KONGO: MOBOETOE IN OPMARS ROEANDA: HOETOE-REPUBLIEK „Santa Maria" ligt stil voor de kust bij Recife WEERBERICHT Loemoemba-getrouiven in tivee belangrijke plaatsen verslagen Roeanda voelt zich „verraden" Rebellen wachten op installatie van nieuw bewind in Brazilië VEERTIG ROOMSOEZEN EN 'N KIST VOL FRITES... Wat bezielt toch. die anonieme telefoonmaniakken? Hebt u het artikel over hen gemist? Jammer! Het stond Helft Indonesische begroting komt aan de strijdkrachten (§ud 91 leuws Opgericht 1 maart 1860 MAANDAG 30 JANUARI 1961 No. 30267 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A E van Dlshoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 750 per kwartaal; f 2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 In Kongo en het aangrenzende Roeanda-Oeroendi, van waaruit indertijd troepen van Moboetoe het door aanhangers van Loemoemba beheerste gebied zijn binnengevallen, is de situatie door twee nieuwe gebeurtenissen weer bijzonder kritiek geworden. Terwijl soldaten van generaal-majoor Moboetoe een offensief hebben ontketend tegen de Loemoemba-getrouwen in de Oostprovincie, heeft Roeanda, het noor delijk deel van het Belgische mandaatgebied, zichzelf tot republiek verklaard. Twee gebeurtenissen die de aandacht van de ganse wereld weer op het centrum van Afrika hebben gevestigd! Joseph Gitera, voorzitter van de voorlopige Nationale Vergadering van Roeanda, heeft gisteren op een openbare bijeenkomst meegedeeld, dat er een einde is gekomen aan de regering van Koning Kigeri en dat Roeanda voortaan een republiek is. De door de Parmehoetoepartij voorgedragen Mbonjoemoetwa is tot president gekozen. De Hoetoes hebben daarmee te ken nen gegeven, niet langer uitstel van de door de Belgen beloofde onafhan kelijkheid te dulden. Na de ernstige tioebelen in november 1959 in Roeanda, toen de Hoetoes tegen de heersende kaste der Watoesi's (die overigens nog geen vijftien procent van de bevolking uitmaken) in verzet kwamen, en na de gebeurtenissen in Kongo, heeft de Hoetoebevolking gepoogd zich te organi seren. België steunde dit streven en stel de zelfs voor deze maand verkiezingen in het vooruitzicht. Daarna zou Roeanda ongeveer een jaar autonoom zijn en vervolgens onaf hankelijk. Een commissie van de VN, die vorig jaar het mandaatgebied be zocht en met Koning Kigeri sprak, ad viseerde nog even met de verkiezingen te wachten, tot de Algemene Vergadering der VN een besluit zou hebben genomen. De Belgische regering heeft zich twee weken geleden hiernaar geschikt en de beloofde verkiezingen uitgesteld. „Verraad" van Belgen Vandaar dat de leiders van de Hoe toes nu spreken van „verraad". Mbon joemoetwa is lid van de Parmehoetoe, een van de voornaamste twee politieke groeperingen onder de Hoetoe-stam, die tegen de erfelijke monarchie is en de meeste stemmen kreeg btf de verkiezin gen van vorig jaar. Mbjonjoemoetwa deelde op de bijeen komst, waarop de meeste van de ruim drieduizend burgemeesters en gemeen teraadsleden van Roeanda aanwezig wa ren, de leidende beginselen van de „nieu we staat Roeanda" mee. Deze zijn on dermeer, dat Roeanda „het voorlopige beheer van de VN en België" erkent en dat Roeanda een democratische en soevereine republiek is met een president, regering, wetgevende vergadering en op- pergerechtshof. „Besluiten aangaande onafhankelijkheid" zullen aan de wet gevende vergadering en het opperge- gerechtshof worden voorgelegd. Gitera zei, dat aan het bestuur van Koning Kigeri de Vijfde thans een ein de is gekomen. Men gelooft dat de jonge Koning, die in Brussel als Loemoemba- gezind wordt beschouwd, thans in Leo- poldstad is. Moboetoe op weg naar Stanleystad? In de Kongolese Oostprovincie zijn de militairen van Moboetoe in actie ge komen tegen de aanhangers van Loe moemba. Zü hebben reeds twee be langrijke plaatsen in het westen van deze provincie, Boeta en Basoko, inge nomen. Vasoko is slechts 180 km ver wijderd van Stanleystad, de hoofd stad van de Oostprovincie en het bol werk van de Loemoembagetrouwe rege- ring-Gizenga. Ook in Boemba in de Evenaarpro vincie zou het tot een verbitterde strijd tussen beide partijen zijn gekomen, waar bij de militairen van Moboetoe een zege zouden hebben behaald. In de provincie Ferhat Abbas bereid tot onderhandelen met Parijs Het hoofd van de „Voorlopige regering van de Algerijnse republiek". Ferhat 'Abbas, heeft zich op een persconferentie in Koeala Loempoer nogmaals bereid verklaard, met Frankrijk te onderhan delen over een vreedzame regeling van het Algerijnse vraagstuk. Desgevraagd zei Abbas, wel om vrij willigers uit bevriende landen voor steun aan de Algerijnse opstandelingen ver zocht te hebben maar dat nog niet is uitgemaakt wanneer en hoe zij zullen optreden. „Op het ogenblik hebben wij technici nodig". IETS MINDER ZACHT De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Veel bewolking en verspreid voorko mende opklaringen, maar voornamelijk in het zuiden van het land ook tijdelijk regen. Overwegend matige wind tussen west en zuidwest. In het algemeen iets lagere temperaturen. (Opgemaakt te 11.15 uur). 31 JANUARI Zon op: 8.23 uur. onder: 17.25 uur. Maan op: 17.25 uur, onder: 7.56 uur. Hoogwater te Katwijk te 3.25 uur en 15.33 uur. Laagwater te 11.26 uur en 23.43 uur. Dit nummer bestaat uit 14 pagina's Kasai schijnen echter de soldaten van ex-premier Loemoemba aan de winnende hand te zijn. Berichten over deze opnieuw ontbran de strijd tussen de twee grote Kongolese partijen komen echter nog schaars bin nen. In ieder geval staat vast, dat de troepen van Moboetoe hun opmars naar Stanleystad nog steeds voortzetten. „Vreemdelingenlegioen" Er kan een kritieke toestand ontstaan door de gemelde vorming van een „vreemdelingenlegioen" in Katanga, waarvan zwaar bezoldigde Europese huur soldaten deel zouden uitmaken. Dit heeft zaterdag de nieuwe Ierse opperbevelheb ber van de VN-troepen in Kongo, lui tenant-generaal Sean McKeown, op een persconferentie in Leopoldstad verklaard. McKeown bevestigde, dat deze huursol daten in de afgelopen dagen in Elisa- bethstad zijn aangekomen. „De VN stelt hiernaar thans een onderzoek" Intussen duren in Leopoldstad de voorbereidingen voor de ronde-tafelcon ferentie voort. De enige beslissing die tot dusverre door de voorbereidende con ferentie is genomen is de verkiezing van Joseph Ileo tot president met een grote meerderheid van stemmen. Tot vice-pre sident werden benoemd Justin Disasi en Syrille Adoula. Rusland heeft de premier van Soedan, Ibrahim Abboud, om toestemming ge vraagd voedsel, geneesmiddelen en 20 vrachtauto's door Soedan naar het Loe- moemba-gezinde gedeelte van Kongo te zenden, aldus heeft het Russische pers bureau Tass bekendgemaakt. Chinese kernproef? Volgens het Amerikaanse tijdschrift .Missiles and rockets" is communistisch- China een eind op weg zijn eerste kern wapen op een honderd meter hoge toren tot ontploffing te brengen. Het wapen zou van Chinees uranium zijn vervaar digd en de kracht hebben van ongeveer 20 kiloton. Gistermiddag om 4 uur zijn de machines van de „Santa Maria" stopgezet: het schip bevindt zich thans op 50 km. van de Braziliaanse haven Recife. Generaal Humberto Delgado, leider van de Portugese oppositie-in-ballingschap, had zijn vertegenwoordiger aan boord van het passagierschip, kapitein Galvao, geadviseerd buiten de terrioriale wateren van Brazilië te blijven tot morgenmiddag 12 uur, als de nieuwe Braziliaanse regering is geïnstalleerd. Deze nieuwe regering (van Janio Quadros) zou namelijk niet voornemens zijn beslag te leggen op de „Santa Maria". Het is dus mogelijk, dat de passagiers niet in volle zee zullen worden gedebarkeerd, zoals in de bedoeling schijnt te hebben gelegen, maar in Recife of op het eiland San Fernando do Noronha, ongeveer 500 km. ten noordoosten van Recife gelegen. Op dit Brazi liaanse eiland is een Amerikaanse raketwaarnemingspost gevestigd. Spoedig ontscheping van de passagiers Intussen is de Amerikaanse schout bij-nacht E. Smith, opperbevelhebber van de Amerikaanse oorlogsbodems in het Caraïbische zeegebied, gisteravond per vliegtuig uit de havenstad Belem aan de Amazone naar Recife vertrokken, waar hij aan boord van de torpedojager „Gearing" zal toezien op de ontscheping van de passagiers van de „Santa Maria". De Portugese ambassadeur in Brazilië heeft bij de Braziliaanse regering gepro testeerd tegen het optreden van generaal Delgado, „die zich gedraagt als de leider van een regering die niet bestaat", aldus welingelichte kringen in Rio de Janeiro. Voorts zou de ambassadeur hebben ge- eist, dat Galvao en zijn volgelingen aan de Portugese justitie worden uitgeleverd, als de „Santa Maria" een Braziliaanse haven mocht aandoen. De „Spaanse professor Bello", die vol gens bepaalde berichten de feitelijke machthebber zou zyn aan boord van de „Santa Maria", is een Spaanse republi kein, die sedert zeven jaar in Caracas woont. Jose Velo Mosquera, aldus een AFP-bericht uit Caracas (Venezuela). Deze Velo heeft in de Spaanse burger oorlog aan de zijde van de republikeinen gestreden. Hij werd later in Spanje ver oordeeld maar slaagde erin uit Spanje te ontsnappen. Hij is thans lid van het „Iberisch revolutionaire directorium voor de bevrijding", dat zich ten doel stelt de huidige regeringen te Madrid en Lissa bon af te zetten met gebruikmaking van geweld. Deze organisatie dateert van begin 1960. Slot pag2 Een recente foto van PRINSES BEATRIX die morgen haar 23ste verjaardag viert. (Foto Max Koot) Advertentie Tekort van ruim 61/'i miljard roepiah Gevolg van de dreigingder Nederlanders In een toelichting op de Indonesische begroting voor 1961 voor het Indonesische Parlement, heeft president Soekarno medegedeeld, dat ongeveer de helft van de inkomsten op de begroting voor 1961 zal worden besteed voor de strijdkrachten. Soekarno zei, dat de wens van Indonesië om de kwestie Nieuw-Guinea op vreedzame wijze te regelen, door de Nederlanders was beantwoord met een vertoon van kracht. „Door de Nederlandse houding", aldus Soekarno, „zal Indonesië zyn nationaal potentieel moeten versterken, in het bijzonder de strijdkrachten." De president deelde mee. dat het in komen van de staat voor 1961 is begroot op 66 miljard roepiah, de uitgaven op 82 miljard 650 miljoen roepiah. Een deel van het tekort wordt opgevangen door de Indonesische Bank voor nationale ontwikkeling, waarna er een ongedekt tekort is van 6 miljard 650 miljoen roe piah. Aan de strijdkrachten zal in 1961 32M: miljard roepiah worden besteed en 30 miljard aan „algemeen herstel". De overige uitgaven noemde Soekarno- „routine-uitgaven". Van de inkomsten komt volgens Soe karno 47 miljard roepiah uit de gewone bronnen, de rest moet komen van een verhoogde produktie en belastingen. PRINS BERNHARD OP JACHT IN SPANJE Prins Bernhard is zaterdagavond per vliegtuig in Madrid aangekomen. De prins is gister vergezeld van Prins Juan Carlos de Bourbon en de Hertog van Albuquerque, op jacht gegaan in de buurt van Valdepenas. Vandaag keert Prins Bernhard naar ons land terug. Hy zei voorts: „De Nederlanders de monstreren thans hun gewapende macht in West-Nieuw-Guinea. Deze uitdaging moet en zal door Indonesië worden be antwoord met de overtuiging, dat de uiteindelijke overwinning aan onze zyde zal zijn. Daarom moet van nu af aan ons gezamenlijke nationale potentieel in het byzonder de strijdkrachten worden vergroot om het hoofd te kun nen bieden aan de Nederlandse bedrei ging. Dat is een moeilijke taak, die we echter op ons moeten nemen in het ka der van de voleindiging van onze revo lutie". Kostbare vogels in Bodegraven gestolen In de nacht van zaterdag op zondag zijn uit een volière van een vogelkweker aan de Spoorstraat in Bodegraven verscheidene bijzon der kostbare vogels ter waarde van vele duizenden guldens gesto len. De dieven moeten wel veel verstand van vogels hebben, want zy kozen de exemplaren na zich door het verschui ven van de dakbedekking van de volière toegang te hebben verschaft met veel zorg uit. De buit bestond uit 12 mannen kapu- zensijzen, twee mannen en drie poppen turquoisine parkieten en 6 poppen en 5 mannen roodkop-papegaaien van het soort amen dines. De turquoisine parkieten zyn de enige in Nederland. Voor één paar werd onlangs niet minder dan duizend gulden geboden Van de dieven ontbreekt elk spoor. Stakingen en verzet in Rood-China Volgens „Central News", het persa gentschap van nationalistisch-China hebben zich, ten gevolge van het voed seltekort in communistisch China, sta kingen voorgedaan onder arbeiders en studenten. De eerste stakingen dezen zich voor tc Ansjan en Wusfjoeen, in Mandsjoe- rije, waar mijnwerkers gedurende 24 uur lijdelijk verzet hebben gepleegd. Ook in andere delen van China zou den studenten korte proteststakingen hebben georganiseerd. Vluchtelingen in de Portugese kolo nie Macao hebben aan een Britse cor respondent verteld, dat onlangs 700 Chinese landarbeiders uit verzet tegen het commune-stelsel en door honger ge dreven een poging hebben gedaan het Portugese gebied te bereiken. Motorjon ken van net Chinese leger hadden de vlucht verijdeld. Gisteren arriveerden op Schiphol de ministers Debrot van de Antil len en Morpurgo van Suriname voor het bijwonen van de installatie van de Adviesraad Culturele Aan gelegenheden tussen de landen van het Koninkrijk. Zij werden begroet door minister Cals. Van links naar rechts minister mr. I. C. Debrot minister mr. M. Th. L. Cals en minister A. J. Morpurgo. PRIJS VAN f. 30.000 In de 550ste Staatsloterij, tweedeklasse is een prijs van f30.000 gevallen op no. 2950. Stormachtig weerzien met Prinses Margriet Prinses Margriet, die drie weken geleden na haar ziekte van Pfeiffer voor verder herstel naar Zwitser land ging en daar op 19 januari haar achttiende verjaardag vierde, is gisteravond met een lijntoestel uit Genève op Schiphol terugge keerd. Zij was vergezeld door mej. Ingenhousz, verzorgster van de jongste Prinsessen, en door een vriendin, de dochter van de Com missaris der Koningin in de pro vincie Limburg. Op Schiphol werd het een waarlijk stormachtig weerzien. Daar stonden Ko. ningin Juliana, Prinses Marijke, een vriendin uit Laren van Prinses Mar griet en nog enkele kennissen van de Koninklijke familie te wachten De hele groep trotseerde de harde vlagen regen, die de storm over het platform zwiepte toen de machine tot stilstand kwam. Prinses Margriet daalde als eerste de trap af en tevergeefs poogde een grond stewardess haar in de storm een grote paraplule boven het hoofd te houden. De Prinses vloog haar moeder in de ar men en kuste vervolgens haar zusje en vriendinnen. Daarna worstelde het vorstelijk gezel, schap zich. tegen de wind ln lopend, over het platform naar de ontvangst kamer. waar koffie en limonade werd geserveerd, terwijl Prinses Margriet haar moeder en de andere aanwezigen het laatste nieuws over haar verblijf in Zwitserland vertelde. Intussen werden buiten de vele koffers met bagage ln de twee gereedstaande hofauto's gelegd, waarna het gezelschap snel naar paleis Soestdijk reed Uit Het Leidsch Dagblad van 31 Januari 1861: De Burgemeester van Lei den maakt bekend, dat sedert de laatste opgave bij hem voor de Commissie te 's Hertogen bosch is ontvangen: uit de kas van het Leidsch Studentencorps, voor de algemeene noodlijden den door den watersnood, zoowel in den Bommelerwaard als in j Noord-Brabant f. 200. Men spreekt van een door braak, tengevolge waarvan Em merik, Elten en Zevenaar onder water zouden staan. Bijzondere berigten uit Lobith behelzen, dat men aldaar rondom in het wa ter zit en tot op den dijk het water is gerezen; evenwel zon der dodelijk gevaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 1