deken- en stoffenwevers
Majoor Gagarin na vlucht in
een kunstmaan behouden geland
Proces-Eiclimami: duel
juridische specialisten
éw
WEERBERICHT
Binnen anderhalf uur om aarde
Onbewogen luisterde beklaagde
naar de stroom van Hebreeuws
sinds 1770
President De Gaulle
waarschuwt leiders
Algerijnse rebellen
leuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 12 APRIL 1961
No. 30327
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
RUS EERSTE MENS IN RUIMTE
Een nieuwe fase in de ontwikkeling van de
ruimtevaart werd vanochtend met een opwindend
Russisch experiment ingezet: de eerste mens verliet
de aarde en maakte een ruimtevlucht en landde
daarna behouden op Russisch gebied, In de vroege
ochtenduren werd de 27-jarige gehuwde Russische
luchtmacht-majoor Joeri Aleksejewitsj Gagarin,
vader van een dochter, in een 4725 kg wegende
kunstmaan door een meertrapsraket in een baan
om de aarde gelanceerd. Hij doorstond de beproe
vingen van de lancering goed, draaide in een
toestand van schijnbare gewichtsloosheid een
rondje om de aarde, op een hoogte die
varieerde van 302 tot 175 km, en keerde na een
technisch zeer knappe afremmingsmanoeuvre weer
behouden naar de aarde terug.
Rusland ligt dus kennelijk ook bij deze horde in
de race naar de ruimte nog voor op Amerika, dat
eerst voor eind deze maand een bemande raket-
vlucht (dus niet een kunstmaan) heeft geprojec
teerd.
Zowel Rusland als Amerika hebben ontzaglijke
bedragen besteed aan hun ruimteprojecten. Het
nieuws van vandaag vormt de climax van een
twintigtal jaren wetenschappelijke inspanning en
minstens twee jaar intensieve training van ruimte
vaarders.
Het ruimteschip ,dat door de Russen i
„Wostok" (Oost) wordt genoemd werd I
vanochtend vroeg gelanceerd met een
meeretrapsraket in een baan, die een
hoek van ruim 65 graden met de evenaar
maakte. Het doorliep deze baan in 89
minuten en 6 seconden.
Met Gagarin werd contact onderhou
den over de radio, die op verschillende
golflengten uitzond, terwijl zijn gedra
gingen bovendien op het televisiescherm
konden worden gevolgd.
Om vijf minuten voor half elf Moskouse
tijd, d.w.z. 5 minuten voor half negen
Nederlandse tijd, meldde Radio Moskou
dat Gagarin de landingsmanoeuvre
inzette en om vijf minuten voor elf
Moskouse tijd (5 voor 9 Ned. tijd) landde
het ruimteschip in het tevoren vastge
stelde gebied in West-Rusland.
Een opwindend experiment was
geslaagd en een nieuwe periode in de
ruimtevaart ingeluid.
De vlucht had een uur en 48 minuten
geduurd, n.l. van 7 over 7 tot 5 voor 9
Nederlandse tijd.
Eerste stapje in
oneindigheid
Rusland heeft met deze prestatie een
nieuwe primeur toegevoegd aan de reeks
ruimte-experimenten van de laatste drie
en een half jaar. Op 4 oktober 1957 had
Rusland de primeur van de eerste kunst
maan, de Spoetnik I. Een maand later
bracht de tweede Spoetnik het eerste le
vende wezen, het hondje Laika in de
ruimte. Rusland had voorts als specta
culaire primeurs de eerste treffer van
de maan. de eerste terugkeer van leven
de wezens (de hondjes Bielka en Strel-
ka) uit de ruimte, de eerste foto's van
de „achterzijde'' van de maan en het
eerste „schot" naar Venus, gelanceerd
van een zeer zware kunstmaan, als af
fuit, hoewel dit projectiel verloren ging.
Dit zijn zeer knappe technische pres
taties, die thans evenwel voor het groot
ste deel ook in het vermogen van de
Amerikanen liggen.
Onvoorstelbaar groot
In zeker op zicht kan men het enigs
zins overdreven noemen, te spreken van
„ruimtevaart" waar het, zoals de pres
tatie van de Russen van vandaag, de
directe omgeving van de aarde betreft.
De grootste afstand van de aarde die
majoor Gagarin bereikte, was 302 km.
Dat is wel veel hoger dan het op 1 april
gevestigde hoogterecord van de Ameri
kaan Joe Walker (die in een X-15 ra
ketvliegtuig tot bijna 50 km hoog kwam)
maar het is een heel klein afstandje
wanneer we de onmetelijke uitgestrekt
heden van de wereldruimte in aanmer
king nemen. Onze naaste buur in het
heelal, de maan, staat op ongeveer
380.000 km afstand, de dichtstbijzijnde
planeet, Venus, is altijd nog minstens
43.000.000 km verwijderd en de zon
staat op ongeveer 150.000.000 km afstand
van de aarde. De dichtstbijzijnde ster
(afgezien van de zon) is 40.000.000.000.000
km verwijderd!
Ons zonnestelsel is nog maar een ake
lig klein onderdeeltje van het Melkweg
stelsel, dat vele miljarden van zulke
„zonnen" telt, en op zijn beurt een van
de miljarden sterrenstelsels in het heelal
is.
Maar deze cijfers betekenen niet, dat
de Russische prestatie van vandaag niet
onder ruimtevaart gerangschikt kan
worden, al is het een bescheiden begin.
Men zou het kunnen vergelijken met
„baden in zee" waarbij men niet verder
dan een paar meters van het strand
MEER BEWOLKING
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond
Meer bewolking met plaatselijk enige
regen, in hoofdzaak in het noordwesten
van het land. Matige tot vrij krachtige
zuidwestelijke wind. Tamelijk zacht weer.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
13 APRIL
Zon op: 5.49 uur; onder: 19.33 uur.
Maan op: 5.22 uur; onder: 17.25 uur
Hoogwater te Katwijk te 1.50 en 14.11
uur; laagwater te 9.52 en 22.20 uur.
Dit blad bestaat alt 16 pagina's
komt terwijl de wereldzeeën zich over
meer dan 300.000.000 vierkante kilometer
uitstrekken
Stadium overgeslagen
Opmerkelijk is, dat de Russen (al
thans voor zover bekend) een stadium
in de bemande ruimtevaart hebben
overgeslagen, dat de Amerikanen aan
een bemande kunstmaan willen laten
voorafgaan, namelijk een bemand ra
ketschot naar de ruimte. Bij een derge
lijk raketschot, waarbij de bemande cap
sule niet in een baan om de aarde komt
maar na een ballistische vlucht in de
atmosfeer terugvalt, worden niet de
enorme snelheden bereikt die nodig zijn,
om een baan om de aarde te doorlopen.
Daardoor zijn de terugkeerproblemen bij
een dergelijk raketschot veel minder
ernstig. Door de geringere snelheid
treedt minder wrijving op in de bovenste
lagen van de atmosfeer en Is de afrem
mingsmanoeuvre veel eenvoudiger.
De Russen hebben echter in hun ge
hele ruimtevaartprogramma tot dusver
allerlei tussenstadia overgeslagen, om
met gTote sprongen spektakelstukken op
te voeren. Technisch zijn deze bijzonder
knap, doch zij dragen minder tot weten
schappelijke exploratie van de ruimte bij
dan het veel rustiger weloverwogen
Amerikaanse ruimteprogramma.
Gewichtloosheid
Een van de belangrijkste resultaten
van de Russische bemande kunstmaan
zal zijn, dat men tenslotte een indruk
kan krijgen van de invloed van schijn
bare gewichtsloosheid in een langere pe
riode dan tot dusver kon worden verwe
zenlijkt. Op 1 april jl. onderging de
Amerikaan Joe Walker in zijn X-15 deze
toestand twee minuten, en dat was tot
dusver een record.
De Russische ruimtevaarder Gagarin
deelde over de radio mede, dat hij de
toestand van schijnbare gewichtsloos
heid zonder moeite kon verdragen. Me
disch onderzoek zal later moeten uitwij
zen, of er geen nadelige gevolgen van
een dergelijke toestand te duchten zjjn.
Goed partij-man!
Gagarin was in ieder geval nog vol
doende bij de tijd na zijn sensationele
tocht, om (volgens Radio Moskou) als
eerste woorden na zijn landing te zeg
gen: „Wees zo goed de partij, de rege
ring en Nikita Chroesjtsjof persoonlijk
te melden, dat de landing normaal is
verlopen. Ik voel mij goed en heb geen
letsel opgelopen".
President Kennedy heeft na het ver
nemen van het nieuws over de Russische
bemande kunstmaan als commentaar
geleverd, dat Amerika geen mens de
ruimte in zal sturen voordat volledig
vaststaat, dat hy veilig kan terugkeren.
Iets dergelijks is ook herhaaldelijk door
de Russen verklaard.
In Amerika zijn zeven astronauten in
opleiding, de Russen zouden er zes op
een bemande ruimtevlucht hebben voor
bereid.
(Van onze Reisredacteur, W. L. Brugsma)
Jeruzalem Onaangekondigd zat hij ineens in zijn glazen kooi tussen
twee politiemannen: een ouder wordende man, met een begin van
kaalheid, een bril op een onbewogen gezicht, alles bijeen een stijf
restant van officiers-allure. In de schouwburgzaal van Beit Haam, voor
een huis vol journalisten en diplomaten, was een man opgekomen voor
wat misschien zijn laatste rol zal zijn: Adolf Eichmann, beschuldigd van
het organiseren en leiden van de moord op zes miljoen joden. Vijf
minuten later las de president van het speciale gerechtshof de akte
van beschuldiging voor: een stroom van Hebreeuws, waarin maar
enkele woorden herkenbaar warenAuschwitzCyklon-b
MajdanekReichssicherheitshauptamtTréblinkaZentral-
stelle für Judische Auswanderung.
Onbeschrijflijke
opsomming van
misdaden
Eichmann, de Gestapo-specialist voor
joodse aangelegenheden, hoorde die eer
ste tranenwoorden onbewogen aan,
rechtopstaande, vuist op de naad van
de broek. Verstond hij geen Hebreeuws?
Een tolk herhaalde de aanklacht in het
Duits, de onbeschrijflijke opsomming van
moord, verkrachting, slavernij, verbran
ding, vergassing, deportatie, uithonge
ring. De vier miljoen doden van Ausch
witz, de honderd kinderen van Lidice, de
abortussen van het getto van Kowno, de
sterilisaties, de nekschoten, de stappen
naar de „Endlösung" van het joodse pro
bleem: zeventien pagina's met vijftien
punten van aanklacht: misdaden tegen
het joodse volk, misdaden tegen de
I mensheid.
Slot on pag. 2
Ontploffing in
de Ridderzaal
(Van onze Haagse correspondent)
Even voor half tien gisteravond
werd de omgeving van het Binnen
hof er was zitting van de Eerste
Kamer opgeschrikt door een
daverende knal. Enkele mensen,
die zich in de omgeving van dit
historisch stukje Haagse grond be
vonden, zagen zelfs een lichtflits.
Het debat in de Kamer werd even
onderbroken. Onmiddellijk werd
groot alarm geslagen en de brand
weer rukte uit met twee autospui
ten, een ladderwagen, een mate
riaalwagen en de commandowagen.
Ook de politie kwam in het geweer.
Aanvankelijk de ontploffing moest
zich in de Ridderzaal hebben voorge
daan konden brandweer en politie
niets vinden. Om tien uur rukte de
brandweer in. Er bleef echter een mo
torspuit met bemanning achter. Op dat
moment stonden politie en brandweer
nog voor een raadsel. Toch werd later
een spoor gevonden.
In een smalle doorgang bij de in
gang van de Rolzaal vonden de naar
stig zoekende politiemannen een stukje
gedeeltelijk gesmolten plasticbuis.
De vervormingen en de scheuren, sa
men met de aanwezigheid van een stukje
aangekleefd lont, wettigen het vermoe
den, dat onbekenden een soort projec
tiel hebben laten ontploffen. Die ont
ploffing heeft echter geen schade aan
gericht. De knal van de explosie werd
vermoedelijk versterkt door de holle
ruimten in de grafelijke gebouwen.
De massamoordenaar Adolf Eich
mann, bewaakt door twee politie
mannen, in het hokje van kogelvrij
glas, waarin hij gedurende de zit
tingen van hel proces verblijven
zal. Deze telegrafisch overge
brachte foto werd gemaakt tijdens
hel voorlezen van de akte van be
schuldiging.
Dit is de eerste ruimtevaarder, de Rus foeri A Gagarin. Hij is
27 jaar oud, en getrouwd met een 26-jarige Russische. Het echtpaar
Gagarin heeft een dochter.
Gagarin is lid van de Komsomol, de organisatie van jonge commu
nisten, en sinds vorig jaar ook lid van de Russische communistische
partij. Hij studeerde aan de technische hogeschool van Lioeberetsk bij
Moskou, de technische hogeschool van Saratof en de militaire academie.
Hij is majoor bij de Russische luchtmacht maar niet als hoofdberoep.
Hij is van zijn vak metaalsmelter.
Gagarin kreeg na zijn landing een telegram van Chroesjtsjow: „Ik
feliciteer U van harte. Ik omhels U. Tot spoedig weerziens in Moskou",
heeft plaatsing voor:
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
De Gaulle heeft de leiders der
Algerijnse opstandelingen gewaar
schuwd, dat Frankrijk alle hulp
verlening aan Algerije zou staken,
zijn onderdanen naar het vaderland
zou terugbrengen en het half mil
joen Algerijnse arbeiders, dat in
Frankrijk werkt, weer naar Alge
rije zou zenden, indien de Algerij
nen bij een toekomstige stemming,
waarin zij van hun recht tot zelf
beschikking zouden gebruik maken,
zich tegen samenwerking en
samengaan met Frankrijk zouden
uitspreken.
De Franse president deed dit op zijn
met spanning verbeide persconferentie
van gistermiddag, die door meer dan
Geen atoomzwaard
voor de NAVO
Premier Macmillan heeft op een
persconferentie in Ottawa ver
klaard, dat hij meent begrepen te
hebben, dat president Kennedy het
Amerikaanse aanbod, de NAVO-
bondgenoten van een onafhankelijk
atoomzwaard in de vorm van
Polaris-raketten te voorzien, heeft
ingetrokken.
Macmillan verklaarde: „Ik geloof niet
dat de nieuwe Amerikaanse regering van
zins is het plan overal raketten heen te
zenden uit te voeren. Ik geloof dat z^j
het min of meer heeft laten vallen".
De Engelse premier heeft de eventuele
levering van Polaris-raketten aan de
NAVO-bondgenoten en andere kwesties
betreffende de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie (NAVO) met zijn Cana
dese ambtgenoot Diefenbaker besproken.
800 journalisten, diplomaten en voor
aanstaande personen is bijgewoond.
Het viel diplomatieke waarnemers op,
dat de president niet wilde ingaan op
de redenen, die de FLN-leiders hebben
opgegeven voor hun niet-verschijnen in
Evian, waar 7 april het Algerijnse over
leg had moeten beginnen.
De Gaulle maakte wel een verzoenend
gebaar tegenover de rebellen met zjjn
verklaring, dat Ben Bella en vier andere
FLN-leiders die in Franse handen zijn,
veel meer vrijheid krijgen, zodra het
overleg daadwerkelijk is begonnen. Hij
voegde eraan toe, dat Ben Bella en de
zijnen op vrije voeten zouden worden
gesteld, indien er een einde kwam aan
de vijandelijkheden in Algerije.
Volgens kringen, die in nauwe ver
binding staan met de Franse regering,
is dit De Gaulles laatste aanbod voor
onderhandeling met de rebellen-leiders.
9 Slot pag. 2
Uit Het Leidsch Dagblad van
12 april 1861:
In den Gemeenteraad van
Utrecht is door een der Wethou
ders betoogd, dat het strijdt met
de artikels 70 en 179 der ge
meentewet, wanneer aan een
commissie door den Raad be
noemd en niet aan Burg. en
Weth. de taak wordt opgedragen
om Z. M. de Koning bij hoogst-
deszelfs verblijf te Amsterdam
namens den Raad hulde te bie
den. De vraag of dat wettig was,
had h{j zich reeds voor eenige
dagen gesteld bij het lezen van
een berigt in de dagbladen uit
Leiden omtrent zoodanig besluit
terwijl de Leidsche raad in 1853
een gelijksoortig besluit had ge
nomen
(Advertentie) De onderge-
teekende geeft bij dezen kennis
hij bij de herstemming van een
Hoofdingeland-Plaatsvervanger
bij het Hoogheemraadschap van
i Rijnland, niet verder in aan
merking wenscht te komen.
J. van Mannekus.
