van het Land
bouwkundig Onderzoek T.N.O., sprak
namens allen die betrokken zijn by het
Advertentie
PHILIPS TELEVISIE
v.a. f645.—.
in teak, licht- en donkernoten kast.
persoonlijke
LANGE MARE 66 TEL. 26500
Prettige betaling.
Advertentie
.ikwil Bolletje/''
N\\UWIII/////
in de zilveren rol
iim\SsN
Uit het Leidsch Dagblad van i
van 30 April 1861:
Eerstdaags zal voor de 1
arr. rechtbank te Amsterdam 1
een rechtsvordering worden be- 1
handeld, ingesteld door den heer
Douwes Dekker tegen den heer
Mr. J. van Lennep, die beweert 1
het kopijrecht van den Max Ha-
velaar te bezitten, terwijl de 1
schrijver beweert, dat de heer
v. Lennep slechts zijn lastheb-
ber was en alzoo bevoegd te zijn,
om een volksuitgave van zijn
werk tot zeer goedkoopen prijs j
te bezorgen.
Te Brussel wordt weder 1
besproken van een plan tussen
Pruissen, Nederland en België 1
om tot gemeenschappelijke ver-
dediging zich aaneentesluiten
met waarborgen tegen annexa
ties.
landbouwkundig onderzoek. Voor de
kring van het departement sprak de
heer ir. C. H. J. Maliepaard.
De scheidende directeur-generaal heeft
in zijn dankwoord zyn voldoening uitge
sproken, dat hij in zyn ambtelijke arbeid
een grote mate van vrijheid en eigen
verantwoordelijkheid heeft kunnen ge
nieten.
