Monument op Pasternaks graf èn publikatie verzameld werk Russische autoriteiten eens met eerherstel grote dichter Aan de lankmoedigheid tegenover De Gaulle bestaat ook een grens Unilever in 1960: grotere omzet maar een kleinere winst Fruitexport liep sterk achteruit P ra Oostduitsers worden aangepakt met de fluwelen handschoen Opgericht 1 maart 1860 Vrijdag 24 februari 1961 Derde blad no. 30289 EXCLUSIEF INTER VIEW MET EHRENBURG (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) Het oprichten van een monu ment op Pasternaks graf en de spoedige uitgave van Pasternaks verzamelde gedichten zijn twee van de doelen die de „commissie voor literaire erfenis van Boris Paster nak" in de Sovjet-Unie zich heeft gesteld. Dit werd mij onthuld door de 70-jarige Russische auteur Ilija Ehrenburg in een exclusief inter view, dat hij mij toestond in zijn bescheiden Moskouse apartement in de Gorkistraat. Tussen de met originele Picasso's be hangen muren van zijn werkkamer gaf de grijze publicist van de revolutie mjj deze details van de althans gedeelte lijke rehabilitatie van de overleden No- bel-prijswinnaar, wiens roman „Dr. Zji- wago" zoveel tragische conflicten opriep. Ehrenburg. die zelf deel uit maakt van de zeven leden tellende commissie, legde er de nadruk op dat deze commissie werkt met de volledige permissie van de Sovjetrussische autoriteiten. Ehrenburg, die momenteel zijn auto biografie is serie publiceert, waarin een hoofdstuk aan Pasternak wordt gewijd, legde bovendien een persoonlijk getuige nis van vriendschap en bewondering voor Pasternak af. Hij zei: „Boris Leonidowitsj en ik wa ren oude vrienden. Gedurende de eerste dagen van de revolutie zagen wij elkaar dagelijks. Ook later in Parijs zijn wy veel samen geweest. Hij was een van de beste en eerlijkste mensen die ik ge kend heb. Hij was ook vermoedelijk de grootste dichter van ons land, een ego centrisch poëet, meester in het beschrij- ben van zijn diepste gevoelens en van de natuur, maar zeker geen egoist. Geld en luxe lieten hem koud, hij kocht vrijwel nooit iets voor zichzelf, hij leefde bescheidener dan wij". Persoonlijke getuigenis Over de roman „Dr. Zjiwago" zei Ehrenburg mij: „Het is tragisch dat die roman door West en Oost in het strijdperk van de koude oorlog is ge sleept. Pasternak schreef .Zjiwago' ech ter niet met politieke doeleinden maar louter als persoonlijke getuigenis. Ik vind zelf dat de roman naar artistieke maatstaven niet gelukt is. Naast blad zijden vol indringende poëtische be schrijvingen bevat het boek antieke dia logen. Maar men kan lastig van kun stenaars eisen dat zij louter meester werken schrijven. Ik herhaal: het boek Nederlander zet Rus op zijn nummer Op de veertiende algemene vergade ring van de Wereldgezondheidsorgani satie (WHO) in Nieuw Delhi is het gisteren tot een botsing tussen de Ne derlandse en de Russische afgevaardig de gekomen. Het debat ging over een ontwerp-reso- lutie over de rol van de WHO bij het bevorderen van de volksgezondheid in de koloniën. De Russische afgevaardig de diende hierbij een memorandum in, waarin hij stelde dat in gekoloniseer de gebieden op grote schaal ernstige ziekten voorkomen. De Nederlandse ver tegenwoordiger, de heer G. J. Jonge- jans, beschuldigde de Sovjet-Unie er van, dat zij het debat misbruikte voor propagandadoeleinden. Hij zei dat de Russen schaakmat konden worden gezet, door in plaats van Loemoemba van Imre Nagy te spreken en Centraal-Afrika te vervangen door Estland en Letland Op voorstel van IJsland werd de ont- werp-resolutie ingetrokken. Met 59 tegen 9 stemmen, bij 19 onthoudin gen nam de assemblee een ontwerp-re- solutie aan, waarin bezorgdheid wordt uitgesproken over het toenemende ge vaar van radio-actieve straling tenge volge van kernproeven. BELGISCHE „MILJONAIR" GEARRESTEERD Dankzij de oplettendheid van een textielwinkelier heeft de Roosendaalse recherche een Belgische postbeambte uit 't Oostvlaamse dorp Nieuwerkerke kun nen arresteren. De man ging twee we ken geleden van door met bijna een miljoen Belgische franks. De Belgische justitie vermoedde, dat de man over de grens naar Nederland was gevlucht. Een week geleden kwam er zekerheid, toen hij uit Roosendaal een pakje met textiel naar huis had gestuurd. Een intensief onderzoek lever de toen niets op, maar wel werd de textielhandelaar van de situatie op de hoogte gebracht. Gistermorgen kwam de man weer bij de texielhandelaar, die de politie alarmeerde en een van de win keldames als een „schaduw achter hem aan stuurde". Bij zijn arrestatie bleek de man nog meer dan een half mil joen frank op zak te hebben. Gisteren is hy uitgeleid. was geen politiek manifest en ik be treur bitter de leugens en de laster die hier door sommigen over Pasternak zijn uitgestort." Ehrenburgs visie op de affaire-Paster- nak is in meer dan een opzicht ac tueel. Ten eerste omdat Kroesjtsjef op advies van zijn schoonzoon Alexei Adjoubei, hoofdredacteur van het regeringsblad „Izwestia", die het boek geenszins ge vaarlijk vond, persoonlijk bevel gaf de rel over „Zjiwago" te staken en nu kennelijk zijn fiat aan een gedeel telijk eerherstel van Pasternak heeft gegeven. het Westen gezegd dat zij al eerder, voor Stalins dood, politiek gevangene was. God weet dat wij in die tyd veel politieke gevangenen hadden. Maar Iwinskaja werd toen veroordeeld wegens financiële onregelmatigheden bij het weekblad „Ogonjok" waar zij op de re dactie werkte. Inmiddels ben ik geen jurist, het valt mij zwaar te beoordelen in hoeverre de strenge straffen, opge legd aan haar en haar dochter, die als tussenpersoon bij de Illegale deviezen transacties heeft gefungeerd, rechtvaar dig zijn." Een Westelijke interpretatie van de affaire-Iwinskaja luidt, dat men haar nu in de Sovjet-Unie wil voorstellen als het „kwade genie", dat Pasternak in haar greep kreeg en inspireerde tot „Zjiwago", om zodoende de „vroegere" Pasternak, de dichter, te kunnen reha biliteren. Ehrenburg zei daaromtrent: „ONZIN. Iwinskaja was geen genie en zy had niet de gerings!e politieke of Ten tweede omdat Ehrenburg kortelings op zijn 70ste verjaardag een aantal scherpe dingen over de Sovjetrussische kunst heeft gezegd als verdere bij drage aan de cultuur-politieke her nieuwing in de Sovjet-Unie, die hij zelf na Stalins dood met zijn ro man „De dooi" inzette. Ten derde omdat de zaak-Pasternak een geruchtmakende nasleep heeft gekre gen in de recente veroordeling we gens deviezensmokkel van Pasternaks vriendin Olga Iwinskaja tot acht jaar en haar dochter Irina tot drie jaar. Geen goed mens Naar die nasleep gevraagd zei Ehren burg- „Ik vind het eigenlijk pijnlijk daarop te antwoorden. Pasternak was een vriend van mij en Pasternak hield van Iwinskaja. Maar ik geloof op zijn zachtst gezegd niet dat Iwinskaja een goed mens was. Men heeft van haar in BORIS PASTERNAK intellectuele invloed op Pasternak. Hy heeft „Zjiwago" alleen geschreven. Pasternak was artistiek even integer als in zijn daglijks leven. De betrekkingen van Iwinskaja tot Pasternak waren van andere aard. Het is jammer dat zy zo veel aan het geld heeft gedacht waar aan Pasternak nooit de minste waarde heeft gehecht." Ik geef Ehrenburgs woorden voor dat wat zij zijn, het staat een ieder vrij er naar eigen inzicht waarde en conclusies aan te hechten. Maar de oud ste en bekendste publicist in de Sovjet- Unie, lange tijd een zeer omstreden fi guur, heeft een positie bereikt waarin hij zich minder om de goedgunstigheid van het regime dan om de rekenschap tegenover zichzelf blijkt te bekomme ren. En hij is de laatste jaren de voor man van de niet-comfornistische Sov jetrussische auteurs geweest. Minister Luns in Tweede Kamer Nederland han eventueel niet nleedoen'', Birma beklaagt zich De regering van Birma heeft secretaris generaal Hammarskjöld van de V.N. een telegram gezonden, waarin geklaagd wordt over voortdurende schending van het Birmese luchtruim door nationalis- tisch-China en voorziening van resten van Kwomintang-militairen in Birma met nieuwe wapens van hoofdzakelijke Amerikaanse oorsprong. In het telegram wordt verder de aan dacht gevestigd op de resolutie van de Algemene Vergadering, waarin op alle landen wordt aangedrongen, hulpver lening aan buitenlandse strijdkrachten in Birma te verhinderen. (Van onze parlementaire redacteur) Minister Luns heeft gisteren in de Tweede Kamer verklaard, dat er aan de meegaandheid tegenover de Europese plannen van De Gaulle een grens is. De dag tevoren had hij reeds gezegd niet te geloven, dat de plannen zullen doorgaan als Nederland niet meedoet. Zo'n vaart zal het echter niet lopen, want de regering is van plan de andere landen op 19 mei in Bonn tegenvoor stellen voor te leggen, die echter stellig elementen zullen bevatten, die gericht zyn op versterking van de Europese ge meenschappen, dus de supranationale gedachte. De meerderheid van de Ka mer had op eigen Nederlandse voor stellen aangedrongen, maar inet het stellen van een grens heeft minister Luns toch nog een slag om de arm gehouden. Tegênover de mening van minister Luns heeft jhr. mr. Van der Goes van Naters gisteren als het standpunt van de P.v.d.A.-fractie gesteld: „Nederland moet beslist blijven meedoen". De fractie gelooft er niets van, dat de andere landen door de Nederlandse af zijdigheid zich lamgeslagen zouden voe len, zy zouden doorgaan en Nederland zou er buiten staan. De beste garantie voor het belang van Nederland zou er buiten staan. De beste garantie voor het belang van Nederland is er zelf bij te zyn. Minister Luns was het ermee eens, dat men niet te spoedig moet zeg- geweekt of gemengd met vruchtesap, fruit of groente. - Krachtige Kost voor hef Kind I Dividend '21%; vorig jaar 20 70 (Van onze financiële medewerker) Het Unilever-concem heeft de voorlopige cijfers over het afgelopen boekjaar gepubliceerd, welke min of meer teleurstellend zijn. Weliswaar was te verwachten dat de Planta-affaire op de bedrijfsresultaten een ongunstige invloed zou hebben, maar een teruggang van de netto geconsolideerde winst van bijna honderd miljoen gulden, zal velen toch tegenvallen. De totale omzet van het concern is nog ruim zeshonderd miljoen gulden groter geweest dan in het voorgaande jaar, namelijk 19.6 miljard gulden tegen 19 miljard gulden, de winst voor aftrek van belastingen heeft 1129 miljoen gulden bedragen tegen 1216 miljoen gulden in 1960. Stelt men deze bedragen tegenover de omzet, dan blijkt dat de winstmarge van circa 6.4 tot 5.7% is teruggegaan. Na aftrek van de belastingen is er een bedrag van 556 miljoen gulden overge bleven tegen 622 miljoen gulden in het voorgaande jaar. In hoe sterke mate een concern als de Unilever op grote en groeiende omzet is ingesteld, blijkt wel uit de geringe winstmarge die er na af trek van de belastingen overblijft. In 1959 bedroeg deze nog 3.3%, in 1960 is een daling tot 2.8% ingetreden. Uit i het feit dat de bedrijfscijfers van de naamloze vennootschap (het Nederlandse deel) een achteruitgang aantonen, maar die van de limited (het Engelse deel) Vestigingsbeleid voor fruitteelt onnodig Tydens een gisteren in Utrecht gehouden algemene vergadering van de Neder landse Fruittelersorganisatie heeft de voorzitter, ir. C. Staf, het oogstjaar 1960 gekenmerkt als een jaar van veel regen, veel hagel- en stormschade, een goede oogst van redelijke kwaliteit en matige prijzen. Dit in tegenstelling tot 1959, een jaar van droogte, veel zon, een goede oogst van uitstekende kwaliteit cn goede pryzen. een vooruitgang, zal men vermoedelijk kunnen afleiden dat de Planta-affaire de voornaamste oorzaak van een slech ter concern-resultaat is geweest. Het jaarverslag zal dit straks wel uit de doe ken doen. Een tegenvaller is ook dat de buitengewone winsten en verliezen, die in 1959 42 miljoen gulden winst lieten, ditmaal niet meer dan 18 miljoen gul den opleverden. Tenslotte is de gecon solideerde winst van 640 miljoen gulden tot 550 miljoen gedaald, waaruit een zelfde slotdividend wordt betaald als het voorgaande jaar, namelijk 13%, het geen de totale uitkering over 1960 op 21% brengt tegen 20% over 1959. De beurs is reeds gisteren met een daling van 14 punten op het tegenvallend ver slag vooruitgelopen. Advertentie De totale export van vers fruit in 1960 had een waarde van 89 miljoen gulden tegen 107 miljoen in 1959. Ir. Staf noemde het van grote betekenis, dat voor het Nederlandse fruit de bin nenlandse markt zo belangrijk is en dat 70 %van de appelen en 65 van de peren tegen redelijke prijzen hun weg kunnen vinden in ons eigen land. Ten aanzien van de organisatorische verhoudingen in de Nederlandse fruit teelt merkte ir. Staf op, dat er bij de drie centrale landbouworganisaties een streven is om de verhouding tussen deze organisaties en de Nederlandse fruit telersorganisatie nader te bezien. Hij noemde een samenwerking tussen de drie C.L.O.'s en zjjn organisatie van het grootste belang. Ir. Staf ging ook in op de vorig jaar gepubliceerde nieuwe pachtvormen, waardoor thans voor de fruittelers de mogelijkheid is geschapen, gronden die potentieel voor de fruittelers geschikt zjjn inderdaad te verkrijgen daar zij meer mogen betalen dan akkerbouwers of veehouders. Hjj heeft echter de In druk, dat bij sommige grondkamers weerstanden bestaan tegen het integraal toepassen van deze nieuwe normen. In dit verband vroeg de heer Staf zich af, of men deze regeling misschien een on gewenste stimulans acht met betrekking tot de prijsstijging van de overige gron den. Hjj meent evenwel, dat het voor de fruittelers van belang is, dat de grond kamers ertoe overgaan deze nieuwe nor men voor fruitteelt-gronden mettertijd toe te passen. Ir. Staf zei voorts, een vestigingsbeleid ten aanzien van de fruitteelt niet nood zakelijk te achten. Fruittelen is name lijk, volgens hem, een dusdanige moei lijke zaak dat men er zonder vakbe kwaamheid niet met succes aan kan beginnen. Bovendien moet men per ha 8 k 10.000 gulden soms nog meer in- gen niet te zullen meedoen. Maar men moet dat ook niet uitsluiten. De stelling dat Nederland beslist, erbij moet blijven gaat te ver. Er is ergens een grens. Er is geen enkele aanwijzing, dat de vyf andere landen van de EEG de plan nen zullen doorzetten zonder Nederland. Naast het overleg van de regeringen in de organen van de Europese gemeen schappen, zag jhr. mr. Van der Goes van Naters toch wel nut in politiek overleg tussen de regeringen over zaken, die geen verband houden met econo mische problemen. Daartegen hand haafde minister Luns zijn bezwaren. In een bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de zes EEG- landen, heeft, hij zich ook verzet tegen een voorstel om een gemeenschappelijk standpunt in te nemen tegenover een politiek probleem buiten de EEG. Een dergelijke kwestie dient te worden be handeld in andere organen, zoals de NAVO. „Gelooft u", vroeg jhr. mr. Van der Goes van Naters: „Dat als Engeland ook in het Europese politieke overleg wordt betrokken, dat de drie grote lan den meer rekening zullen houden met- de kleine landen"? Daaromtrent maakte minister Luns zich geen illusies, maar met Engeland erbij is er althans geen sprake van een politieke splitsing in Europa. Kleine landen zullen de grote mogendheden meestal moeten volgen, maar ook daaraan zyn grenzen. Drie Haagse dameskappers heb ben een eigen ..Haagse mode'stijl gecreëerd, welke zij woensdag avond tijdens een persconferentie in de Residentie hebben getoond. De bijgaande foto toont een van de modellen van de Haute coif fure de la Haye". DUITSE NAVO-GENERAAL VOLGT HEUSiNGER OP (Van onze correspondent in Bonn) De 60-jarige luitenant-generaal Fried- rich Förtsch is gisteren benoemd tot in specteur-generaal van het Westduitse le ger, de Bundeswehr. Per 1 april a.s. volgt hjj generaal Heusinger in deze functie op, die zelf is benoemd tot voorzitter van de permanente militaire commissie van de NAVO in Washington. Förtsch, die bovendien tot een zoge naamde vier-sterren-generaal wordt be vorderd, is al twee jaar lang plaatsver vangend stafchef voor planning en an dere vraagstukken in het NAVO-hoofd- kwartier in Parijs. Hij is een Westpruis, die bekend staat als een zeer intelligent stafofficier. Van hem is bekend dat hij een uitgesproken voorstander is van „het moderne denken" in de bewape- ningsproblematiek en dat hij dus de voorrang aan raketbewapening wil ge ven. In Parijs geniet hij volgens Duitse mededelingen het volledige vertrouwen van generaal Norstadt, de Atlantische opperbevelhebber, die er van overtuigd zou zijn dat Förtsch de man is om de in tegratie der Duitse troepen in de NAVO te perfectioneren. vesteren en dan nog een aantal jaren wachten voordat de inkomsten de uit gaven gaan overtreffen, hetgeen, naar zyn oordeel, een voldoende rem is bij de uitbreiding van de fruitteelt. In de middagbyeenkomst sprak prof. dr. F. Hilkenbaumer hoogleraar aan de j universiteit in Bonn over „de toepassing aan organische stof in de fruitteelt", terwijl ir. G. S. Roosje een inleiding hield over „De fruitteelt in de V.S. INBRAAK BIJ PERSBUREAU „ANTARA" TE AMSTERDAM Inbrekers hebben in de nacht van woensdag op donderdag een bezoek ge bracht aan het kantoor van het Indone sische persbureau „Antara" aan de Herengracht 407 in Amsterdam. Alle kasten en laden werden overhoop ge haald, doch er werd niets vermist. Uit twee andere kantoren in hetzelfde ge bouw wordt ongeveer f. 600 vermist. De Amsterdamse politie meent dat de in braak geen politieke achtergrond heeft, omdat het de inbrekers kennelijk om geld te doen was. Tot nu toe ontbreekt elk spoor. In Algerije achttal Franse extremisten gearresteerd De Franse autoriteiten in Algerije hebben negen aanhangers van de be weging voor een „Frans Algerjje" die in het bergland in oost-Algerije een ver zetsbeweging zouden hebben gevormd, gearresteerd. De arrestaties werden ver richt in het gebied van Relizane, in de omgeving van Bougureat, departement Oran. Tot de arrestanten behoren de vroege re parachutistenkapitein Souetre, en een ex-kapitein van de speciale administra tieve dienst van het Franse leger in Algerije, markies de Brousse de Mont- peyroux. De afgelopen dagen zijn o.a. in Oran pamfletten verspreid waarin werd ge sproken over de vorming van een ma- quis, die een guerrilla voor een Frans Algerije zou moeten voeren. Souetre was, sinds het bevel tot zijn overplaatsing naar Frankrijk was afge komen, zonder verlof afwezig. De auto riteiten hebben de tekst van een brief van Souetre gepubliceerd waarin hy zegt niet akkoord te gaan met zyn over plaatsing. Hij wil de strijd „op het Franse gebied van Algerije voortzetten en vraagt in de brief aan zijn vroegere kameraden zich bij hem te voegen. De Rijkspolitie ln Westzaan heeft het hoofd van de o.l. school aldaar aan gehouden. Deze zou zich in financiële moeilijkheden gelden van het schoolmelk- comlté hebben toegeëigend. Om het te kort aan te zuiveren zou hij later gelden hebben gebruikt van de kinder-postzegel- actie, van de radio-actie „redt een kind" "'it STO IX •t helpt en., 't is lekker 1 RED BAND- ROOSENDAAL 1 Dode man in auto bleef zeven weken onopgemerkt (Van onze Parijse correspondent) Een achtjarig jongetje, dat met zyn vinger een tekening wilde maken in het dikke stof dat een auto bedekte, die langs de drukke straatweg by een der ingangspoorten van Parijs stond gepar- keer, heeft gisteren de schrik van zyn jonge leven gehad. Op de voorbank zag hij daar een dode man liggen, voor wie, zoals na een onderzoek al spoedig zou blyken, zyn eigen auto sinds 54 dagen, temidden van het drukste verkeer, als doodkist had gediend. De vrouw van een 43-jarige Paryse handelsreiziger had ruim zeven weken geleden al bij de politie aangifte ge daan dat haar man zonder enig bericht niet naar zijn huis was teruggekeerd. De politie stelde een uitgebreid onder zoek in, dat echter niets had opgeleverd. Tot dan gisteren de vader van het ge noemde jongetje, een kermisgast wiens woonwagen op hetzelfde parkeerterrein ook een plaats had gevonden, de politie verwittigde van de macabere vondst van zijn zoontje. Een nader onderzoek wees uit dat de handelsreiziger, wiens ene hand het con tactsleuteltje nog omklemd hield, ver moedelijk een hartaanval gekregen had, juist op het moment dat hij (54 dagen geleden) wilde starten. Waarschijnlijk zal het toen laat of tenminste al donker zyn geweest en hebben het drukke ver keer en het regenachtige weer er die nacht samen voor gezorgd, dat de auto de volgende ochtend al met een laag stof en modder was bedekt, waardoor het lichaam al die tijd voor de blikken der voorbijgangers en andere parkeer ders verborgen is kunnen blijven. Eerste radijs op veiling Aan de veiling te Westerlee in de Lier werd gisteren de eerste radijs aange voerd. De prijs was 51 cent per bosje. Een mildere houding tegenover bevolking Na een lang tijdperk van zware druk is de communistische partij (S.E.D.) in de Sovjetrussische zone van Duitsland plotseling over gegaan tot het toepassen van een politiek van de ..fluwelen hand schoen". Volgens waarnemers is de mildere houding tegenover de bevolking van de Oostelijke zone vermoedelijk te danken aan de volgende feiten. Men is er niet in geslaagd het gestadig voortgang vindende uitwijken naar het Westen te stuiten. Sedert 1949 zijn meer dan twee miljoen mensen uit Oost- naar West-Duitsland getrokken. Ten tweede zou de economische toe stand in Oost-Duitsland sinds verleden jaar zeer veel slechter zyn geworden Ten derde zou de stemming onder de zeventien miljoen inwoners van Oost- Duitsland door de politieke toestand en de gebrekkige verzorging tot een diep tepunt gedaald zyn. Met consessies onder het motto „geen mens wordt socialist geboren, dus meer geduld" probeert de S.E.D. deze depres sie en de daaruit voortkomende onwil om te werken tegen te gaan. Na het loslaten van de radicale metho den van nationalisatie van particuliere fabrieken en bedrijven hebben de com munisten ook met de hoofdarbeiders een compromis gesloten. Deze behoeven z.ch niet meer bij het socialisme aan te slui ten, voor zover zij in de Oostelijke zone blijven en de gevraagde prestaties leve ren. Jeugd meer toegestaan Het SED-politbureau heeft aan de jeugd een toegevender houding belooid en zelfs bij de jeugd zo geliefde Westerse kleding toegestaan. Zelfs is aan de Justitie opgedragen, in de toekomst slechts die dwangmaatrege len te nemen, „die ook bij de bevolking begrip vinden". In één geval werd een gearresteerde boer weer vrijgelaten, hoe wel hij als „lasteraar van de staat" vol gens de in de Sovjetrussische zone gel dende wetten had moeten worden ver oordeeld. SED-functionarissen, die ondanks de nieuwe politiek van de „fluwelen hand schoen" hun houding niet wijzigden, zijn door de party als „afschrikwekkend voorbeeld" onmiddellijk uit hun ambt gezet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 9