LOEMOEMBA EN METGEZELLEN
DOOR DORPELINGEN GEDOOD
WEERBERICHT
Binnen twee uur twee
branden in Rotterdam
Katangese minister Moenongo wijst bij voorbaat
alle inmenging van de Ver. Naties van de hand
Moskou spreekt van een misdaad
van de Belgische kolonisators
Vlammen lekten
uit het dak van
liet stadhuis
PROJECTIEL
NAAR VENUS
SNELT VOORT
(9m/ Qli t
letllVS
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 14 FEBRUARI 1961
No. 30280
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. vao Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Kongo's ex-premier Loemoemba en zijn metgezellen Okito en Mpolo
zijn zondag door de bewoners van een dorpje vermoord, aldus deelde
de Katangese minister van Binnenlandse Zaken, Moenongo, gisteren
aan de pers mede. Hun lichamen zijn door drie Katangese ministers
herkend en werden begraven op een plaats, die geheim zal worden
gehouden. Ook de naam van het dorp en van de stam, die daar woont,
zullen niet onthuld worden. Moenongo zei zeer wel te beseffen, dat men
zal zeggen, dat de drie door de Katangese overheid zijn vermoord, Dat
is onvermijdelijk, zei hij. Moenongo verklaarde verder: „Wij willen niet,
dat het graf een bedevaartplaats wordt en ook niet, dat de bevolking
van het dorp moeilijkheden krijgt. Zij is misschien wat overijld tewerk
gegaan, maar is vergeeflijk, omdat men kon aannemen, dat de vluchte
lingen gewapend waren". De minister zei, dat het dorp de beloning zal
ontvangen, die voor het aanhouden van de vluchtelingen was uitge
loofd. „Ik zou liegen", aldus ging Moenongo voort, „indien ik zei, dat
de dood van Loemoemba mij bedroefd maakt. II kent mijn gevoelens
in deze: Loemoemba was een misdadiger, die de dood van duizenden
in Katanga en tienduizenden in Kasai op zijn geweten heeft, zonder nog
te spreken van de vervolgingen en slachtpartijen in Oostprovincie en
Kivoe. In een gerechtelijk vonnis zou hij ter dood zijn veroordeeld".
Herinneringen
Minister Moenongo had overigens lie
ver gewild, dat de drie hadden kunnen
worden berecht. Tot degenen die de
Katangese regering nu van moord be
tichten, zei Moenongo: ,3ewijs dat
maar". Aan de Ver. Naties ontzegt Ka-
tanga bij voorbaat het recht zich met
deze kwestie te bemoeien.
Ik herinner U hier aan de zaak van
Sacco en Vanzetti, Julius en Ethel Ro
senberg, Caryl Checcman, in de Ver
enigde Staten. Ik zal hen niet vergelij
ken met Loemoemba en zijn medeplich
tigen, noch een verklaring afleggen over
hun onschuld of schuld. Ik wil U er
slechts aan herinneren dat bij deze
„causes celèbres" de opinie van de ge
hele wereld en de hoogste religieuze
autoriteiten om genade voor de veroor
deelden vroegen. Maar vergeefs. De Ver
enigde Staten sloegen er geen acht op
en beschouwden de kwestie als hun
eigen zaken. Zou U ons dit recht ont
zeggen. Alleen omdat wij zwart zijn en
een jonge natie? De jonge naties van
Afrika zullen een dergelijke stap tegen
de soevereiniteit van een Afrikaanse
natie niet begrijpen", aldus minister
Moenongo.
Andere voorbeelden
„Ik zal U andere voorbeelden geven",
aldus ging Moenongo voort. „Hebben de
Verenigde Naties ooit enige aandacht
geschonken aan de oppositieleiders, die
periodiek in het een of andere land in
Zuid-Amerika werden terechtgesteld.
Hebben de Verenigde Naties aandacht
geschonken aan de dood van Koning
Feisal van Irak? Wat hebben zij gedaan
om de tienduizenden Baloeba's in Kasai,
die door de Loemoembisten werden uit
geroeid. te beschermen? Hebben zij een
onderzoek ingesteld naar de gifmoord
op de Kameroense leider Moemie in
Zwitserland? Hebben de Volkenbond en
de Verenigde Naties zich ooit bezig ge
houden met de vraag, wat gebeurd is
met de miljoenen Russen die in de con
centratiekampen van Rusland werden
uitgeroeid? Wat deden de Verenigde
Naties om de levens te beschermen van
de dappere generaal Maleter en van
Imre Nagy van Hongarije?
De bondgenoten die de Verenigde Na
ties hebben geschapen, hebben zij niet
hardvochtig toegestaan dat hun Joego
slavische wapenbroeder, generaal Mi-
chailowitsj, door zijn rivaal Tito werd
geëxecuteerd?
Er is geen einde aan vragen van deze
soort, die gesteld kunnen worden. Maar
die, welke ik heb opgesomd, zyn vol
doende om de Verenigde Naties te be
schamen, die niets zeggen wanneer het
een grote natie betreft, maar graag hun
vermeend gezag opleggen wanneer zij
met een kleine, zwakke natie te doen
hebben.
Laten de Verenigde Naties voor hun
ogen de portretten houden van Michai-
lowitsj, Maleter en Imre Nagy en zovele
anderen, wanneer zjj een schijnheilig
protest willen laten horen in het geval
van personen, die in tegenstelling tot
eerder genoemden, het niet waard zijn
om over te spreken".
Veiligheidsraad komt morgen
weer bijeen
Het hoofdkwartier der Verenigde Na
ties in Elisabethstad heeft aangedrongen
op volledige medewerking bij zijn on
derzoek naar de omstandigheden rond
om de gevangenhouding, ontsnapping en
dood van oud-premier Loemoemba. In
een communiqué werd gezegd, dat van
de dood van Loemoemba met grote be
zorgdheid is kennisgenomen en dat het
daarom allernoodzakelijkst is dat de
RUSTIG WEER
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Droog weer met opklaringen in de
nacht en ochtend ook plaatselijk mist.
Zwakke tot matige wind tussen zuid
en zuidwest.
Dezelfde of iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
15 februari
Zon op: 7.56 uur; onder: 17.53 uur.
Maan op: 7.55 uur; onder: 18.20 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.13 en 15.27
uur, laagwater te 11.16 en 23.41 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
V.N. de grootst mogelijke medewerking
bij het onderzoek wordt verleend.
De bijeenkomst van de Veiligheidsraad
is verdaagd tot morgen om de leden in
staat te stellen de situatie, zoals die door
de moord op Loemoemba is ontstaan, te
bestuderen.
Hammarskjöld noemde de dood van
Loemoemba „ernstig en tragisch". Aard
en betekenis van deze zaak maken een
volledig en onpartijdig onderzoek nood
zakelijk.
Kennedy geschokt
President Kennedy toonde zich giste
ren „zeer geschokt" toen hij het nieuws
van Loemoemba's dood vernam. De
Amerikaanse vertegenwoordiger bij de
V.N., Stevenson, sprak van „ontmoedi
gend en betreurenswaardig". Hij zei deze
„jongste tragedie" te betreuren, „maar
nu moeten wij ons alle verenigen, niet
om te wreken, maar om te verzoenen".
De Veiligheidsraad moet alles doen om
een constructieve oplossing te vinden en
vrede en orde te herstellen.
Radio-Moskou sprak van een „bloe
dige misdaad" van de kolonisators" en
Zorin, de vertegenwoordiger van de Sov
jet-Unie bij de V.N. sprak in gelijke
trant. Hij beschreef Loemoemba als een
nationale held van de volkeren van
Kongo en Afrika. „De Belgische koloni
sators en hun bondgenoten dragen de
volledige verantwoordelijkheid. Ham-
marskjölds voorstel om een onderzoek in
te stellen is huichelachtig. Na hetgeen
in Katanga en Kongo is gebeurd hebben
wij niet het minste vertrouwen in de se
cretaris-generaal en zyn staf".
In het hoofdkwartier van de Verenigde
Naties circuleren geruchten dat de Sov
jet-Unie, en mogelijk ook Joego-Slavië
en de Verenigde Arabische Republiek,
thans overwegen de regering van Gizen-
ga in Stanleystad als de wettige regering
van Kongo te erkennen. Enkele waarne
mers menen dat een dergelijke verkla
ring overbodig is, omdat Gizenga vice-
premier in het kabinet-Loemoemba was,
en de Sovjet-Unie en een aantal neu
trale landen dit kabinet - en niet dat
door Kasavoeboe is gevormd - nog steeds
als de wettige regering van Kongo be
schouwen.
De Cubaanse regering heeft drie da
gen officiële rouw afgekondigd in ver
band met de dood van Loemoemba. Het
vakverbond wil een dag staking in de
gehele wereld uit protest tegen deze
„moord, bedreven door de imperialisten
en hun lakeien". De federatie van stu
denten veroordeelde het „Yankee-impe-
rialisme, de voornaamste verantwoorde
lijke" (voor de dood van Loemoemba).
Koning Mohammed van Marokko zond
een telegram aan Hammarskjöld waarin
hij uiting geeft aan zijn verontwaardi-
diging over de „moord op premier Loe
moemba". Het prestige der V.N. heeft
hierdoor een zware klap gekregen. Hij
spreekt van een misdaad die tegen het
Afrikaanse nationalisme is gericht.
Nacht der lange messen
In de Europese hoofdsteden vreest
men dat het doden van Loemoemba een
golf van haat en geweld tegen de blan-
Gisteren is minister Cals in ge
zelschap van de directeur-generaal
voor de buitenlandse betrekkingen
naar Egypte vertrokken om de Nijl-
tempels bij Philae in ogenschouw
te nemen. De Unesco voert een
actie voor internationale maatre
gelen om deze tempels te bescher
men. Zij worden met overstroming
bedreigd door de bouw van de
Assoeandam.
H.M. Koningin Julianarondge
leid door het Veilingbestuur, be
wondert de bloemenpracht in het
Rijnsburgse ..Flora Achter H.M.
burgemeester B. H. Koomans.
(Foto L-D./Holvast)
Eenheidswet aanvaard in
Belgische Senaat
De Belgische Senaat heeft gisteren
het ontwerp-eenheidswet met 97 tegen
63 stemmen bij 6 onthoudingen aan
vaard. Het wetsontwerp zal nu voor on
dertekening naar Koning Boudewijn
worden gezonden. Hierna zal de wet in
de staatscourant worden gepubliceerd.
De stemming in de Senaat had oor
spronkelijk reeds vorige week vrijdag
moeten plaatshebben. Het debat sleepte
zich vrijdagavond en -nacht echter
moeizaam voort. Om vier uur zaterdag
morgen besloot de voorzitter de stem
ming uit te stellen tot maandag.
De regering heeft reeds aangekondigd,
dat zij voorschriften zal uitgeven, waar
in de voornaamste punten van de wet,
welke bedoeld is, om het economische
en financiële herstel van het land te
bevorderen zijn opgenomen. Dit zal nog
geschieden voordat het parlement wordt
ontbonden, hetgeen binnen de komende
twee weken wordt verwacht.
ken tot gevolg zal hebben in Afrika en
misschien ook in Azië. In hoge Britse
kringen gaf men toe bang te zijn dat een
krachtig Russisch protest naar aanlei
ding van Loemoemba's dood niet alleen
geweld tot gevolg zou kunnen hebben
maar ook een „gevaarlijke kettingreac
tie" op politiek gebied zou kunnen ver
oorzaken onder de Afro-Aziatische lan
den.
Onder de Belgische bevolking in Eli
sabethstad was de reactie op het nieuws
er een van schrik. Vele Belgen gaven
uiting aan hun vrees dat het nieuws van
Loemoemba's dood hevige reacties on
der de Loemoembisten in de Oostpro
vincie en Kivoe, die zjj in hun macht
hebben, zou teweegbrengen. De gedach
ten gingen allereerst naar de acht Bel
gische soldaten die zich thans in de ge
vangenis van Stanleystad bevinden.
„Dit nieuws zal bijna zeker hun dood
vonnis betekenen", zei een Belgische di
plomatieke functionaris. „Wij, Belgen,
hadden niets te maken met de gevan
genhouding en dood van Loemoemba,
maar de wereld en vooral de Loemoem
bisten zullen dit nooit geloven. God
helpe de Belgen - en de andere Euro
peanen - in Kivoe en de Oostprovincie.
Nu is de tijd voor de nacht van de lange
messen voor hen gekomen".
In geheel Kongo heerste vandaag
een gespannen toestand. Iedereen
scheen te wachten op het moment
dat de Loemoembisten hun haat
zouden afreageren in gewelddadig
heden. Alle V.N. troepen zijn in staat
van paraatheid gebracht. Men
vreest, dat er wraak geoefend zal
worden op de blanken in de Kongo
en de anti-Loemoemba gezinden, die
in gevangenissen zijn opgesloten in
door Loemoembisten beheerste stre
ken.
Castro naast vier
Philipsbedrijven
Naar ons van de zijde van het Philips-
bedrijf in Eindhoven wordt bevestigd,
heeft de Cubaanse regering de leiding
van vier handelsondernemingen van Phi
lips in Cuba overgenomen, vermoedelijk
als eerste inleidende stap tot inbeslag
neming. In deze vier ondernemingen
werkten ruim 200 personen, onder wie
slechts enkele Nederlanders. In deze be
drijven is circa drie miljoen gulden ge
ïnvesteerd.
Eerder was een verzoek ingediend om
twee der ondernemingen te mogen slui
ten wegens onvoldoende werk. Dit als
gevolg van de invoerbeperkingen, die de
Cubaanse regering heeft afgekondigd en
de grote orders die ztf in het buitenland
plaatst.
(Voor meer nieuws over Cuba zie men
elders in het blad).
Miljoenen schade in duinploodsen
Tweemaal kort achtereen werd
voor de Rotterdamse brandweer
gisteren in de namiddag groot
alarm gegeven.
Omstreeks vijf uur deed het
bijzondere alarmerende bericht „het
stadhuis staat in brand" de ronde
in Rotterdam. De brandweer rukte
met groot materieel uit. De zware
wagens gierden door het spitsuur-
verkeer. Op de Coolsingel stroom
den duizenden samen. Maar geluk
kig vipl het mee. Er stegen wat
rookwolken op uit het dak, er
waren heel even vlammen te zien,
In juiste baan met
goede snelheid
Gistermiddag om twaalf uur
Moskou-tijd bevond het ruimte
vaartuig op weg naar Venus zich
op een afstand van 488.900 kilo
meter van de aarde, dat is aanzien
lijk verder dan de maan. Volgens
Russische gegevens bevond het
zich precies in de uitgestippelde
baan met de juiste snelheid van
4.05 kilometer per seconde. Deze
snelheid neemt nog geleidelijk af
onder invloed van de aantrek
kingskracht van de aarde, doch
deze invloed zal binnenkort zo
zwak zijn, dat de snelheid niet meer
noemenswaard kleiner wordt. De
snelheid zal hoogstens tot iets
minder dan 4 km per seconde
teruglopen.
De temperatuur in het ruimtevaartuig
wordt automatisch binnen bepaalde
grenzen gehouden op een gemiddelde
van 20 graden celsius, teneinde de wer
king der instrumenten zo goed mogelijk
te verzekeren. De elektriciteit, nodig voor
de waarnemingsinstrumenten en voor
het radiocontact met de aarde wordt
verkregen uit chemische en uit zonne-
batterijen.
Tot dusver is van de aarde af twee
maal contact met het ruimtevaartuig
opgenomen voor het ontvangen van de
geregistreerde wetenschappelijke waar
nemingen. Het instrumentarium bleek
daarby perfect te functioneren.
Het ligt in de bedoeling, dat voortaan
eenmaal per week mededelingen worden
gedaan over de vorderingen en positie
van het ruimteschip en eventueel over
de ontvangen wetenschappelijke gege
vens, aldus heeft het Russische pers
bureau Tass medegedeeld.
Ook naar Mars?
Verschillende Russische geleerden
hebben verklaard, dat by slagen van
het Venus-experiment ook binnen af
zienbare tüd een schot naar Mars te
verwachten is. Over Mars Is veel meer
bekend dan over Venus, maar ook de
planeet die buiten de baan van de aarde
om de zon draait heeft nog vele raad
selen voor de sterrenkundigen.
maar binnen het uur was men de
brand meester. De schade bleek
beperkt te blijven tot dak en zol
derverdieping.
Weer alarm
Nauwelijks waren de brandweerwa
gens weer binnen of opnieuw rinkelde
de alarmschei in de kazerne. Al spoedig
werd het aanvankelijke middelalarm ge
wijzigd in groot alarm. Twee opslag
loodsen aan de Stadionweg in Rotter
dam-Zuid stonden in lichterlaaie. In
korte tijd waren de loodsen volkomen
verteerd door de enorme vuurzee, waarin
de vlammen zo hoog opjoegen, dat de
gloed zelfs in Zwijndrecht en Dordrecht
te zien was. Het vuur vond gretig voed
sel in de enorme voorraden dumpgoed,
zoals olie- en benzinevaten. kisten met
vet en jerrycans. Voorts stonden er in
de loodsen nog leervet en onderdelen
van motorfietsen, auto's, radio's en le
dikanten.
Steekvlammen
De brand werd ontdekt door de be
heerder van de personeelskantine, de
heer M. Zevenbergen, die kort nadat
de 45-man tellende personeelsbezetting
naar huis was gegaan plotseling de
steekvlammen omhoog zag schieten. Er
was toen al geen redden meer aan. Bin
nen een half uur was de oppervlakte
der loodsen over een lengte van 100
meter en breedte van ruim 50 meter
een massale vuurzee, waaruit dikke
zwarte rookwolken omhoog kolkten. Met
de regelmaat van de klok deden zich
ontploffingen voor, die metershoge zui
len omhoog spoten. Ze verspreidden een
verzengende hitte, waardoor het vrijwel
onmogelijk was de brand op korte af
stand te naderen.
Massa's water
De brandweer was uitgerukt met drie
Arend-Fox-spuiten, maar alle water
massa's konden niet verhinderen, dat
de deels houten loodsen geheel afbrand
den. Een blusboot van de havendienst
weerde zich geducht aan de achterzijde.
De politie had druk werk met het afzet
ten van de Stadionweg, bereden politie
drong de duizenden nieuwsgierigen, die
waren toegestroomd om het spectacu
laire schouwspel gade te slaan, terug.
Volgens ons verstrekte gegevens is er
voor miljoenen guldens schade aange
richt. Onder meer gingen honderddui
zend jerrycans verloren, alsmede 30.000
kilo verf in vaten. 300 motorfietsen, en
tien ton leervet. Over de oorzaak tast
men alsnog in het duister.
(Van stadhuisbrand zie men elders)
Uit Het Leidsch Dagblad van
15 februari 1861:
De Leidsche Manufacturen-
hal. Tilburg en Leiden zijn bei-
den fabriekplaatsen, maar in
i aard en uitgestrektheid zeer
i verschillend, zoodat een vergelij
king van hetgeen hare behoef
ten, belangen en omstandighe
den betreft, niet gedoogt, dat
i gevolgtrekkingen ivorden ge
maakt uit maatregelen, die voor
beiden toepasselijk zijn. Zijn de
i fabrieken te Tilburg algemeen
tevreden over de goede regeling
en over de niet te hoog opge
voerde kosten aaar ter plaatse,
er volgt nog niet uit. dat de
Leidsche fabrikanten daarmede
evenzeer kunnen en zouden ge
noegen nemen
Ten einde de spaarzaam
heid onder de arbeidende en
min gegoede volksklassen te be
vorderen, wil het Engelsche gou
vernement haar de gelegenheid
geven, om bij ieder postkantoor
geld aan het rijk in bewaring te
geven tegen een rente van min
stens twee ev een halve percent
in het jaar.
