MINUTER (ALS SCHEPT BETER
KLIMAAT VOOR DE MAMMOETWET
Tegemoetkoming aan de bezwaren
Recreatiecentrum op
Zuiderpier IJmuiden
In isolement van bevolking van het
platteland lag haar grote kracht
Geen sprong in
het duister
Bevoegdheden
van docenten
in mammoetwet
Geen onoverkomelijke bezwaren
Ernst en luim tijdens
opgezette dag
groots
in Hillegom
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 8 februari 1961
Derde blad no. 30275
Memorie van Antivoord aan Tweede Kamer
(Van onze parlementaire redacteur)
De mammoetwet, die een nieuwe, allesomvattende wettelijke regeling
biedt voor het voortgezet onderwijs in al zijn vormen tussen lagere
school en universiteit, zou met de oorspronkelijke tekst tot gevolg
hebben, dat tientallen bestaande scholen wegens een te laag aantal
leerlingen zouden moeten verdwijnen. In de vandaag verschenen
Memorie van Antwoord op het voorlopig verslag der Tweede Kamer
heeft minister Cals daarom de opheffingsnormen voor scholen in
gemeenten met minder dan 50.000 inwoners verzacht, waarmee hij het
vooruitzicht opent, dat in de toekomst misschien geen enkele school
moet worden opgeheven. Met deze wijziging en nog vele andere, heeft
minister Cals het klimaat in het parlement voor de aanneming van de
mammoetwet verbeterd.
De mammoetwet bevat geen gedetailleerde regeling van het overgangsrecht
naar de nieuwe toestand. Met het oog op het voortbestaan van de bestaande
scholen en de financiële gevolgen voor de besturen van die scholen, is het
ontbreken van dat overgangsrecht ontoelaatbaar genoemd. Aanneming van de
mammoetwet zou aldus een „sprong in het duister" zijn. Teneinde elke onzekerheid
weg te nemen heeft minister Cals daarom alsnog in artikel 117 speciaal vermeld,
dat in de wet, die de inwerkingtreding regelt, tevens het gedetailleerde overgangs
recht zal zijn opgenomen. De leerlingen van een schooltype, dat bij het in werking
treden van de wet in een ander type wordt omgezet, zullen voldoende gelegenheid
hebben de cursus van het oude schooltype te voltooien.
grip. Verkorting van studieduur moet
naar zijn oordeel echter eerder worden
gezocht bij het universitaire onderwijs
dan bij het voorbereidend wetenschap
pelijk onderwijs.
Gymnasium B
Zoals bekend zal het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs (VWO) wor
den gegeven in gymnasium, atheneum
(nieuw) en lyceum, die elk een cursus
duur van zes jaren hebben. De naam
hbs is niet gehandhaafd. Een deel van
de huidige hbs-opleiding wordt door het
atheneum overgenomen, dat het karak
ter van voorbereidend universitair onder
wijs zal krijgen. De rest van de be
staande hbs-opleiding wordt gegeven
door de nieuwe vijfjarige school voor
hoger algemeen voortgezet onderwijs
(Havo-school), die meer op de praktijk
van het bedrijfsleven is gericht en de
toegang opent tot het hoger beroeps
onderwijs.
Middelbaar algemeen voortgezet on
derwijs (Mavo) komt in de plaats van
het huidige ulo. Lavo-scholen (lager al
gemeen voortgezet onderwijs) treden in
de plaats van de huidige scholen voor
vglo.
Het atheneum
Aan het bezwaar van vele Kamerleden
tegen „eenvoudig Latijn" als verplicht
Vak op het atheneum is minister Cals
tegemoet gekomen door het te schrap
pen. Aan het atheneum wordt dus on
derwas gegeven in Nederlands, Frans,
Duits, Engels, geschiedenis, aardrijks
kunde, staatsinrichting, economische we
tenschappen, maatschappijleer, wiskunde
natuurkunde, scheikunde, biologie, mu
ziek, tekenen, handvaardigheid en licha
melijke oefening. In de afdeling A staat
de studie van de economische en maat
schappelijke vakken op de voorgrond;
in de afdeling B wiskunde en natuur
wetenschappen.
Voor het van verschillende zijden ge
opperde bezwaar tegen de zesjarige athe
neum-opleiding heeft minister Cals be-
Drie graden van
bekwaamheid
(Van onze parlementaire redacteur)
In de memorie van antwoord op het
voorlopig verslag der Tweede Kamer
over de mammoetwet deelt minister Cals
mee, dat hij zich heeft beraden op het
bevoegdhedensysteem, waarvoor in het
wetsontwerp een basis was belegd. Naar
aanleiding van vele beschouwingen
heeft hjj nieuwe bepalingen opgesteld,
die de bewijzen van bekwaamheid on
derscheiden in bewijzen van de eerste,
tweede en derde graad en waarin wordt
aangegeven, welke bewijzen van be
kwaamheid voor de onderscheidene vor
men van onderwijs worden vereist.
Voor het VWO (behoudens in het
eerste leerjaar), de twee hoogste leer
jaren van het HAVO en van het hoger
beroepsonderwijs, is een bewijs van be
kwaamheid van de eerste graad vereist.
Voor de eerste drie leerjaren van het
HAVO, het eerste leerjaar van het VWO
en verder voor het middelbaar beroeps
onderwijs, is een bewijs van bekwaam
heid van de tweede graad vereist.
Voor m.a.v.o.l.a.v.o. en lager beroeps
onderwijs geldt een bewijs van be
kwaamheid van de derde graad.
Doctoraal-examen en ingenieursge
tuigschrift zijn bewijzen van bekwaam
heid van de eerste graad. Daartoe be
horen ook de akten van bekwaamheid
van de eerste graad (B-akten) waar
van in het ontwerp is aangegeven voor
welke vakken ze kunnen worden verkre
gen.
Voor de tweede en derder graad zijn
er akten van bekwaamheid van de twee
de en derde graad, waarvan eveneens
is aangegeven voor welke vakken ze
kunnen worden verkregen.
De akten van bekwaamheid van de
derde graad geven in het algemeen een
combinatie van vakken.
Er zijn tenslotte nog andere bewijzen
van bekwaamheid van de eerste, tweede
en derde graad, die bij algemene maat
regel van bestuur zullen worden aan
gewezen. In de wet is vastgelegd, dat
een hogere bevoegdheid een lagere be
voegdheid insluit en dat deze zich over
meer vakken kan uitstrekken.
Voor de bevoegdheden der docenten
zal overigens een overgangsregeling wor
den ontworpen, die de bezitters van
oude dipoloma's onderwijsbevoegdheid
garandeert op dezelfde of overeenkom
stige scholen als aan het bezit van die
diploma's was verbonden op de dag voor
het inwerking treden van de wet,
In de memorie van antwoord gaat mi
nister Cals uitvoerig in op de opmer
kingen in het voorlopig verslag, die de
andacht vestigen op de moeilijkheden
waarin de B-richting van het gymna
sium geleidelijk is gekomen als gevolg
van de handhaving van de beide klas
sieke talen naast een zeer zwaar wis
kundig en natuurwetenschappelijk pro
gram. Voor diepgaande klassieke vor
ming zou volgens deze opmerkingen
meer concentratie op het Grieks of het
Latijn in de laatste studiejaren het gym
nasiale karkater van deze richting eer
der ten goede komen dan benadelen. De
meest radicale oplossing zou zijn Latijn
of Grieks voor het gymnasium B geheel
te doen vervallen.
Minister Cals antwoordt, dat hij zich
voorstelt te bevorderen, dat de algemene
maatregel van bestuur betreffende de
leerplannen voor de gymnasia zodanige
voorschriften zal bevatten dat het mo
gelijk zal zijn voor het gymnasium B
een leerplan te ontwerpen, dat van het
huidige slechts weinig afwijkt, terwijl
schoolbesturen die een zekere concen
tratie het nastreven waard achten, de
mogelijkheid zullen hebben aan het
gymnasium B het Grieks geheel te laten
vervallen dan wel een andere variant te
kiezen.
De MAVO-school
De minister geeft nog eens een schets
van de Mavo-school (oud-ulo). Het ver
schil met de scholen voor VWO en HA
VO ligt niet zozeer in de aard van het
onderwijs, doch veeleer in het niveau,
dat wordt nagestreefd, het tempo en de
wijze waarop de leerstof wordt behan
deld. Wil de Mavo-school aan haar doel
beantwoorden, dan zal zij zich moeten
beperken tot het geven van een zodanige
uitrusting aan de leerlingen dat zij, na
vervolgens enig beroepsonderwijs te heb
ben genoten (boekhouden, handelscor
respondentie, bedrijfsadministratie, ma-
chineschrijven), in staat zijn een func
tie in het beroepsleven te vervullen.
In het MAVO zal het algemeen karak
ter van dit onderwijs in het leerplan tot
uitdrukking moeten komen. Talenonder
wijs, wiskunde, natuur- en scheikunde,
biologie, geschiedenis en aardrijkskunde
zullen met de expressievakken (muziek,
tekenen, handvaardigheid) en lichame
lijke oefening een plaats in het pro
gramma moeten krijgen. Daarbij zullen
vooral de natuurwetenschappen en de
expressievakken meer aandacht krijgen
dan zij totnutoe bij het ulo hebben ge
had.
Brugjaar
Na een voor alle leerlingen gelijk brug
jaar, zullen de leerlingen van het Mavo
kunnen worden onderscheiden in twee
groepen. De ene groep zal verder kun
nen gaan in een cursus met een totale
duur van vier jaren, de andere zal na in
totaal drie jaren de school kunnen be
ëindigen, beide na het afleggen van een
examen. De lessentabellen van het tweede
leerjaar zullen voor beide afdelingen
vrijwel geen verschillen behoeven te ver
tonen. Daarmee blijft het voor leerlingen
uit de driejarige cursus wellicht mogelijk
nog over te gaan naar het derde leer
jaar van de vierjarige cursus.
De derde leerjaren van beide afdelin
gen zullen wel duidelijke verschillen to
nen, wil men tenminste in het laatste
leerjaar van de driejarige cursus met
vrucht kunnen differentiëren en daar
door de overgang naar een of andere
vorm van beroepsonderwijs, hetzij mid
delbaar hetzij hoger, vergemakkelijken.
Het derde leerjaar van de vierjarige cur
sus zal nog weinig differentiatie behoe
ven. Deze zal pas in het vierde leerjaar
nodig zijn.
Na vier jaar Mavo zullen leerlingen
kunnen worden toegelaten tot de vierde
klasse Havo. Degenen, die het driejarig
Mavo hebben doorlopen, zullen, voor
zover ze daartoe de geschiktheid heb
ben, een school voor middelbaar be
roepsonderwijs kunnen volgen.
De minister heeft zich er over beraden
hoe hij de begaafde bezitters van het
Mavo-diploma alsnog toegang tot het
hoger beroepsonderwijs kan verschaffen,
hetgeen in de algemene maatregel van
bestuur betreffende de toelatingseisen
nader zal worden uitgewerkt.
Beroepsonderwijs
Zeer vele Kamerledert hebben de wens
geuit het beroepsonderwijs (scholen voor
technisch onderwijs, huishoud- en land
bouwonderwijs, middenstandsonderwijs,
economische en administratief onderwijs,
opleiding van onderwijzend personeel,
sociaal-pedagogisch onderwijs, kunst
onderwijs) gedetailleerder in de wet te
regelen. Aan die wens heeft de minister
voldaan door aan een aantal vormen
van het beroepsonderwijs in de wet meer
gestalte te geven.
Als vorm van beroepsonderwijs zal
het landbouwonderwijs worden gegeven
op lagere, middelbare en hogere land
bouwscholen. De lagere landbouwschool
sluit aan bij het zesde leerjaar van de
lagere school; in het eerste en het
tweede leerjaar van de lagere landbouw
school, bestemd voor leerplichtige leer
lingen, wordt overwegend algemeen vor
mend onderwijs gegeven. Het onderwijs
in het eerste leerjaar van de lagere
landbouwschool is praktisch gelijk aan
dat in het eerste leerjaar van de lagere
technische school, zodat na het eerste
leerjaar een overgang naar de tweede
klas over en weer mogelijk is.
De cursusduur van de opleiding voor
kleuterleidsters is voor de leidsters drie
jaar (in plaats van twee jaar) en voor
de hoofdleidsters vier jaar (in plaats
van drie jaar) geworden.
De kweekschool voor onderwijzers zal
een cursusduur van drie jaren hebben,
verdeeld over twee leerkringen, of van
vijf jaren indien aan deze leerkringen
een voorbereidende leerkring voorafgaat.
In de voorbereidende leerkring, die uit
Stoffelijk overschot onder
sintelberg gevonden
In Moulin-sous-Fleron is gisteren het
lichaam gevonden van een 34-jarige
vrouw, die bij de verschuiving van een
geweldige hoop sintels vrijdag j.l. om
het leven is gekomen.
Arrestaties in Durban
Gisteren zijn in een inheemse woon
wijk in de buurt van Harding (Zuid-Na-
tal) 23 Afrikanen garresteerd. De razzia
van de politie volgde op een gevecht
tussen twees elkaar vijandig gezinde in
heemse groepen; twaalf personen wer
den hierbij gedood en 3000 hutten wer
den in brand gestoken.
twee leerjaren bestaat, wordt hoger al
gemeen voortgezet onderwijs (Havo) ge
geven. Deze voorbereidende leerkring zal
daarom worden afgesloten met het af
nemen van het Havo-examen.
Overgang
Teneinde de overgang van het ene
schooltype naar een ander mogelijk te
maken, wanneer zich aanleg in een be
paalde richting openbaart, is voor het
eerste leerjaar van alle scholen voor
voortgezet onderwijs, zoals bekend, een
zekere gelijkheid ten aanzien van het
leerplan in de mammoetwet vastgelegd.
In verband met vluggere leerlingen is
echter een onderscheiding gemaakt tus
sen de scholen voor vwo, havo en mavo
enerzijds, en de lavo-scholen anderzijds.
Het zogenaamde brugjaar zou tot ge
volg hebben dat het Latijn in de eerste
klas van het gymnasium vervalt. Daar
tegen hebben vele Kamerleden bijna on-
overkomenlijk bezwaar. Door wijziging
van artikel 11 heeft minister Cals nu de
mogelijkheid opengelaten dat de school
besturen, indien zij dat wensen, op hun
gymnasia aan de vakken van het brug
jaar Latijn toevoegen.
De opzet van het brugjaar is, dat de
leerlingen, die van schooltype verande
ren, zonder tijdverlies kunnen overstap
pen in het volgende leerjaar van een
andere school. De vakken die in het
brugjaar aan de scholen voor vwo, havo
en mavo moeten worden gegeven, zullen
volgens minister Cals moeten zijn: Ne
derlands, Engels, Duits, geschiedenis,
aardrijkskunde, wiskunde, biologie, mu
ziek, tekenen, handvaardigheid en licha
melijke oefening, waarbij dan aan by-
zondere scholen nog godsdienstonderwijs
zou kunnen worden toegevoegd.
Facultatieve vakken
Wat de toevoeging van facultatieve
vakken aan het onderwijs in de onder
scheidene schooltypen betreft, is het
desbetreffende wetsartikel gewijzigd in
die zin, dat naast een opsomming van
facultatieve vakken in een algemene
maatregel van bestuur, aan de scholen
in een beperkt aantal wekelijkse lessen
over de gehele cursus gerekend de moge
lijkheid wordt gelaten facultatieve vak
ken naar eigen keuze aan de reeks van
vakken toe te voegen. Het onderwijs in
deze vakken zal voor subsidiëring in
aanmerking komen.
Een onderwerp van studie vormt nog de verplaatsing van een van
de vuurtorens te IJmuidenwelke noodzakelijk zal worden in verband
met de navigatie bij het binnenlopen van schepenna de
verplaatsing van de haveningang van IJmuiden. Verder doorgevoerde
mechanisatie bij de thans gevolgde werkmethoden voor de vergroting
van de haringhaven is gewenst om het werkschema te kunnen volgen
voor de verbetering van de toegang van het Noordzeekanaal.
De belangstelling onder particuliere
ondernemers voor een recreatiecentrum
op een van de IJmuider pieren is groot.
Behalve een viertal schriftelijke ver
zoeken, zijn telefonisch vele andere
vragen om inlichtingen bij Rijkswater
staat binnen gekomen. De verwachting
is, dat zich nog meer liefhebbers zullen
aanmelden. Van zeer deskundige zijde
werd ons mede gedeeld, dat de bouw
van een platform-restaurant op de Zui
derpier van IJmuiden technisch zeer wel
mogelijk zal zijn.
Er zijn bepaald geen onoverkomelijke
moeilijkheden te verwachten, zo werd
ons verzekerd. Er kan echter geen spra
ke zijn van verpachting van de gehele
pier, zoals een particuliere ondernemer
had voorgesteld. Uit veiligheidsoverwe
gingen alleen al zal Rijkswaterstaat hier
nooit in kunnen toestemmen.
Een der gegadigden heeft plannen
voor een dubbel recreatiecentrum op de
Zuiderpier: beneden een eenvoudig res
taurant met een zg. visring, waar ama
teurs-hengelaars hun sport kunnen be
oefenen, en daarboven een min of meer
exclusieve gelegenheid, waarvoor hij een
vergunning hoopt te krijgen, die open
stelling gedurende de gehele nacht toe
staat.
Het ligt voor de hand dat bij het
creëren van een recreatiecentrum op de
Zuiderpier te IJmuiden (terrein van de
Rijkswaterstaat dus) overleg zal worden
gepleegd met de gemeente Velsen en
V.V.V. Wanneer eenmaal de werkzaam
heden aan de pieren en de haveningang
zullen z;ijn voltooid, zal dit een enorme
verbetering betekenen voor, in de eerste
plaats de binnenkomende schepen. Be
langrijk grotere en dieper stekende Oce
aanreuzen zullen onder alle omstandig
heden kunnen worden binnengeloodst.
Ofschoon theoretische studie van de
straks veranderde omstandigheden be
langrijk is, zal de praktijk het aller
belangrijkst blijken voor de loodsen.
Theorie en praktijk zullen ook hier on
getwijfeld verschillen. Vooral in de pe
riode van de aanleg der verlengstukken
van de pieren, zal een grote wissel moe
ten worden getrokken op de bekwaam
heid van de loodsen, die om zo te zeggen,
bijna dagelijks en soms zelfs meer dan
een keer per dag met weer andere om-
Verklaring van minister Cals:
Parlement krijgt meer inzicht
in de oprichting nieuwe scholen
Mammoetwet betekent grote verbetering
(Van onze parlementaire redacteur)
Wanneer een in de wet genoemd aan
tal leerlingen wordt aangemeld voor
lager onderwijs, dan bestaat er voor de
nieuwe school automatisch een recht op
vergoeding van de kosten door het Rijk,
ongeacht of het een openbare of bij
zondere school betreft. Het voortgezet
onderwijs telt echter zoveel verschillende
schooltypen, dat er alleen met de eis
van een zeker minimum-aantal leerlin
gen veel te veel kleine, dure scholen
zouden ontstaan. Daarom heeft minister
Cals als voorwaarde voor de vergoeding
van kosten voorgesteld een combinatie
van getalsnormen en de wenselijkheid
de nieuwe school in te passen in een
Gisteren zijn vele Land- en tuin-
bouwjongeren uit Noord- en Zuid-
Holland naar het Hillegomse
Treslonggetrokken om de win-
ter-jongerendag te vieren. Er werd
aan meer dan 1000 jongeren een
gevarieerd programma geboden van
ernst en luim. Voor de ernst zorgde
de voorzitter, de heer Joh. de Veer
jr. uit Schagen, die sprak over Le
ven op het veranderende platte
land".
„Eeuwenlang leefde de plattelands
bevolking in een isolement. De hoeve
„Nooitgedacht", aldus spreker, „was eens
het thuis van onze voorvaderen. Neder
land was allereerst agrarisch ingesteld
en de opbrengsten „van het platteland"
bereikten via een keten van tussenhan
delaren de stedeling. Van contact tussen
producent en consument was geen
sprake. Na 1820 vond de omschakeling
van landbouw naar industrie plaats.
Industriën vragen om toe- en afvoer-
wegenons land werd ontsloten. Aanvan
kelijk in gezapig tempo, vooral na 1900
in vlugger tempo. Landhonger doet zich
voor de opgroeiende plattelandsbevol
king gevoelen. Zij treedt uit haar isole
ment: de jongerenbeweging neemt in
de samenleving haar plaats in.
Overal ten plattelande verenigt men
zich in organisaties. Het leven buiten
de hoeve laat de plattelands jeugd niet
meer onberoerd. Wanneer de openbare
vervoersmiddelen en de wegenaanleg op
gang komt, ligt de wereld voor ons open.
De heer Joh. de Veer jr. wees daarna
uitvoerig op de karaktereigenschappen
ten gevolge van de tientallen jaren in
isolement levende bevolking".
Nieuw geslacht
Daarna wijdde spreker uitvoerig aan
dacht aan de problemen, waarvoor de
hedendaagse jeugd zich op het platte
land gesteld ziet. Het onderwijs in al
haar geledingen vormde mede een
nieuw geslacht. Nieuwe werkmethoden
braken na 1945 volledig baan en frank
en vrij eist de plattelandsbevolking haar
eigen rechten op. Steeds blijkt behoefte
aan nieuwe inzichten.
De inhoudsvolle en doorvoelde toe
spraak werd onder grote aandacht be
luisterd en daarna onderstreept door
een enthousiast applaus van meer dan
200 handen.
Ontspanning
Hierna werd een ontspanningspro
gramma geboden, dat geheel door de
leden van de jongerenorganisatie van de
Hollandse Maatschappij van Landbouw
werd verzorgd. Daar concerteerde op
het rijk met bloemtoeven versierde po
dium allereerst de muziekgroep „Voorn's
Red Eyes" leden der afdeling Voorne
Negen musici 5 dames en 4 heren
brachten calypso en cool jazz. Men moet
daarnaast waardering hebben voor
Hamy van der Waal uit IJsselmonde
die onbevangen en charmant decla
meerde. Lachstormen ontketende „het
Duo Hij en ik" dat clownesk met een
geestige parodie op de sterren der he
dendaagse kleinkunst oren, ogen en
harten stal.
De vier fraaie wisselbekers waren
respectievelijk voor ploegen, melken (2
maal) en vee-beoordelen voor A. van
Dorsser, H. Layendjjk en G. de Groot.
In de zaal van Treslong was een grote
fraaie expositie ingericht met bloem-
sierkunst, handwerken, boetseer
de ingezonden foto's zowel zwart als
kleur als volgt beoordeeld: De eerste
prijzen gingen naar A. Schot, D. Ooms
en A. Vrij. Bij de afdeling handwerken
ging de eerste prijs naar A. Ciggaar te
Nieuw-Vennep. Voor het maken van
eigen kleding waren eerste prijzen weg
gelegd voor A. Monster te Haarlemmer
meer en K. Ballegooi, Castricum.
Toneel
De leden van de afdeling Wieringer-
waard werden gistermiddag gepresen
teerd door de eigen toneelgroep. Om
precies 4 uur flitsten de toneellichten
aan voor dit spel in 4 bedrijven van
J. J. W. Willemsen. Ruim iy2 uur wis
ten de jongeren met dit stuk, dat zich
afspeelt in het landhuis van de auteur
Cyril Grainger aan Amerika's oostkust
ten zuiden van New York de aanwe
zigen kostelijk te amuseren.
Terwijl de bezoekers aan deze Win-
terjongerendag zich elders verpoosden,
schikten nijvere handen van het Tres
long personeel de honderden bestekken
op de sneeuwwitte lakens die tientallen
meters tafel overdekten. In de beurs- en
televisiezaal werd de gezamenlijke
broodmaaltijd compleet met tafel-
speeches gehouden.
Dat gezelligheid geen tijd kent bleek
ook gisteravond tijdens het zeer ge
varieerde feestprogramma van de land-
bouwjongeren. Het dansorkest „The
Toplyners" bracht er al gauw met een
openingsshow de stemming in. Het dans-
festijn in de Beurszaal werd begeleid
door het orkest van „The Toplyners",
terwijl dit werd afgewisseld door het
optreden van Greetje Kauffeld. Freddy
Kenton met assistente gaf staaltjes van
jongleurschap weg, die de overvolle zaal
in hun ban hielden. Een verrassend ele
ment was een Haagse vendelzwaai-
demonstratie. Tot omstreeks het mid
dernachtelijk uur toe heerste er zowel
in de grote zaal als in het Treslong
restaurant, waar het duo Van der Heeft
de entre-acte en dansmuziek verzorgde,
,In ons isolement lag onze kracht", fotokunst. Bij deze laatste stand werden een opgewekte stemming.
voor het hele land op te stellen plan
voor de stichting van scholen.
Zowel de voorstanders van het open
baar als van het bijzonder onderwijs
zien in dit systeem bezwaren, omdat de
wet dan geen garantie biedt voor de
oprichting van een school en de ver
goeding van kosten. In de memorie van
antwoord op het voorlopig verslag der
Tweede Kamer zegt minister Cals, dat
het parlement, juist dank zij het scho
lenplan, veel eerder en veel beter dan
thans, inzicht zal krijgen in het beleid
van de regering en dat zulks een grote
verbetering betekent in vergelijking met
de huidige toestand.
Getal niet beslissend
De minister vestigt er met nadruk de
aandacht op, dat het niet voldoen aan
de getalsnonnen geenszins betekent, dat
de betreffende school niet opgericht,
resp. niet gesubsidieerd zou kunnen
worden. Ook andere factoren spelen een
rol, zoals de behoefte aan een bepaald
schooltype. Elke nieuwe schoolstichting
wordt bezien tegen de achtergrond van
wat bestaat en van wat, gelet op de be
langen van het geheel, noodzakelijk moet
worden geacht. Bovendien is de rechts
zekerheid gewaarborgd doordat tegen de
voornaamste beslissingen van de minis
ter beroep op de Kroon openstaat.
Het nationale driejarenplan voor scho
lenstichting wordt gebaseerd op deel-
plannen (Voor een gemeente, streek of
provincie) dië worden opgesteld door of
vanwege organisaties, gemeente- of
schoolbesturen, die zich de bevordering
van het voortgezet onderwijs ten doel
stellen. Op grond van de deelplannen
stelt de minister het nationale plan op,
waarin hij tevens aangeeft van welke
scholen hij voornemens is te bevorderen
(door plaatsing op de begroting) dat zij
in het eerste jaar na de vaststelling van
het plan zullen worden opgericht of
aanspraak op subsidie zullen krijgen.
Voor 1 oktober van ieder jaar wordt
het plan in de Nederlandse Staatscou
rant gepubliceerd. Het parlement kan
er dan tijdig bij de behandeling van de
begroting van Onderwijs over discus
siëren.
Automatisme te duur
Met een systeem van louter stichtings
normen zonder planprocedure, zoals in
de lager onderwijswet, kan voor het
voortgezet onderwijs niet worden vol
staan, aldus minister Cals. Dan zouden
de getalsnormen veel hoger moeten zijn,
want het voortgezet onderwijs bevat
vele schooltypen die niet te klein mogen
worden. De veel duurdere uitrusting van
de meeste scholen voor voortgezet on
derwijs doet alleen een intensief gebruik
ervan verantwoord zijn, hetgeen tevens
in de hoogte van de normen tot uit
drukking moet komen.
Het komt de minister voor dat de
huidige normen voor ulo en vglo in de
lager onderwijswet voor de huidige tijd
veel te laag zijn. Deze waren wellicht
op hun plaats in een tijd waarin de be
volkingsdichtheid en de verkeersmoge-
lijkheden geringer waren dan thans.
Voor de toekomst dient meer naar
streeksgewijze voorzieningen dan naar
strikt plaatselijke te worden gestreefd.
De Kamerleden, die er niet gerust op
zijn of de planprocedure in overeen
stemming is met artikel 208 van de
standigheden geconfronteerd zullen wor
den. Bezwaarlijk wordt dit evenwel niet
geacht.
De twee vuurtorens van IJmuiden
liggen thans onder IOV/2 graden recht
wijzend in elkaar. Dit zal niet langer
het geval zijn, nadat de haveningang
is verlegd. Het binnenkomende schip
zal dan namelijk een nieuwe richtlijn
nodig hebben en zodoende zal het nood
zakelijk zijn, dat een der vuurtorens de
kleine op het Semavoorduin, of de grote
vuurtoren aan het einde van de Mid
denhavenstraat, te verplaatsen.
Een andere oplossing, een derde licht
op een van de havenhoofden, wordt
minder gunstig geacht. Voor de lucht
vaart, die de grote vuurtoren van
IJmuiden bij het overvliegen uit en
naar Nederland als een duidelijk baken
gebruikt, is een eventuele verandering
van de positie van de grote vuurtoren
niet bezwaarlijk. Het ligt in de bedoeling,
dat het loodsenkorps (een kleine 70 man
sterk) in de gelegenheid wordt gesteld
bij het proefmodel van de nieuwe ha
ven van IJmuiden in de Noordoostpol
der en in Delft, de nodige theoretische
kennis van de te verwachten verande
ringen op te doen.
De X-15 driemaal
sneller dan geluid
De Amerikaanse majoor Robert White
heeft gisteren met het experimentele
raket-vliegtuig, de X-15, op de lucht
machtbasis Edwards, Californië, een
snelheid bereikt welke driemaal die van
het geluid overtrof. De vlucht duurde 11
minuten. White bereikte een snelheid
van bijna 3400 km per uur. Hij vloog op
een hoogte van bijna 23.5 kilometer.
Leidse Watervrienden
Tal van meisjes en jongens namen in
de Overdekte deel aan het diploma-
zwemmen van de Leidse Watervrienden.
Het diploma B werd uitgereikt aan:
Angenitha Poots, Rietje v. Tongeren,
Wilma Vermeer, Joke Mostert, Suze
Vreeken, Corrie v. d. Weiden, Jos van
Hattum, Bep Hoefenagel, Wilma Fran
ken, Annelies Ruhrwiem, Suuske Ver
mond, Astrid Roman, Rinske Miedema,
Elly Horree, Carin de Cler, Joke Fucks,
Joke v. d. Kwaak, Janneke Ravensber-
gen, André Lucieer, Jan Kienjet, Peter
van der Holst, Wim Urban, Henry de
Zwijger, Rudi Zijlstra, Hans v. Dam,
Harry v. d. Pluym, Anton Zierkzee, Leo
Link, Stefke v. Haastrecht, Bram Beek
man, Arie Haasnoot en Chris Hogenes.
In Leiden bestaat al een
school voor kinderen met
leer- en opvoedingsproblemen
In ons verslag van de maandagavond
in „Het Gulden Vlies" gehouden bijeen
komst van de afdeling Leiden van de
Vereniging van Pedagogiek tijdens welke
de heer J. de Lange uit Rotterdam een
uiteenzetting gaf over het werk op een
school voor kinderen met leer- en op
voedingsmoeilijkheden schreven wij, dat
er ook in Leiden plannen bestaan om
tot oprichting van een dergelijke school
over te gaan. Het betreft hier een open
bare school. De indruk zou nu gewekt
kunnen worden alsof er in onze stad nog
geen L.O.M.-school gevestigd is. Dit
laatste is bepaald niet juist. Er bestaat
n.l. al vijf jaar een L.O.M.-school in de
Sleutelstad, de St.-Janschool aan het
Rapenburg. Deze L.O.M.-school is een
r -k. school, die echter, juist omdat het
de enige L.O.M.-school in Leiden is. ook
kinderen van andere gezindten heeft
opgenomen. Gedurende vijf jaren van
het bestaan van deze school zijn er in
totaal 215 leerlingen ingeschreven of
ingeschreven geweest.
grondwet en naar wier mening het ju
ridisch aanvechtbaar zou zijn het zoge
naamde automatisme ten aanzien van
het ulo en vglo te negeren, antwoordt
minister Cals, dat het zevende lid van
artikel 208 van de grondwet slechts
vastlegt dat het bijzonder algemeen vor
mend lager onderwijs, dat aan bij de
wet te stellen voorwaarden voldoet,
„naar dezelfde maatstaf als het open
baar onderwijs uit de openbare kas"
wordt bekostigd. Welke deze maatstaf is
wordt ter bepaling aan de wetgever
overgelaten. In de grondwet zelf is ner
gens sprake van „automatisme".
Tegemoet
Teneinde tegemoet te komen aan be
zwaren van de voorstanders van het
openbaar onderwijs, heeft minister Cals
in de mammoetwet een nieuwe bepa
ling opgenomen, die aan Gedeputeerde
Staten de verplichting oplegt ten minste
eenmaal in de drie jaren de behoefte
aan openbaar onderwijs vast te leggen.
Ook is de bepaling opgenomen dat een
(openbare) Rijksschool als noodzakelijk
geldt als er behoefte aan openbaar on
derwijs is, maar de gemeente geen ver
zoek voor de bekostiging van een ge
meentelijke school indient.
Minister Cals meent, dat de mam
moetwet de verschillen tussen openbaar-
en bijzonder onderwijs onaangetast laat
en dat de grondwettelijke vrijheden van
het bijzonder onderwijs volledig zijn ge
ëerbiedigd.
Wat betreft het onttrekken van be
slissingen aan het oordeel van het par
lement. waartegen bezwaren bestaan,
merkt de minister op dat verreweg het
grootste aantal delegaties overdracht
van bevoegdheden betreft aan de Kroon.
Slechts in een drietal gevallen is regel
gevende bevoegdheid gedelegeerd aan de
minister In vergelijking met het oor
spronkelijke wetsontwerp vertoont het
gewijzigde wetsontwerp belangrijke ver
schillen op het gebied van de delegatie.
Nergens is de beslissing omtrent es
sentiële aangelegenheden aan de Kroon
overgelaten, doch slechts de nadere re
geling van onderwerpen, waarvan de
wetgever heeft uitgemaakt in welke zin
deze zullen worden geregeld. Met name
geldt dit voor de inrichting van het
onderwijs en de gedifferentieerde eind
examens.
