CHIMPANSEE OVERLEEFDE EEN
RUIMTE-TRIP VAN KWARTIER
Geen hindernissen voor
't program van Kennedy
WEERBERICHT
Militaire Samos-satelliet in baan over polen
Aap voerde taak feilloos uit
„SAMOS" ALS
WAAKHOND
Ben Goerion
neemt ontslag
BRAZILIË NAM NOG GEEN
BESLUIT OVER SANTA MARIA
Regelingscommissie van twaalf
op vijftien leden: meerderheid
van slechts vijf stemmen
HET MES
(Due/
leuws
s
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1961
No. 30269
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. E. vac Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Tivee Amerikaanse successen op één dag
De V/2 jaar oude chimpansee „Ham" heeft gis
teren een korte trip door de ruimte gemaakt, waar
bij hij een hoogte bereikte van 248 kilometer en
een maximum snelheid van 8000 kilometer per uur.
Het reisje duurde een kwartier, maar eerst vier
uur na de lancering visten de Amerikaanse torpe-
dobootjager Donner de Mercury-cabine met de
chimpansee aan boord uit zee, 350 km ten
noordoosten van het grote Bahama-eiland. De
chimpansee heeft naar uit de eerste onderzoekin
gen bleek de reis goed doorstaan, ondanks het feit
dat de snelheid veel groter is geweest dan men
tevoren had berekend. Deze proef gold als een
voorbereiding voor het eerste bemande raketschot
van Amerika, dat in april geprojecteerd is. Het is
niet bekend, of de geconstateerde snelheidsafwij
kingen tijdens de proef van gisteren uitstel voor
een bemand raketschot tot gevolg hebben. Zes
van de zeven Amerikaanse astronauten, die in
opleiding zijn voor de eerste bemande ruimtevaart,
sloegen gisteren de lancering op de basis Cape
Canaveral gade.
Een tweede ruimte-succes boekten de Amerika
nen gisteren met de geslaagde lancering van een
Samos-satelliet. Deze Samos II bevat twee
camera's, die foto's van de aarde kunnen maken,
en zendapparatuur om deze foto's naar de aarde
door te seinen. De kunstmaan voor militaire
doeleinden werd gelanceerd van de basis Vanden-
berg, korte tijd nadat met succes aan de andere
zijde van Amerika de chimpansee zijn geslaagde
ruimtetrip had voltooid.
De 37.5 pond wegende chimpansee was maandenlang voorbereid op deze korte
raketvlucht. Hy was getraind om op commando van lichtsignalen in verschillende
kleuren om de tien seconden hefboompjes om te halen in de Mercurycapsule
waarin hij zijn tocht maakte. Was hij tot deze handelingen niet in staat, dan
volgden lichte elektrische prikkels, die hem tot de orde moesten roepen. Tijdens
de vlucht legden drie filmcamera's zyn reacties en de werking der instrumenten
vast. Achteraf bleek, dat de aap niet één enkele maal gefaald heeft in het uit
voeren van zijn taken.
Te grote snelheid
In zeker opzicht was het uitstekende
gedrag van „Ham" merkwaardig, want
het dier stond aan aanzienlijk hogere
versnellingen bloot dan men had bere
kend. De aanjaagraketten produceerden
aanzienlijk meer energie dan was ver
wacht, waardoor de snelheid binnen
enkele minuten niet tot 6400 km per uur
maar tot 8000 km per uur werd opge
jaagd. Hierdoor kwam de capsule tot 248
km hoog in plaats van 184 km, terwijl
de capsule 670 km van de lanceerbasis
in zee terecht kwam in plaats van 470
km. Daardoor duurde het bergen van de
capsule ook langer dan was voorzien.
Handdruk
Maar „Ham" heeft zich daar weinig
van aangetrokken. Toen hij uit zijn cap
sule (waarin hij in een nauwsluitend
rubberbed had gelegen) werd bevrijd,
schudde hij onmiddellijk de hand van de
medicus, die hem wilde onderzoeken.
Haatgevoelens jegens het mensdom, dat
hem aan dit experiment heeft blootge
steld, koesterde hy kennelijk in het ge
heel niet!
De Mercury-capsule werd de ruimte
ingeslingerd door een Redstone-raket,
waarmee mettertijd ook de eerste be
mande raketvlucht zal worden uitge
voerd. Na de vlucht door de ruimte ont
plooiden zich by terugkeer van de cap
sule in de atmosfeer twee parachutes, de
eerste op 6800 meter hoogte, de tweede
op 3300 meter hoogte. Plasticzakken zor
gen voor verzachting van de schok, toen
het een ton wegende ruimtevaartuig op
het water terecht kwam. Licht- en radio
signalen maakten het de wachtende
NIEUWE DEPRESSIE
De Bilt vex-wacht van heden- tot mor
genavond: Aanvankelijk opklaringen, tot
overwegend matig afnemende en naar
zuid krimpende wind. Later toenemende
bevolking, gevolgd door regen en tot
krachtig of stormachtig toenemende
wind tussen zuid en zuidwest. Iets la
gere temperaturen, voornamelijk in de
nacht en ochtend.
Opgemaakt te 1.15 uur).
2 FEBRUARI
Zon op: 8.20 uur; onder: 17.29 uur.
Maan op: 19.30 uur; onder: 8.55 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.31 en 16.37
uur; laagwater te 0.19 en 12.36 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
schepen mogelijk, de positie van de cap
sule snel te bepalen en de chimpansee
behouden aan boord te brengen.
De Amerikanen hebben aan het Mer-
curyproject tot dusver ongeveer anderhalf
miljard gulden uitgegeven, de proefne
ming van gisteren kostte enkele tiental
len miljoenen guldens.
In april een bemande
vlucht
Slaagt in april a.s. een proef met een
bemande raketvlucht van even lange
duur, dan is het niet uitgesloten, dat
tegen het einde van het lopende jaar een
bemande kunstmaan van het type Mer
cury in een baan om de aarde wordt ge
bracht om na enkele omwentelingen
weer naar de aarde terug te keren.
Het tweede Amerikaanse ruimtesucces
van gisteren was de lancering van een
Samos-satelliet.
Op 11 oktober van het vorig jaar werd
vergeefs getracht een dergelijke kunst
maan voor militaire doeleinden in een
baan om de aarde te brengen. Ditmaal
gelukte de lancering uitstekend.
De kunstmaan is uitgerust met foto
apparatuur en andere instrumenten, die
kunnen registreren wanneer op aarde
zware raketten worden afgevuurd. Daar
door kan Amerika in staat worden ge
steld, onmiddellijk gewaarschuwd te wor
den wanneer Rusland een verrassings
aanval met raketten opent, waardoor de
tijd voor het nemen van tegenmaatrege
len tot een maximum wordt verlengd.
De Samos, die zeven meter lang is en
anderhalve meter in doorsnee, volgt een
baan over de polen, maximaal 560 km
en minimaal 480 km boven de aarde. De
omlooptijd bedraagt 1 uur en 35 minu
ten. De lancering van gisteren betekent
nog slechts een proefneming. Mettertijd
wil men een aantal satellieten lanceren
in zodanige banen, dat het Russische ge
bied voortdurend onder controle van een
dezer manen staat.
Onderscheppingsraket
De Amerikaanse luchtmacht heeft
gisteren met succes de eerste tactische
,3omarc-B" onderscheppingsraket ge
lanceerd. Overeenkomstig het plan pas
seerde de raket rakeling een andere ra
ket, een .Regulus II" die met een
snelheid van 1320 km. per uur en op
een hoogte van bijna elf km over het
proefterrein vloog.
Genoeglijk grijnzend ligt „Ham",
die gisteren een korte ruimtetrip
maakte, in zijn bed, waarin hij
tijdens zijn vlucht in de Mercury
capsule verbleef.
In Jeruzalem verwacht men. dat
het Israëlische kabinet vandaag in
zijn geheel zal aftreden nu premier
Ben Goerion gisteren zijn ontslag
heeft ingediend naar aanleiding van
de kwestie-Lavon.
Het kabinet zou de minister van
Financiën, Levi Sjkol, opdracht
hebben gegeven de aftreding van
het kabinet aan het parlement be
kend te maken. Het ontslag van
Ben Goerion houdt automatisch in,
dat het kabinet zijn voorbeeld
volgt, hoewel het nog aan zal blij
ven tot een nieuwe regering is ge
vormd.
Volgens welingelichte kringen zou de
74-jarige premier, die zijn land sinds de
onafhankelijkheid in 1948 heeft geleid,
volgende week de besprekingen met de
leiders van de politieke partijen begin
nen. Intussen zal Ben Goerion waar
schijnlijk voor een korte vakantie naar
Tel Aviv vertrekken.
Op een receptie die ter gelegenheid
van het 12-jarig bestaan van de Knes-
seth (het parlement) werd gehouden,
werd Ben Goerion gevraagd of hij een
verzoek tot vorming van een nieuw
kabinet zou aannemen. Hij zei: „Ik
geef er de voorkeur aan op het ogenblik
er niet aan te denken wat de toekomst
zal brengen. Ik ben nog steeds met ver
lof en ik zou het graag willen voltooien".
Bij het aanbieden van zijn ontslag
verklaarde Ben Goerion de verantwoor
delijkheid voor het besluit van het
kabinet niet te kunnen dragen. Het
kabinet had vorige maand zijn goedkeu
ring gehecht aan de zuivering van de
voormalige minister van Defensie,
Pinhas Lavon.
Men gelooft dat twee dingen de pre
mier ervan weerhouden hebben zijn ont
slag eerder aan te bieden. Het uitstel
zou zijn veroorzaakt door de conferentie
van het Wereldzionistencongres, dat in
Israël werd gehouden en de protesten
die door Amerika zyn geuit tegen de
constructie van de atoomreactor in de
Negev-woestijn.
Amerikaanse schout-bij-nacht Smith had
onderhoud met kapitein Henriipie Galvao
Mislukte sprong van
twee journalisten
Hoewel kapitein Henrique Galvao
in een radioboodschap heeft
toegezegd vandaag het Portugese
passagiersschip Santa Maria de
havenstad Recife te laten binnen
lopen, heeft de nieuwe Braziliaan
se regering zich nog niet uitgelaten
over haar plannen met betrekking
tot het schip.
De Amerikaanse schout-bij-nacht
Allen Smith, die gisteren geduren
de drie uur aan boord van de
„Santa Maria" een onderhoud
heeft gehad met Galvao, verklaar-
(Van onze correspondent in Washington)
De regering-Kennedy heeft zijn eerste krachtproef in het Huis van
afgevaardigden doorstaan, doch slechts met de hakken over de sloot:
met 217 tegen 212 stemmen verklaarde het Huis zich vóór het voorstel
van Speaker Rayburn om de regelingscommissie van twaalf op vijftien
leden te brengen. Tot dusverre fungeerde deze commissie als een
partijdige verkeersagent, die bepaalde wetsvoorstellen niet liet passeren.
De regeringscommissie bepaalt namelijk welke wetsvoorstellen wèl en
welke niet in stemming gebracht zullen worden in een Algemene Ver
gadering van het Huis. Zes leden van de oude commissie vier
Republikeinen en twee conservatieve Democraten hadden het in hun
macht om het voor het Huis moeilijk te maken zich uit te spreken over
wetsvoorstellen, die hun niet aanstonden.
Krappe marge
Het is overdreven om te zeggen, dat
deze zes leden de sluisdeur hermetisch
konden sluiten, maar zij konden de
commissie in elk geval gebruiken als
rem, als zeef of als sabotagemiddel, Ho
ward Smith, de conservatieve Democra
tische voorzitter in de commissie, trok
zich soms terug op zijn boerderij in Vir
ginia, terwijl het zijn plicht was een
bijeenkomst van de commissie te be
leggen!
De commissie is thans echter vergroot
en acht van de vyftien leden zijn bereid
de wetsvoorstellen, die Kennedy noodza
kelijk acht, zonder onnodige vertra
ging door te geven aan het voltallige
huis. „Laten we Kennedy's programma
ten uitvoer leggen", riep de oude Sam
Rayburn in een kort maar dramatisch
en krachtig pleidooi uit. Vele Democra
ten in het Huis, maar ook velen op de
stampvolle tribunes, gaven de man,
wiens prestige op het spel stond, een
burns voorstel slechts een meerderheid
van vyf stemmen: 195 Democraten en
22 Republikeinen stemden voor en 148
Republikeinen en 64 Democraten stem
den tegen.
Twee Republikeinse tegenstanders
van Rayburns voorstel waren zelfs uit
het ziekenhuis gekomen teneinde een
poging te doen de regering-Kennedy na
een bewind van tien dagen een neder
laag toe te brengen, die niet slechts
prestige-verlies had betekend voor Ray
burn, doch ook voor Kennedy en daar
mede voor de Verenigde Staten!
Kennedy heeft de overwinning be
haald, maar de krappe marge wijst er
op dat de coalitie van conservatieve
Democraten en reactionaire Republikei
nen in het Congres nog steeds sterk is.
Misschien zou de zege iets groter zyn
geweest indien de president in zijn rede
over de toestand des lands de steken
op Eisenhowers Republikeinse bewind
achterwege zou hebben gelaten In elk
geval heeft Kennedy wel een aanwij
zing gekregen dat de uitvoerende macht
haar betrekkingen met de wetgevende
krachtig applaus. Toch behaalde Ray-lichamen dient te verbeteren.
de gisteravond op een persconfe
rentie aan boord van de Ameri
kaanse torpedobootjager „Gearing"
dat Galvao er nog steeds op
rekende vandaag te Recife aan
land te kunnen gaan, maar in
onzekerheid verkeerde over de
ontvangst die hij zou krijgen.
„Wy spraken met verscheidene pas
sagiers van de Santa Maria en zij waren
zeer nerveus enbezorgd", zei Smith.
De passagiers hadden aan leden van
de Amerikaanse Marine, die met Smith
de Santa Maria hadden betreden, ver
teld, dat vrouwelijke leden van de be
manning soms op zeer nerveuze wijze
een beroep om hulp op hem hadden
gedaan, daar zij bevreesd waren dat de
Portugese Marine tot de aanval zou
overgaan als de passagiers eenmaal van
boord waren gegaan. Naar verluidt zou
een Portugese oorlogsbodem op weg zyn
naar Brazilië.
Te Brasilia, waar hij gisteren is ge-
installeerd weigerde de nieuwe Brazi
liaanse president Janio Quadros te ver
klaren of hij toestemming aan het schip
zou geven te meren. „Door de inaugu
ratieplechtigheden heb ik mij nog niet
op de hoogte kunnen stellen van de
toestand", deelde Quadros mee. „Ik heb
de zaak overgedragen aan de minister
van Buitenlandse Zaken, Alfonso Arinos.
Alleen hij kan iets zeggen. Ik weet er
niets van". Arinos verklaarde na ver
scheidene besprekingen met de Portu
gese ambassadeur in Brasilia. Manoel
Rocheta. ,Er is nog niets besloten Er
zün verschillende mogelijkheden en
een ervan zullen zij moeten kiezen".
Terwijl Kapitein Galvao en de Ame
rikaanse admiraal Smith op de
Santa Maria in conferentie waren, spron
gen twee Franse fotografen boven het
schip met valschermen uit een een
vliegtuig. Ze vielen beiden in zee, maar
één van hen wist aan boord te klaute
ren. De andere werd opgepikt door de
Amerikaanse torpedobootjager Gearing,
zeer tot zijn ongenoegen. „Ik heb mijn
leven gewaagd om op de Santa Maria
te komen en niet op deze torpedoboot
jager", zei hij boos.
Ter gelegenheid van de verjaar
dag van Prinses Beatrix heeft de
brigade van de Kon. Marechaussee
in Den Haag. van welke brigade
Prinses Beatrix schutsvrouwe is,
enkele stukken aangeboden voor
het miniatuur stad je Madurodam.
Uit een van de miniatuur-patrouille
wagens haalde de locoburgem.ee -
ter van Madurodam een gelde' te
gift voor het Ned. Studenten S<> .a-
torium.
De Nederlandse film
3 maart in roulatie
Regisseur Fons Rademakers legt op
het ogenblik de laatste hand aan „Het
Mes", de nieuwe film van de Neder
landse filmproduktie Maatschappij. Het
scenario voor deze speelfilm van eigen
bodem werd geleverd door Hugo Claus.
Verantwoordelijk voor de fotografie is
evenals bij „Makkers, staakt uw
wild geraas" Eddy van der Enden.
Han Rust verzorgde opnieuw de mon
tage en Pim Jacobs zorgde voor de
muzikale omlijsting.
„Het Mes" zal op 2 maart zijn we
reldpremière beleven in het City-Thea
ter te Amsterdam. De dag daarna zal
de film ih vele steden in ons land
ook in Leiden in roulatie worden
gebracht.
De hoofdrollen worden gespeeld door
de 14-jarige Reitze van der Linden uit
Amsterdam en de 13-jarige Marie-Loui-
se Videc uit Brunssum, bieden „ont
dekkingen" van Fons Rademakers.
Voorts worden belangrijke rollen ver
tolkt door Ellen Vogel voor de twee
de maal in een film van Rademakers
de Belgische acteur Paul Cammer-
mans die deze maand een gastrol
zal vervullen bij de Nederlandse Co-
medie te Amsterdam en door Elly
v. Stekelenburg, Hetty Beck, Mia Goes-
sen en tenslotte Cor Witschge, die in
middels als Pipo de clown nationale
vermaardheid heeft gekregen.
DOOR DRIJFRIEM GEDOOD
Gistermiddag vier uur had op de N.V.
Exportmouterij te Wageningen een on
geval plaats, dat aan een arbeider het
leven kostte. De 34 jarige gehuwde Th.
J. Striekman was op de derde verdie
ping bezig met het reinigen van een
stoffilter, die hij voor dit doel had
stilgezet. Kort nadat hij de filter weer
in werking had gesteld moet hij door
een drijfriem zijn gegrepen en op slag
gedood. Omdat Striekman alleen werkte
en de machine normaal doorliep, heb
ben zijn collega's van het ongeval niets
gemerkt en vonden zij Striekman pas na
enige tijd. De politie heeft het onge
val nog in onderzoek.
Formosa in staat
China te helpen
De „Vrye Chinese hulporganisatie"
heeft in Taipeh (Formosa) meegedeeld,
dat nationalistisch-China via het In
ternationale Rode Kruis 100.000 ton
rijst aan communistisch-China wil be
zorgen tot leniging van de hongersnood.
Als Peking het aanbod afslaat, willen
de natonalisten de rijst of gedroogd
voedsel met vliegtuigen boven het
vasteland uitwerpen.
Kennedy is ongerust over
gebrek aon lichaamsbeweging
President Kennedy heeft zijn land
genoten aangespoord beter op hun ge
zondheid te letten. „We leven in een ge
vaarlijke tijd en we hebben vijanden die
alles zullen proberen om ons te vernie
tigen," zei hij. „Bij recente proeven is
gebleken, dat de lichamelijke conditie
van de Amerikaan gestadig slechter
wordt in vergelijking met de Europeanen
en anderen en daar maak ik mij zorgen
over."
Als een van de oorzaken noemde de
president het gebrek aan lichaamsbe
weging. De mensen moeten in hun jonge
jaren actief aan het leven deelnemen en
niet louter als toeschouwers.
De president zei dit in een televisie
gesprek ter gelegenheid van het 150-
jarig bestaan van een ziekenhuis.
Zes Amerikanen op
Cuba veroordeeld
De militaire rechtbank van Havanna
heeft zes Amerikanen die een inval in
Cuba wilden doen tot dertig jaar ge
vangenisstraf veroordeeld. De procureur-
fiscaal had de doodstraf geeist.
De mannen waren in Mami, Florida,
aan boord van het jacht „Aries" ge
gaan en wilden op Cuba een comman
do vormen. Zij werden echter door de
kustwacht opgemerkt, waarna zij niets
beters wisten te doen dan hun wapens
in zee te werpen en naar Havanna
te varen. Daar werden ztf gearresteerd.
Waarnemers zien in bet feit dat de
rechtbank drie dagen heeft gewacht
met het uitspreken van het vonnis een
aanwijzing dat de Cubaanse regering
geen nieuwe spanning met de Verenig
de Staten wil teweegbrengen.
u- f
Uit Het Leidsch Dagblad van i
2 Februari 1861:
i Het saisoen van het carna- f
i val is dit jaar zeer somber te
t Parijs. De bals der opera, vroe
ger zoo schitterend, verbasteren
ieder jaar meer en meer en het
jatsoenlijke deel der maatschap
pij heeft ze geheel verlaten. De
faubourg St. Germain opent zijn
salons niet: zij blijven gesloten
r als een protest tegen de rampen,
J welke het Pausdom ondervindt.
