camera's
De „nieuwe filmgolf" van Amerika
trekt van Hollywood naar New York
ROND
EN
VOETLICHT
„Het bedrijfsleven wordt in een
steeds nauwer keurslijf geperst"
HTM-bussen in
ZEVEN CIJFERS IN CIRKELS
„motteiiballen"
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 10 december 1960
Derde blad no. 30225
Deze foto werd gemaakt bij de opnamen voor de film "Naked City", waarbij filmers uit Hollywood
de stad New York als achtergrond, als decor, en als plaats van handeling kozen. Toen kende deze metro
pool vrijwel geen studio'sThans heeft een nieuwe stroming onder de jonge Amerikaanse cineasten
New York als standplaats gekozen. De geschiedenis herhaalt zich na een halve eeuw; alleen in tegen
overgestelde richting.
Nieuwe studio's
De beweging in de Franse
filmwereld, welke wordt samen
gevat onder de noemer „nouvelle
vague'.' behoeft tegenwoordig
geen nadere introductie meer. De
wijze, waarop een aantal veel
al jongere Franse cineasten
zich heeft weten los te maken
uit het keurslijf van de massale
filmindustrie, was zó schokkend
en zó luidruchtig, dat zij overal
een maximum aan publiciteit
heeft gekregen. Daardoor zijn
soortgelijke stromingen in andere
landen wat op de achtergrond
gebleven, al zijn de jongere fil
mers daar beslist niet achter ge
bleven.
Ook in Engeland zijn er onder
nemende figuren geioeest, die zich
hebben kunnen vrijmaken van de
filmmammoets en bereid waren
zich alle opofferingen te getroos
ten, die zulk nieuw pionierswerk
met zich meebrengt. Zij deden het
echter iets minder spectaculair,
vooral in de keuze van hun onder
werpen.
En ook in Amerika zijn er jonge
ren, die zeer bewust de wuivende
palmen en luxueuze zioembaden
van de „gouden" filmstad Holly
wood vaarwel hebben gezegd en
merkwaardig genoeg zijn terugge
keerd naar de basis, waarvan de
filmpioniers van een halve eeuw
geleden vertrokken om de zon en
ruimte van Californië op te zoeken
n.l. New York.
Reeds wordt in de Verenigde Staten
gesproken van een „verhuizing van de
filmwereld" van Hollywood naar het
Oosten. Vanzelfsprekend niet mate-
riëel. De grote gevestigde filmmaat
schappijen denken er niet aan hun
kostbare outillage naar elders over te
brengen. Slechts wanneer zij het New-
yorkse stadsbeeld als decor in him
buitenopnamen behoeven, gaat een
groep van hun filmers naar New York.
De „verhuizing" is meer symbolisch,
Want juist de mentaliteit, die een
vijftigtal jaren geleden filmers ertoe
bracht de grote stad te ontvluchten
en de wijde ruimte van Californië op
te zoeken, heeft nu hun nazaten tot
de conclusie gebracht, dat in vele op
zichten de nauwe straten en wolken
krabbers van die metropool de voor
keur verdienen boven het landschap
pelijk schoon van het verre westen.
Daar klopt het hart van de natie en
daar wordt intenser, sneller en dyna
mischer geleefd, zodat de filmers hier
intensiever de sfeer kunnen onder
gaan van een wereld, waarin hun
ideeën zich vrijwel steeds afspelen.
Enkele reis
Onlangs heeft weer een tweetal een
enkele reis naar New York genomen.
Bij zo'n besluit vraagt men zich toch
af: wat beweegt deze mensen ge
slaagde filmproduktieleiders om een
vaste positie de rug toe te keren? Wat
brengt hen ertoe weg te trekken uit
een filmcentrum, dat oppervlakkig
gezien hun alles kan bieden op
het gebied van technische apparaten,
van gebouwen en van „talent"? En
bovenal, hoe komen zij ertoe een pret
tig klimaat te verwisselen voor dè
wisselvalligheid van het weer in New
York?
Op al deze vragen hebben Stuard
Millar en Lawrence Turman beiden
even in de dertig hun antwoord
gereed. Zij hopen en verwachten in
New York goede schrijvers te vinden,
die voor hen een oorspronkelijk films
scenario willen en kunnen schrijven.
Zij kunnen vanzelfsprekend niet op
tegen de astronomische salarissen, die
door de grote filmmaatschappijen be
taald worden.
Maar zij geven de schrijver niet
alleen een voorschot en een aandeel
in de winst, maar zij geven ook de
belofte, dat het scenario intact zal
blijven. En dat is iets, waarom schrij
vers in het almachtige" Hollywood
vergeefs bedelen. En het filmduo twij
felt er niet aan, dat juist deze be
lofte op artistiek terrein haar uitwer
king op de Newyorkse schrijvers niet
zal missen.
Ernstige onderwerpen
Millar en Turman wijzen er echter
nadrukkelijk op, dat zij niet van plan
zijn bij de uitwerking van hun plan
nen het voetspoor te drukken van de
z.g. avantgardisten in andere landen
(waarbij hun gedachten uiteraard
naar Frankrijk zijn gegaan), die „er
veelal op uit zijn weinig kostbare
films van een nogal twijfelachtig mo
reel gehalte uit te brengen, welke zij
orneren met het predikaat kunst". De
jonge Amerikanen zijn er heilig van
overtuigd, dat zij ernstige onderwer
pen op intelligente en artistiek ver
antwoorde wijze kunnen benaderen en
uitbeelden. De titels van hun eerste
twee films „The young doctors" en
„Cast the stone" geven reeds een
aanwijzing van de problemen, die hen
bezig houden.
Overigens, Millar en Turman zijn
niet de eersten, die de weg naar het
oosten zijn ingeslagen. Acteur-regis-
seur-produktie-leider John Cassavetes
b.v. heeft deze stap al geruime tijd
geleden ondernomen. En met succes.
Zijn film „Shadows", welke slechts
met een voor filmbegrippen zeer be
scheiden bedrag aan produktiekosten
tot stand was gekomen, won onlangs
op het filmfestival te. Venetië een
prijs. Geen hoofdprijs, maar toch een
prijs, die Cassavetes voldoende heeft
aangemoedigd om nog enkele films
in New York te maken. De eerste
daarvan zal de blues als muzikale ach
tergrond hebben. Het verhaal draait
om een mens, die het succes ontmoet.
Daarna wil Cassavetes een rolprent
maken, getiteld „The trial of Jesus",
naar een nog niet uitgegeven door
zijn vader geschreven roman.
Visitekaartje
Een sprekend visitekaartje van het
werk van deze „Newyorkse" filmers
kan men in een van de theaters van
deze wereldhaven zien. Het heet „Wed
ding and babies". De film is een
„éénmans produktie", waar Morris En
gel zijn naam onder heeft gezet. Hij
laat de camera als het ware een vi
sueel luistervinkje zijn bij een jeug
dige fotograaf, zijn meisje en zijn be
jaarde moeder, die ieder voor zichzelf
in een drukbevolkte wijk van de stad
met hun problemen worstelen. Het
verhaal dwaalt soms een weinig af,
het camerawerk is af en toe wat slor
dig, maar de produktie als geheel be
zit een openhartigheid, eer eerlijkheid
en een verbeeldingskracht, welke men
niet zo vaak aantreft in dergelijke met
weinig middelen vervaardigde films.
Een ander hoofdstuk op het gebied
van de lilmkunst werd onlangs ge
schreven door de televisie-acteur Rod
Sterling. Ongeveer vier jaar geleden is
zijn televisiedrama „Requiem voor een
zwaargewicht" in Amerika als een van
de mooiste produkties van het seizoen
geprezen. Ook in ons land trof dit
stuk met een weergaloos boeiende
creatie van Ko van Dijk in de hoofd
rol als een voltreffer. Het kon een
voudig niet uitblijven: dit stuk moest
voor het toneel omgewerkt worden. Tot
zover dus eigenlijk nog niets bijzon
ders. Uitzonderlijk werd het pas, toen
binnen een maand nadat het toneel
stuk in Broadway in première was
gegaan, een begin werd gemaakt met
de verfilming van het Requiem met
dezelfde acteurs, die het op Broadway
brachten. Het is niet onmogelijk, dat
deze gelijktijdige opvoering door mid
del van toneel en film een geheel
nieuw hoofdstuk in de betrekkingen
tussen New York en Hollywood zal
inluiden.
Zoals de zaken thans staan, ziet het
er naar uit, dat New York een steeds
belangrijker plaats in de Amerikaanse
filmwereld zal gaan innemen. Er wor
den reeds nieuwe studio's gebouwd
voor de onafhankelijke produktielei-
ders, die geheel volgens eigen inzich
ten films willen gaan maken.
Enkele zelfbewuste vakmensen als
Stanley Kramer, Billy Wilder en Al
fred Hitchcock spelen dit in Holly
wood ook klaar. Maar de meesten
gaan ten onder aan de grote druk,
die door de filmmammoets wordt uit
geoefend. De jongeren zien het dan
ook als een gelukkig symbool, dat an
deren de moed kunnen opbrengen het
veelbetreden Hollywoodse pad te ver
laten om zich te storten in het een
mans-avontuur van het culturele cen
trum van de machtige Amerikaanse
natie: New York. Voor de vele toe
schouwers, die verlangend uitzien naar
nieuwe frisse denkbeelden in de film,
houdt hun terugkeer naar New York
een goede belofte in.
(Van onze Brusselse correspondent)
Wie in België een poolhond wil heb
ben, kan zich wenden tot het Nationale
Centrum voor Poolonderzoek te Brus
sel. Die verrassende mededeling kon
men gisteren in verscheidene Belgische
bladen lezen en de motivering werd
erbij gegeven. De Koning Boudewijn-
basis aan de Zuidpool zal namelijk
naar alle waarschijnlijkheid binnen
enige weken worden opgeheven, althans
gesloten en de leden van de expeditie
moeten besluiten wat zij met hun hon
den zullen doen.
Men kan die niet ter plaatse de vrij
heid geven, want ze zullen geen kans
zien zichzelf gedurende de lange win
termaanden in leven te houden. Trou
wens, wanneer zij daarin zouden sla
gen dan zou dat ten koste van de aan
wezige fauna gaan en die is al be
perkt en zeldzaam. Er blijven dus maar
twee oplossingen: de dieren ter plaatse
doden, en dat is natuurlijk geen op
lossing, ofwel ze naar België brengen.
Gebleken is dat de honden heel goed
in een klimaat als dat van België kun
nen leven en de mensen van het Na
tionaal Centrum t hopen dus maar dat
er velen zullen zijn die thuis een pool
hond (die verre reizen heeft gedaan
en dus veel kan vertellen) willen op
nemen.
Het Deense poolvaartuig „Erika
Dan", dat de leden van de Belgische
Zuidpool-expeditie 1960 zal repatriëren,
vertrekt zaterdag van Zeebrugge en
het heeft dan de leden van een nieuwe
expeditie aan boord. Zij zullen lucht
foto's gaan maken van de bergen en
de kust van Koningin Maudland en
oceanografische onderzoekingen ver
richten tussen de Kaap de Goede Hoop
en de nieuwe basis in het Zuidpool
gebied.
Advertentie
N. V. V. - secretaris voor radio:
ontijdig ingrijpen door de regering,
waardoor de bonafide vakbeweging dit
succes niet mag boeken. Reeds zijn er
van werkgeverszijde allerlei toezeggin
gen gedaan om de rust te doen weer
keren, maar het legale optreden van de
bonafide vakbeweging wordt ernstig on
dermijnd". Spreker zeide geen behoefte
te hebben om dit te wijten aan de
nieuwe loonpolitiek. „Ondanks alle be
zwaren, die daaraan vastzitten had ons
deze moeilijkheid kunnen worden be
spaard, indien de regering met meer
soepelheid en vooral met meer tact zou
zijn opgetreden en niet zoveel weer
stand had opgeroepen door het bedrijfs
leven maar steeds opnieuw in een nau
wer keurslijf te persen."
Oplossingen onder het motto „Cijfer-
puzzel" dienen voor woensdag a.s. te 9
uur vm. in het bezit te zijn van de re
dactie, Witte Singel 1 te Leiden. Onder
de goede oplossingen stellen wij een
eerste prijs van f. 5 en twee prijzen van
f. 2,50 beschikbaar waarnaar alleen
abonnees kunnen mededingen.
Op! sssing kruiswoordraadsel
Horizontaal:
L overwerk; 7. verbond; 13. nier; 14.
Ee; 16. Dior; 17. Kegel; 19. punt; 21.
animo; 23. aren; 24. tergen; 26. door;
27. dol; 29. tieren; 30. nog; 31. es; 32.
gek; 34. glee; 36. ra; 37. kerel; 39 An:
40. bar; 42. verdelen; 44. balein; 46. pa
neel; 47. idealist; 49. ter; 50. VN; 51.
palet; 53. R.P.; 55. mede; 57. sos; 58.
me; 59. kok; 61 borden; 63. tas; 64.
„De afwijzing door de regering van
de loonvoorstellen voor de metaalindus
trie is het resultaat van een geschip
per in de loonpolitiek zonder weerga",
zei gisteravond N.V.V.-secretaris W. F.
van Tilburg in een korte radiotoespraak
(voor de VARA) over de situatie in
deze bedrijfstak.
..De regering vond het blijkbaar niet
nodig om over haar verbod tot tussen
tijdse herziening van lopende collectieve
overeenkomsten verder overleg te ple
gen met de Stichting van de Arbeid.
Het past blijkbaar in het denkschema
van 'de loonpolitieke staatssecretaris het
bedrijfsleven te dirigeren en het auto
nome College van Rijksbemiddelaars
aan handen en voeten te binden. Dit
College, dat zich bij een vroegere gele
genheid nog wel eens op zijn autonomie
beriep is thans blijkbaar volledig door
de regering terzijde geschoven."
De starheid, waarmede de regering
optreed, het steeds verder terugdringen
van de vakbeweging, het aan banden
leggen van de zelfwerkzaamheid van het
bedrijfsleven, het negeren van wenken
uit de praktijk, met dit alles demon
streert de regering een ontstellend onge
loof in het verantwoordelijkheidsgevoel
van de vakbeweging en ook van de
werkgevers. Dit vertrouwen heeft ze
blijkbaar niet of niet meer", aldus de
heer Van Tilburg.
„In talloze bedrijven hebben zich
spontane wilde acties voorgedaan. Daar
waar het rustig is gebleven of rustig
wordt zullen onderhandse, dus buiten
het college van de regering om, wel
oplossingen zijn gevonden. Zoals men
trouwens in een aantal andere sectoren
poogt de zaak in de hand te houden.
Dit wordt dan het resultaat van het
Borstbeeld Groen van
Prinsterer
De besturen van de A.R. Partij en de
CHU hebben aan de voorzitter van de
Tweede Kamer meegedeeld, dat zij aan
de Kamer een bronzen borstbeeld van
Groen van Prinsterer willen schenken.
Dit beeld is vervaardigd door de beeld
houwer L. H. Sondaar te Loenen aan de
Vecht. De voorzitter zal in de vergade
ring van dinsdag a.s. aan de Kamer
voorstellen dit geschenk dankbaar te
aanvaarden. Indien de Kamer zich
met dit voorstel verenigt, zal de over
dracht geschieden in een bijeenkomst in
de rookzaal der Kamer op dinsdag 20
december.
ILSY NIET VOOR 1962
Waarschijnlijk met
Pinksteren
Van de zijde der KNWL deelt men
ons het volgende mede;
In overleg met de Kon. Luchtmacht en
de gemeente Rijswijk, welke in de orga
nisatie van de Internationale Luchtvaart
Show Ypenburg steeds een zeer belang
rijk aandeel hebben, moest de Kon. Ned.
Ver. voor Luchtvaart helaas besluiten,
de eerstvolgende Ilsy-Rijswyk een jaar
uit te stellen. Onvoorziene omstandighe
den voorbehouden zal dit internationale
vliegfeest thans op Pinksteren 1962 plaats
hebben.
Het feit, dat de Ilsy op tweede pink
sterdag 1961 slechts enkele dagen vóór de
opening van de Parijse Salon Interna
tional de l'aeronaut-ique zou vallen
bracht, naar de KNWL is gebleken, voor
de deelnemers grote organisatorische be
zwaren met zich mede.
In 1962 wordt geen Parijse luchtvaart
salon gehouden en zal de Ilsy het be
langrijkste internationale vliegfeest in
West-Europa zijn. Als zodanig zal de
waarde van deze manifestatie in dat
jaar veel groter zijn en de show dan nog
meer in een wezenlijke behoefte voor
zien.
De eerste Ilsy-Rjjswijk werd in 1949 ge
houden. Sindsdien zijn er op Ypenburg
zes Ilsy's geweest, die telkenmale de be
langstelling trokken van honderdduizen
den en waaraan door tal van naties werd
deelgenomen.
Toeslag voedergranen
lichte gronden, oogst 1960
De minister van Landbouw en Visserij
heeft de toeslag voor de voedergranen-
teelt op de lichte gronden voor oogst
1960 vastgesteld op het maximumbedrag
van f. 150 per ha. De toeslag, die aan
de telers op lichte gronden van rogge,
haver, gerst en gemengd gewas in het
vooruitzicht was gesteld, zal zo spoedig
mogelijk worden uitgekeerd. Het pro-
duktschap voor granen, zaden en peul
vruchten is met de uitvoering van de be
taling belast. De betalingsmandaten
kunnen tegen het einde van december -
begin januari tegemoet worden gezien.
De eerste prijs van f. 5 werd toege
kend aan mevr. Ringelberg, Waard-
straat 25 te Leiden, de twee prijzen van
f. 2,50 aan de heer C. de Wit, Acacia
straat 74 te Waddinxveen en aan de
heer J. F. Kriek, Leliestraat 24 te Lei
den.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
Nieuw hoog kantoor
aan liet IJ.
Achttien verdiepingen
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Het Amsterdams havengebouw krjjgt
een zusje: op enkele honderden meters
in westelijke richting aan het einde
van het Westerdok zal in de naaste
toekomst een kantoorgebouw van 18
verdiepingen verrijzen met een totale
hoogte van bijna 60 meter. Dit ge
bouw zal komen op een gedeelte van
het terrein, dat werd ingenomen door
de enkele jaren geleden opgeheven
meelfabriek Holland.
Het kantoorpand zal uit drie gedeel
ten bestaan: een deel in hoogbouw,
een deel in laagbouw dat aansluit op
de bestaande bebouwing van de Ba-
rentszstraat en een parkeergarage voor
150 auto's. Het gebouw zal als kan
toorruimte worden verhuurd: er zullen
maximaal 2000 mensen kunnen werken.
De 18de verdieping wordt ingericht als
restaurant, vanwaar de bezoekers een
prachtig uitzicht zullen hebben over het
IJ en een deel van de westelijke
havens.
Het gebouw dat de naam „De Reaal"
krijgt naar het naastliggende Rea-
leneiland is ontworpen door prof.
ir. C. Wegener Sleeswijk en de heer
S. J. S. Wichers. De bouw en exploi
tatie zal geschieden door de N.V. Rome ij
dochteronderneming van de bouwmaat
schappij N.V. Texel, die de bouwkosten
van ruim 15 miljoen gulden uit eigen
middelen zal financieren.
Het bouwplan heeft grote sympathie
en grote medewerking gekregen van de
Amsterdamse gemeentelijke diensten.
Op het ogenblik is men reeds be
gonnen met de sloop van de meelfa
briek Holland, welke werkzaamheden
in februari a.s. achter de rug zullen
zijn. Zodra de rijksgoedkeuring voor
het plan De Reaal wordt verleend, zal
met de bouw worden begonnen. De
bouwduur wordt op 2 jaar geschat.
Er bestaat nu reeds grote belangstel
ling voor het betrekken van ruimten
in het gebouw. Zelfs buitenlandse han
delsinstellingen zouden reeds contact
met N.V. Romeij hebben opgenomen.
Er zijn voorts niet minder dan drie re
flectanten voor de huur van het gehele
gebouw.
Na een langdurig gesprek heeft
Kennedy bekend gemaakt, dat hij
Adlai Stevenson heeft aangezocht
als vertegenwoordiger van de V.S.
bij de V.N. Hier ziet men Kennedy
en Stevenson na afloop van hun
onderhoud in de woning van de
toekomstige president.
U4ÉEL
Personeelsgebrek
(Van onze Haagse correspondent)
Van de in 1956 door de Haagsche
Tramweg Maatschappij bestelde en in
1959 afgeleverde nieuwe autobussen zijn
er nu nog niet minder dan vijftig onge
bruikt. „Zij zijn," naar de directeur van
de HTM, de heer ir. A. C. Pijl mededeel
de, „opgelegd, geconserveerd, in de mot-
tenballen gelegd. Dat wil zeggen: zij
worden zodanig behandeld, dat ze zonder
risico enige tijd buiten gebruik kunnen
worden gelaten. Zij vertegenwoordigen
een waarde van 50 maal f. 75.000, dat is
f. 3.750.000Als wij het publiek zouden
bedienen, zoals wij dat graag zouden wil
len, zouden we er direct dertig van kun
nen gebruiken, maar we hebben daarvoor
geen chauffeurs. Voor elk voertuig heb
ben we aan personeel ongeveer 2,4 man
nodig, zodat we, om die 50 bussen te kun
nen bemannen, 120 nieuwe chauffeurs
tot onze beschikking zouden moeten heb
ben."
De heer Pijl vestigde er de aandacht
op, dat men toen die bussen in '56
werden besteld ervan overtuigd was,
dat alle niet direct bemand konden wor
den, maar dat men niet kon aannemen,
dat de schaarste op de arbeidsmarkt vier
achtereenvolgende jaren zou duren. In
die bestelling zat inderdaad risico, maar
men heeft dat destijds aanvaard. De toe
komstige politiek bij het aanschaffen
van materiaal zal er waarschijnlijk ech
ter op gericht zijn, daartoe dan pas over
te gaan, indien er zekerheid bestaat, dat
de wagens bemand kunnen worden
Belgen kunnen een
poolhond kopen
Kunt u de cijfers van 1 tot en
met 7 op zodanige wijze in de ze
ven cirkeltjes plaatsen, dat de som
van de cijfers op elk van de drie
stralen gelijk is terwijl deze som
ook gelijk is aan de som van de
cijfers op de buitenste cirkel en
ook gelijk aan de som van de cij
fers op de binnenste cirkel? Er zijn
enige (in wezen identieke) oplos
singen mogelijk.
elan; 66. storen; 67. halt; 68, rotor; 70.
eelt; 71. Beria; 72. Erik; 74. lij; 75.
veer: 76. normaal; 77. kameraad.
Verticaal:
1. Orkaden; 2. engel; 3. Rien; 4. wel;
5. er; 6. keurig; 8. Ed; 9. Ria; 10 bond;
11. Orion; 12. doorgaan; 15. Engeland;
18. Eros; 19. pet; 20. teren; 22. moor;
25. nee; 28. verder; 32. gereed; 33. keel;
35. valies; 37. Kent; 38. 1.1.; 40. ballon;
41. rest; 42. va; 43. einddoel; 44. baas;
45! it.; 46. parkeren; 48. e.p.; 50. verte;
52. bestand; 54. polo; 55. mos; 56. eer
lijk; 58. Mali; 60. kater; 62. net; 63
tarra; 65. norm; 67. heer; 69. Ria; 71
bee; 73. ka; 75. v.m.
