OKIDOKI-DONALD
Beierse kinderen slaafjes van TV
Proeven van
Proza en
Poëzie
RODE PERS BOOS
OP „BEATNIK"
Studie
over
j§Mgd
en
misdaad
ZONDER GRIME
ZONDER MIME
TOCH ACTEER
De tengere leugen
van haar gezicht
gewist
is zij zo lelijk
als een nacht door
daglicht overrompeld
Getemde Elvis
Verzamelen
Niet zo groen
alsjeblieft
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 21 januari 1961
Vierde blad no. 30260
„OKIDOKl"„Okidoki", zegt Charley, de huisknecht
van Paul Vlaanderen. Charley, de vrolijke noot in deze
spannende en veel beluisterde detective-hoorspelen. Achter
Charley gaat de tengere en bescheiden figuur schuil van de
27-jarige Donald de Marcas uit Oegstgeest. Donald, een van
de jongere leden van de hoorspelkern, die hoopt een goed
hoorspelacteur te worden. Maar Donald is niet alleen
Charley. Hij is ook Jaapie Dribbel uit de Opa Dribbelserie
„Als ik in Hilversum over straat loop roepen de kinderen
vaak: Ha die Jaapiehoe ze weten, dat ik Jaapie ben..
En Ton de Kraai uit „Soepkad uit de pot". Hoorspelseries,
waar de kinderen maar wat graag naar luisteren.
Dc in alle Europese landen vooral
sinds de oorlog toenemende jeugdmis
dadigheid moet gezien worden tegen de
sociale achtergrond van onze tijd. Snelle
wijzigingen en een ontbreken van even
wicht zijn kenmerkend voor deze achter
grond; het gevolg daarvan is, dat van de
opgroeiende jeugd een groter aanpassings
vermogen wordt geëist dan vroeger.
Dit is één van de conclusies van een
studie, die een speciale commissie van de
Raad van Europa heeft gemaakt van de
jeugdmisdadigheid in twaalf Europese
landen. De landen die door het verstrekken
van gegevens aan dit onderzoek hebben
meegewerkt, zijn Nederland, België,
Denemarken, West-Duitsland, Engeland,
Frankrijk, Griekenland, Italië, Noorwegen,
Oostenrijk, Turkije en Zweden.
In de studie wordt ondermeer nagegaan, met
welke biologische en milieu-factoren men reke
ning moet houden bij een beoordeling van de
misdadigheid onder de jeugd. Volgens Britse en
Duitse deskundigen zijn er aanwijzingen, dat de
jeugd (mogelijk als gevolg van een betere
voeding) geleidelijk aan vroeger in het stadium
van de puberteit komt. Deze fase zou dan per
veertig jaar één jaar vervroegd worden. Hierdoor
treden ook emotionele crises (en de botsingen
tussen het „ik" en de buitenwereld) vroeger op.
Daarnaast heeft men vastgesteld, dat door het dalen van de kindersterfte het
aantal jongens verhoudingsgewijs sneller toeneemt dan het aantal meisjes; en
het aantal misdrijven gepleegd door jongens is nu eenmaal groter
Ook neemt het aantal „moeilijke kinderen" toe. In de kinderziekenhuizen is het
aantal verpleegden met infectieziekten afgenomen als gevolg van betere behande
lingsmethoden voor t.b.c., difterie, enz. Maar tegenover deze teruggang staat een
vrijwel gelijke stijging van het aantal kinderen dat voor neurotische klachten en
psychosomatische ziekten moet worden verpleegd!
Wat het milieu betreft wijst de studie op het belang van gezonde gezinsverhou
dingen, en op het funeste gevolg van de oorlog voor deze verhoudingen! Uit
Duitse statistieken blijkt bij voorbeeld de merkwaardige omstandigheid, dat de
kinderen die mèt hun ouders in vluchtelingenkampen wonen, zelfs als ze in zeer
armoedige omstandigheden leven, minder met de strafrechter in aanmerking
komen dan jonge niet-vluchtelingen wier thuismilieu minder solide is.
Volgens de studie verdient het aanbeveling, na te gaan welke invloed het ver
hogen van de leerplichtige leeftijd heeft in het bijzonder voor jongens met een
betrekkelijk laag intelligentiepeil. Van groot belang acht de studiecommissie het,
dat de verbetering van de diagnose-techniek voor het onderkennen van kinderen
die tot jeugdmisdadigheid zijn geneigd, wordt aangemoedigd.
Dc televisiebezitters hebben
Donald onlangs voor het eerst
kunnen zien. Hij was figurant in
„Een avond uit". Figurant, waar
ze tegenwoordig een mooi woord
voor hebben bij de T.V.; zwijgen
de rol
Vele Leidenaars zullen zich
Donald ongetwijfeld ook herinne
ren. Vele oud-leerlingen van het
Rembrandtlyceum en een handjevol
studenten. Want Donald is nadat
hij van school kwam Nederlands
gaan studeren.
„Na de HBS moest ik kiezen en dat
is een van de grote problemen. Ik zou
naar het conservatorium kunnen gaan.
Ik zou Nederlands kunnen gaan stude
ren. Ik had er wel eens over gedacht
om bij de radio te gaan, maar daar
heb ik nooit over gesproken. Je kunt
ook wel zeggen: ik wil koning worden.
„Het was gauw afgelopen met de stu
die. Studie weg, hup, boem. Reageerde
op de eerste de beste advertentie. En
werd corrector by een bekende Rotter
damse „courant". Vroeger had ik jour
nalistieke neigingen. Wildï bij een
kunstredactie komen en was in m'n
schooltijd Pippel, de schoolkabouter van
Het Uiltje, de schoolkrant van het Rem
brandtlyceum".
Ook by die bekende Rotterdamse
krant hield Donald het niet lang uit.
Net lang genoeg om by de hoorspelkern
terecht te komen. Want hy spaarde zo
veel, dat hy het met veel overleg en een
spaarzaam gevulde maag nèt een jaar
zonder werken zou kunnen uithouden.
Intussen solliciteerde hy by de radio.
Vele, vele malen. „Ik was byna om
roeper gewordenToen ging ik recht
op m'n doel af". Hjj solliciteerde om
opgeleid te worden tot lid van de hoor
spelkern.
Uit 2500 sollicitanten werden
er 11 gekozen voor de cursus, die
twee jaar zou duren. Na die cur
sus waren er nog 8 over. Donald
was een van die acht. „Uit de
verte had de radio me altijd al
geboeid. Maar als je voor het
eerst in de studio's komt dan is
het net of je een enorme klap
op je kop krijgt. Het is een koude
zakelijke beweging".
Tijdens die cursus kreeg Donald les
in spraak- en microfoontechniek,
spraakles en les in alles wat met dra
matiek te maken heeft. Zjjn spaar
duitjes hielpen hem door de cursusjaren
heen. Hij heeft het die jaren dan ook
echt niet breed gehad, maar hij zette
door, want het was en het is zijn heilige
wens om een goede hoorspelacteur te
worden.
Geen benul
„De meeste mensen hebben niet het
flauwste benul wat het betekent een
hoorspelacteur te zyn. Ze denken: nou,
Piet krijgt een papiertje voor zich en
dan leest ie 't lekker op. Als dat zo was
dan zouden ze ook meneer Jansen van
de straat kunnen halen, hem een rol
letje in z'n hand kunnen douwen en
zeggen: kom Jansen, kerel lees dat nu
maar eens fyn op. Zo is het gelukkig
niet. Iedere toneelspeler is nog niet eens
geschikt als hoorspelacteur. Als je je
rol krijgt dan ga je 'm lezen en her
lezen en nog eens lezen. Je neemt de
figuren in je gedachten, je geeft ze ge
stalte. Dan lees je je rol aan de tafel
in de studio. Dan kryg je de microfoon-
repetities. Vele repetities. Dit moet an
ders. en dat. De regisseur wil 't zus
hebben en zo".
,,'t Moeilijke van een hoorspelacteur
is, dat hij zyn rol gestalte moet geven
mèt zijn stem zónder mime, zónder gri
me, zónder decors, zónder voetlicht...."
Donald heeft zelf eens geschreven:
,Wie het hoorspel slechts beschouwt als
„toneel met je ogen dicht" is even fout
als degene die de film „verfilmd toneel",
of gezongen toneel noemt. De gespro
ken taal is beider medium. Voor de to
neelspeler: één van de middelen, die hij
gebruikt om zyn creatie gestalte te ge
ven. Voor de hoorspelacteur: het enige
waarmee hy moet werken".
Alles met stem
„In de stem zal het milieu en het
tijdvak te „zien" moeten zyn. Het is
daarom voor de hoorspelacteur van es
sentieel belang een buitengewone stem-
souplesse te hebben naast een grote fan
tasie en vooral inbeeldingsvermogen. De
hoorspelacteur moet alles met zyn
stem doen".
OCHTENDSTOND
zij weet niet dat
zij ademt maar wat
zo lelijk zo zacht
verraden door
een nacht
die moeizaam
op het einde
wacht
In „LeiDraad" van vorige week stond een bericht over scholieren in
Newark die onlangs de klacht hebben geuit dat zij genoeg van de
televisie hadden en meer huiswerk wenstenOp die klacht is nu een
reactie uit Beieren gekomen. De docenten daar zouden graag zien, dat
hun leerlingen er net zo over dachten als die Engelse kinderen
Maar al te veel Beierse kinderen zijn gewillige slaafjes van de dicta
tor TV. En dat spiegelt zich af in hun prestaties op school, constateren
de leraren in München die de afgelopen twee jaar het probleem „TV en
school" hebben bestudeerd. De enige gunstige geluiden komen van
buiten de stad, waar enkele docenten de televisie als een voordeel zien.
In het rapport over het onderzoek
wordt gezegd, dat hoewel de toestand
nog niet alarmerend is, de ouders, school
raden en TV-mensen er goed aan zou
den doen zich er ernstig op te beraden.
Een algemeen verschijnsel zou zijn,
dat de kinderen bij wie thuis een TV-
ontvanger in de huiskamer staat, vaak
vermoeid en met weinig belangstel
ling voor de lessen op school komen.
De leraren geven toe, dat de televisie
opvoedende waarde kan hebben, maar
hun klacht is dat de kennis te wan
ordelijk en te fragmentarisch wordt
opgediend om van veel nut te zijn.
De radio komt er beter af in het
Beierse onderzoek. Eén op de tien leer
lingen doet zijn huiswerk met de radio
aan en de resultaten lijden daar ken
nelijk niet zwaar onder, aldus het rap
port.
Typerend is trouwens het volgende
briefje dat een leraar van een vader
ontving: „Wil Hans alstublieft zyn
slechte cyfers van verleden week niet
te zwaar aanrekenen. Onze radio was
namelijk defect".
Sprookje
In Hull in Engeland is een van de
meest gedraaide telefoonnummers negen-
vyf. Naast tijdmelding, inlichtingen,
weerbericht en dergelijke heeft de plaat
selijke telefooncentrale voor zijn abon-
£e^&raacL
nees een speciale service ingesteld: wie
op bepaalde uren van de dag het num
mer 9—5 draait, hoort een meisje met
een naar verluidt allerliefst stem
metje een sprookje vertellen. Maar in
Huil gaat het verhaal dat nog geen
enkel kind ooit dat sprookje-door-de-
telefoon heeft gehoord, hoewel negen
vijf voortdurend wordt gedraaid
door mannen, die, naar het schijnt,
maar niet genoeg kunnen krijgen van
dat lieve meisjesstemmetje. De directie
van de telefooncentrale in Huil zoekt
thans naar een oplossing waarbij zowel
de mannen als de kinderen tevreden
worden gesteld.
Alweer één
De tieners en twintigers schynen te
zamen een onverzadigbare markt te
vormen! Wie (net als wij) regelmatig
etalages kijkt, weet daarover mee te
Donald zegt: „Ik vind het fyne van
een hoorspel, dat je als luisteraar zo
intens je fantasie kunt gebruiken".
Donald vertelt, dat een kleine rol vaak
moeilijker is dan een grote. Dat een
kleine rol ook vaak veel meer voldoening
schenkt. „De rol van Charley is wel
leuk, maar nu niet zo, dat je zegt: jonge
jonge wat beleef ik er een artistieke
bevrediging aan. En toch hoeveel men
sen kennen Charley niet Nee, ik heb
eens de rol van een pastoor by een ster
vende gespeeld. Dat weet geen hond.
En toch, het was een van de fynste
rollen, die ik gespeeld heb. Een rol, die
echt voor me zelf was".
Donald houdt van zyn vak. Van zijn
vak en van zingen. Ook zou hy nog wel
eens voor de TV willen optreden. Maar
de radio Donald hoüdt van de radio
en bemint de TV. Een wezenlyk ver
schil.
En wat de toekomst van de radio
betreft. Donald gelooft er in. En hij
hoopt. Hij hoopt, dat hij een goed
hoorspelacteur mag worden. Nu
heeft hij het erg druk. Een rolletje
hier, een rolletje daar. Van sep
tember tot augustus. „Maar zal het
de volgende keer weer van septem
ber tot augustus zijn. Ze kunnen je
ook op straat zetten. Nu heb ik het
druk, nu heb ik het goed. Maar weet
je, als het goed gaat dan ben ik
altijd een tikkeltje bang". Waarmee
Charley sorry, Donald toont
ook een beetje een piekeraar te zijn.
Brieven van lezers
Voor het gemak van onze lezers en
van onszelf vestigen wy er de aandacht
op, dat brieven betreffende deze weke-
lyks (iedere zaterdag) verschynende
jongerenpagina gericht kunnen worden
Redactie jongerenpagina
Leidsch Dagblad
Witte Singel 1
Leiden
praten. Ook in het uitgeven van perio
dieken, speciaal voor jongeren, zit ken
nelijk een dik belegde boterham.
Nauwelyks is het ene blad (Twen)
verschenen, of het andere (Oscar) staat
op het punt van de persen te rollen.
Het blad Oscar richt zich tot de groep
van 15 tot 30 jaar. Het verschynt
maandelijks, in koperdiepdruk en met
vierkleuren-illustraties en zal 80 pagi
na's tellen. Wy zyn benieuwd naar het
eerste nummer.
De communistische pers in Tsjecho-
Slowakye is boos op de jonge en in zijn
land bekende toneelschryver Pavel
Kohout. Hy is een veelbelovend auteur,
maar heeft volgens de rode critici toch
teveel aan het kapitalistische moder
nisme gesnoven. Als men het dagblad
„Vecerni Praha" mag geloven, is Ko
hout niets minder dan een imitatie
beatnik! (Een beatnik is zo iets als een
Amerikaanse nozem).
Kohout heeft een toneelstuk geschre
ven over het leven in het Tsjecho-Slo-
wakye van vandaag. Dit stuk had niet
eens gerepeteerd, laat staan opgevoerd
mogen worden, vindt het blad. En het
citeert:
„Wat is het resultaat van de revolu
tie? Voor welk vuil hebben wij ge
vochten?".
„Waarvoor?".
„Voor een wereld waaftn iedereen zyn
ware bedoelingen tracht te verbergen,
waar iedereen koortsachtig op rykdom
jaagt. Iedereen is vals in die wereld! En
een jonge actrice kan alleen hopen be
kend te worden, als zy de niet nader
aan te duiden verlangens bevredigt van
diep gezonken staatsambtenaren
Vorige week zaterdag hebben wy ver
baasd naar de televisie gekeken. Nu is
dat niets byzonders. De televisie geeft
herhaaldebjk reden tot verbazing.
Maar ditmaal ging het niet om de
televisie zelf, maar om Elvis Presley. We
mochten even kyken naar een frag
mentje uit zyn nieuwe film „G. I.
Blues", die binnenkort in ons land in
roulatie komt.
We wisten niet wat we zagen. Was
dat de „rock 'n roll-koning" van enkele
jaren terug? Het was nauwelyks te ge
loven. Hy zong een heel lief kinder
bedje zoet-gevooisd. Als deze song re
presentatief is voor deze film, dan
moeten we wel constateren, dat de
militaire dienst hem terdege getemd
heeft.
Ook het haar van hun idool zal vele
Elvis-Presley-fans reden tot gesprek
gegeven hebben. De lange manen tot
diep in de nek en de „tochtlatjes" langs
de oren zijn verdwenen. Hy geeft nu
de voorkeur aan het korte militaire en
bepaald mannelyker kapsel. „Het is net
als met een wagen, die een flink aantal
kilometers gereden heeft", zegt hy zelf;
„Dan is de tyd aangebroken voor een
verandering".
Zullen zyn bewonderaars het goed
keuren? „Sommigen wel, anderen niet.
Maar dat blyft al tyd het geval. Waar
om zal ik dan niet doen, waar ik zelf
plezier in heb".
Een revolutionair geluid uit de mond
van zo'n publiek bezit!
Donald is een verwoed ver
zamelaar. Alles, wat hij wil
hebben tekent hij in de radio-
gids aan en neemt ie op de
band op. „Ik heb dingen, die
niemand heeft", vertelt Donald.
Goede Nederlandse cabaret
liedjes en vooral volksliedjes.
Donald is gek op volksliedjes.
De teksten zijn meestal goed,
geestig en spontaan vindt hij.
Donald zingt ook graag. Voor
al volksliedjes. „Maar je hebt
er maar zo'n klein publiek
voor", zegt hij spijtig.
Het leven is niet zonder roman
tiek. Zelfs tieners en twintigers kun
nen er niet buiten. Vriendelijke ge
dachte, ontloken bij het zien van de
vele pagina's „kennismaking ge
vraagd" in een van die muziek-
blaadjes voor de Fabian- en Fro-
boess-vereerders. Argeloos hebben
we ons op deze altijd boeiende lec
tuur gestort (tedere momenten tus
sen edele knapen en lieve, reine
meisjes). Maar we zijn er lichtelijk
verdwaasd weer uit opgedoken. Want
geen schuchtere ivoorden, geen zoet
verlangende fluisteringen strelen de
snaren der ziel, neen vrienden, het
rauwe leven treedt ons tegemoet,
zachtmoedige naturen worden niet
gespaard, wie stoer doet, stoer ont
moet, oog in oog, hand en tand, en
fin, lees zelf maar:
Jongen, 19 jr. G.G., zo groen
als gras, zoekt contact met
meisje, dat niet zo groen is.
Brieven met foto op erewoord
retour.
Dit is dan vrij vertaald, want er
zijn er ook als deze: 2 VL. m. 16 en
17 jr. z.c.m. 2 vl. j. Br. l.m.f.o.e.r.o.
nr." en heel sportief „3 Mharten 18-
22-25 jr. seinen: schrijf ons. Over!".
Maar niet alleen teenagers en
twens zien hier kansen voor de toe
komst, neen, zelfs veertigers hebben
stoute plannen (hoe stout durven
we niet te veronderstellen)
„HR. plm. 40 jaar in bezit
auto (zou dat al die veertig
jaar dezelfde auto zijn ge
weest? - red.) en zich eenzaam,
voelend, zoekt vriendin om zo
eens per week een middag ge
zellig door te brengen. Uitvoe
rige brieven met foto welke op
erewoord worden teruggegeven
onder nr. Geheimh. verze
kerd."
Stijlfouten en weglaten van lees
tekens (foei, zo slordig, zie boven)
komen uiteraard niet voor rekening
van Het Leidsch Dagblad. We heb
ben het al moeilijk genoeg.
Intrigerend is ook deze: Jtamer-
bewoonster (speciale attractie -
red?) 23 jr. zoekt corr. vriend m.
veelz. belangst. en gevoel voor hu
mor."
Het geloof in de natuurlijke
schuchterheid van de Nederlandse
jongedochters krijgt wel een duwtje
bij deze:
,,'k Hoop van harte, dat er een
I. mod., sp. vriend is, die me
eens schrijft, of voor week
ends. Mag ook Ned.-Ind. zijn.
Je brief wordt beantwoord
door Holl. leuk, charm, meisje
19 jr., die houdt van muz.
film, gez. uitg. en soms in de
nat. wil zijn. Niet r.k. Br.
l.m.f.o.e.r.o.nr."
Of deze:
,JIey Boy, I. charm, meisje 19
jr. z. leuke niet onkn. j.l. don
ker, met goede body; sport
type. Niet r.k. Br. enz.
En de eet-meer-fruit-fans kunnen
schrijven op deze: „Mod. m. 16 jr.
z.c.m. leuke peer. Br. bsl. m. f.o. n.r."
Ach, romantiek
