BRAND OP VLIEGDEKSCHIP IN
NEW YORK: ZEKER 50 DODEN
Vermogen van vier ton
voorVer. Vrienden R. O.
(§ud ^)Ttè,
WEERBERICHT
Het grootste meclianisch-beweegbare voorwerp
(lat ooit werd gebouwdis zwaar beschadigd
De Constellation zou in mei in
gebruik worden genomen
MERCURY-RUIMTECAPSULE
KEERDE BEHOUDEN TERUG
München vlagde
heden halfstok
Erfenis van prof. Van den Broek
leutos
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 20 DECEMBER 1960
No. 30233
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck HAPR! AH VOOR I rinPN FN HM^TRFKTN Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Hoofdredacteur: j. Brouwer fT^r kwartaS: llïï fV59 ^r weTk Telefoon DimcUe en Adunnistratie: 25041; Redactie: 21507
Op een marinewerf in Brooklyn, New York, is gisteren brand uit
gebroken aan boord van het nieuwe, bijna geheel voltooide vliegdek-
schip „Constellation", dat op 12 mei in dienst zou worden gesteld.
Onder de 4200 arbeiders, die bezig waren de laatste hand te leggen
aan het schip, dat een van de grootste vliegdekschepen ter wereld zou
worden en dat in totaal 1.1 miljard gulden zou kosten, vielen 50 doden
en honderden gewonden. Bovendien zijn klopsignalen gehoord, afkom
stig van een groep van vermoedelijk zestig mannen, die nog opgesloten
zitten. Ongeveer 800 brandweerlieden bestreden het vuur en vijftig
artsen en verplegers verleenden eerste hulp. De brand ontstond, toen
iemand per ongeluk een vat benzine lek stootte. Een der arbeiders
greep een brandblusapparaat en slaagde er bijna in het vuur te blussen,
toen het apparaat uitgeput was. Hierna stroomde de brandende vloei
stof als een waterval over het hoofddek, dat enkele seconden later
geheel met vuur bedekt was. De vlammen bereikten een hoogte van
zestig meter. Sommige arbeiders wisten zich te redden door over boord
te springen, anderen bereikten via kranen de wal of werden met boten
van boord gehaald. Velen werden gered door in asbestpakken geklede
en gas- en rookmasters voorziene reddingsbrigades. Een politiefunctio
naris schatte het aantal doden op tenminste honderd.
Bijna gekapseisd
Enkele uren na het uitbreken van de
brand bestond het gevaar, dat de Con
stellation zou kapseizen, doch door het
openzetten van buitenboordkranen werd
dit gevaar bezworen. Vannacht om 1
uur Ned. tijd was men de brand mees
ter, maar het vuur smeulde nog. De be
strijding van het vuur geschiedde met
vijftig brandspuiten, maar dit werk werd
bemoeilijkt door sneeuwval en een tem
peratuur van om het vriespunt.
De „Constellation" is een aanvals-
vliegdekschip van het type „Forrestal".
Het zou, als 't gereed gekomen was, het
Zes ministers lieten
het leven bij de
opstand in Ethiopië
Ethiopische troepen zoeken thans
het land af naar rebellen. Zij heb
ben van de Keizer opdracht hen
levend te vangen, zodat zij terecht
kunnen staan. Gisteren is een
aantal functionarissen die door de
opstandelingen zijn gedood, begra
ven. Onder hen zijn zes ministers,
vier onderministers, twee senato
ren, een gouverneur en de paleis-
geestelijke.
Onder de door de rebellen ge
dode ministers bevinden zich die
van Defensie, Handel, Mijnwezen
en Maatschappelijke Ontwikkeling,
terwijl de minister van Financiën
wordt vermist.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken deelde gisteren mede,
dat er in de Ethiopische hoofdstad Addis
Abeba nog steeds wordt geschoten. Dit
geschiedde bij huiszoekingen, die werden
gehouden wanneer de aanwezigheid van
rebellen in bepaalde woningen werd
vermoed.
Op het St.-George's plein van Addis
Abeba hing gisteren als grimmige waar
schuwing, het lichaam van de opstan
dige kolonel Workinen Gebehejoe, die
werd gedood, toen hij zich bij zijn ge
vangenneming verzette.
Enige ministers slaagden erin enkele
leden van de paleiswacht, die met de
liquidatie van de gijzelaars waren be
last, te doden, voordat zij zelf onder een
regen van kogels vielen. Kroonprins
Asfa Wassen dankte zijn leven aan ge
neraal Mekkonen Demache, die de po
litiecommissaris van Addis Abeba te lijf
ging, die een machinegeweer bediende.
Zowel de generaal als de commissaris
kwamen om het leven. Het leven van
de Keizerin werd gered doordat een ma
joor van de keizerlijke garde, die haar
moest wegbrengen, haar naar een
schuilplaats bracht.
Het aantal slachtoffers in Addis Abe
ba van de straatgevechten op donder
dag en vrijdag wordt geschat op 2.000
tot 3.000, onder wie honderden vrouwen
en kinderen.
WEINIG WIND
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Zwaarbewolkt met plaatselijk mist en
hier en daar enige motregen weinig
wind. Dezelfde temperaturen als van
daag of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
21 DECEMBER
Zon op- 8.46 uur; onder: 1630 uur.
maan op: 10.55 uur onder: 20.41 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.08 en 17.26
uur, laagwater te 0.51 en 13.17 uur
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
grootste schip van de Amerikaanse ma
rine geworden zyn, zo groot, dat het
niet door het Panama-kanaal zou kun
nen. In feite wordt het schip beschouwd
als het grootste mechanisch beweeg
bare voorwerp dat ooit werd gebouwd.
De kiel werd gelegd op 14 september
1957. In juli werd het schip te water ge
laten. Het zou op 12 mei officieel over
gedragen worden aan de Amerikaanse
marine.
De „Constellation" zou ruim drie
meter langer geweest zyn dan de
„Queen Elizabeth", het grootste com
merciële vaartuig ter wereld. Het vlieg-
dek had een breedte van 84 meter.
Dit zesde schip van het Forrestal -
type was oorspronkelijk geraamd op 150
miljoen dollar. De kosten waren intus
sen reeds opgelopen tot 275 miljoen dol
lar. Het schip zou bewapend worden met
„terrier"-raket-lanceerinrichtingen en
voorts plaats bieden aan 100 gevechts
vliegtuigen. De totale waterverplaatsing
bij volledige belading zon 75.900 ton ge
weest zijn. Het aantal mensen aan boord
zou in vredestyd 3.400 zyn geweest.
Vroegere rampen
Er zijn in vredestijd reeds twee an
dere spectaculaire rampen met Ameri
kaanse vliegdekschepen geweest. Op 26
mei 1954 deed zich op zee op ongeveer
120 km. afstand van New Port (Rhode
Island) een ontploffing voor, gevolgd
door een brand, op de 33.000 ton me
tende ,3ennington". Hierbij kwamen
103 mensen om het leven en 201 liepen
verwondingen op; 37 mensen kwamen
om het leven door een explosie en
brand die zich op 16 oktober 1953 voor
deed aan boord van de 27.000 ton me
tende „Leyte" welke voor onderhouds
werkzaamheden op de marinewerf van
South Boston lag.
In december 1944 zonk de Ameri
kaanse torpedobootjager „Spence" tij
dens een wervelstorm in het westelijk
deel van de Stille Oceaan. De ramp
kostte 318 mensenlevens. De ergste
scheepsramp in New York gebeurde op
15 juni 1904 toen de plezierboot „Gene
ral Slocum" in de East River uitbrand
de. Hierbij kwamen 1.021 mensen om.
Vermoedelijk aanstaand voorjaar
lancering van een bemande capside
De Amerikanen hebben gisteren te Cape Canaveral met succes een
krachtige Redstoneraket met een ruimtecapsule van het type Mercury
gelanceerd. Met dit soort capsule hoopt men het volgend voorjaar een
mens de ruimte in te schieten.
De capsule die een ton weegt -had geen dieren of planten aan
boord.
Op 21 november hebben de Amerikanen al getracht een Mercury-
capsule te lanceren. Deze poging is toen mislukt omdat de draagraket
niet goed functioneerde.
De capsule maakte nu volgens plan een steile boog en kwam in de
Atlantische Oceaan terecht na een afstand van circa 375 km te hebben
afgelegd en een hoogte van 209 km te hebben bereikt.
Snelheid 6400 km per uur
In het kegelvormige ruimtevaartuig
bevond zich een drukcabine, een reeks
instrumenten, verscheidene fototoestel
len, radiografisch materiaal en appa
raten om de druk te meten.
Na haar terugkeer in de atmosfeer
remde een parachute de snelheid af.
Onder meer met behulp van radiosig
nalen konden waarnemers aan boord
van vliegtuigen en schepen de capsule
volgen en haar direct oppikken. De cap
sule kwam terecht in de buurt van de
Bahama-eilanden.
De vlucht van het ruimtevoertuig
heeft 16 minuten geduurd. 140 seconden
na de start werd de capsule van de
draagraket gescheiden. Ze vervolgde
De eerste telegrafisch overgebrach
te foto van de terugkeer van Keizer
Haile Selassie in Ethiopië. Op het
vliegveld van Addis Abeba buigt
een van zijn onderdanen zich vol
deemoed op de grond voor de voe
ten van het staatshoofd.
haar baan naar het doelgebied met een
snelheid van 6.400 km per uur. Gedu
rende vijf minuten heerste in de cap
sule de toestand van schynbare ge
wichtsloosheid.
Binnen het kader van het Mercury-
project zullen de Amerikanen over twee
maanden een chimpansee de ruimte in
sturen. Als dit lukt volgt de eerste be
mande ruimtevaart omstreeks april/mei
komend jaar.
Zoals bekend zyn hiervoor zeven man
in training, waarvan op het laatste
moment een wordt uitgekozen. Vijf wa
ren aanwezig by de lancering op maan
dag. De twee anderen zaten in een
straaljager die boven de basis op Cape
Canaveral vloog.
Nog geen ruimtevaar!"
Het Mercury-project beoogt de eerste
stappen te zetten op het gebied van
de bemande ruimtevaart. De thans in
het vooruitzicht gestelde proef met een
bemande Mercury-capsule kan echter
(Van onze correspondent in Bonn)
Op de grote Theresienwiese in
München, waar zaterdagmiddag
omstreeks twee uur de Amerikaan
se Convair overheen vloog op zijn
laatste verschrikkelijke reis, is
hedenmorgen een grote herden
kingsbijeenkomst gehouden ter
nagedachtenis van de slachtoffers
van de ramp, wier getal intussen
tot vijftig is gestegen. Het verkeer
in de stad stond om tien uur
hedenmorgen een minuut totaal
stil. In de stad hangen van de
officiële gebouwen de vlaggen
halfstok.
Inmiddels poogt men nog altijd ver
geefs de laatste drie ongeïdentificeerde
slachtoffers te herkennen. Drie families,
die zo goed als zekerheid hebben over de
nog niet als zodanig worden opgevat.
In de eerste plaats is de hoogte, die
bij een „schot" als gisteren werd be
reikt nog betrekkelijk gering. In de
tweede plaats was de bereikte snelheid
te gering om van de capsule een kunst
maan te maken, zoals op den duur in
de bedoeling ligt. Daarvoor is een snel
heid van meer dan 20.000 km per uur
nodig. Dit brengt veel grotere moeilijk
heden met zich mee bij de terugkeer,
aangezien daarbij een veel ingrijpender
afrem-manoeuvre moet worden uitge-
gevoerd om te voorkomen dat de cap
sule in de atmosfeer verbrandt. Gaan
de proeven van de komende maanden
van een leien dakje, dan hoopt men
eind volgend jaar een bemande Mer-
cury-capsule als kunstmaan te lance
ren, waarmee inderdaad een eerste
stap op het gebied van de bemande
ruimtevaart zou zijn gezet.
Ter gelegenheid van het 295-
jarig bestaan van het Korps Ma
riniers heeft in Hollandia de gou
verneur, dr. P. J. Platteel een de-
filé afgenomen. De mariniers, die
in Hollandia gelegerd zijn, op weg
naar de parade.
dood van hun vader, moeder of kind,
verkeren ten deze nog in onzekerheid wie
van de drie eens een van de hunnen was.
Op het Münchense politiebureau heb
ben zich de afgelopen twee dagen hart
verscheurende taferelen afgespeeld.
Steeds weer kwamen hier mensen, te
legrammen en telefoongesprekken tot
uit het buitenland toe binnen, die op
heldering over familieleden vroegen. De
bezoekers werden voor een tafel geleid
waarop enkele ringen, onderdelen van
horloges, kledingstukken. tassen en
kerstgeschenken lagen, die men nog uit
de wrakstukken van de Convair en de
uitgebrande bijwagen van de getroffen
tram had kunnen halen. Met sidderende
handen en van angst vertrokken gezich
ten lieten de mensen hun vingers door
de armzalige resten gaan, tot zij met
schrik iets herkenden en er opnieuw ze
kerheid was ontstaan over de naam van
een dode
Uit allerlei getuigenverklaringen maakt
men op. dat kort na de start een der bei
de motoren en na de botsing met de St.-
Paulskerk ook nummer twee buiten wer
king is geraakt. Hoe is nog een raadsel,
want beide motoren hadden pas 77 uur
na de laatste revisie gedraaid.
Levende bacteriën
gefotografeerd
O O
Franse geleerden hebben voor het
eerst levende bacteriën gefotografeerd
met lehulp van een zeer sterke elektro
nen-microscoop. Gaston Dupouy, direc
teur van het Laboratorium voor elektro
nische optiek in Toulouse, en zijn mede
werkers prof. Perrier en ir. Durrieu. die
de microscoop maakten, konden de
foto's nemen met behulp van versnel
de elektronen onder spanningen van
750.000 tot een miljoen Volt.
„Voor bevordering der orkestmuziek"
(Van onze Haagse correspondent)
In de jaarvergadering, die de Vereniging van vrienden van het
.Residentie-Orkest" gisteravond heeft gehouden kon het bestuur de
leden de verheugende mededeling doen, dat de uit Nederland stam
mende Amerikaan professor Jan van den Broek bij testament zijn
vermogen aan de vereniging heeft nagelaten ter bevordering van
orkestmuziek. De hoogleraar, die mechanica doceerde aan de univer
siteit van Michigan overleed in de zomer van het vorig jaar. Een
bedrag van bijna twee ton valt het door de vereniging inmiddels
opgerichte „Stichting professor Jan van den Broek fonds" rechtstreeks
toe, de andere helft van het vermogen zal de vereniging ten goede
komen zodra enige in het testament genoemde personen zullen zijn
overleden. Uit dit gedeelte van het vermogen worden nu jaarlijks
uitkeringen gedaan.
Treinconducteur te Eindhoven
gedood
Aan het einde van het stationsempla
cement Eindhoven in de richting Box
tel. bij het viaduct Emmasingel, heeft
een rangeerder vannacht om tien over
twaalf langs de spoorbaan het stoffelijk
overschot gevonden van de 25-jarige
conducteur J. Timmermans uit Eind
hoven. Deze deed dienst op de goederen
trein. die 's avonds om vijf voor elf de
bewuste plaats was gepasseerd. Men
vermoedt dat hij uit de trein is geval
len.
Van de 50.000 dollar, die op het ogen
blik op een Amerikaanse bank voor de
vereniging beschikbaar zijn, kunnen, de
zuivere revenuen nu al worden uitge
keerd. Prof. Van den Broek, die een
groot muziekliefhebber was, wees in 1944
al de vereniging als erfgenaam aan.
Ruim tien jaar geleden was hij korte
tijd in Den Haag. Zijn plotseling terug
roepen naar de V.S. stond een nauwer
contact in de weg. De bestemming, die
prof. Van den Broek aan zyn vermogen
wilde geven, is dan ook voornamelijk
uit het testament en de correspondentie
gebleken. In overleg met de vereniging
werd het testament op 23 februari 1956
in gunstige zin gewijzigd. Aangezien de
echtgenote van prof. Van den Broek
vier uur na zijn dood overleed, kon spoe
dig tot de uitvoering van de wilsbe
schikking worden overgegaan. Geheel
overeenkomstig zyn wensen is de helft
van het vermogen nu ondergebracht in
een stichting, die de revenuen van het
in stand te houden kapitaal via de Ver
eniging van Vrienden aan 't residentie
orkest ten goede zal doen komen. Het
kapitaal zal in Nederland worden ge
plaatst. De bestemming is door de
overledene niet anders geformuleerd
dan „for the promotion of orchestral
music", (voor de bevordering van orkest
muziek) Het bestuur van de vrienden
vereniging, tevens bestuur van de op
gerichte stichting stelt, zich in de eer
ste plaats voor de gelden voor inciden
tele doelen te bestemmen. Overleg met
Amerikaanse zowel als Nederlandse
autoriteiten heeft ertoe geleid, dat
schenkings- en successierechten zo laag
mogelijk zyn gehouden. Dat kon door
de bijzondere (culturele) vorm van de
vereniging.
Het testament in eerste lezing zou de
vereniging van vrienden maar weinig
hebben opgeleverd. Door de wyziging in
1956 kan het bestuur terecht verheugd
zyn met deze welkome financiële aan
vulling van de middelen, aangezien
slechts weinige Hagenaars en bedrijven
lid zyn van de Vereniging van vrienden,
die een zo belangryke ruggesteun ver
mag te betekenen voor het Residentie
orkest.
Uit Het Leidsch Dagblad van
20 December 1860:
De Redactie van de Leid-
sche Studenten-Almanak voor
1861 laat de plaatsing van een
stuk over het admissie-examen
te Leiden voorafgaan door de
1 verklaring, dat zij zich volkomen
vereenigt met den schrijver van
dat stuk, „als hij der Litterari-
sche Faculteit dank zegt voor de
flinke wijze, waarop zij hare
roeping begrijpt".
„Een examen behoort gelijk te
zijn aan een rooster, zooals men
die in de slooten en beken ziet,
waarmede men het vuil tegen
houdt. En hoe meer onze exa
mens op die rooster gelijken, des
te beter zal het zijn voor de we
tenschap, voor onze Hooge-
school, voor geheel het Vader
land".
(Advertentie) Bij publieke
opveiling gehouden te Leiden
den 15en Dec. 1860. is de wind-
korenmolen ,J)e Stier" met het
woonhuis, aan den Vestwal bij
de Heerenpoort te Leiden, in bod
gesteld op f. 3000 terwijl de af
slag zal plaats hebben op Zater
dag '2 Dec. 1860 des avonds ten
zever ure. Verhoogingen worden
aangenomen en inlichtingen
zijn *e bekomen ten kantore van
den Notaris P. Muller, te Lei
den.
