FILMS Tas! het „geweldige" niet aan.. Artistieke inzet van Diës-viering MS Wasmachines A. de Wit's Handelshuis -)' Een centrifuge A. de Wit's Handelshuis Opgericht 1 maart 1860 Zaterdag 4 februari 1961 Tweede blad no. 30272 Leidse studenten speelden „Banja" De Diesviering 1961, in opdracht van het Leidsch Universiteitsfonds en de Stichting Pro Civltate Academica Lugduno-Batavo georganiseerd door de Dies commissie, werd gisteravond voorafgegaan door de waarschijnlijk in Nederland eerste opvoering van „Banja" (Een zweetkuur voor bureaucraten) van de Sovjet- russische dichter en toneelschrijver Wadimir Majakovski. Hij werd geboren in 1893, was op twin tigjarige leeftijd een overtuigd revolutio nair en streed in 1917 bij de Russische revolutie daadwerkelijk in de voorste ge lederen. Van zijn hand verschenen, be halve talrijke dichtbundels, voor het to neel „Mysterions Buff" (1918) later „Wolkenbank", „Moskou in brand", ,,de Platluis". En tenslotte in 1930 „Banja", dat hijzelf een drama in zes bedrijven met variété en vuurwerk noemt, maar wat in wezen een felle satire is op de verlammende werking van de bureaucra tie. corruptie en baantjesjagerij die wij zo langzamerhand wei mogen beschou wen als onvermijdelijke gezellen van elke nieuwe staatsvorm. Dat Banja in 1930, en nog wel met overweldigend suc ces in de Sovjet-Unie gespeeld kon en mocht worden, is wonderbaarlijk en kan alleen verklaard worden door de veronderstelling, dat te dien tijde ook de censuur aan verlamming leed. De in 1878 geboren Stalin had na 1923 wel reeds invloed, doch werd eerst in 1930 voorzitter van de Raad van Commissa rissen. Vanaf dit tijdstip werd de vrije meningsuiting door hem aan banden gelegd. Kort daarop, in 1931, sloeg Maja kovski de hand aan zichzelf. Het is nauwelijks denkbaar dat er geen ver band tussen beide gebeurtenissen zou bestaan. Ondanks het feit dat de satire in Ban ja de boventoon voert, is een achter grond van soms dichterlijke melancholie onmiskenbaar aanwezig. Elementerski kondigt reeds in de eerste minuten zijn fantastische uitvinding in de volgende dialoog aan; Mijn uitvinding is van grote allure! De Wolga van de menselijke tijd, waar wij van huis uit ingeworpen zijn als boomstammen voor hun vervoer, waarin wij ons moespartelen om tóch slechts mee te drijven met de stroom deze Tijd Wolga moet van nu af onze zin doen. Ik dwing de tijd om stil te staan of voort te razen, in iedere gewen ste richting, met iedere gewenste snel heid. De mensen zullen in en uit kun nen stappen als passagiers van een tram of bus. Met mijn apparaat kun je een seconde van geluk maanden rekken, tot je genoeg krijgt van de extase. En je kunt de ban van lange jaren vol verdriet losser maken en verbreken; je kunt je hoofd intrekken om onberoerd en onge kwetst te zien hoe, honderd keer in één minuut, de granaat van de zon over je heen suist en de donkere dagen van leed te niet doe.t Zie hier: de lichtende fan tasie van Herbert George Wells, het futuristisch intellect van Albert Einstein en de dierlijke slaapgewoonten van be ren en yogi's, alles zit gecomprimeerd, beknopt en geallieerd in dit apparaat!" Mogen wij zijn fantastische verbeel ding van de tijdversnelling zien als een bewijs van zijn bewustwording dat voor het bereiken van de ideale heilstaat nog talloze generaties zich zullen moeten moe spartelen op de stroom van de tijd? De nodige geldelijke steun wordt door de alom vertegenwoordigde bureaucratie afgewezen, doch tenslotte langs illegale weg verkregen. Het apparaat kan afge bouwd worden en men krijgt contact met een vertegenwoordigsters van een toekomstige heilstaat, de fosforiserende vrouw. Zy zal door middel van het ap paraat het gezelschap, onder wie ook de hyper-bureaucraat Struikelblokski, en zijn door hem onderdrukte vrouw Polja daarheen voeren. Als Polja haar de vraag stelt: „Wat is eigenlijk socialis me?", blijft deze het antwoord schuldig. „Ga maar mee, naar tijdbeeld 2030," zegt ze. „dan kun je het met eigen ogen aan schouwen." Waaruit we mogen opmaken, dat de dichter-schrijver in diat opzicht zeker geen pessimist was. Hoewel er van onze fantasie wel een en ander wordt gevergd, is „Banja" een belangwekkend stuk dat, mede door de vlot verlopende wisseling van scènes, voortdurend blijft boeien, zodat de keu ze gerechtvaardigd en te loven is. Bovendien heeft het Leidsch Studen ten Tooneel in samenwerking met de Tooneelvereniging van Vrouwelijke Stu denten te Leiden, onder de bekwame en bezielende leiding van de regisseur Tom van Beek een opvoering tot stand ge bracht, die meerdere facetten van dit veeleisende en omvangrijke stuk tot ont plooiing bracht. Uiteraard waren erop mimisch en plastisch gebied hier en daar tekortkomingen, maar dat is bij jonge en onervaren amateurs onvermij delijk. Wat inn enhun bereik lag, met name rolkennis, begrip, tempo en zeg gingskracht heeft de spelleiders volledig uitgebuit. Er werd over het algemeen behoorlijk gearticuleerd en sommige spelers beschikken over uitstekende stemmid delen. De vertaling van Y. T. von Dewall ligt gemakkelijk ln de mond en in 't gehoor, de voor het milieu vereiste ruwheid be perkte hij gewetensvol tot het noodzake lijke. Kees Laan ontwierp practische en de sfeer ondersteunende decors, die door leden van het LST onder zijn leiding werden vervaardigd. Het derde bedTijf speelt in een thea ter. Het daarin voorkomende ballet werd op charmante wijze uitgevoerd met me dewerking van het Leids Studenten Bal let onder leiding van Riet van Os. Het is ondoenlijk de meer dan twintig rollen stuk voor stuk de revue te laten passeren. Onder hen vielen op D. W. Erkelens als de jonge communist, die hij met natuurlijke vlotheid, sonoor geluid en juiste interpretatie volkomen aan vaardbaar maakte, A. H. G. Koefoed als de uitvinder Elementeröki. hoewel wat minder soepel van beweging, B. G. J. Elias die de figuur van Iwan Iwanowitsj vermakelijk karakteriseerde en prompt de lachers op zijn hand kreeg. De hem Officiële publikaties Burgemeester en Wethouders van Lei den brengen ter kennis van belangheb benden. dat met Ingang van 6 februari 1961 tot en met 20 februari d.a.v. ter ge meentesecretarie, afdeling Openbare Wer ken (Stadhuis, kamer 111), ter inzage zal liggen een ontwerp van een door hun col lege aan de Gemeenteraad voor te stellen besluit krachtens artikel 9 der Wegenwet (met toelichting en situatietekening), tot het aan het openbaar verkeer onttrekken van de spoorwegovergang ln de lijn Lelden Utrecht bij km 30.246 (Delftse Jaagpad). Eventuele bezwaren tegen dit voorstel moeten uiterlijk op 27 februari 1961, over eenkomstig artikel 10, lid 2, van genoem de wet bij de Gemeenteraad worden in gediend. Lelden. 4 februari 1961. Burgemeester en Wethouders van Lelden, de Secretaris, de Burgemeester, J. BOOL P. H. VAN KINSCHOT letterlijk op de hielen volgende verslag gever, gesepeld door J. P. Muurling deed dit wat de uitbeelding betreft, ook in fi guurlijke zin, met als hoogtepunt zijn verrassende verschijning uit „de pit". De breedsprakerige hyper-bureaucraat StruikeLblokski vond in H. A. van Op stal een vaardige vertolker en van J. M. M. Dcrmaar zagen wij een komische en goed volgehouden Pont Keach. M. J. W. M. Elias, J. M. P. B. van der Putten en H. J. ter Haar waren drie uitstekend op elkaar afgestemde arbeiders. Van de dames dienen met ere ge noemd Agathe Witteman als Mesallion- skaja, tolk in dienst van het bureau voor buitenlandse culturele betrekkingen, Co- ra Stoop als Polja, vrouw van Struikel blokski, en de „fosforiserende vrouw" van Fransoise Söhimmelpenninck van der Oge. Precies op de aangegeven tijd (bravo spelleider) klokslag elf sloot het doek zich voor de laatste maal, konden spe lers en regisseurs zich verheugen in een langdurig, hartelijk en welverdiend ap plaus en werden namens de Weten schappelijke Staf woorden van hulde en dank gericht tot de spelers, vergezeld van bloemen voor de dames. B. H. HERV. DIENST BEVRIJDINGSKERK In „Hervormd Leiden' 'staat abusie velijk vermeld, dat de hervormde kerk dienst, welke morgenochtend in de Be vrijdingskerk wordt gehouden, om 9.30 uur aanvangt. Dit moet 10.30 uur zijn. Advertentie 41#-? Het bos in Nederland Ons land mag dan één van de bos- armste gebieden zijn in Europa (slechts 7 van het oppervlak wordt door bos ingenomen), het was interessant eens iets meer over het werk van Staatsbos beheer te vernemen. De afdeling Lei den van de Vrouwenbond van het NVV had daarom de heer J. Deelder uit Noordwijk uitgenodigd een praatje te houden, geïllustreerd met kleurendia's voor de leden in „Ons Centrum" aan de Hooigracht. De heer Deelder gaf de dames eerst een indruk van de economische beteke nis van het bos. Daarnaast is ook de functie voor de recreatie in ons snel volgebouwde land van belang. In de toekomst is men van plan wandel- of parkbossen aan te leggen bij de grote wooncentra. De bomen hebben eveneens een beschermende werking. Zij vormen een unieke collectie oa. ZANKER TROMMELMACHINES CASTOR WASCOMBINATIE CLEAN - R.S. - MIELE OUDE VEST 111 - TEL. 25328 SAMEN UIT NCVB (CENTRUM) BESTAAT DEZE MAAND 40 JAAR De Nederlandse Christen Vrouwen Bond, afdeling Leiden centrum, hield gisteravond in het Jeugdhuis aan de Breestraat haar ledenvergadering. Na afwerking van de huishoudelijke agen dapunten, declameerde Bep Hagen. De verslagen van secretaresse en pen- ningmeesteresse werden achterwege ge laten. De bespreking van de viering van het 40-jarig bestaan van de afdeling aan het eind van deze maand ging voor. Nu zullen jaarverslagen in de ver gadering van mei worden uitgebracht. De bestuursleden mevrouw A. de Bock- Wessel (propagandiste) en mevrouw J. Donkers-Wetselaar penningmeesteresse werden herkozen. Onder leiding van de presidente, mevrouw A. A. v. d. Kwaak- v. d. Berg, werden daarna de excursies voor het volgende seizoen besproken. Tevens werd besloten deel te nemen aan een actie voor de hongerende bevol king in Kongo. De voordrachtskunstenares Bep Hagen droeg na de pauze de volgende werken voor: „Geschiedenis van een moeder" 'sprookje van Andersen), „Reisvaardig" van Guillaume van der Graft, een Egyp tische afweerspreuk vertaald door Ber- tus Aafjes, Vondels „Kinderlijck", een Eskimo-wiegeliedje, „Zo'n hypermodern huis" (Ina v. d. Beugel). Haar optreden werd wederom besloten met een verhaal van Andersom „De vlinder". een goede afweer tegen erosie. Het duin- beplanten kost jaarlijks miljoenen gul dens, maar het is noodzakelijk om ver stuiving tegen te gaan. De belangrijkste boomsoorten in Nederland zijn dennen en populieren. Vooral in Brabant treft men veel populieren aan. Deze zijn zeer belangrijk voor de klompen- en triplexindustrie. In 1899 ging de staat zich met de braakliggende gronden bemoeien. Toen werd het Staatsbosbeheer in het leven geroepen. De heer Deelder stond enige tijd stil by de diverse werken, welke door deze rijksdienst worden uitgevoerd. Na de pauze vertoonde hij dia's o.a. over de schade die aan de bomen wordt aangericht. Dit kan bijvoorbeeld geschie den door bosbranden, nachtvorst, konij- nenschade, invloed van wind en zee. Ook werden opnamen getoond van de kwekerijen en hoe de 2, 3-jarige boomp jes geplant worden. Advertentie Sedert 1912 „De Maagdenbron" Artistieke prestatie! STUDIO Ingmar Bergmans „De Maagdenbron" is de derde week inge gaan. Zo ooit een film deze grote be langstelling verdient, is het deze. De indrukwekkende en originele regie, het suggestieve spel en de realistisch ge troffen sfeer der middeleeuwen stem pelen deze film tot een der belangrijkste der huidige produktie. Het verheugt ons, dat deze in dit opzicht artistieke pres tatie zo grote aandacht trekt. Voor wie de klok luidt Twee bekende sterren in film naar Hemingwaysboek Casino Twee welbekende sterren, Ingrid Bergman en Gary Cooper, in het op de roman „For whom the bell tolls" van Ernest Hemingway gebaseer de gelijknamige filmepos. Een toen nog Jong acteur en een zeer Jonge actrice, die hun heldenspel ontroerend speelden. Heldenrollen in het bijna ontoeganke lijke Spaanse rotsgebergte ten tijde van de burgeroorlog. Tezamen met een hand je vol andere dapperen strijden zij voor de republiek. Daarvoor lijden zij een opgejaagd be staan. Het dak boven hun hoofd vinden zij in een grot. In de diepte ligt de brug over een woest stromende bergrivier. Om die brug draait alles. Die moet de lucht in. Een Amerikaans vrijwilliger wordt met dynamiet naar dat eenzame groepje strijders gezonden. Hij komt Kerkelijk Leven NED. HERV. KERK Aangenomen naar Langezwaag J. Franke te Ouwerkerk op Duiveland. GEREF. KERKEN Aangenomen naar Scheveningen (vac. O. Donner) A. C. Scherpenisse te Ba- rendrecht. Beroepen te Dokkum E. Haver kamp te Minnertsga. CHR. GEREF. KERKEN Bedankt voor Edmonton-Red-Dear (Al berta, Canada) Th. Rutterd te Enschede- VAN DEZE WEEK heelhuids bij dit groepje republikeinen, dat hem eerst wantrouwig en stilzwij gend opneemt. Langzaam aan gaan zij echter in hem hun leider zien en de plannen komen op tafel. En daar blijft het niet by. Hemingway, die als oorlogscorres pondent van nabij verwoede gevechten meemaakte, heeft de gave zün indruk ken zo op papier te zetten, dat een wreed, en tegelykertyd ook ontroerend gebeuren zich voor de lezer afspeelt. Een verhaal, waarin het woordje woest byzonder goed past. Ruwe, woeste, baar dige mannen, een woesteny als decor. Kundig weeft hij het driftig-Spaanse element door zijn verhaal. Daarnaast kan Hemingway ook o, zo teer zyn. Hoeveel aandacht besteedt hij niet aan het enige lichtpunt de liefde te midden van al deze ellende. De liefde tussen Maria, de dochter van een re publikeins gezinde burgemeester, die haar ouders voor haar eigen ogen heeft zien vermoorden, en de Amerikaanse vrywilliger Roberto. Het is Ingrid Berg man en Gary Cooper wel toevertrouwd deze figuren gestalte te geven. De film is breed uitgesponnen. Er is dan ook een pauze om de lange verto- ningsduur te onderbreken, maar die lengte had de regisseur nodig om de sfeer van Hemingway's boek in deze film over te brengen. De directie van het Casino-theater heeft het interieur van de bioscoopzaal opnieuw veranderd. Het middenpad is nu vervangen door twee zypaden, ter wijl een geluiddempende vloerbekleding is geen luxe. Reeds vanaf f 149.50. Laat U voorlichten over dit onmisbaar stuk gereedschap. OUDE VEST 111 - TEL. 25328 Foto :mr. F. E. de Wilde, Oegstgeest Nu de steeds grotere verste- deiyking van het platte land aan de orde van de dag is, begint t iedere burger toch wel een beetje angstig te moede te worden. De ongereptheid komt meer en meer in het gedrang: waar het ene jaar nog geen fabriek of huis te zien was ,is alles een vol gend jaar alweer volgestampt, met liefst een torenhoog, mo dern en dus aan „alle eisen des tyds' beantwoordend gebouw in het centrum. Dat het natuurschoon knauw op knauw krygt nu de indus trialisatie op volle toeren staat, is vanzelfsprekend, 't Gaat ech ter met verlies van oude waar den gepaard, dat binnenkort op een „totaal" verlies gaat uit lopen. als er niet tijdig een stokje voor gestoken wordt. Gaat het zó met de bouwery door, dan is er voor de liefhebbers van het „bui- ten-zyn" binnenkort geen kraak of smaak meer aan. Dan staat de ene steen op de andere en met de toenemende „welvaart" kunnen zy wel op de keien gaan zitten Kyk nu eens rond in de „Randstad Holland"! Er zyn nog maar weinig plek ken, waar de polders zich aan eenrijen, de boeren en hun koeien komen steeds meer in het gedrang. De alles en ieder één verpletterende stoomwals dendert voort en het wordt een haastje-repje om nog iets te vinden, wat op een uitzicht ïykt. Het is een zegen, dat er ten minste nog wat bollenvelden over zyn, waarvan de opbrengst lucratiever is dan die van in dustriële produkten. Anders wa- ren ook dié vermoedeUjk allang weggevaagd Nu mag het vorenstaande wel wat overdreven ïyken, feit is toch, dat de rustige wandelaar lang niet meer zo aan z'n trekken komt als eer- tyds. De „vooruitgang" tracht alles te vermorzelen, wat op zyn weg staat en wie nog een rustig plekje voor zyn my meringen wil vinden, doet beter dat ergens in de Achterhoek te gaan zoe ken Zo af en toen slechts is er een „wereldschokkende" ontdekking. Een „open" veld, met daar voor de „beuk der beuken", die totnutoe de tyd van „opbouw" en tevens van „afbraak" wist te doorstaan. Daar by het bos van Wyckerslooth te Oegstgeest ry- zen de eeuwen voor U op in on gerepte staat. Dat veld ligt er als eertyds. Die reusachtige boom staat er nog als honderden jaren her. Met zyn indrukwekkend sil houet togen een grijze wolken hemel. ziet ge even hoe Holland destyds was en hoe het hier en daar nog zyn kan, mits niet een schermende hand het „gewel dige" meedogenloos tot in zyn nerven gaat aantasten en ver brokkelen. Nog is het tyd enkele van deze imponerende monumenten vast te houden. Wanneer alles tot „steen" verworden is. zullen tenminste zy de getuigen kunnen biyven van al datgene, wat vorige ge slachten door zyn grillige schil derachtigheid boeien kon FANTASIO werd aangebracht. Achter in de zaal vry waart een grote, houten wand de toeschouwers voor tocht. The captain's paradise Geestige comedie Luxor „The captain's paradise": geestige en sprankelende komedie met de flegmatieke Alec Guinness, een van Engelands beste acteurs, in de hoofdrol. Ditmaal als zeekapitein, die op „geniale" doch niet erg „etische" wyze het geluk zoekt in dit leven. Geluk by de ene vrouw zyn eigen en by de andere, zyn vriendin. De eerste bezorgt hem de degeiykheid en de rust, de ander het wild en amoureus avon tuur. Ieder van de twee vrouwen geeft hem waar hy behoefte aan heeft, zonder dat hij beseft, dat beide vrouwen ook nog andere mogelykheden in zich heb benHet eind van het liedje is. dat de twee vrouwen zich gans anders ont poppen dan hy ooit gedacht had: de „degeiyke" en „getrouwe" wordt „on- degelyk" en „ontrouw", de charmerende wil graag een rustige huismus zijn, ver zot op kokenZodat hy tenslotte beide vrouwen verliestHy krygt hiermee een wyze levenswys! Het zich voornameiyk in Gibraltar af spelende gegeven is alleraardigst uit gewerkt, met een verrassend slot. dat wy U liever niet zullen verraden. De egocentrische zeekapitein, die een para- dys op aarde zocht en daarvoor steeds opnieuw slinkse wegen moest uitdenken om geen vergissingen te maken, weet tenslotte op een al even slinkse manier aan het ergste te ontkomen, nameiyk aan een executie als gevolg van alle ge compliceerde gebeurtenissen, waarin hy verwikkeld was geraakt. Yvonne de Carlo en Celia Johnson zyn de twee vrouwen, die Alec Guinness ieder, naar haar eigen aard het leven weten te ver aangenamen, totdat zy er voorgoed de brui aan geven! Ironie en spot voeren de boventoon in deze vlotgespeelde echt Engelse film, waarin voor de hoofdvertolker toch wel „boontje om zyn loontje" komt! De commissaris in moeilijkheden Spannende speurtocht naar een moordenaar Lido Pietro Germi is wel in hoge mate verantwoordeiyk voor de film vol actie en spanning, welke deze week in het theater aan de Steenstraat te zien is. Niet alleen had hy een flinke vinger in de pap by het schryven van het goed opgebouwde scenario en speelt hU op geraffineerde wyze de titelrol, hy heeft ook de regie gevoerd. En ook als regis seur bewyst hy het vak te verstaan. Zonder franje vertelt hy in een strak tempo met scherp gekozen beelden het j verhaal van politiecommissaris Ingra- vello, die eerst een diefstal en weinig later een moord krygt op te lossen en twee naast elkaar gelegen flats. Hoewel hy er geen concrete bewyzen voor weet aan te dragen, voelt hy intuïtief dat er verband moet bestaan tussen deze twee misdryven. Voldoende personen komen i voor verdenking in aanmerking, temeer daar de meesten niet op een vlekkeloos verleden kunnen bogen. Stap voor stap, draadje voor draadje ontrafelt hy him antecedenten. Maar de sleutel, welke het slot kan openmaken, dat de weg vry maakt naar de verbinding tussen al die schakels, ziet hy over het hoofd, hoewel hy deze reeds in de vingers houdt. We zullen de oplossing van zyn pro blemen maar voor ons houden, het zou i veel van de knap opgevoerde geheim zinnigheid wegnemen. Maar tydens de lange speurtocht j naar de pyniyke ontknoping worden we i zy het vaak terloops geconfron- j teerd met minderwaardige praktijken en ergerlyke misstanden, waartegen een rechtgeaard politieman graag zou willen optreden, maar het is moeiiyk een punt j te vinden, waarby de wet is overtreden. Doch juist deze sober aangegeven en I goed getroffen sfeertekening en scherpe persoonsuitbeelding maken deze film tot meer dan een huis-tuin-en-keuken- I detective verhaaltje. De stem in de mist Voortgezette huivering Trianon De jeugdige, knappe en schatryke Kit Preston, de in Amerika •-reboren echtgenote van een Britse bankier, hoort een huiveringwekkende stem in de mist, die haar spoedige dood aankondigt. Zy wordt daarna herhaal- deiyk nog door een onbekende opgebeld, die dezelfde dreiging uit. Het Jonge vrouwtje (een fraaie rol van Doris Day) geraakt in een toestand van overspan ning. Scotland Yard wordt er ln ge moeid, Kit Preston wordt ook nog op andere wijze bedreigd, maar gelukkig heeft zy toch ook een trouwe vriend, die haar op zeer gevaarlyke ogenblikken het leven weet te redden. De ontknoping van deze uiterst spannende film is zeer verrassend en regisseur David Miller slaagde erin een „meester-thriller" te maken, die Hitchcock naar de kroon steekt. Fort Yuma Wilde avonturen Rex De liefhebbers van galoppe rende paarden, rokende revolvers, stoere kerels, gillende Indianen, lieftallige vrouwen en liefde-tussen-zweet-en-tra- nen, kunnen deze week weer het hart ophalen in „hun" theater aan de Haar lemmerstraat. Peter Graves en Joan Vohs vertolken de hoofdrollen in de kleurrijke geschiedenis rond het Fort Yuma, dat weer eens zy het in an dere vormgeving de controverse tus sen blank en rood op het witte doek brengt. Genadeloos is de stryd, geweten loos zyn de methodes, ademloos de span ning en eindeloos de sensatie. De ma kers van deze filmhistorie-uit-het-heel- erg-wilde-westen zullen nooit de bedoe ling gehad hebben filmkunst te beoefe nen, zy hebben het maken van een brok rauwe ontspanning voor ogen ge had en wat dat betreft, ze hebben hun doel bereikt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 3