de [kökslwillen'n ander menu.
A. Galjaard - „longspecialist" - neemt
afscheid van gem. plantsoenendienst
Negen tekenaars exposeren met
talent en kunde in de „Lakenhal
Laat gemeente in uitgewerkte
plannen rijke „erfenis'' achter
H. Hazelhoff, directeur Gewestelijk
Arbeidsbureau, legt functie neer
Grootse traditie uit vroeger
eeuwen verantwoord voortgezet
ppgericht 1 maart 1860
Zaterdag 24 december 1960
Tweede blad no. 30237
Na zesendertig jaar.
Indien wij even vasthouden aan de uitdrukking „dat parken de
mgen van een stad zijn", dan zal een zeer kundig „longspecialist" op
II december a.s. de gemeentedienst met pensioen verlaten. Wij hebben
lier het oog op de chef van de Plantsoenendienst, de heer A. Galjaard,
an wiens initiatief, inzicht en leiding het te danken is, dat het na-
iorlogse Leiden weer zo royaal van groen en bloemen is voorzien en
at tal van terreinen een recreatieve bestemming ontvingen. Nu ook
i de laatste jaren nog vele plannen door hem in kaart zijn gezet of
eeds in uitvoering zijn wij denken hier aan het recreatieplan Noord
- kan van de heer Galjaard worden gezegd, dat hij de gemeente bij
ijn pensionering een rijke erfenis achterlaat.
De heer Galjaard, die 2 januari 1924 in
meentedienst trad en voordien een ho-
niersbedrijf aan het Philosophenpad
d, kan terugzien op een uitnemende
lat van dienst, terwijl vooral na de
eed wereldoorlog, toen onze gemeente
lor een zeer groot deel van haar bomen
groenversiering waas beroofd, het zjjn
■zieling en scheppend vermogen zijn
(veest, welke Leiden er in dit opzicht
:eer bovenop hebben geholpen".
Na onder leiding van de toenmalige
«ichter van de Plantsoenendienst, de
er J. P. Hemerik, een negental jaren
tuinman werkzaam te zijn geweest,
rd hij in 1933 bij de toen onder leiding
n de heer Joh. Jonker staande dienst,
orderd tot opzichter. In 1945 bij
afscheid van de heer Jonker was
heer Galjaard de aangewezen opvol-
Een functie, welke hij met zeer veel
ibitie en toewijding heeft vervuld.
Reeds voor de tweede wereldoorlog
'dde de heer Galjaard, wiens dienst
zelfsprekend veel aan de weg tim-
st", zijn aandacht aan Leidens stads-
draaiing en had hij een belangrijk
adeel in de reorganisatie van het
mtsoen, de beplanting van de Lage
rsweg (omgeving Vondellaan), het
ilosophenpad, de Burggravenlaan,
ofessorenwijk, het plantsoen bij het
rtveld aan de Zoeterwoudsesingel etc.
Bezetting ten einde,
bomen weg
Toen echter na vijf jaren van oorlog
bezetting in onze stad voor een groot
il van haar beplanting was beroofd
honderden bomen „de weg van de
loorsteen" hadden gevonden, stond de
tr Galjaard voor een welhaast hope-
A. GALJAARD
zaak. Met grote voortvarendheid
't hij echter getracht en hjj is
dn ook geslaagd een oplossing te
ien, waardoor Leiden weer aan groen
bloemen, heesters en planten, werd
olpen. Zo werden b.v. in V/2 jaar tjjd
6.500 bomen geplant, kreeg het
oipark een geheel nieuwe aanleg, ter-
ook vele plantsoenen, perken en
Ni opnieuw werden ingericht,
karna ast werden onder zijn leiding
tien kleuterspeelplaatsen en 6 nieu-
speeltuinen aangelegd, zodat de
■idende chef zeker aanspraak mag
ten op de dank van duizenden kinda-
die thans in het vrije veld hun spel
nen spelen. Van zeer recente datum
iet aandeel, dat de heer Galjaard
ft gehad in de aanleg van de sport
ten in de Kikkerpolder en o.a. langs
de Boshuizerkade en Haarlemmerbrek-
vaart.
„Nalatenschap'
Kwam het park Roomburg, met ten-
nis/- en hockeyvelden nog onder zijn
directie tot stand en kon hij zijn crea
tieve lusten, voor zover de financiën dit
toelieten, botvieren bij de aanleg en in
richting van het Bospark met openlucht
theater, waarvan helaas de accommo
datie nog moet wachten, volgend jaar
zomer komt uit zijn „nalatenschap" ook
het Heempark, waarin wij de flora van
Nederland terugvinden, te voorschijn.
Een park, dat uitsluitend uit inheemse
planten bestaat.
De „erfenis", welke de heer Galjaard
de gemeente nalaat, omvat echter nog
meerdere uitgewerkte plannen. Zo is
men momenteel bezig aan de aanleg van
het recreatieplan-Noord, met sportvel
den, een speelweide, een rolschaatsen-
baan en een verkeerstuin. Eind 1961 is
dit plan gerealiseerd, hetgeen nog niet
wil zeggen, dat dan ook de sportvelden
reeds bespeelbaar zijn. Dit wordt zeker
1962.
Sportvelden en jeugddorp
Een plan, waarin hij de laatste hand
had en thans bij het college van B. en
W. is ingediend, voorziet verder in de
aanleg van een groot sportveldencomplex
met ijsbaan en jeugddorp, aan de Voor-
schoterweg. Rond het jeugddorp zullen
zich straks zes weidjes, met evenzovele
clubgebouwtjes groeperen, terwijl er ook
een centraal gebouw in de plannen is op
genomen. Het ligt in de bedoeling, dat
de jeugd in dit dorp sport en spel kan
beoefenen.
Maakt de heer Galjaard bij zijn nade
rend afscheid de balans op, dan blijkt
daaruit, dat tijdens zijn „directoraat" het
aantal h.a. groenversiering en recreatie
terrein van 25 tot ruim 70 h.a. is uitge
lopen, waarbij nog 19 hectaren sport
velden komen.
Hoewel daarover zyn zorgen niet meer
zullen gaan, heeft de heer Galjaard nu
reeds becijferd, dat, gaan de plannen
door, Nieuw Leiden" in de toekomst ca.
200 ha. openbare groenversiering en ruim
100 ha. recreatieterrein in onderhoud
krygt, dan wel voor aanleg moet zorgen.
Had de heer Galjaard bij het aanvaar
den van zijn huidige functie in 1945 voor
het onderhoud van 25 ha. de beschikking
over 30 man personeel, thans (bij 70 ha.)
is de personeelsbezetting van zijn dienst
ca. zestig. Reorganisatie en. mechanisatie
hebben deze gunstige verhouding in de
hand gewerkt.
Stadskwekerij
De Stadskwekery aan de Nachtegaal
laan ,de voedingsbodem van de plant
soenendienst, vormt een bedrijf apart,
dat met een omzet van circa een ton
werkt. Per jaar worden hier ongeveer
130.000 bloeiende planten opgekweekt,
plm. 800 tot 1000 straat- of laanbomen,
40 a 50.000 heesters cn 10 a 12.000 rozen.
Ook deze kwekerij vroeg de voortdurende
aandacht van de scheidende chef, die
hier steeds weer wist te zorgen voor een
geselecteerd assortiment, dat tegen
weersinvloeden bestand is.
Behalve, dat de voorlichting en mede
werking van de heer Galjaard in de loop
der jaren voor vele tentoonstellingen, o.a.
de grote Jubel-flora in de Stadsgehoor
zaal en langs de Stille Rijn en Aalmarkt,
werd ingeroepen, gaf hij dertig jaar vier
achtereenvolgende dagen in de week les
aan Rijkstuinbouwcursuusen, o.a. te Hil-
legom,Wassenaar en Leiden. Voorts is hij
lid van de Centrale Onderwijscommissie,
belast met de opleiding van hoveniers,
lid van de Ned. Bond van Tuinarchitec
ten, treedt hfj op als examinator en was
hij tot voor kort bestuurslid van de Bond
van hoofden van Plantsoenen.
Het Bospark in de Kikkerpolder
dat naar een ontwerp van de heer
A. Galjaard enkele jaren geleden is
aangelegd.
Afscheid 30 december
Vrijdagochtend 30 december zal in het
Stadhuis van de heer Galjaard afscheid
worden genomen, waarna hij die dag van
3 tot 5 uur in „Zomerzorg" voor relaties
en vrienden een afscheidsreceptie houdrt.
Hoewel de heer Galjaard op verzoek
van het college van B. en W. nog een
half jaar na het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd is aangebleven,
is in de opvolging nog niet voorzien.
Voorlopig treedt de heer J. Vermande op
als waarnemend chef.
Lezers schrijven
Waarom?
Wie zou mij kunnen vertellen:
Waarom is de fiscus zo duur?
Misschien door de zee- en de landmacht.
De tanks, de raketten en luchtmacht,
Maar hadden wij ze niet, dan waren
we zuur!
Daérom is de fiscus zo duur.
Wie zou mij kunnen vertellen:
Waarom gaat de woningbouw traag?
Misschien door gebrek aan de bouwers,
Aan timmerlui, metselaars, sjouwers,
Misschien ligt het wel aan 't kabinet
van vandaag!
Daarom gaat de woningbouw traag.
Wie zou mij kunnen vertellen;
Waarom lijken huren zo hoog?
Misschien door vergelijking met lonen,
Die soms iedre billijkheid honen.
Misschien door een aanneemprijs die
niet loog!
Daarom lijken huren zo hoog.
Wie zou mij kunnen vertellen:
Waarom is ons Leiden te klein?
Er worden veel mensjes geboren,
Maar ook gaan veel mensen verloren,
Misschien is 't de zucht om
grootsteedser te zijn!
Daarom is ons Leiden te klein.
Wie zou mij kunnen vertellen;
Waarom een agenten tekort?
Is oorzaak hier soms salariëring.
Hun tekort tussen nering en tering,
Te schraal levenspeil is het waaraan
het hier schort.
Daarom blijft agententekort.
Wie zou mij kunnen vertellen;
Waarom is 't verkeer hier zo slecht?
Misschien door de autoriteiten,
Die niet in 't probleem kunnen bijten,
Nu worden de plannen in de ijskast
gelegd!
Daarom blijft 't verkeer hier zo slecht.
Wie zou mij kunnen vertellen;
Waarom komt pensioenwet niet door?
Waarom A.O.W korting halen.
Van hen die óók premie betalen,
Doch ééns valt misschien het geluk in
de schoot!
Maar dan zijn wij vermoedelijk al dood.
Wie zou mij kunnen vertellen;
Waarom wordt de vrede verstoord?
Misschien ligt het wel aan de mensen.
Die een beter levensniveau wensen.
Misschien is de strijd om 't bestaan
óók aan 't woord!
Daarom wordt de vrede verstoord.
LEON
Plicht en trouw
Gedegen kennis op terrein van sociale leven
Met het einde van het jaar komt ook voor de heer H. Hazelhoff, de
sympathieke directeur van bet Gewestelijk Arbeidsbureau te Leiden,
een einde aan een actief werken in dienst der gemeenschap. Na 46
jaar in Rijksdienst werkzaam te zijn geweest, waarvan circa 19 jaar
in de Sleutelstad, verlaat hij deze dienst met pensioen.
46 jaar in Rijksdienst
De heer Hazelhoff, die 1 december
1895 werd geboren, ontving een oplei
ding tot onderwijzer aan de Rijkskweek
school te Nijmegen. Voordat de onder
wijzers opleiding voltooid kon worden,
brak echter de wereldoorlog 1914-1918
uit. De heer Hazelhoff werd opgeroepen
tot het vervullen van zijn plicht tegen
over het vaderland, doch liet intussen
zijn aanvankelijk doel later het on
derwijs te gaan dienen niet los. In
alle drukte en het geroezemoes van het
kazerne-leven zette de heer Hazelhoff
zijn studie voort en wist tijdens de mili
taire dienst niet alleen de akte te halen
als onderwijzer bij het lager onderwijs,
doch ging tevens door met de studie
voor de hoofd-akte. Zijn streven en
doorzetten werd met succes bekroond en
deze „vrije-tijdsbesteding" tijdens de mi
litaire diensttijd werd op deze wijze
een vruchtbare ondergrond voor zijn
verder leven.
Niet alleen echter was de heer Hazel
hoff druk met zijn studie voor onder
wijzer, ook door de militaire autoritei
ten werd in hem méér dan een ge
wone soldaat gezien, met gevolg, dat
hij bij de officiersopleiding werd inge
deeld. Hij zag zich alzo geroepen tot een
tweeledige studie: de onderwijzersoplei
ding en de officiersopleiding.
Dit was echter voor hem geen reden
om het één of het ander los te laten.
Als militair wist hy op te klimmen
tot de rang van kapitein en hy diende
het vaderland als zodanig bij de lucht
doelartillerie.
Sociale leven trok meer
Bü het eindigen van de eerste wereld
oorlog was de heer Hazelhoff klaar om
zijn particuliere loopbaan te gaan be
ginnen als onderwijzer en hij ving deze
loopbaan ook inderdaad aan. Hy kwam
echter, mede door zyn ervaringen in
de militaire dienst, al meer tot de over
tuiging, dat het onderwijzer-zijn hem
toch niet die bevrediging gaf, welke hg
ervan verwacht had. Zijn ideeën gin
gen al meer en meer de kant uit van
het sociale leven, om welke reden hy
solliciteerde naar een betrekking bij het
Verrassende kerstten toonstelling
Uit de veelheid van Leidse tekenaars is thans als kerstverrassing!
door de directeur van de Lakenhal, de heer J. N. van Wessem, een
voortreffelijke keuze van negen gemaakt: negen Leidse tekenaars zijn
vertegenwoordigd op de tentoonstelling, welke van nu af tot en met
23 januari in zijn museum te bezichtigen is.
Er zijn tekeningen van begaafde talenten, waarop Leiden, de stad
van Rembrandt, die van 16261629, als jong kunstenaar met zijn
vriend Jan Lievens, hier ook zijn tekeningen maakte, tot ere strekken.
Tekeningen van hen, die reeds naam maakten en van hen, die naam
beginnen te verwerven! Hier is geen sprake van een bepaalde groep",
doch van kunstenaars, die in verband met hun kunde, door de heer
Van Wessem voor deze expositie zijn uitgenodigd.
En een bezoek daaraan overtuigt U als op slag van de gerechtvaar
digheid der keuze!
Negen non-figuratieve tekenaars.
Bewijs, dat die jongere kunstenaar
zich weer aangetrokken gevoelt tot een
realistische weergave van mensen, din
gen en natuur, van een verantwoorde
weergave daarvan tevens.
Ieder van hen doet dat op zijn spe
cifieke wijze, uiteenlopend van aard,
naar eigen artistieke opvatting. Men
zou kunnen stellen, dat dit non-figura
tieve een bindend element vormt, daar
naast het feit. dat zij in Leiden of on
middellijke omgeving woonachtig zijn.
Men weet. hoe sterk de „tekening"
tegenwoordig in de belangstelling staat.
Dat een „provinciestad" als Leiden een
zo groot aantal tekenaars van formaat
kan aanwijzen, stemt tot dankbare ver
heugenis.
Daar is, naar ons gevoel, allereerst een
der belangrijkste namelijk Herman
Dijkstra, van geboorte Groninger, thans
woonachtig in Oegstgeest, waarmee,
naar het openingswoord van de heer
Van Wessem gisteravond, Leiden Oegst
geest ..geannexeerd' heeft.
Werkzaam als kleuradviseur, gooit hij
zo tussendoor of na zijn werk zijn teke
ningen op papier. Karakteristiek, le
vensecht enwat het belangrijkste is,
persoonlijk. Modellen uit het leven,
waarmee hij dagelijks in aanraking
Officiële publikaties
SLUITING GEMEENTELIJKE BUREAUS
Burgemeester en Wethouders van Lel
den brengen ter openbare kennis, dat het
kantoor van de Gemeenteontvanger en dat
van de Gemeentelijke Dienst voor Kasbe
heer en Kredietwezen, met uitzondering
van de kas aan de Nieuwsteeg, op 29, 30
en 31 december 1960 voor het publiek ge
sloten zullen zyn.
INZAMELING HUISVUIL
Op tweede kerstdag zal geen huisvuil
worden Ingezameld.
Men wordt verzocht op die dag geen
emmers aan de openbare straat te plaat
sen.
Het ophalen van huisvuil uit de per
celen. welke gewoonlijk op maandag wor
den bediend, zal nu plaatsvinden op don
derdag 29 december e.k.
De directeur Gemeentelijke Rel-
niglngs- en OntsmettlngscUenst,
komt. Maar daarnaast is er die aan
grijpende en ontroerende, zelfs beang
stigend aandoende, aan de tijd der
jodenvervolging herinnerende serie te
keningen. welke hij maakte bij Marga
Minco's boekje „Het bittere kruid", dat
ook in de door de „Oxford University
Press" verzorgde Engelse uitgave zulk
een enorm succes oogst.
Dijkstra tekent nimmer naar het
voorbeeld :hij neemt de figuren in zich
op en tekent deze later uit het hoofd.
De resultaten zijn bewonderenswaardig!
Daar is een ander en ditmaal Jong
talent: Kees Buurman. Diens naam
groeit meer en meer. Ook wat hij hier
te zien geeft, rechtvaardigt dat ten
volle! Er zijn de doorwrochte karakter
studies en bijv. ook de beelden van het
Kurhaus, dóe aandacht trekken. Boven
dien een treffend zelfportret. Rein Dool
is mede vertegenwoordigd. Ook hij
houdt zijn reputatie hoog. bijv. met zijn
tekeningen uit Curasao. En wie zal niet
met verbazing kennis nemen van die
rake tekeningetjes, zo maar gegrepen
uit zijn zakagenda?
Een derde gevestigde figuur is Will
Tweehuysen, wiens realisme reeds diver
se stadia doorlopen heeft, doch die men
desondanks onmiddellijk herkent. Van
hem valt ditmaal speciaal op een in-
drukwekende serie tekeningen, welke hij
in slechts luttele dagen in Arles ver
vaardigde.
Lucia Steinbach presenteert een bij
zonder specimen van haar kunnen met
haar beeld uit „Treviso".
En dan volgen er nog enige nieuwe
lingen. wier werk ook stellig aandacht
verdient. Een Kees de Jager, wiens teke
ningen zich op attractieve wijze naar
het „vrije schrift" ontwikkelt, een Bert
Jonk. excellerend in diverse volkstypen,
een J. H. Kuiper, het zoekend in de
krachtige, stugge lijn en tenslotte Frans
Leeuwen, van wie in het bijzonder de
intieme tekeningen van het eigen gezin
een voortreffelijke indruk maken.
Er zouden over deze expositie, waar
van het niveau de traditie uit vorige
eeuwen waardevol voortzet, nog vele no-
tites te maken zijn.
Notities, die getuigen van hier voor
handen zijnde kwaliteit en capaciteit,
van kunstenaars, die het volle leven
rond hen met aandacht observeren en
er een reëele weerslag van weten te
geven: psychologisch gevoelig, dan wel
zonder omwegen naturalistisch, sfeer
vol enspontaan!
Men verheugt zich terdege over deze
nieuwe opbloei der tekenkunst, voortko
mend uit het kunnen van ijverige kun
stenaars, van wie men constateren kan,
dat hetgeen zij produceren, door hen
beleefd en ondergaan wordt.
Leiden bouwt in dit opzicht voort op
een groots verleden: de generatie van
thans is zich van haar verantwoorde
lijkheid in dit opzicht ten volle be
wust!
Hetgeen tot veel dankbaarheid stemt!
Deze alleszins bezienswaardige ten
toonstelling is gisteravond met een kort
woord van de heer Van Wessem inge
leid. Hij hield zich bezig met o.a. het
karakter, de vrijheid en de plaats, die
de tekening in het oeuvre van de kun
stenaar inneemt, waarna de wethouder
van Onderwijs, de heer J. C. van Schaik
meer speciaal het Leidse karakter van
deze expositie belichtte.
Men moge zich van het vele beziens
waardige, dat hier geboden wordt, gaan
vergewissen
Wij zijn ervan overtuigd, dat een be
zoek niet tot teleurstelling zal leiden.
Integendeel!
H. HAZELHOFF
Departement van Sociale Zaken. Hier
vond de heer Hazelhoff zijn levensideaal.
In 1920 werd hij benoemd tot ambte
naar bij de Rijksdienst voor de Werk
loosheidsverzekering en Arbeidsbemid-
delin, voornamelijk bij de afdeling
Werkvergunning, waar hij werkzaam
was onder leiding van de heer Meyer
de Vries.
In latere jaren zag hij zich de ar
beid bij de Arbeidsbemiddeling als zijn
meer speciale taak.
Doorn in het oog
Toen in 1941 het Rijksarbeidsbureau
in het leven werd geroepen, een instel-
leng waarvan de plannen reeds jaren
voor de oorlog gereed lagen, dus in
geen geval een produkt van Duitse ma
kelij, ontving de heer Hazelhoff de uit
nodiging, om het directeurschap van
het Gewestelijk Arbeidsbureau te Lei
den op zich te willen nemen, welke
functie hij aanvaardde. Op 1 mei 1941
trad hij in dienst.
Het was hem echter een doorn in
het oog, dat de bezettende macht het
ambtelijk apparaat van het Arbeids
bureau meende te mogen gebruiken om
ook de Duitse belangen te dienen. Dit
leidde al spoedig tot een conflict en
reeds een jaar later werd hjj door Seys
Inquart persoonlijk uit zijn functie van
directeur van het Arbeidsbureau ont
slagen.
Van 1942 tot het moment der be
vrijding werd hij verhinderd om zijn
taak naar zijn gevoelen te vervullen.
Hij had toen tijdelijk een baan gevon
den bij het College van Rijksbemidde
laars te Den Haag.
Zodra echter het uur der bevrijding
sloeg, was de heer Hazelhoff weer op
zijn post en ieder, die de heer Hazelhoff
kent, weet, dat hij steeds werkzaam is
geweest in dienst van het algemeen
belang, een open oog hebbende voor de
belangen van werkgevers zowel als van
werknemers. Zijn gedegen kennis op
het terrein van het sociale leven is in
brede kringen bekend.
De heer Hazelhoff mogen we zien,
als de rustige werker, een ambtenaar
die als zijn devies van zijn leven heeft
gekozen: plicht en trouw.
Aan deze trouwe plichtsvervulling komt
31 december een einde. Maar voor het
zover is, bestaat er a.s. donderdagmid
dag om half vier in het gebouw van
het G.A.B. aan de Doezastraat gele
genheid om van hem afscheid te ne
men.
Desgevraagd gaf 90% van dè vaste radiomedèwerkers de voorkeur
aan een nationale omroep! Zij weten welk een verspilling het
huidige 5-voudige systeem meebrengt-- ten koste van de kwaliteit
Zij kunnen zich ook niet indenken dat een roomse Mozart beter
klinkt dan een protestantse - of rode jazz moderner dan algemene
U ook niet? Steun dan het streven van de VPRO naar een nationale
omroep, waarin onze verscheidenheid niet wordt beknot, maar
volwassener tot uiting komt... waarin het accent méér valt op
wat ons bindt dan op wat ons verzuilt Maak onze sterke minderheid
nóg sterker - door u te abonneren op Vrije Geluiden het vol
ledigste en meest-overzichtelijke programmablad, dat u onpar
tijdig wijst op alle goede uitzendingen - van welke omroep ook.
Verdraagzaamheid is een oud Nederlands bezit... nog jong genoeg
om er de toekomst mee in te gaan!
De prijs van Vrtfe Geluiden? 3.25 per kwartaal. Het adres?
VPRO, postbus 11, Hilversum. Vraag een proefnummer aan - of
abonneer u direkt dan ontvangt u de decembernummers gratis.
VLIEGTUIGEN „DOORMAN"
OVER WATER NAAR
KATWIJK
De vliegtuigen van Hr. Ms. „Karei
Doorman", die nog aan boord waren,
toen het schip dinsdag j.l. in de haven
van Rotterdam arriveerde, omdat ze
vanwege de slechte weersomstandig
heden op geen der beide hiervoor ge
reserveerde dagen op zee konden afvlie
gen naar Valkenburg, zullen over water
en over de weg naar het Marine-vlieg
veld worden overgebracht.
Zü zullen met een kraan aan boord
van een lichter worden gehesen, vervol
gens over het water via Gouda naar
Katwyk worden gebracht en vandaar
over de weg naar Valkenburg worden
vervoerd. Van katapulteren in de haven
een mogeiykheid waarover in de
afgelopen dagen ook is gesproken zal
geen sprake zyn.
Het transport zal na 3 januari a.s.
beginnen. Het met de „Karei Doorman"
meegekomen beschadigde toestel, dat
niet aan boord gerepareerd kon worden,
is reeds naar de werkplaatsen van Avio-
Diepen overgebracht.
