P.B.O.-POLS KLOPT MAAR ZWAK: RUST EN GEDULD ONTBREKEN oo\^aS- Repetitie met de doorlaatcaissons les voor sluiting volgende zeearmen Der Spiegel over F. J. Strauss Deze man is levensgevaarlijk!" S.E.R.-RAPPORT CONCLUDEERT: Vertraging ontstaat door foute geestesgesteldheid betrokkenen Vraagt U naar het geheel nieuwe wasmiddel in rood pak Neo-dictator en anti-democraat Scherpe politieke aanval op Westduitse minister Het Veersche Gat gaat dicht Zij zullen binnenkort schuil gaan onder 14 nieter hoge dijk Opgericht 1 maart 1860 Woensdag 5 april 1961 Derde blad no. 30321 De onder voorzitterschap van S.E.R.-voorzitter, prof. dr. G. M. Verrijn Stuart staande organisatie commissie van de Sociaal-Economi sche Raad heeft de eerste maanden van dit jaar de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie langdurig de pols gevoeld. Daar bestond dan ook voldoende aanleiding toe. De harteklop van de P.B.O. was de laatste tijden immers maar zwak geworden. Men wilde dus wel eens nauw keurig onderzoeken, waar het aan schortte, terwijl bovendien de staatssecretaris, drs. W. K. N. Schmelzer, de S.E.R. al geruime tijd geleden had verzocht een rapport op te stellen inzake de ontwikkeling van de P.B.O., een rapport, dat de staatssecretaris bij de hand wil hebben als straks vermoedelijk in juni de Tweede Kamer der Staten Generaal zal gaan debatteren over de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. Samenwerking goed, uiaar niet verder dan strikt noodzakelijk De PBO werd zoals men zich wel licht zal herinneren destijds met een ruime meerderheid door de Staten- Generaal aanvaard. De betrokken wet van 27 januari '50 is bovendien met vér gaande medewerking van het georgani seerde bedrijfsleven opgesteld. Vlot is de PBO-ontwikkeling, na de eerste jaren van snelle groei, in ieder geval niet gegaan, een en ander ook als gevolg van de verandering van „kli maat". De SER-voorzitter, prof. dr. G. M. Verrijn Stuart, wees hier al op in zijn nieuwjaarsrede van verleden jaar. Heeft men nu dus de pols van de PBO gevoeld, op 28 april zal de SER in open bare vergadering het diagnose-rapport bespreken. Tot bijzonder spectaculaire voorstellen komt de organisatiecommissie bepaald niet en zij zegt dit zelf ook met zoveel woorden. „De weerstanden (tegen de PBO)", zo wordt opgemerkt „geven daar immers weinig aanleiding toe". Er worden wel vrij veel bezwaren ge uit, waarvan de commissie echter de eigenlijke zwaarte niet kan voelen, om dat zij niet geuit worden in concreet overleg over de instelling van bepaalde bedrijfslichamen, maar worden gehan teerd reeds lang voordat men aan het ontwerpen of bespreken van voorstellen toe is. Dit wekt wel eens de indruk als of het opperen van bezwaren op zichzelf zwaarder weegt dan het zoeken naar wegen om deze van geval tot geval en in overleg over omlijnde voorstellen met de commissie uit de weg te ruimen. En juist daar staat de commissie altijd voor open. Zo is zij ook bereid om, wanneer zulks nodig blijkt, wetswijziging voor te Staan. De organisatiecommissie verwacht dat ook in de toekomst de uitbreiding van de PBO zal voortgaan, al verwacht zij geen versnelling van het tempo. De toe neming van het aantal bedrijfslicha men zal een zeer geleidelijk verlopend proces blijken te zijn. Ongerustheid In de nota wordt dan ook opgemerkt, dat de ongerustheid over de vertraging voortvloeit uit het gevoel, dat zij voor een belangrijk deel niet veroorzaakt wordt door objectieve moeilijkheden, maar door de geestesgesteldheid van be trokkenen. Op gerezen moeilijkheden wordt niet gereageerd met het zoeken naar oplossingen. In tegendeel, moeilijk heden worden breed uitgemeten om dan te betogen, dat de PBO voor de betrok ken bedrijfstak niet geschikt is. Voorts ontbreken in de sfeer van een voort gezette hausse die op vele gebieden ongekende expansiemogelijkheden schept de rust en het geduld om ook meer structurele maatschappelijke vraagstukken als die van de PBO onder het oog te zien. In een dergelijk klimaat ligt het voor de hand, zo wordt opge merkt, dat men het overleg om te komen tot blijvende organen van samenwerking tussen bedrijfsgenoten, ondernemers en werknemers als een voorshands weinig dringende aangelegenheid is gaan zien. Conclusie De conclusie is volgens de commissie, dat een onderzoek naar de oorzaak van de vertraging in de ontwikkeling van de PBO zich moet toespitsen op analyse van de factoren, welke de bereidheid van de organisaties van ondernemers en van werknemers tot medewerking aan de in stelling van bedrijfslichamen beïnvloe den. Met andere woorden: door welke overwegingen worden de organisaties in een bedrijfstak ertoe geleid aan de be langenbehartiging in een bedrijfs- lichaam de voorkeur te geven boven de belangenbehartiging op privaatrechte lijk niveau? Ondermeer kan zo de vrees, dat de taak en de positie van de pri vaat rechtelijke organisatie door de in stelling van een bedrijfslichaam inbete- kenis zullen afnemen, zo wordt opge merkt, de houding t.o.v. de PBO beïn vloeden. Verder is het zo, dat van de samenwerkende organisaties in privaat rechtelijk verband veelal geen aandrang zal uitgaan om de belangenbehartiging door middel van een bedrijfslichaam te doen geschieden, als deze privaatrechte lijke belangenbehartiging ongeveer vol doet aan de bij de betrokkenen in een bepaalde situatie levende wensen. Niet te ver Voorts heeft de commissie de indruk gekregen hoewel zulks slechts zelden wordt erkend dat men in onderne mingskring niet zo bijster veel enthou siasme kan opbrengen voor de ^mede- zeggenschap van de werknemers in alle zaken, die in het bedrijfslichaam aan de orde komen. Men is niet bereid met de samenwerking verder te gaan dan in concreto strikt geboden is. Maar het is dan zeker ook niet zo, dat van een al gemene aversie tegen samenwerking met de organisaties van werknemers kan worden gesproken. Men aanvaardt deze echter alleen als noodzakelijk, als ge wenst op sociaal terrein. Het geven van bevoegdheid aan de PBO om loonsver- ordeningen tot stand te brengen, wordt niet als een vooruitgang gezien. Men voelt het eerder als een prijsgeven van een hooggewaardeerde eigen werkzaam heid en daartoe is men slechts bereid als er duidelijk aanwijsbare voordelen tegenover staan. De commissie is, hoewel zij de over tuiging is toegedaan, dat de actuele sociaal-economische verhoudingen wei nig verordenend optreden vragen, niet geneigd om te betwijfelen, dat bedrijfs lichamen, zowel op sociaal als op econo misch terrein nuttig kunnen optreden. Grote betekenis De inhoud van de bevoegdheden van de PBO-organen moge naar de om standigheden van de bedrijfstakken wis selen, voor een gezonde ontwikkeling van zowel de verzorging van eigen aange legenheden door het bedrijfsleven, als de uitbouw en consolidatie van de sa menwerking tussen ondernemers en werknemers, moet de instelling van be drijfslichamen van grote betekenis wor den geacht, zo meent de commissie. De dynamiek, welke het economische leven thans kenmerkt, kan tot diep in grijpende wijzigingen in de positie van belangrijke bedrijfstakken leiden. Het is gewenst, dat deze vraagstukken en de daaruit voortvloeiende consequenties, zowel op economisch als op sociaal ter rein, worden behandeld in organen, welke geacht kunnen worden de gehele bedrijfstak te vertegenwoordigen. Waar- Weinig opbouwend De openbare kritiek op gedragin gen van bedrijfslichamen of van hun bestuurders is, zo zegt de or ganisatiecommissie, in de regel weinig opbouwend en getuigt van zeer weinig deskundigheid. Zij is al te vaak geplaatst in de sfeer van afwijzing van de PBO-gedachte zelve. Deze kritiek wordt weinig ge uit met het begrijpend inzicht, dat de nieuwe organen en degenen die deze bemannen, niet in een luttel aantal jaren op hun plaats en taak volledig kunnen zijn ingespeeld. Op oppervlakkige en nog onweten de bedrijfsgenoten heeft een en an der uiteraard echter een negatieve invloed. in zowel ondernemers als werknemers zitting hebben, die de mogelijkheden bezitten zich het benodigde feitenmate riaal te verschaffen en die voldoende financiële 'armslag hebben om de be nodigde onderzoekingen en eventuele daaruit voortvloeiende activiteiten te kunnen volbrengen. Wetswijziging De commissie is van oordeel, dat een wijziging van de wet in overweging dient te worden genomen, indien zou blijken, dat door een verruiming van de mogelijkheden om door middel van adviescommissies en orgaancommissies de wijze van besluitvorming in de be drijfslichamen beter af te stemmen op de verhoudingen in de bedrijfstak de belemmeringen voor de totstandkoming van de lichamen voor verschillende tak ken van bedrijf kunnen worden wegge nomen. Daar de ministeriële vertegenwoordi ging bij de bedrijfslichamen nogal eens zeer zwaar is hetgeen als een be zwaar aangemerkt kan worden noemt de commissie het tenslotte van betekenis wanneer van de zijde van de betrokken ministeries meer zelfbeperking zou kun nen worden betracht. Gemakkelijker en beter hebt U nog nooit gewassen! automatische inweekwerking - vooraf weken overbodig nieuwe wonderbaarlijke waskracht 7 emmers sop in plaats van 6 uit een dubbelgroot pak, per groot pak een halve emmer sop meer Al Uw wensen zijn vervuld de witte was - wittel" kan niet de bonte was - helder en fris de fijne was - luchtig en zacht. En alles zo gemakkelijk: zonder apart inweken zonder lang koken zonder warm spoelen. ter kennismaking: nog korte tijd "^j pak In Zuid-Vietnam vielen vierhonderd communisten Defensie-autoriteiten in Saigon heb ben meegedeeld, dat in de afgelopen week bijna 400 communistische guerril la-strijders in Zuid-Vietnam zyn gedood of gevangengenomen. 9? Beschuldiging (Van onze correspondent in Bonn) Met de nauwelijks verhulde be schuldiging, dat de Westduitse minister van Defensie, Franz Joseph Strauss, er niet alleen naar streeft Bondskanselier, maar ook eén soort neo-dictator van de Westduitse Bondsrepubliek te wor den, heeft het weekblad „Der Spie gel" een der scherpste politieke aanvallen in het na-oorlogse Duits land geopend. Het links-liberale blad, dat met zijn oplage van 400.000 exemplaren wekelijks 5 miljoen Duitsers tracht te bereiken, geeft in 15 bladzijden een vernietigend politiek portret van de 45-jarige ambi tieuze Beier, die zich kortelings een tweede „huismacht" heeft verworven. Hij steunt als minister van Defensie niet alleen meer op de Bundeswehr, maar is twee weken geleden ook gekozen als voorzitter van de CSU, de Christe lijk Sociale Unie, die de machtige Beier se vleugel van Adenauers CDU is. Het lijdt voor politieke waarnemers in Bonn sindsdien geen twijfel meer, dat de eerzuchtige Strauss zijn poli tieke carrière als volgt in kaart heeft gebracht: eerst het be zetten van de stoel van de hui- dige minister van Buitenland se Zaken Heinrich von Bren- tano, dan, na het uiteindelijk toch onvermijdelijk verscheiden van de oude Adenauer en een interimaat van de vice-kanse- lier Ludwig Erhard, het kanse lierschap van de Westduitse Bondsrepubliek. Nu ons land zich kopzorgen begint te maken over een te nauwe politieke binding met hetgeen sommige Nederlandse diplomaten onder elkaar de „rotte-perenclub" noemen het Europa der wankele vader landen: het Frankrijk van nó, De Gaulle, het gespleten Bel gië, het labiele Italië is het belangwekkend te vernemen hoe Der Spiegel zich de Bonds republiek van Strauss voorstelt. het buitenland gedaan? Wij weten wat wijzelf hier in Duitsland gedaan heb ben". Der Spiegel gelooft dat de energieke welbespraakte en ambitieuze Strauss tegemoet komt aan de Duitse hang naar een sterke man, nog steeds even hevig in een land waar men „regeringswisse lingen niet aan de volkswil, maar aan een daad van God toeschrijft". Manipulaties Het blad duidt ook aan, hoe Strauss wanneer hü eenmaal Bondskanselier zou zijn, zijn regering zal vereeuwigen: pa niek zaaien, manipuleren met de kies wet zoals Adenauer al twee keer vergeefs geprobeerd heeft, een grootscheepse om koping der kiezers met acties zoals de verdeling der Volkswagen-aandelen, wederinvoering van de doodstraf voor politieke misdaden. Als potentiële steun pilaren van Strauss ziet Der Spiegel de grote industrie en de kerk, die beide Strauss ophemelen als de anti-commu nistische redder. Als derde steunpilaar ziet het blad de Bundeswehr, die de laatste tijd inder daad al op onduldbare wijze in het'Duit- se politieke leven heeft ingegrepen. Strauss heeft, zo zegt Der Spiegel, een ideologie voor de Bundeswehr klaar. De Duitse soldaten moeten voor hetgeen zij van 1939 tot 1945 misdaan hebben, nu een herstelbetaling leveren in dienst van keer wegens verkeersdelicten veroor deelde chauffeur te bekeuren. Zijn per soonlijke habitus wordt geillustreerd met een serie foto's, waarop hij een kiesver- gadering toebrult, een bisschop de ring kust en met Curt Jürgens carnaval viert. Het artikel zelf, met al zijn toespelin- Pleidooi voor eerherstel Joodse soldaat in Duitsland Kolonel Schmückle van de voorlich tingsdienst van het Westduitse ministe rie van Defensie, heeft voor de radio verklaard, dat het bureau voor onder zoek op het gebied van de militaire geschiedenis de Duitsers meer inzicht moet geven in de lijdensweg van de gen, implicaties en onbewijsbare voor spellingen, is geen schoolvoorbeeld voor een democratische pers. Maar de vraag blijft hoe men voor de steeds weer op duikende ondemocratische gezwellen in Duitsland op een andere manier moet waarschuwen. Ook de nazi's zyn jaren lang onderschat. Der Spiegel besluit: „Vermoedelyk wenst Strauss een atoomoorlog, noch de vernietiging der parlementaire democra tie. Maar zijn methodes kunnen tot beide leiden". Met belangstelling wordt nu af gewacht, of Strauss die de laatste maan den een hele serie journalisten en teke naars wegens belediging voor de rechter daagde, ook Der Spiegel een proces zal aandoen. Joodse soldaten, die in de Duitse legers hebben gediend. Dit werk is veel belang rijker dan het historische onderzoek dat opheldering moet verschaffen over de vraag welke gevechtsformatie in het grijze verleden op een zeker ogenblik een bepaalde aanval heeft gedaan, zo zei Schmückle. Hjj herinnerde er voorts aan dat de minister van Defensie, Franz Jozef Strauss, de plaatselijke autoriteiten in West-Duitsland al lang geleden verzocht heeft de namen van de 12.000 Joodse sol daten, die in de eerste wereldoorlog voor Duitsland gevallen zijn, weer aan te brengen op de gedenktekens. De nazi's hadden deze namen verwijderd. Troepenversterkingen naar de Spaanse Sahara In de afgelopen weken zijn de strijd krachten in de Spaanse Sahara met on geveer 3.000 man versterkt, zo is van betrouwbare zijde in Madrid vernomen. Zoals bekend doet Marokko aanspraken op de Spaanse Sahara gelden. Onlangs werd een aajital deskundigen die in dit gebied naar olie zochten, door Marok kanen ontvoerd. Inmiddels zijn deze mannen weer vrijgelaten. Geen respect De alles overschaduwende bezorgdheid geldt het feit dat Strauss geen werkelijke demo craat zou zijn, niets bijzonders overigens in een land waar men nog steeds gelooft dat democratie een systeem is. Strauss heeft niet het minste respect voor zijn politieke te genstanders, die hij als „we reldverbeteraars, astrologen, huilebalken of communistische agenten „afdoet", zo zegt het blad en het staaft dat met een aantal citaten, die tussen twee slokken bier uit de mond van deze Beierse „Intelligenz- Bestie" gevloeid zijn. Zo zei Strauss over de Nobel-prys- winnaar Otto Hahn geringschattend: „Een oude gek die niet slapen kan als hij aan Hirosjima denkt"; en over Wil ly Brandt zei de voormalige Wehr- machts-majoor Strauss: „Wij vragen de vrije wereld. Maar, zo zegt het blad: „God behoede de wereld voor dit soort herstelbetalingen." Arrogantie De aanval treft niet alleen Strauss' po litieke theses en zijn merkwaardige on bezorgdheid over een atoomoorlog, maar eveneens zijn persoonlijke leven, vooral zijn arrogante optreden tegen politie- hem: wat heeft hü twaalf jaar lang in mannen die het waagden zyn al zes De 28ste april zullen 's morgens de bovenste schuiven in de caissons met enig ceremonieel worden gesloten. Vijf jaar nadat de werkhaven werd gegra ven voor dit onderdeel van het gigan tische bastion dat Nederland bezig is tegen de zee op te trekken zal het wa ter in het Veersche Gat tot stilstand zijn gekomen. Een bijna drie kilome ter lange dam zal Walcheren met Noord-Beveland verbinden. Er is dan voor een slordige 50 miljoen aan arbeid en materiaal in het water gegooid. Maar er is niemand die daarover na dere vragen aan de minister van ver keer en waterstaat zal stellen. Voordat de afdamming van het Veersche Gat slechts een kwestie van afwerking zal zijn geworden, zullen de waterbouwkun digen van de Deltadienst nog wel in spanning zitten. Niet alleen is de sluit- techniek door middel van deze door- laatcaissons nieuw, maar door de wei nige beschutting welke het Veersche Gat bieut krijgen ze tevens een voor proefje van wat hen over een paar jaar te wachten staat wanneer de zo veel machtiger zeearmen van Brou- wershavense Gat en Oosterschelde ge dicht moeten worden. Schurende stroom Het moeilyke punt wordt gevormd door de getijstromen. Naarmate het zeegat nauwer wordt, neemt de stroom snelheid toe en daarmee het gevaar dot het water de drempel waarop de cais sons zullen rusten en het reeds aan gelegde gedeelte van de dam zal uit- schuren en meeslepen. De sluiting van het gat in de dyk bü Ouwerkerk in 1953 was wat dat betreft al een dubbel tje op z'n kant. Toen er drie caissons geplaatst waren moest men de eerst volgende kentering van het gety ge bruiken om het laatste caisson in te varen, omdat de risico's van een vloed volume van 40 miljoen kubieke meter water dat is de hoeveelheid welke tussen laag en hoog water naar bin nen stroomt te groot werden. Bij het Veersche Gat bedraagt het gemiddeld vloedvolume echter al 70 miljoen en by de Oosterschelde zal dat zelfs tot een miljard kubieke meter oplopen. Het was dus niet mogelijk om in het Veersche Gat de Ouwerkerkse methode toe te passen. Men zou dan zeven ge sloten caissons tegelijk tjjdens de korte tijdspanne tussen eb en vloed moeten plaatsen, wat een te riskant karwei zou zijn geweest. Maar het was ook niet mogelijk de caissons in gedeelten aan te brengen wegens de reeds genoemde versnelling van de getijstromen. Daarom heeft men teruggegrepen naar een reeds voor de Zuiderzeewer ken ontworpen systeem van doorlaat- caissons, dat toen echter niet werd toe gepast. Die doorlaatcaissons heten ook wel tralieliggercaissons. De 45 meter lange en bijna 20 meter hoge zijkanten van deze betonnen bakbeesten vallen namelijk op door het zich daarin be vindende traliewerk. Zolang het zeegat nog niet volledig gesloten kan worden, kan het water ongehinderd door de reeds aangebrachte caissons blijven stromen. Wanneer ze alle zeven op hun plaats liggen zal eerst geleidelijk de onderste helft van het traliewerk door een soort hefsluisdeur worden gesloten. Bij de of ficiële sluiting gaat de bovenste helft dicht, uiteraard tijdens een kentering van het getij. Het tegelijk laten zak ken van zeven sluisdeuren is natuur lijk aanzienlijk eenvoudiger dan het te gelijkertijd invaren van zeven caissons. Hoogste vloed Roem onzer waterbouwkundigen bevestigd (Van onze reportageredacteur) Dindsdagmiddag 11 april om ongeveer vijf uur zal de eerste van zeven ruim zestienduizend kubieke meter grote caissons het nu nog bijna driehonderdvijftig meter brede Veersche Gat worden binnen gevaren Daarmee is dan de laatste fase begonnen van de afsluitng van de eerste zeearm welke in het kader van het deltaplan wordt gedicht. Gedurende de daarop volgende twee weken worden de zes overige caissons naar hun plaats gesleept. De laatste op maandagmid dag 24 april. Vervolgens wordt er gedurende een paar dagen steen en zand gestort op zij van en in de ballastbakken op de caissons per caisson 2800 ton zand om ze muurvast op de drempel in het elf meter diepe gat te laten aansluiten. De tyd Is niet ver, dat men aan die caissons niet veel woorden meer zal ver spillen. Ze zullen dan immers schuil gaan in een stevige dyk, welke zich tot byna 14 meter boven N.A.P. zal ver heffen. Dat is ruim voldoende om de volgens de statistieken eens per tien duizend jaar voorkomende stroomvloed- standen van bijna zes meter te weer staan. Het zal onder die omstandighe den overigens niet raadzaam zijn ai op het op de vijf meter brede kruin aan te leggen rijwielpad te fietsen. Men kan dan beter hopen dat de zes mil joen kubieke meter zand onder de hier en daar veertig centimeter dikke as- faltlaag, dat de 400.000 ton mynsteen dat de nagels van de tenen van de dyk vormt, dat al die enorme hoeveel heden zink- en stortsteen op de nylon- mat op de zeebodem onderdeel van een vernuftige filterconstructie welke moet verhinderen dat het water de drempel onder de caissons wegslaat de roem van de Nederlandse water bouwkundigen zullen bevestigen. Voorlopig zal men nog de mond vol hebben over de prestaties van de aan nemerscombinatie „Veeregat", die de dam over de plaat van Onrust aan de Noordbevelandse kant in acht maan den opwierp. Degenen die er zelf bü waren zullen zich nog dikwyls de humoristische si tuaties en de grote en kleine ergernis sen, die dat gemanoeuvreer met drie of vier zuigers, twee baggermolens en steeds maar met materialen af en aan varenden schuiten op een wateropper vlakte van nauwelijks tien hectare op leverde. Tussen al dit gewirwar moest er dan ook nog ruimte zün voor de speciaal geconstrueerde ponton, die de nylonmatten met een oppervlakte van 1400 vierkante meter op de drempel van het sluitgat uitrolde, wat in het begin vry veel moeilykheden gaf. En altüd was er in de directieketen de haastige blik op de kalender, omdat by Waterstaat elke dag er één is, die de najaarsstormen naderbü brengt. Om die reden is er in het werkseizoen 1959 door byna 200 ryswerkers koorts achtig gerept om zink- en kraagstukken met een totale oppervlakte van 140.000 vierkante meter in recordtempo op de bodem van de zee te laten dalen en daarom was er een jaar tevoren een compleet asfaltbedrüf met vier meng- instaJIaties, veertien kiepauto's, vier trillwalsen en twee wegenbouwmachi- nes, het geheel met een honderdkop- pige bemanning, dag en nacht in dienst. Dat alles is nu byna geschiedenis ge worden. Geschiedenis, welke voor de twee aaneen te smeden eilanden wydse perspectieven opent!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 9