RUSSISCHE „MONSTER-SPOETNIK" IN
LAGE BAAN OM DE AARDE GELANCEERD
WEERBERICHT
Gevaarlijk spel rond
Guinea van Kroesjtsjef?
(9ud Qli
Waarschijnlijk niet bemandmaar Moskou
heeft nog geen uitsluitsel gegeven
Gewicht van negen Volkswagens!
TWINTIG DODEN IN ANGOLA
BIJ HERHAALDE ONLUSTEN
ROMY'S ROEM EEN RUÏNE?
Hebt u het adembenemende verslag
van Romy Schneiders overtuigende
„come-back" gemist? Jammer!
Het stond in
Bezorgdheid heerst in Australië
Ijzige winter
eist hoge tol
leuws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 6 FEBRUARI 1961
No. 30273
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
ZES EN EEN HALVE TON IN DE RUIMTE
De Russen hebben zaterdag een kunstmaan ge
lanceerd van bijna (A/z ton» die in een baan om de
aarde gekomen is op betrekkelijk geringe hoogte.
Deze kunstmaan is zwaarder dan enig voorwerp,
dat ooit door mensen in de ruimte is gebracht. Tot
dusver was de Russische „Arknik" met de twee
hondjes Bjielka en Strelka de zwaarste kunstmaan.
Het enorme gewicht van de nieuwe kunstmaan
heeft een golf van speculaties ontketend, culmine
rend in de vraag: „Hebben de Russen een of meer
mensen in de ruimte gebracht, en daarmee ander
maal de Amerikanen in de wedloop naar de ruimte
een nederlaag toegebracht?".
In het Westen hebben verscheidene deskundigen
aanvankelijk gemeend, dat dit inderdaad een be
mande kunstmaan was, maar door latere over
wegingen en indirecte gegevens is men op deze
mening teruggekomen.
Officieel is echter van Russische zijde nog geen
antwoord op deze vraag gegeven, en zolang dat
niet het geval is kan alleen van weloverwogen
speculaties maar niet van vaststaande conclusies
gesproken worden.
De baan van de nieuwe kunstmaan, die door de
Russen „Ispolin" (Reus) is genoemd, ligt zo dicht
boven de aarde, dat het gevaarte niet lang in om
loop kan blijven, Verwacht moet worden, dat de
Russen dezer dagen een poging zullen doen, de
kunstmaan behouden naar de aarde terug te
brengen.
Het gewicht van de nieuwe kunstmaan bedraagt 6483 km, dat is het gewicht
van negen Volkswagentjes! Tot dusver was de 19 augustus 1960 gelanceerde Arknik
met 4650 kg houder van het gewichtsrecord, daarvoor de op 15 mei gelanceerde
Spoetnik IV van 4523.6 kg en voordien de op 18 december 1958 in Amerika gelan
ceerde Atlas-Score van 3941 kg.
De thans gelanceerde Russische kunstmaan doorloopt een baan met als hoogste
punt 327.6 km en als laagste punt 223.5 km boven de aarde. De omlooptijd be
draagt 89 minuten en 48 seconden. De baan maakt een hoek van bijna 65 graden
met de evenaar, een baanhoek die vrijwel steeds door de Russen wordt gebruikt.
Is twee ton zwaarder dan die van mei,
en derhalve van een geheel nieuw type.
SPECULATIES
Het enorme gewicht van de „Ispolin"
verleidde westelijke deskundigen tot de
mening, dat het hier een bemande
kunstmaan betrof. Men achtte het on
waarschijnlijk dat de Russen heil zou
den zien in het lanceren van een in
strumentenpakket van deze omvang.
Later echter kwamen er commenta
ren uit Rusland die er op zouden kun
nen wijzen, dat de Russen nog geen
mens in de ruimte hadden gebracht. Zo
verklaarde de Russische ruimtevaart
deskundige Blagonrawof dat het thans
nog niet mogelijk is om te voorspellen,
wanneer een mens in de ruimte kan
worden gebracht met de zekerheid, hem
naar de aarde te kunnen terugbrengen.
Hij noemde de lancering van de nieuwe
kunstmaan een grote stap vooruit in
deze richting. Enige zekerheid geeft deze
uitspraak echter niet, want indertijd
heeft dezelfde geleerde op het ruimte
vaartcongres in Stockholm na het lan
ceren van de Arknik met twee honden
eveneens verklaringen afgelegd, die ach
teraf voor tweeërlei uitleg vatbaar ble
ken.
Belangrijker is de overweging, dat het
hier blijkbaar een geheel nieuw type
kunstmaan betreft. In mei vorig jaar
werd een kunstmaan van ruim 4V2 ton
niet een pop aan boord gelanceerd,
waarbij het kennelijk ging om een proef
voer een bemande kunstmaan. Men
slaagde er toen niet in, de cabine met
pop te bergen. Er ging iets mis met de
werking of de richting van de remra-
ketten, en de kunstmaan verbrandde.
De zaterdag gelanceerde kunstmaan
Arrestaties op Cuba
Bij een zuiveringsoperatie in de bergen
van Escambray in midden-Cuba, waar
tegenstanders van Fidel Castro bepaalde
gebieden beheersen, zijn onlangs ruim
honderd verzetsstrijders, onder wie vier
leiders, aangehouden, zo is zondag in
Havanna bekendgemaakt.
Het besluit van de regering-Kennedy
een bedrag van 4 miljoen dollar uit te
trekken voor hulp aan „contra-revolu
tionairen" heeft alle hoop op betere be
trekkingen tussen Cuba en de Verenigde
Staten de bodem ingeslagen, aldus heeft
president Dorticos op een bijeenkomst in
Havanna verklaard.
De Cubaanse regering heeft gisteren
opdracht gegeven om de waterleiding
maatschappij, welke de Amerikaanse
marine-basis Guantanamo bedient, over
te nemen. Bovendien heeft zjj de
Cubaanse parochie-scholen er van
beticht een „tegen de regering gerichte
samenzwering te beramen met de Ame
rikaanse president". Volgens de jongste
berichten zou de regering echter nog
geen opdracht hebben gegeven om de
watervoorziening van de marine-basis
geheel stop te zetten.
De Amerikaanse marine heeft reeds
aangekondigd water door haar personeel
te zullen aanvoeren door middel van
tankvaartuigen. Op de basis zelf heeft
men reeds zonder succes naar water
geboord. De Cubaanse president Dorticos
heeft gedreigd alle parochie-scholen te
zullen „nationaliseren", omdat zij tegen
zijn regering zouden samenspannen.
VEEL WIND
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Aanvankelijk zwaarbewolkt met regen,
later opklaringen en enkele buien. Min.
der zacht. Krachtige tot stormachtige
wind tussen zuidwest en west.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
7 FEBRUARI
Zon op: 8.11 uur; onder: 17.38 uur.
Maan op; uur; onder: 10.56 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.21 en 19.39
uur; laagwater te 2.57 en 1522 uur.
Dit blad bestaat alt 16 pagina's
Waarnemingen in het westen hebben
aangetoond, dat Rusland geen andere
ruimtevoorwerpen hebben gelanceerd
dan zjj officieel hebben bekend ge
maakt, en daarbij was niet een zo zware
kunstmaan. Het lijkt onwaarschijnlijk,
dat de Russen het zouden wagen, een
geheel nieuw type zonder voorafgaande
onbemande proef met een mens de
ruimte in te schieten.
Onderzoek van atmosfeer?
Overigens zijn de technici in het Wes
ten vol lof voor de enorme Russische
prestatie, om een zo zwaar voorwerp
in een baan om de aarde te brengen.
De Russen hebben weer onofficieel
medegedeeld, dat het doel van de
kunstmaan is, de bovenste lagen van de
atmosfeer te onderzoeken. Een derge
lijk onderzoek en de korte tijd waarin
dit kan worden verricht (de kunstmaan
kan geen langer leven beschoren zijn
dan 10 dagen) rechtvaardigen echter
niet het grote gewicht van de kunst
maan.
Verschillende radiostations hebben de
signalen van de kunstmaan opgevan
gen, doch zij waren van iets andere
aard dan de gebruikelijke. Ook over die
signalen ontstonden reeds spoedig na
de lancering geruchten: men zou steu
nen gehoord hebben, halve Russische
woorden, geluiden die op de hartslag
van een mens leken e.d. doch deze
waarnemingen bleken hoogst on
betrouwbaar te zijn.
Snel bekend in Washington
Het Amerikaanse ministerie van
landsverdediging had reeds mededeling
over de lancering gekregen voordat zij
door de Russen werd gemeld. Rusland
maakte bekend, dat de satelliet zater
dag is gelanceerd. Vrijdagavond werd
Kennedy echter reeds van de lancering
op de hoogte gesteld, nadat Amerikaanse
waarnemingsstations de lancering had
den waargenomen.
Tussen Washington en Moskou be
staat een tijdverschil van 8 uur. Wan
neer de lancering zaterdag voor 8 uur
v.m. Moskouse tijd geschiedde, kon men
daar dus in Washington reeds vrijdag
avond van op de hoogte zijn. De Rus
sen hebben de lancering eerst zater
dagmiddag omstreeks vijf uur bekend
gemaakt, zodat zij kennelijk hebben af
gewacht, hoe de lancering was verlopen
en de kunstmaan zich tijdens de eerste
omwentelingen gedroeg.
In Den Haag werd zaterdag de
afscheidsreceptie gehouden van Sir
Mohammed Zafroella als vice-pre
sident van het Internationale Ge
rechtshof. De scheidende rechter
bood zelf verversingen aan. maar de
Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken. mr. Luns scheen al
voldoende versterkt te zijn.
Advertentie!
Gevangenissen en radiostation bestormd
vreemdelingen onder rebellen gesignaleerd
Tsjechische wapens
(Van onze Londense correspondent)
Volgens de diplomatieke correspondent van de „Sunday Telegraph''
zouden de Russen, terwijl de aandacht van de wereld op andere dingen
is gevestigd, thans een gevaarlijk spel van zins zijn inzake Ned. Nieuw-
Guinea. In Londen bestaat de vrees, dat de Sovjet-Unie verder gaat
dan alleen maar Soekarno aanmoedigen om Nieuw-Guinea te bevrijden
en dat de Russen hem voor deze taak op belangrijke schaal wapens
leveren. De Australische regering deelt de bezorgdheid van de Neder
landse regering en heeft de Australische ambassadeur in Djakarta naar
Canberra laten komen voor een rapport uit de eerste hand.
Geloofd wordt dat Kroesjtsjef vorige
maand in Moskou Indonesië twee Sov
jet kruisers, vijf torpedobootjagers, een
aantal twee-motorige bommenwerpers
en enkele duikboten heeft aangeboden.
De totale waarde van de wapenleveran
ties zou elf miljoen gulden bedragen.
De Nederlandse Marine-strijdkrachten
in Nieuw-Guinea zijn reeds zwakker
dan die van Indonesië. De toevoeging
van slechts een kruiser aan Soekarno's
strijdmacht zou reeds betekenen dat hij
in staat zal zijn bü een landing wat
vuurkracht betreft zijn tegenstanders
uit te schakelen. Toen Kroesjtsjef In
donesië bij zijn bezoek aan Djakarta
een Russische kruiser aanbood, aarzel
den de Indonesiërs nog wegens gebrek
aan voldoende technisch personeel. De
vraag is thans of Moskou Indonesië de
VAR laaf Engelse spion vrij
„uif dankbaarheid"
De Engelsman James Zarb, die op het
ogenblik in Egypte een gevangenisstraf
uitzit wegens spionage, zal over drie da
gen in vrijheid worden gesteld, zulks „uit
erkentelijkheid voor de geest van recht
vaardigheid, die de Britse historicus Ar
nold Toynbee aan de dag heeft gelegd
ten aanzien van de rechten van het
Palestijnse volk".
Zarb, een op Malta geboren zakenman,
was in 1956 wegens spionage in Egypte
veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf.
Een andere Engelsman, James Swinburg,
die tegelijk met Zarb werd veroordeeld,
werd in 1959 vrijgelaten na de helft van
zijn straftijd te hebben uitgezeten.
nodige adviseurs heeft aangeboden om
aan het bezwaar tegemoet te komen.
Men gelooft niet, aldus de correspon
dent, dat de Indonesiërs voldoende lan
dingsvaartuigen bezitten voor een in
vasie op grote schaal, maar deze zou
onnodig zijn indien Soekarno de toe
gangswegen ter zee volledig zou beheer
sen.
Zijn tactiek zou dan waarschijnlijk
bestaan uit het laten landen van
Guerrilla en sabotagetroepen waartoe
hij reeds een gedeeltelijk geslaagde po
ging deed om Nieuw-Guinea op de
zelfde manier te veroveren als Fidel
Castro dit deed met Cuba.
Lawines in Europa,
stormen in Amerika
Grote gebieden van Europa en
Amerika zijn in de ban van een
ijzige winter gekomen. Lawines en
sneeuwstormen hebben het afgelo
pen weekeinde een hoge tol aan
mensenlevens geëist.
Een zware lawine heeft in Rochemolles
een dorpje aan de Frans-Italiaanse
grens, heeft naar schatting 35 huizen
bedolven en vernield. Gisteravond wa
ren vier lichamen geborgen, maar het
is niet uitgesloten dat het aantal
slachtoffers nog zal stijgen.
Een andere lawine trof een kamp waar
arbeiders verbleven die bezig zijn met
het aanleggen van een tunnel bij de
Italiaanse plaats Aosta. Twee lichamen
werden na lange tijd uitgegraven.
Twee mannen worden nog vermist.
Bjj Davos, in Zwitserland, kwam een
skiër ten gevolge van een lawine om
het leven. In de omgeving van Sion
werden drie arbeiders door een lawine
bedolven, maar twee slaagden erin zich
uit te graven. Sinds woensdag j.l. heb
ben lawines in verschillende delen van
Zwitserland reeds acht doden veroor
zaakt.
Sneeuwstormen in het oosten van de
Verenigde Staten hebben in het afge
lopen weekeinde tenminste zeventig
mensenlevens geëist. Het luchtverkeer
met New York is totaal ontwricht.
(Voor meer nieuws over de lawines in
Europa en de sneeuwstormen in de
V.S. zie men elders in het blad.
Jongeman verdronken
Zaterdagavond is de 21-jarice F ümans
uit Deuteren (N.-Br.) in de Binnen-
Dieze gevallen en verdronken. Hij was
omstreeks negen uur met nog twee
vrienden een gebouw op de markt aan
de achterzijde binnengedrongen met de
bedoeling hier zonder entreegeld Carna
val te vieren. Zij werden verjaagd en de
21-jarige ümans vluchtte via *»en brand
trap naar een aangrenzend terrein,
waar oor de Binnen-Dieze stroomt. Door
onbekendheid ter plaatse en d-x>r de
duisternis is hij te water '.raakt Nadat
twee duikers vnn de Bossche brandweer
meer dan een uur gezocht hadden,
slaagden zij erin het stoffelijk overschot
te bergen.
Bij gevechten, welke zich vrijdag
avond en -nacht alsmede in het
weekeinde hebben voorgedaan in
Loeanda in de Portugese kolonie
Angola, zijn twintig slachtoffers
gevallen. Een politiekazerne, een
radiostation en burgerlijke en
militaire gevangenissen werden be
stormd door opstandelingen, onder
wie zich vreemdelingen zouden
hebben bevonden, die de Portugese
taal niet machtig waren. Intussen
is de orde hersteld. Een aantal
rebellen is gearresteerd, onder wie
vijf blanken van Portugese natio
naliteit, die hun gezichten zwart
hadden gemaakt om niet op te val
len, onder de Afrikaanse aanval
lers.
Bij de begrafenis van enige slacht
offers van de ongeregeldheden kwam het
gisteren weer tot een vechtpartij, welke
toen aan vier mensen het leven kostte.
Vele van de arrestanten zouden alleen
Frans spreken. Het Portugese rooms -
katholieke blad „A Voz" schreef zondag
over genoeg gegevens te beschikken om
zjjn overtuiging te staven, dat „de com
munisten en hun bondgenoten van alle
schakeringen een offensief tegen Portu
gal organiseren van de Caraibische Zee
tot Loeanda. Het internationale com
munisme wil de wereldmening er van
overtuigen, dat wij gereed staan om
massa's van de inheemse bevolking van
Angola en Mozambique af te slachten".
Het persbureau „Lusitania" meldde
zaterdagavond uit Loeanda dat de aan
vallers klaarblijkelijk gebruik hebben
gemaakt van Tsjechoslowaakse wapens.
Donderdagavond j.l. waren radioberich
ten in Angola gehoord, die mogelijk
voor de leiders der aanvallers waren be
stemd. „Lusitania" meldde verder, dat
men in Loeanda meent, dat de aanval
len bedoeld waren als steun aan kapitein
Galvao en zijn volgelingen. Deze hebben
indertijd verklaard, dat zü met de
„Santa Maria" naar Angola wilden
varen.
ZEEMILICIEN IN N.-GUINEA
OMGEKOMEN
De commandant strijdkrachten Nieuw-
Guinea heeft meegedeeld, dat de mari
nier derdeklasse de zeemiliciën Frits
Jozef Vogt op 5 februari door een on
geval tydens een patrouille in het gebied
van de Zuidgeelvinkbaai is omgekomen.
De 20-jarige zeemiliciën was afkomstig
uit Drachten. Hü is vandaag met
militaire eer begraven.
Duidelijk is op deze foto te zien.
hoe massaal de gruisberg was. die
zich met zo rampzalige gevolgen op
het Belgische dorpje Moulin-sous
Pléron stortte.
Uit Het Leidsch Dagblad van
7 Februari 1861;
Toen na 's Konings komst
op het Loo. de latere onheilen
bekend werden, maakte Z.M.
zich oogenblikkelijk gereed om
naar de nieuwe ramptooneelen
te vertrekken. Men gaj den Ko
ning in ov~rweging, dat er, naar
een verkregen wenk, geen gele
genheid ww tot voegzaam
nachtverblijf. ,J)an ben ik nog
sterk genoeg (wac het ant
woord) om des noods een nacht
op den dijk door te brengen". 1
