Gebr.vanULDEN
Beroemdste nederlaag van Britse
oorlogsvloot origineel herdacht
FILMS
adlerette
De Ruyter en zijn mannen liepen
weer door straten van Chatham
Wet uitkeringen wegen ingediend
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 25 maart 1961
Derde blad no. 30314
(Van onze Londense correspondent)
In Chatham is gisteren op hoogst oorspronkelijke manier de beroemd
ste nederlaag herdacht, welke de Britse oorlogsvloot ooit in haar
historie heeft geleden. Een herdenking van een nederlaag is trouwens
op zichzelf al iets heel origineels. Hoe dan ook, op deze stralende dag
gebeurde er in het oude Chatham iets vreemds.
Op de weg welke van de top van de heuvel naar de stad leidt,
namen verbaasde voorbijgangers tegen het middaguur een troepje
kleurig uitgedoste, met musketten en bijbehorende stokken gewapende
mannen waar, samengedrongen rond het fiere oranje-blanje-bleu, dat
zij met zich mee voerden. Telkens klonken er vervaarlijke knallen
tussen de vrolijke wijsjes van de dwarsfluitblazers, gestoken in zeven-
tiende-eeuwse hoog toegeknoopte gele lange jassen.
De troep werd aangevoerd door een korte, gezette figuur in het
lichtblauw. Op zijn grote, zwarte admiraalssteek wuifden kleurige veren
en hij droeg een oranje sjerp om de lendenen. Het was Michiel
Adriaanszoon de Ruyter in hoogst eigen persoon, volledig met lang,
donker neervallend haar, sierlijke knevel en puntig sikje.
Vervolgens boden de drie burgemees
ters uit erkentelijkheid voor onze mari
ne op hun beurt de commandant zee
macht Nederland kleine geschenken
aan. Chatham gaf een zilveren schaaltje,
met het wapen van de stad er in ge
graveerd, van zogenaamd Armadazilver.
Dit is een nabootsing van een schaaltje
behorende tot een servies, dat na de
overwinning op de Armada van buitge
maakt zilver werd vervaardigd. Tijdens
de Cromwell-periode werd dit servies
ergens in Devin begraven en aan het
begin van deze eeuw weer gevonden.
Dit geschenk symboliseert de reeds in
de tijd van De Ruyter groeiende ver
bondenheid tussen onze beide landen,
zei de burgemeester. In de verovering
van de Armada hadden de Nederlanders
Geen publiciteit
De bevolking had kennelijk het zekere
voor het onzekere gekozen. Want in dit
deel van Chatham was het angstig stil.
We zullen maar vergeten dat er om
duistere redenen helemaal geen publici
teit aan de gebeurtenis was gegeven.
Na een omtrekkende beweging om een
plantsoen en kort beraad in de hoofd
straat, waar nu een enkeling bleef staan
kijken, trokken De Ruyter en de zynen
recht op het raadhuis af waar de burge
meesters van Chatham, Rochester en
Gillingham in scharlaken gala-gewaden,
vergezeld van hun bepruikte en toga-
dragende gemeentesecretarissen, alsme-
een groot aandeel, doordat de water
geuzen verhinderden dat de Spanjaar
den naar Engeland overstaken.
De burgemeester van Rochester was
er trots op dat De Ruyter de Medway
de rivier van Rochester heeft genoemd.
Hijzelf voert nog steeds de titel „admi
raal van deze rivier".
Toen men verzocht werd in een ande
re zaal verversingen te gaan gebruiken,
vergat De Ruyter wie hy was en waar
schuwde hij zijn mannen met de stem
van de luitenant ter zee tweede-klasse
Kusters: „Niets in je zak, jongens!"
Waarschijnlijk was het een goed be
doelde toespeling op het oude bevel van
De Ruyter dat er niet geplunderd mocht
worden.
„Wij hebben dezelfde orders!", zei de
heer Kusters lachend.
Laatste vaandelparade
Des middags namen 26 officieren en
manschappen van H.M. Limburg deel
aan de laatste vaandelparade in Cha
tham. Onze jongens hebben zich uitste
kend by de Engelse detachementen aan
gepast en marcheerden perfect op de
muziek van het witte tropenhelmen dra
gende martiale muziekkorps van de En
gelse marine.
Tydens een dienst in de kerk van St.-
George werd het koninklijke vaandel
van het op te heffen Nore-commando
aan de geestelijkheid overgedragen om
voorgoed een plaats te krijgen in het
sacrarium. In deze kerk is er natuurlijk
veel dat aan de laatste oorlog herinnert,
onder andere gebrandschilderde ramen,
waarop de evacuatie van Duinkerken
symbolisch is afgebeeld en ook de slag
in de Java-zee ter herdenking van de
Engelse destroyer Electra welke daarbij
is ondergegaan.
Kapitein ter zee R. M. Crommelin,
onze marine-attaché in Londen, die bij
de plechtigheid aanwezig was, is zelf een
der overlevenden van deze slag. In het
grote gedenkboek dat zich in de kerk
bevindt, staan de namen van de ruim
12.000 omgekomen Britse opvarenden,
allen afkomstig van het marine-eta
blissement in Chatham.
J
de andere sierlijk uitziende lieden met
de vergulde scepters van de drie ge
meenten over de schouders, gereed ston
den hun steden zonder slag of stoot
over te geven. De ervaring van bjjna
300 jaar geleden was genoeg.
Maar een opgeluchte glimlach ver
scheen op aller gelaat, toen De Ruyter
de wachtenden met een vriendschappe
lijke handdruk gerust stelde. Hij en
zijn mannen, soldaten in het blauw en
een bonte mengeling van het scheeps
volk, werden uitgenodigd voor een fees
telijke ontvangst in de burgemeesters
kamer.
Op De Ruyters verjaardag
De Ruyter nam zijn zwierig hoofd
deksel af, boog en sprak het verzamelde
gezelschap toe. Hij vond het prettig na
een afwezigheid van drie eeuwen weer
terug te zijn in Chatham en hoopte dat
dit van de destijds toegebrachte won
den was hersteld. Het verheugde hem
dat er dit keer geen versperring in de
rivier lag.
Hij dankte de autoriteiten voor het
welkom dat onze marine was bereid en
zei dat de uitnodiging om aanwezig te
zijn bij de plechtigheid van de sluiting
van het marinecommando van de Nore
buitengewoon op prijs werd gesteld. In
de oude zeeslagen was er, zo verzekerde
hij, wederzijds respect ontstaan. TDe
Ruyter was speciaal getroffen door het
feit dat voor de plechtigheden juist zyn
verjaardag, de 24ste maart, was uitge
kozen
Hij had voor de drie burgemeesters
een paar kleine souvenirs meegebracht,
namelijk een afgietsel van het wapen
schild dat toebehoorde aan de man die
Chatham zoveel last had bezorgd.
De Ruyters evenbeeld besloot zijn toe
spraak met de woorden: „Wij zijn er
vandaag trots op, dat wij u onze goede
vrienden kunnen noemen".
Vrolijk deuntje
De commandant van de zeemacht
Nederland, schout bü nacht A. N. ba
ron de Vos van Steenwük, kwam even
tussen beide met de opmerking, dat in
het dagboek van de beroemde Pep.vs
vermeld staat, dat de Hollandse trom
petters by de verovering van de Royal
Charles een bekend vrolijk deuntje had
den geblazen. Men liet het opnieuw
klinken in de burgemeesterskamer. Het
was, tenminste volgens de populaire
tekst: „Je kunt vanavond de deur niet
meer uit!"
De twee Slclllaanse steden Messina
en Reggio Calabria, tegenover elkaar ge
legen aan de Straat van Messina, zijn
gisteren door een aantal aardbevingen,
waarvan er twee zwaar waren, getroffen.
Er vielen echter geen slachtoffers. De be
woners vluchtten in paniek uit hun hul
zen. maar de rust keerde later terug. Men
aarzelde echter nog in huis terug te ke
ren. Een aantal huizen en gebouwen is
beschadigd, maar de schade is minder
dan aanvankelijk werd gevreesd.
Nederlandse marinemannen, ge- de opheffing van het Britse marine
kleed in kostuum van drie eeuwen
geledenmarcheren door de straten
van Chatham in Engeland. Zij
luisterden de plechtigheden op bij
commando in deze plaats, die be
roemd is geworden door de tocht
van De Ruyter in 1667.
Over 1960 80 miljoen beschikbaar gesteld
Het bedrag van de gelden die beschikbaar worden gesteld voor aan
leg, verbetering en onderhoud van openbare verkeerswegen wil de
regering afhankelijk stellen van het aantal motorrijtuigen. Stijgt in een
bepaald jaar het aantal motorrijtuigen, dan zal het genoemde bedrag in
evenredigheid met deze stijging toenemen.
Dit is het uitgangspunt van het «ontwerp van de „wet uitkeringen
wegen", dat bij de Tweede Kamer is ingediend. Als basis voor het
systeem is in dit ontwerp opgenomen, dat over 1960 een bedrag van 80
miljoen zal worden uitgekeerd.
Advertentie
Voor de verdeling van het jaarlijkse
bedrag over de provincies die hun
deel ieder weer over de betrokken on
derhoudsplichtige instanties zuilen ver
delen is in het ontwerp een formule
opgenomen, waarin de in een provincie
opgebrachte motorrijtuigenbelasting over
een jaar. de oppervlakte van de pro
vincie en het aantal inwoners der pro
vincie zijn verwerkt, zodat de verdeling
evenredig zal zijn aan deze drie fac
toren. Alleen voor Zeeland is een af
zonderlijke formule opgenomen, gezien
de bijzondere geografie van deze pro
vincie.
In het ontwerp worden drie soorten
wegen onderscheiden: secundaire, teriai-
re en quartaire. Deze laatste zyn we-
wegen onderscheiden: secundaire, tertiai-
wegenplan voorkomen. De gelden be
stemd voor de verschillende soorten we
gen in een provincie zullen, naar de
ministers zeggen, in één bedrag dienen
te worden uitgekeerd, waarbij aan de
provincies een zekere mate van vryheid
wordt gelaten betreffende de wijze,
waarop de uitkering over de verschil
lende soorten wegen zal worden ver
deeld.
Wel achten de ministers Korthals,
Toxopeus en Zylstra het van groot be
lang, dat in elke provincie bij de ver
deling een bepaalde verhouding wordt
toegepast, waarin het belang van die
categorieën wegen voor het wegverkeer
tot uitdrukking komt en dat ook in
de kosten van elk van die categoriën
wordt bygedragen. Daarom is het ont
werp de bestemming van 60% van de
uitkering vastgelegd: 30% voor de se
cundaire wegen, 15% zowel voor de ter
tiaire als de quartaire. Tien procent van
de uitkering hoeft de provincie niet jaar
lijks onder de onderhoudsplichtigen op
te delen. Zij mag dit bedrag reserveren
b.v. voor bijzondere bijdragen in zeer
kapitaalsintensieve werken.
De regering heeft de suggestie van de
commissie-Oud tot instelling van een
wegenfonds met een afzonderlyke be
groting niet overgenomen. Gezien het
systeem dat zy gekozen hebben achten
de ministers een dergelyk fonds niet
van belang.
NED. REISVERENIGING
BESTAAT 55 JAAR
Belangstelling reizen
touringcar daalt
(Van onze Amsterdamse correspondent)
De belangstelling voor vakantiereizen
per touringcar is dalende. De voorkeur
van de touristen gaat uit naar het rei
zen per trein en vliegtuig. Het komen
de seizoen zullen belangrijk meer va
kantiegangers naar het buitenland gaan
dan verleden jaar. Een „modeland" is
er dit jaar niet wel gaat de in
teresse van steeds meer vakantiegangers
uit naar de Scandinavische landen en
Griekenland, welk laatste land op het
ogenblik veel propaganda maakt om
touristen te trekken.
Dit is het touristische nieuws dat wij
gisteren vernamen van de heer C. van
Zwijndrecht, adjunct directeur van de
Ned. Reisvereniging, tijdens een pers
bijeenkomst te Amsterdam ter gelegen
heid van het 55-jarig bestaan van deze
organisatie.
Het waren nog slechts kleine gezel
schappen. die in 1907 zes dagen naar
Londen gingen voor „maximaal 45 gul
den" of vijf dagen naar Berlijn voor
40 gulden, van welk laatste bedrag nog
iets werd gerestitueerd, omdat de reis-
MÉÉR VIERKANTE METERS UIT ÉÉN BUS!
Ripolin het beste voor Uw muren!
„AVONTUUR IN NEW YORK"
VOL GEPEPERDE KRITIEK
CASINO In deze film levert Ame-
rika-zèlf gepeperde kritiek op het kei
harde leven in New York. een moloch,
waaraan jaarlijks duizenden jonge men
sen van buiten hun eer en gezondheid
offeren. Het is bewonderenswaardig, zo
rondborstig als deze film bepaalde
schandelijke misstanden aan de kaak
stelt en dan vooral de schaamteloze
geldzucht, die letterlijk iedereen in haax
dauwen heeft. Een hospita probeert van
haar huurders te halen wat zij kan; een
eigenaar van een dancing wil een knap
jong meisje in zijn smerige vingers krij
gen; de jonge musicus Pete Hammond
uit Milwaukee laat zich konijnevel voor
mink verkopen en even later wordt hij
slachtoffer van een truc, waardoor hij
zyn dure blaasinstrumenten kwijtraakt;
wanneer Pete als musicus deelneemt aan
een cruise naar Zuid-Amerika, wordt er
méér dan muzikale medewerking ter
verbetering van de stemming aan boord
van hem verwacht.
Dit alles zou nogal deprimerend
zijn, indien niet het motief van de
opbloeiende liefde tussen twee jonge
mensen (Tony Curtis en Debbie Rey
nolds) een verheffende tendens aan
dit werk-in-technicolor had meege
geven. Dat verzacht de stekeligheid
van de meermalen bittere aanklacht
tegen het onmeedogende gedrag van
vele Newyorkers, die alleen maar be
dacht zijn op zelf-handhaving in de
harde strijd om het bestaan. Boven
dien komen er nogal eens komische,
beter nog: tragi-komische scènes in
voor, waardoor er toch nog een zach
te glimlach kan overschieten.
Onder het motto „liefde overwint al
les" springen de jongelui elkaar in hun
tegenslagen bij, met een zeer openhar
tig slot als happy ending. Wie een zoe
telijk produkt verwacht vergist zich:
daarvoor is de hier uitgebeelde werke
lijkheid te hard, maar de groeiende ge
negenheid tussen Pete en Peggy blijkt in
staat hen beiden op de been te houden,
onherstelbare schade te voorkomen en
nieuw uitzicht te openen.
Salammbo
Bont kleurrijk spektakel
Lido De Italiaanse regisseur Sergio
Grieco heeft het ons wel heel erg breed
uitgemeten.
Iedere centimeter van „cinemascope"
en alle kleuren van „eastmancolor' had
hij nodig voor een spectaculaire uitbeel
ding van zijn duik in de heel oude ge
schiedenis. Een roman van Gustave
Flaubert diende daarbij als springplank.
Grieco kwam ver vóór Christus terecht
in Carthago, de rijke havenplaats in het
westen van het Middellandse Zeegebied.
Maar ondanks alle rijkdom was de Se
naat na de eerste Punische oorlog niet
in staat de huurlingen, die uit alle
windstreken waren aangetrokken om
tegen de Romeinen te vechten, te be
talen.
Derhalve namen deze barbaarse
vechtjassen het heft zelf maar in han
den en hun manier van soldij innen was
niet kieskeurig. Door plundering tracht
ten zij aan hun trek te komen. Dat zü
het daarbij vooral op Carthago hadden
gemunt, laat zich raden. Ze voelden zich
door de republiek bedrogen. De burgers
van deze staat waren dan ook doodsbe
nauwd, temeer daar het in de hoogste
regionen hevig rammelde door jaloezie,
intriges en verraad.
En als dan tot overmaat van ramp de
breed geschouderde leider van die bar
baren overigens een heel nette kerel
op het eerste gezicht halsoverkop
verliefd wordt op de mooie Carthagese
generaalsdochter Salammbó, die als
VAN DEZE WEEK
imiiiiniiii
priesteres is aangesteld om de „heilige
sluier van de godin Tanit" te bewaren,
ja, dan liggen de problemen voor het
opscheppen. En dan is voor regisseur
Grieco de weg vry om de ene bonte
scène na de andere voort te zetten,
waarin verraad, moord en doodslag on
waarschijnlijk welig tieren.
Het doet allemaal nogal gekunsteld
aan. vooral door de pren tbrief kaarten -
decors en de opvallende trucages, zoals
in het weinig echte gevecht van onze
barbaarse held (Jacques Sernas) met
een leeuw.
Het jonge Franse sterretje Jeanne
Valerie heeft deze Frans-Italiaanse co-
produktie kunnen gebruiken als een aan
loopje naar een meer belovende carrière
in haar vaderland.
Aan Edmund Purdom werd de rol ge
geven van de heel slechte en sinister
kwade genius in het geheel, Alles bij
elkaar een bont spektakel, rijk aan
avonturen en kleuren, maar tegen het
einde ontsierd door een overvloed aan
luguber bloederige details.
De laatste dagen
van Pompei
Massaprodukt
LUXOR „De laatste dagen van
Pompei" is weer een van die massa-
produkten, waar veel geld aan is besteed
zonder dat een werkelyk kunstzinnig
resultaat is bereikt. Dat schijnt dan
ook niet te hoeven. In ieder geval, de
geschiedenis van de gelijknamige roman
van Edward Bulwer Lytton is boeiend
genoeg. Ondanks wat lachwekkende sce
nes van lydende christenen, die volko
men ten onrechte verdacht worden van
moordpartijen, ondanks enkele grove on
waarschijnlijkheden, waardoor de held
van het verhaal, de fiks gebouwde Steve
Reeves, keer op keer aan de dood ont
snapt.
Zoals men uit de titel begrepen zult
hebben speelt het verhaal zich goed
deels af in de toentertijd uiterst be
langrijke stad Pompei, waar de bevol
king zich vergat in orgiën, geteisterd
werd door een bende moordenaars en
intriganten en tot slot ten onder ging
door de uitbarsting van de Vesuvius. De
ondergang van de stad is bijzonder rea
listisch in beeld gebracht.
man met de zwarte bril en de jonge,
blonde vrouw, de laatste verwikkeld in
liefdescompiicaties, waar zü nauwelyks
meer een uitweg weetHet oog der
camera richt zich op beider coupé,
tevens op die van de andere coupées en
de wandelgangen: telkens een boeiend
beweeg van mensen tydens een lange,
lange treinreis in de nacht en de vroe
ge morgen. Vele mensen, zich aanvan-
kelyk niet bewust van het achtervol
gingsdrama van de politie op de moor
denaar, doch dan uiteindelijk daaraan
actief deelnemend. Tot dat alles in het
reine is gebracht, de nieuwsgierigheid
bevredigd is en het gewone leven van
alle dag, als de zon is opgegaan, zyn
gang herneemt.
Een film met Lycyna Winnicka, Leon
Niemscyk en Teresa Szmiqielówna Tn de
hoofdrollen, waarby echter de grootste
eer toekomt aan de ons onbekende re
gisseur, die zoveel levensechte scènes
met een zeer persoonlyke visie filmisch
wist vast te leggen. Vooraf gaat een in
teressant en mede door de prachtige
kleuren hooglyk boeiend filmpje over
het kweken van orchideeën.
Koop geen auto alvorens met
een BORGWARD te hebben
proefgereden.
Advertentie.
De moderne ZIG-ZAGNAAIMACHINE
in prachtige koffer
slechts 7 kg.
f440.—. f440.—
Alléén by
MEERPOEL - Breestr. 171
som later maar 38 gulden en 32 cent
bleek te zün. Het Centraal Bureau tel
de destyds 3 man personeel en er wer
den 50 brieven en postwissels per dag
behandeld. Op dit ogenblik werken er
op dit bureau 200 mensen en is het
aantal dagelyks te behandelen poststuk
ken tot 2000 gestegen. Maar in 1909
byvoorbeeld waren er slechts 267 in-
schryvingen op de reizen - in 1960
was dit aantal ruim 60.000
De N.R.V. beperkt haar werkzaam
heden niet uitsluitend tot het arran
geren van reizen. Zü organiseert daar
naast cursussen ter voorbereiding van
een reis, bouwde een grote reisbiblio-
theek op heeft thans eigen bungalow-
en tentenkampen en kocht by Wapen
veld aan de oostzoom van de Veluwe
een 14 ha groot terrein als kampeer-
centrum. Voorts heeft zü in het buiten
land 13 eigen hotels en worden Ryn-
reizen georganiseerd per eigen hotel
schip.
BORGWARD
Off. dealer
VERDAMSTRAAT 6 - LEIDEN
TELEFOON 23041
„Nachttrein"
Spannende jacht
op moordenaar
STUDIO „Nachttrein" is een
film vol beklemmende vondsten van
de regisseur.
Wat speelt er zich tijdens de reis
in de constant voortrazende trein,
waarvan het regelmatige gedender
in hoofdzaak de illustratieve achter
grond vormt, af? Wie is de man met
de zwarte bril, die een slaapcoupé
voor twee personen voor zichzelf op
eist? Wie is de vrouw, die tóch met
hem die coupé deelt? Wat hebben zij
te maken met de moordenaardie
ook in de trein meereist, of is deze
de man met de zwarte bril zélf?
Vragen, vragen, die wij niet willen
verraden.
Op de Jacht naar de moordenaar wor
den vergissingen gemaakt. De verkeerde
wordt gepakt, alvorens de politie de
échte, na een wilde jacht, waaraan vele
passagiers door het openveld deelnemen,
tenslotte weet te arresteren.
Het ganse leven in zo'n nachttrein is
realistisch geobserveerd: het leven der
passagiers óók, typen van de meest uit-
I eenlopende pluimage. Daartussendoor
bewegen zich de twee hoofdfiguren, de
Met dodelijke afloop
Amusante western met
psychologische tic
REX „Met dodelijke afloop'' ls een
ongewone western, het heeft althans de
pretentie dit te zyn. Niet het gewone
schiet- en lynchwerk, niet alleen maar
zeer slechte en zeer brave lieden, niet
het simpele zwart-wit, deze film is zo
wel letterlyk als figuuriyk gekleurd, de
psychologische tic schynt ook in dit
genre een onmisbaar ingrediënt gewor
den te zün.
Maar misschien is het juist aan die
„tic" te danken of te wyten, dat het
verhaal nogal traag op gang komt. Ove
rigens wordt wel op amusante wyze ge
toond. hoe een jonge pelsjager (Audie
Murphy), een nogal onbehouwen en
naïeve jongeling die zijn jeugd in de
bergen heeft gesleten, na de dood van
zyn oom en opvoeder naar „de stad"
trekt. Onderweg ziet hy zich min of
meer genoodzaakt een knap, maar ver
waarloosd meisje dat van huis is weg
gelopen, op sleeptouw te nemer. Een
maal in de stad speelt de naieviteit van
onze held hem parten; verschillende lie
den proberen hem op onaardige wyze in
het ootje te nemen en dat heeft ette-
lyke relletjes tot gevolg. En in de
laatste meters wordt de film zelfs span
nend, als de jonge pelsjager toont, dat
hy niet alleen maar onbehouwen en
naief maar ook een flinke vechtersbaas
is. Men mag raden wat daarvoor zün
beloning is, want het slot is, hoe psycho
logisch ook, nogal traditioneel.
Winden waaien om de rotsen
Kleurige romantiek
uit de Noorse bergen
TRIANON In het theater aan de
Breestraat draait thans het vervolg van
„En eeuwig zingen de bossen" naar het
vermaarde boek van Trygve Gnlbrans-
sen. Men mag wel als zeker aannemen,
dat zeer velen reikhalzend naar dit ver
volg hebben uitgezien, want het eerste
deel heeft ettehjke weken in onze stad
gedraaid. Ook dit tweede deel is weer
vol kleurige romantiek uit de Noorse
bergen. De regisseur (Gustav Ucicky)
is er trouwens in geslaagd de ingrediën
ten. die in het oorspronkelijke werk in
voldoende mate aanwezig zyn, op sma-
keiyke wijze filmisch op' te dienen, zo
dat zy, die het zelf gevormde beeld van
het tweede deel van deze trilogie willen
vergelyken met wat de film ervan ge
maakt heeft, tenvolle aan hun trek ko
men. Zoals bekend gaat het in dit
tweede deel om allerlei boeiende ge
beurtenissen in het leven van de jonge
Dag (de oude Dag is intussen overle
den). diie meester op Björndal is ge
worden. Het heeft weinig zin de details
uitvoerig weer te geven. Wie net boek
kent. zal met genoegen de bekende fi
guren op net witte doek terugzien en
wie het niet kent. krügt een indruk van
hetgeen de schrijver voor ogen heeft
gestaan.
