REGERING IN WASHINGTON IS ERNSTIG BEZORGD OVER LAOS Kongolese politici gearresleerd „omdat conferentie moet slagen" Navo moet nucleaire oorlog voorkomen WEERBERICHT Communisten blijven agressief, president Kennedy overweegt passende actievan ZOAVO Stad afgesloten van de buitenwereld De drempel wordt steeds hoger Spion Frenzel krijgt 15 jaar (B.uc/ ^Ute Opgericht 1 maart 1860 VRIJDAG 28 APRIL 1961 No. 30341 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dlshoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 (Van onze Amerikaanse correspondent) De Amerikaanse regering is ernstig bezorgd over de toestand in Laos en zijn buurlanden. President Kennedy confereerde gisterochtend drie uur lang met de Nationale Veiligheidsraad en daarna bijna anderhalf uur met de leiders van het Congres. De grote vraag was: wat moeten wij doen nu de communisten in Laos? ondanks het verzoek het vuren te staken, agressief blijven? Een beslissing is nog niet genomen, maar wil het Westen voorkomen dat Laos geheel communistisch wordt, dan kan die niet lang uitblijven. Sommige leiders van het Congres zijn beducht, dat Amerika verwik keld raakt in een oerwoudoorlog. Een maand geleden heeft de Zuid- oostaziatische Verdragsorganisatie (ZOAVO) gedreigd een passende actie te zullen ondernemen om te voorkomen, dat Laos door de commu nisten zou worden opgeslokt. Ain«*viL-o Kimnlon/1 011 ?e Russische ambassadeur in Washing- x\lll0I 1KB, rjllgeiaiia 011 ton, Mensjikof, woensdagavond laat op 0 het ministerie is ontboden, waar de Frankrijk betuigden waarncmend mimittr vajl BlutenlandM hun ontstemming De Amerikanen zijn niet alleen veront rust over het lot van Laos. doch ook over bedreiging van Zuid-Vietnam en Siam. Herhaaldelijk heeft Kennedy de laatste tüd gewezen op de ondermijnende actie van een betrekkelijk kleine communisti sche groep in Zuid-Vietnam. Geheel Zuidoost-Azië wordt bedreigd door op dringende communisten. Oud-president Eisenhouwer heeft er jaren geleden reeds op gewezen, dat de staten daar kunnen omrollen als een rij dominostenen, zodra men één steen tot val heeft gebracht. Amerika pleegt in deze zaak nog steeds overleg met bondgenoten. Het is niet toevallig, dat woensdag tegelijk aan de Russische ambassadeurs in Amerika, Engeland en Frankrijk ont stemming werd getoond over het feit, dat de strijd in Laos nog steeds doorgaat. Het is mogelijk, dat de strijd vandaag gestaakt zou worden, doch het Westen twijfelt aan de goede bedoelingen van de communisten. Het enige lichtpunt is. dat de Russen het de laatste dagen wat kal mer aan doen met de wapenaanvoer door de lucht naar Laos. President Ken nedy beschouwt de huidige periode als zeer gevaarlijk. Hij sprak in een toe spraak tot courantendirecteuren in New York over een tijd van vrede en gevaar. Juist omdat officieel nu vrede heerst, beseffen de kranten volgens hem de ge varen niet voldoende. (Zie hierover elders in dit nummer). Tot zover onze correspondent in Washington. Zaken. Chester Bowles, tegenover hem de bezorgdheid en teleurstelling der Ver enigde Staten kenbaar maakte over de vertraging in de uitvoering van het bestand in Laos. Volgens diplomatieke klingen in Washington heeft ook de Britse onder minister van Buitenlandse Zaken. Edward Heath, de Sowjetrussische am bassadeur in Londen bij zich ontboden om hem van de bezorgdheid der Britse regering over het uitblijven van het be stand in kennis te stellen. Volgens de genoemde klingen zouden de Westelijke mogendheden thans af wachten of deze Amerikaanse en Britse stap enig effect zal sorteren. Zo niet dan verwacht men, dat de ZOAVO-landen zich zullen gaan beraden over collectief te nemen maatregelen om een commu nistische overname van Laos te verhin deren. De Amerikaanse minister Chester Bowles zou de Sowjetrussische ambassa deur in Washington niet in het onzekere hebben gelaten, dat de ZOAVO bereid is handelend op te treden als de vertraging in het staken van het vuren mocht aanhouden. Russische mortieren van 120 mm heb ben gisteren de koninklijke hoofdstad van Laos Loeang Prabang, beschoten. Gisteren was de vijfde dag van het offensief der Pathet Lao-rebellen, die pogen een snelle overwinning te behalen voordat het sein gegeven wordt tot een staken van het vuren. Hard tegen hard Intussen gaat de strijd in Laos onver minderd voort: nog steeds wordt Rus sisch oorlogsmateriaal in de Vlakte der kruiken afgeworpen en de Amerikanen hebben als reactie op deze voortgaande Russische bevoorrading een luchtbrug tot stand gebracht tussen de basis Clark Field op de Philippijnen en het vliegveld van Wattay, dichtbij Vientiane. Woens dagavond zijn 7 Amerikaanse vracht vliegtuigen van het type C-130, die elk ongeveer 15 ton materiaal kunnen ver voeren, in Wattay aangekomen. In een militair communiqué van de autoriteiten in Vientiane werd melding gemaakt van gevechten in verschillende delen van Laos. Vandaag zou in de Indiase hoofdstad Nieuw Delhi de eerste vergadering ge houden worden van de Internationale controlecommissie voor Laos. Als voor zitter treedt Samar Sen op, die hoge commissaris van India in Australië is. De (rechtse) regering in Laos heeft gisteren de (linkse) Pathet Lao via Radio-Vientiane opgeroepen het vuren van heden, vrijdag, af te staken. De zen der herhaalde de oproep zonder onder breking in het Laotiaans, Vietnamees, Frans en Engels. Het staken van het vuren zou op het middaguur moeten in gaan. Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft medegedeeld, dat Op 11 mei „Evian"? De voorlopige Algerijnse regering heeft Frankrijk voorgesteld op 11 mei vredes onderhandelingen in Evian te openen, zo werd vandaag in kringen rond deze regering meegedeeld. WEINIG WIND De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: Veranderlijke bewolking met hier en daar een bui. En vannacht plaat selijk mist. Overwegend zwakke wind. Dezelfde middagtemperaturen als van daag of iets hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur) 29 april Zon op: 5.15 uur; onder: 20.00 uur. Maan op: 18.28 uur; onder: 5.06 uur. Hoogwater te Katwijk te 2.31 en 14.51 uur, laagwater te 10.30 en 22.54 uur. Dit blad bestaat uit 26 pagina's Het nationale Kongolese leger heeft de macht in Coquilhatstad, waar een ronde-tafelconferentie van Kongolese politici wordt gehouden, in handen genomen en alle politieke leiders in huisarrest geplaatst. Dit is van doorgaans welingelichte zijde in Elisabethstad in Katanga verno men. Het leger zou willen, dat de conferentie wordt voortgezet. Het is van plan de politieke leiders gevangen te houden totdat zij overeenstem ming hebben bereikt. De stad is geheel van de tuiten- wereld afgesloten, aldus deze zegs lieden. Sinds woensdagmiddag ivaren de verbindingen tussen Leopoldstad en de hoofdstad van de Evenaarpro vincie reeds verbroken. Zoals toij gis teren meldden, werd Tsjombe woens dag reeds gearresteerd toen hij per vliegtuig naar Elisabethstad wilde vertrekken. In diplomatieke kringen had het al verwondering gewekt, dat de regering in Leopoldstad en de op de conferentie in Coquilhatstad aanwezige regeringsleiders niet in staat waren de vrijlating van de Katangese president Tsjombe te bewerk stelligen. Gisteren rees het vermoeden, dat hij inderdaad door zelfstandig op tredende soldaten was gearresteerd, zo als in een door de centrale Kongolese regering in Leopoldstad uitgegeven ver klaring was gezegd. Dit vermoeden blijkt nu wel gegrond te zijn, al vraagt men zich nog wel af, van wie de soldaten in structies hebben gekregen. Volgens genoemd communiqué was Tsjombes leven „niet in gevaar". De Ka tangese regering gaf gisteren echter nog uiting aan haar vrees dat haar president „iets ernstigs" was overkomen. Het Kongolese persbureau gaf giste ren bijzonderheden over Tsjombes ar restatie. Bij zijn aankomst bij het vlieg veld zou hij uit zijn auto zijn gehaald en gemolesteerd door de bevolking. Even later vonden premier Ileo en vice-pre mier Bolikanko Tsjombe gezeten in een oude fauteuil en bewaakt door soldaten met machinegeweren. De soldaten zou den hebben gezegd, dat niemand Co quilhatstad mocht verlaten, voordat de conferentie van Kongolese politici con crete resultaten had bereikt. Een detachement Ethiopische VN- troepen dat bij het vliegveld is gelegerd, heeft zich nog niet met de kwestie inge laten. Slechts wanneer de openbare orde wordt bedreigd of een officieel verzoek is ontvangen Tsjombe of andere leiders te beschermen, kunnen de Ver. Naties handelend optreden, aldus een woord voerder van de V.N. H.M. Koningin Juliana, die zondag haar 52ste verjaardag viert. (Foto Max Koot) Mr. D. U. Stikker verklaart: (Van onze Haagse correspondent) Mr. D. U. Stikker, die vorige week vrijdag in de raad van de NAVO zijn zetel van hoofd van de Nederlandse permanente vertegenwoordi ging verwisselde voor die van secretaris-generaal, heeft in zijn nieuwe hoedanigheid gisteren in Den Haag een persconferentie gehouden. De Nederlandse regering heeft de nieuwbenoemde secretaris-generaal van de NAVO, mr. D. U. Stikker, gisteren een lunch aangeboden in Den Haag. Prins Bernhard, die luist teruggekeerd was van een drieweekse reis door de Nieuwe Wereld, kwam onverwachts naar de Witte Brug om de oud-Leide- naar met zijn eervolle benoeming te feliciteren Over de Navo-vergadering in Oslo ver klaarde de heer Stikker niet te ver wachten, dat er diepgaande besprekin gen over nieuwe strategische concepties zullen worden gehouden. Hyi zei dit in antwoord op een vraag of er van eniger lei nieuw Amerikaans initiatief over het gebruik van atoomwapens door de Navo sprake was. Hierop aansluitend was de vraag of de Navo als vierde atoommacht zou kunnen optreden. Mr. Stikker acht te deze vraag onjuist gesteld. Van een atoommacht kan men bij de Navo niet spreken, omdat dan verondersteld zou worden, dat de Navo ook zelf atoom wapens zou produceren, wat niet het geval kan zijn. Beter ware het dus de vraag te stellen, wie in de Navo de be slissing over het gebruik van deze wa pens kan nemen. Reeds in 1956 en in 1957 is besloten, dat de strijdkrachten van de Navo atoomwapens zouden krij gen. De vraag over het beslissingsrecht omtrent het gebruik is ook tussen gene raal Norstad en Adenauer aan het Co- momeer besproken, welke bespreking echter niet op initiatief van mr. Stikker tot stand is gebracht. Trouwens ook in Los Angeles is deze kwestie al aan de orde geweest. De Navo moet trachten een oorlog te voorkomen. Voor alles zal hij alle krach ten moeten inspannen om niet een nu cleaire oorlog te doen ontstaan. Dat be tekent een krachtige conventionele be wapening, die zodanig is, dat om met de opperbevelhebber van de Navo-stryd- krachten, generaal Norstad te spreken de drempel tussen een conventionele oorlog en een nucleaire oorlog steeds hoger wordt .Daardoor zal hij, die een oorlog begint de gelegenheid krijgen de consequenties te overwegen van een oorlog, die met atoomwapens wordt ge voerd. Het Bondsgerechtshof in Karls ruhe heeft de 61-jarige Alfred Frenzel, een voormalig socialistisch lid van de Bondsdag, veroordeeld tot vijftien jaar tuchthuisstraf wegens landverraad en meineed. Hij was schuldig bevonden aan spionage voor Tsjecho-Slowakije. Macmillan heeft gezegd, dat Enge land bereid is tot het doen van grote uitgaven teneinde de Navo-macht zo groot mogelijk te maken. Daarnaast is Engeland echter ook bereid alleen te vechten. Een dergelijke opvatting valt ook in Frankrijk waar te nemen en men kan dus niet zeggen, dat het een onaanvaardbaar standpunt is. Mr. Stikker verklaarde, dat tot het Navo-defensief ook behoort de econo mische hulpverlening aan onderontwik kelde gebieden. Ook de kwestie Nieuw-Guinea kwam aan de orde. Natuurlijk kan over Nieuw- Guinea in de NAVO-raad gesproken wórden. Alle vragen met een politiek aspect kunnen aan de orde worden ge steld en zo is ook het Nieuw-Guinea- probleem een probleem voor de NAVO. Vervolg op pag. 2 Wilcle staking in Londense liaven (Van onze Londense correspondent) Het grootste deel van de reusachtige Londense haven is als gevolg van de wilde staking tot stilstand gekomen. Gisteren werkte de helft van de Lon dense havenarbeiders niet. Er lagen 64 schepen stil en zes waren onderbezet. In de „pool" van Londen, het gedeelte van de rivier tussen de Tower en Lon don Bridge, waar de grotere Nederland se schepen laden en lossen, legden 2200 man het werk neer. De staking is veroorzaakt doordat een firma arbeiders, die op een haven- register staan, zou hebben vervangen door tijdelijke werkkrachten, van wie enkelen ongeorganiseerd zijn. De voorzitter van de Londense Raad van de Havenarbeid heeft de waarschu wing laten horen dat de wilde stakin gen op den duur de Londense haven zul len vernietigen. Staken volgens „dienstrooster" Op verschillende scholen in Engeland zijn thans 24-uurs stakingen van het onderwijspersoneel aan de gang om kracht bij te zetten aan de actie voor salarisverhoging. Dit is de eerste maal in de geschiedenis van het Britse on derwijs dat er gestaakt wordt. Deze symbolische stakingen breken volgens een „dienstrooster" in verschillende de len van het land uit. Maandag zal het grootste deel van de 1500 leerlingen van een school voor voortgezet onder wijs in Dulwich vrijaf hebben, omdat de meeste leraren zullen staken. Ook andere scholen in zuid-Londen staan op het stakingsprogramma dat zich over de komen maanden uitstrekt. Portugese klachten over verraderlijke Kongolese aanvallen „Wy zien ons tegenover een verschrik kelijk oorlog gesteld, die zich met dui zend aangezichten aan ons vertoont en die op arglistige en verraderlijke wijze wordt gevoerd", aldus heeft generaal Camara Pina, chef van de generale staf van het Portugese leger, gisteren in Lissabon tegenover een groep mili tairen verklaard, die naar Portugees Guinea zouden vertrekken. Hij voegde hieraan toe: „Portugal bezit ten volle het recht van aanwe zigheid in zijn overzeese gebiedsdelen. Het heeft de plicht tot verdediging je gens hen, die het aanvallen". Admiraal Sarmento Rodrigues heeft gisteren in een bijeenkomst van de Por tugese Nationale Vergadering verklaard „De lafhartige en bloedige aanvallen, die Kongolezen uit het grensgebied in noord-Angola hebben ondernomen, heb ben tot nu toe reeds meer slachtoffers aan het einde van de vorige en in het begin van deze eeuw in Angola en Mozambique zijn uitgevoerd". Portugese strijdkrachten hebben zeventig lichamen van opstandelin gen gevonden na een nieuwe aan val op het dorp Oecoea in Angola. Het garnizoen bood heftig verzet. Verscheidene verdedigers werden gewond. De opstandelingen die waren uitgerust met automatische wapens, vielen in groten getale OP 3 MEI Over baby wordt achter gesloten deuren gesproken De vice-president van de Haagse rechtbank, mr. J. H. C. Slotemaker, heeft vanochtend een tussenvonnis gewezen in het kort geding, dat om de bij Oegstgeester pleegouders verblijvende, Oostenrijkse baby, Adele Paul, is gevoerd. De presi dent heeft, alvorens verder te be slissen, bevolen de verschijning van partijen ten einde inlichtingen te verkrijgen en mede afhankelijk daarvan de mogelijkheden van een regeling te onderzoeken, voor welke de zaak eventueel vatbaar schijnt. Op 3 mei des middags zullen de partijen met gesloten deuren door de president worden gehoord. .ikwil Bolletje/" xv\\uil rut/// in de zilveren rol 'Ou 11\ u\NN teuwSi Uit het Leidsch Dagblad van 29 April 1861: Tot de geruchten van den 1 dag behoort, dat Alexander Du- 1 mas, om van de politiek uit te 1 rusten, het plan heeft opgevat, om een restauratie in de 1 Champs Elysées te vestigen. Men 1 weet, dat de beroemde roman- 1 schrijver een held is in de kook- 1 kunst. Men berigt, dat te Malaga tien personen, waaronder een dame zijn in hechtenis genomen 1 wegens deelnemen aan het op- 1 rigten eener protestantsche ver- eeniging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 1