Vervoersstaking België
slechts half geslaagd
P.V.d.A. (nog)
niet terug
A.R. WIL OPLOSSING VINDEN
IN WONINGBOUW-COMPROMIS
WEERBERICHT
Dan kan minister Van Aartsen
zijn ontslagaanvrage intrekken
Regering tracht tot elke prijs
ernstige botsing te vermijden
BALOEBA-OVERVAL OP EEN
TREIN UIT ELISABETHSTAD
Er zouden ticintig passagiers gedood zijn
enegouwen
J. G. SUURHOFF:
(§uc/ Qh
leuws
SNEL EINDE VAN KABINETSCRISIS MOGELIJK?
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 29 DECEMBER 1960
No. 30240
LEIDSCH DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlsöoedt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte sinBel l- Lelden - Glro n0 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f750 per kwartaal; f2.55 per maand; f059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze parlementaire redacteur)
De Anti-Revolutionairen willen de kabinetscrisis oplossen uitsluitend
door een compromis over de woningbouwkwestie. De tegenstellingen
in de partij vormen een zaak, die dan later aan de orde gesteld zal
worden.
Dr. Bruins Slot heeft verklaard, dat in de motie-Van Eibergen geen
wantrouwen mag worden gezien in het kabinet of de A.R.>ministers.
De A.R.-Kamerleden zijn van mening, dat hierin een mogelijkheid
schuilt voor minister mr. Van Aartsen om zijn ontslagaanvrage in te
trekken. Dan zou ook het kabinet niet behoeven af te treden.
De informateur, prof. mr. W. F. de Gaay Fortman, heeft in ieder
geval gisteravond nog een nieuw gesprek gehad met minister Van
Aartsen.
Het gesprek werd gedeeltelijk bijgewoond door minister Zijlstra.
Vanmorgen heeft de informateur een bezoek gebracht aan de voorzitter
van de V.V.D.-fractie, prof. Oud. Vanmiddag had hij een ontmoeting
met de heer Andriessen van de KVP. Voor vanavond staat op het
program weer een bespreking met de ministers Van Aartsen en Zijlstra.
Poging gezicht te
redden na slechte
indruk hij crisis
In de vergadering van het partij
bestuur van de Anti Revolutionaire
partij in hotel Pays Bas" te Utrecht
is de voornaamste zorg geweest, hoe
het gezicht van de partij kan wor
den gered na de slechte indruk, die
het veroorzaken van de kabinets
crisis in het hele land heeft ge
maakt. Reeds lagen er resoluties
van de afdelingen Voorschoten en
Leeuwarden op de tafel van de voor
zitter, waarin de gang van zaken ten
zeerste ivordt betreurd.
Hoewel het beleid van de Kamerfrac
tie is veroordeeld door het optreden van
de partijvoorzitter, dr. W. P. Berghuis
goed te keuren met inbegrip van
zijn kritische radiorede op tweede kerst
dag is kennelijk toch besloten van de
verdediging tot de aanval over te gaan.
Want zowel in de verklaring van dr.
Bruins Slot als in de resolutie van het
partijbestuur poseren de Anti Revolutio
nairen nu als de kampioenen voor de
woningbouw.
Dat blijkt uit uitspraken in de verkla
ring van dr. Bruins Slot, dat de hou
ding van de AR Kamerfractie zowel
in het parlement als by het zoeken
naar een oplossing van de gerezen moei
lijkheden, beheerst wordt door de wo
ningnood. In de resolutie van het partij
bestuur wordt gezegd, dat men overtuigd
is van de hoge voorrang, die aan de
bestrijding van de woningnood moet
worden toegekend.
Maar al wordt in de verklaring van
het partijbestuur het ontstaan van een
kabinetscrisis betreurd, de AR-Tweede
Kamerfractie volhardt in het eenmaal
ingenomen standpunt.
Voor de NCRV-microfoon is gister
avond opgemerkt, dat veel zal afhan
gen van de vraag of de KVP er genoe
gen mee zal nemen het beleid voort te
zetten op het punt, waar het werd on
derbroken. De verantwoordelijkheid
wordt dus verschoven naar de KVP.
Voor een oplossing van de kabinets
crisis is dus nu een concreet compromis
nodig over de woningbouw. In Utrecht
kon men horen dat de AR-fractie wa-
Zuidafrikaanse kerk
progressiever dan de
regering Verwoerd
Tenzij volledige territoriale apartheid
van kracht is, kunnen politieke rechten
niet voor onbepaalde tijd worden ont
houden aan Afrikanen die in de gebie
den der blanken wonen, aldus een ver
klaring van de Nederduits Gereformeer
de Kerk in de Kaapprovincie en Trans
vaal. „Degenen die 't hiermee niet eens
zijn dienen thans duidelijke morele
gronden voor hun standpunt aan te
geven. Deze verantwoordelijkheid mag
men niet ontlopen".
Waarnemers in Johannesburg zeggen
dat de verklaring de mogelijkheid van
een botsing tussen deze kerk, die de
grootste is bij de blanke bevolking, en de
regering van premier Verwoerd vergroot.
Indien éezc botsing komt zullen de
Afrikaanders voor een moeilijke keuze
komen te staan daar zy tot dusver beide
partijen trouw zijn.
MORGEN MEER WIND
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Aanvankelijk opklaringen,
zwakke wind en temperatuur plaatselijk
enkele graden beneden het vriespunt.
Later toenemende kans op neerslag, in
het zuidwesten van het land stijging van
temperatuur en tot matig of krachtig
aanwakkerende zuidelijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
30 DECEMBER
Zon op: 8.48 uur; onder: 16.37 uur;
maan op: 15.19 uur: onder: 6.05 uuj.
Hoogwater te Katwijk te 1.38 en 13.54
uur, laagwater te 9.43 en 21.57 uur.
Dit blad bestaat alt 14 pagina's.
ter in de wijn heeft gedaan, maar de
ministers Van Aartsen en Zijlstra ook
die overigens halverwege de vergadering
zwijgzaam him jas aantrokken en het
gebouw verlieten. Het is echter niet
mogelijk, dat de AR-fractie bereid is
akkoord te gaan met de zekerheid van
2500 woningen extra in 1960 en het be
kijken in de eerste helft van het vol
gend jaar of er nog 2500 woningen bij
kunnen (de KVP-motie). Daar tegen
over zouden de ministers bereid zijn
tot beperking van de vrije sector, waarin
onbeperkt mag worden gebouwd. Op die
manier zouden de AR nog uit de strijd
komen als de kampioenen voor de wo
ningbouw. De beperking van de vrije
sector zou een aantasting zijn van het
karakter van het kabinet-De Quay, dat
streeft naar een vrijer woningbouwbe
leid, zoals het hele beleid van het ka
binet-De Quay wordt gekenmerkt door
een streven naar meer vrijheid voor de
burgers individueel. In de VVD-fractie,
die gisteren in het gebouw van de Twee
de Kamer vergaderde, heeft men zich
op het standpunt gesteld dat men vast
houdt aan de KVP-motie van de heer
Andriessen: niet meer en niet minder.
De KVP-fractie, die gisteren eveneens
vergaderde, achtte zich op dat mo
ment nog gebonden aan de motie-An-
driessen, maar men liet ruimte voor
een compromis, alzag men wel in, dat
als verder wordt gegaan dan de motie-
Andriessen de AR en de CHU de winst
binnenhalen.
Prof. De Gaay Fortman heeft gister
morgen gesproken met minister-presi
dent prof. dr. J. E. de Quay, die inmid
dels met andere ministers heeft bespro
ken of men akkoord kan gaan met een
beperking van de vrije sector tot het
1 huidige aantal woningen.
(Van onze Brusselse correspondent)
Vanochtend vroeg was de situatie in België vrijwel onveranderd. De
staking voor het personeel van bus en tram, welke gisteren door de
socialisten uitgeroepen, is niet helemaal geslaagd: meer dan de helft
van het openbare vervoer kon gehandhaafd blijven. De treinenloop,
vooral die in het noorden des lands, neemt toe. In Brussel hebben vier
a vijfduizend stakers gisteren een betoging gehouden en van enige
trams en bussen de ruiten ingeslagen. In Gent dreef de Rijkswacht, na
door stakers met stenen en stukken ijzer te zijn bekogeld, een roerige
menigte uiteen. Aanvankelijk deed het gerucht de ronde, dat er vijftien
doden waren gevallen, later moest van socialistische zijde worden
toegegeven, dat er slechts enige lichtgewonden waren.
De regering-Eyskens heeft afwijzend beschikt op een socialistische
eis tot onmiddellijke bijeenroeping van het parlement. Voorts heeft de
Belgische ambassadeur in Madrid aan Koning Boudewijn het verzoek
overgebracht geen gevolg te geven aan zijn voornemen naar Brussel
terug te keren.
„Het Walenland heeft
'r^ f«j LI ifvf
er genoeg van"
Men kreeg de indruk, dat de regering
strenge instructies aan de gewapende
macht heeft gegeven tot elke prüs
incidenten te vermijden. Haar lankmoe
digheid heeft daarby af en toe de schijn
van slapheid, zoals bijv. gisteren bij het
Zuidstation te Brussel, waar Rijkswach
ters rustig toekeken toen manifestanten
met hun schoenen en met een stok de
ruiten van een bus verbrijzelden, nadat
zij de bestuurder en de passagiers had
den gedwongen uit te stappen. Eerst
nadat het voertuig was geramponeerd
vormden de politiemannen een kordon
om de betogers te verdrijven.
Nadat de berichten over de relletjes in
Gent Antwerpen hadden bereikt, breidde
de staking zich daar gistermiddag snel
uit, in het bijzonder in de grote metaal
bedrijven, zoals bij Ford (waar een
derde van het personeel staakte) en bij
Beliard-Crighton. Ook de sleepdiensten
op de Schelde hebben het werk gestaakt.
In de haven zelf was echter meer per
soneel dan dinsdag aanwezig De meeste
kranen werkten weer en havenarbeiders
werkten op verscheidene zeeschepen en
lichters op normale wijze.
In enige Waalse mijnen en in Luik is
hier en daar het werk hervat. Veel
hangt er daarbij vanaf in welke mate
de overheid in staat is de werkwilligen
te beschermen tegen de postende sta
kers. Nu, tegen het einde van de maand,
is bij velen, die aanvankelijk het werk
hebben neergelegd, een neiging te onder
kennen weer aan het werk te gaan, doch
als gevolg van de intimidatie van de
zijde van de aanhang van de vakbonden
durven, vooral in de Borinage, vele
werkwilligen niet voor hun overtuiging
uit te komen.
In Charleroi liepen gisteren honder
den mensen met een papiertje opgespeld.
Daarop kon men lezen: „La Wallonië en
a assez" (het Walenland heeft er ge
noeg van). Dat sloeg niet op de een-
heidswet, maar op de staking die de
middenstand grote schade berokkent en
voor iedereen zorgen en ongerief mee
brengt. Ondanks de eisen van de
socialisten, dat de winkels gesloten moe- Bij het station Brussel-Zuid trok-
meMte Winke- oproerkraaiers ran leer tegen
een bus, waarvan de chauffeur het
0 Slot pag2 waagde nog zo goed en kwaad als
Wat (ledeil (1e Zweden maf''°C ccn trein aangevallen, die
met 300 reizigers van Elisabeth-
van de Ver. Naties? stad °p wc9 was naar Kamina.
Zeker twintig passagiers zijn ge-
Honderden Baloeba-opstandelin- dood, velen gewond of ontvoerd,
gen hebben dezer dagen tot drie- Toen de trein tenslotte in Kamina
aankwam, zaten er nog maar 40
mensen in. Er reisden veel kinde
ren met de trein. Zij waren voor
de viering van de jaarwisseling op
weg naar hun ouders. Alle reizi
gers waren Baloeba's uit Kasai. De
aanvallers waren Baloeba's uit
Katanga. Deze groepen zijn elkaar
vijandig gezind.
De trein was, zoals gewoonlijk, bewaakt
door een sterke afdeling Zweedse V.N.-
troepen. Het Katangese ministerie van
Voorlichting heeft bekendgemaakt, dat
het merendeel van de kinderen die met
de trein reisden, nog niet op hun be
stemming is aangekomen.
Een woordvoerder van de regering van
Katanga heeft voorts meegedeeld niet te
weten wat de Zweedse troepen hebbep
gedaan. Een woordvoerder van de Ver
enigde Naties zei te Elisabethstad. dat
er vandaag een onderzoekgroep naar
Boekama zou vertrekken. Voor zover de
Koning Boudewijn
vanmiddag terug
Koning Boudewijn en Koningin
Fabiola zijn hedenochtend om half
twaalf van het landgoed San
Calixto per auto naar het vliegveld
van Sevilla vertrokken, om van
daaruit naar België terug te keren.
Hij werd daar hedenmiddag ver
wacht.
Zoals bekend is de adjudant van
de Koning, kolonel Debecke, twee
dagen geleden met het toestel naar
Sevilla gereisd om de vorst rapport
uit te brengen over de toestand.
Aanvankelijk had Koning Boude
wijn besloten zijn huwelijksreis
niet te onderbreken, maar de be
richten van gisteren zouden hem
tot de overtuiging hebben gebracht
dat zijn aanwezigheid in Brussel
vereist is.
De Tweede Kamerfractie van de
Anti Revolutionaire Partij is giste
ren in Utrecht in spoedvergadering
bijeen geweest om de Kabinetscrisis
te bespreken. Van links voor be
ginnend, met de wijzers van de klok
mee om de tafel. prof. Th. A. Ver
steeg, de heer C. van Nierop. mr.
A. B. Roosjen. de heer J. Smallen-
broek, de heer G. A. Kieft, dr. J. A.
H. J. S. Bruins Slot, de heer C. P.
Hazenbosch, de heer A. W. Bie-
wenga, mr. E. P Verkerkmr.
Meulink, mr. W. Aantjes en mr. B.
W. Biesheuvel.
Verenigde Naties konden nagaan had
zich te Boekama „een zekere mate van
opschudding" voorgedaan toen de trein
daar was. Een aantal Baloeba's had de
trein opgewacht en ongeveer vijftig
stamgenoten die in de trein zaten, had
den de trein verlaten en samen met de
andere Baloeba's een betoging op touw
gezet. Van geweldpleging had de woord
voerder echter niets gehoord.
Over het feit dat er maar veertig men
sen meer in de trein zaten toen deze in
Kamina aankwam, zei de woordvoerder
van de Verenigde Naties, dat hij aannam
dat de meeste passagiers naar Boekama
wilden reizen en daarom daar waren
uitgestapt.
Van de zijde van de Zweedse generale
staf is, na een telefoongesprek met de
commandant der Zweedse troepen in
Kongo, medegedeeld, dat in Katanga
geen enkele door Zweedse troepen be
waakte trein is aangevallen. Wel zou een
andere trein zijn aangevallen, waarin
zich géén Zweedse militairen bevonden.
MORGEN kunt U ook kijken naar Uw eigen PHILIPS
TELEVISIE-APPARAAT dank zij de kredietservice, die
VAN BERGE HENEGOUWEN Uzelf verleent.
AALMARKT 12
Centraal tel. voor t.v.-avondservice 21782
het ging een ritje te maken. De
werkwilligen kunnen weinig uit
richten tegen de actie van de sta
kers
Oud - minister J. G. Suurhoff
heeft gisteravond op een bijeen
komst van de Partij van de Arbeid
in Vianen als zijn mening te kennen
gegeven, dat de Partij van de Ar
beid stellig niet in de regering zal
terugkomen als gevolg van de huidi
ge kabinetscrisis. ..Zij die dit hopen",
aldus de heer Suurhoff ..verkijken
zich op de politieke situatie".
De mogelijkheid tot deelneming van
de Partij van de Arbeid in de regering
zag hij alleen, wanneer de partners,
waarmee de socialistische ministers zou
den moeten samenwerken, bereid zou
den zijn socialistische doelstellingen in
het regeringsprogramma op te nemen.
Meeregering van de Partij van de Ar
beid noemde de heer Suurhoff alleen
mceeliik. wanneer de kiezers in 1963
duidelijk laten blijken dat zy achter
deze socialistische doelstellingen staan.
Het kabinet De Quay, aldus de heer
Suurhoff. is gevallen over zyn eigen
zwakheid, de tegenstellingen tussen de
coalitiepartijen en het ontbreken van
bindende afspraken ten aanzien van de
uitvoering van het regeringsprogramma.
Hfj noemde het kabinet een zwakke
regeringsploeg met zeer zwakke minis
ters behalve de ministers Zijlstra en
De Pous, die volgens de heer Suurhoff
als de sterke mannen in dit kabinet
fungeerden. Volgens hem was het een
bekend feit, dat niet minister Van Rooy
maar minister De Pous de loonpolitiek
voert.
Uit Het Leidsch Dagblad van
31 December 1860:
Een mijmering op Oude-
jaarsdag.
Het register der overlede
nen is heel wat dunner dan het
vorig jaar; 't verschilt wel een
derde deel. Toen heerschte er
cholera, dit jaar niet. En toch is
er veel en hard geklaagd over
een ongunstigen en natten zo
mer; maar weinig of niet gelet
op het wegblijven der cholera en
het heerschen van meer gezond
heid. Zoo gaat het in de wereld.
Nog zijn er velen gespaard, wier
namen in dit zwarte boek kon
den opgeteekend- wie zal nog
de opene plaatsen innemen vóór
het register gesloten is of wie
komt in het nieuwe boek, dat
met Nieuwejaar geopend wordt?
Wie zal de eerste zijn en voor
wien is een nommer besproken?
Burgemeester en Wethou
ders van Leiden bevelen het
hakken van bijten, en zijn mits
dien, van heden af en zoolang
het hakken van bonbijten plaats
heeft, de bewoners van huizen
en de eigenaars of bruikers van
onbewoonde gebouwen, aan
grachten gelegen of daarop uit
komende. verpligt eiken dag
vóór twaalf uur des middags
voor hunne panden bijten te la
ten maken van ten minste één
vierkante el. en die behoorlijk
open te houden.